Anerca, μουσική και Εσκιμώοι

 

Inuit Throat Singing: Kathy Keknek and Janet Aglukkaq (long)

Από το πρώτο κιόλας δευτερόλεπτο, οι δύο γυναίκες που στέκονται η μία απέναντι στην άλλη και αλληλοκοιτάζονται, γίνονται ιδιαίτερα συμπαθείς…

Η προσοχή με την οποία επιδίδονται σ’ αυτή την αναμέτρηση, κόβει την ανάσα του ακροατή…

Το ιδιαίτερο άκουσμα που έχουν οι ήχοι τους, σε κάνουν να μη θέλεις να τις χάσεις απ’ την προσοχή σου καθόλου…

 

Τα παρακάτω ας γίνουν ένα μάθημα για όλους, κυρίως:

- Γι αυτούς που αρέσκονται να επικοινωνούν (γενικώς) δημοσίως με πολύ κόσμο.

- Γι αυτούς που αρέσκονται στη μουσική.

- Γι αυτούς που ασχολούνται με τη μουσική.

- Γι αυτούς που δουλεύουν με τη μουσική.

- Γι αυτούς που γράφουν Ποίηση ή Στίχους ή Μουσική:

 

Ποιέω-ώ και ποίημα = ANERcA = ΑΝΑΠΝΕΩ

Πνοή Πνεύμα Ψυχή + ομιλώ τραγουδώ ποιώ αναπνέω = Εν Αρχή Ην Ο Λόγος = Αρχή Πάντων τε Ορατών τε και Αοράτων →

"τα τραγούδια είναι σκέψεις που έρχονται με την ανάσα των ανθρώπων, όταν οι μεγάλες δυνάμεις δημιουργούν μεγαλύτερες συγκινήσεις και δεν είναι πλέον αρκετή η συνηθισμένη ομιλία"

"Άφησέ με να το αναπνεύσω" λέει ο ποιητής… όλα αυτά σημαίνουν ANERCA - ΠΟΙΗΣΗ - ΑΝΑΠΝΕΩ…

Μα φυσικά στη γλώσσα των Inuik…

Ποιοι είναι αυτοί;;; Είναι οι γνωστοί σε όλους μας Εσκιμώοι… Μόνο που αν συναντήσετε κάποιον, από τους 50.0000 τόσους, όλους κι όλους που ’χουν απομείνει, μη τον αποκαλέσετε έτσι… θα παρεξηγηθεί… γιατί;

Στη γλώσσα Algonquian των Algonquin, φυλής ιθαγενών Ινδιάνων της Βόρειας και Ανατολικής Αμερικής, μιας νότιας δηλαδή για τον Καναδά φυλής, Eskimo σημαίνει Ωμοφάγος, και έτσι αυτοί αποκαλού(σα)ν τους Βόρειους…

Για τους γνωστούς μας λοιπόν Εσκιμώους, θα κρατήσουμε και θα μάθουμε να τους αποκαλούμε πλέον, με το σωστό όνομά τους, που είναι Inuik, που σημαίνει Άνθρωπος-οι, από το Ίνουκ = ον

Χωρίζονται σε τρεις μεγάλες γενιές – "φυλές"

Α.-INUIT

B.-YUPIK

Γ.-INUPIAT

 

Όμως, υπάρχουν κ’ οι πάρα κάτω εθν(ικ)οτοπικές γεωγραφικές υποδιαιρέσεις τους, που είναι οι εξής:

Kelaallit – στην Γροιλανδία

Inuit – στον Καναδά → Nunavut

→ Nunavik

→ Nunatsiavut

Inuvialuit – στην Καναδική Αρκτική

Inupiat – είναι οι Ίνουιτ της Αλάσκας

Yupik – στη Δυτική Αλάσκα

Alntiiq – σε παράκτιες περιοχές

Yup’ik – στην Κεντρική Αλάσκα, αλλά και αλλού. Διαφέρουν ως προς την απόστροφο του ονόματός τους για τις κάποιες γλωσσικές τους ιδιαιτερότητες

Σιβηρίας Yupik – στην Κεντρική Σιβηρία

Maukan – στην Σιβηρία και οι

Siverik Eskimo.

 

Aryaut & Aniksak

 

Το κρύο. Τα ιδιότυπα "σπίτια". Κοντούτσικοι άνθρωποι. Λοξά ασιατικά μάτια. Χλωμοκίτρινοι. Γεροδεμένοι.

Ελάχιστοι στον πλανήτη (περί τους 50.000), αν και οι αμερικάνοι το 1950 τους βομβάρδισαν με ραδιενεργά χημικά, χρησιμοποιώντας τους ως πειραματόζωα… Κύρια τροφή τους φώκιες καριμπού χήνες πάπιες ελάφια που ζουν μαζί τους στην Αρκτική, πανίδα συμπληρούμενη από τάρανδους, πιγκουίνους και άλλα… Χλωρίδα ανάλογη που χρησιμοποιείται και για τη διατροφή τους... Ανιμισμός… Σαμανισμός, - παρ’ όλο τον εκχριστιανισμό τους, - χωρίς όμως να υπάρχουν καταγραμμένες ή παρατηρημένες διαδικασίες λατρείας και λειτουργίας της πίστης τους αυτής…

Βόρειος Πόλος.

Αρκτική Θάλασσα.

Εδώ οι εικόνες είναι λίγες, λευκές και κρύες…

Εδώ οι άνθρωποι δεν έχουν τεράστιες περιβαλλοντολογικές εμπειρίες, που να τους δημιουργήσουν την ανάγκη λεξιλογίου ή λεκτικού πλούτου…

Εδώ η αναπνοή και η επιβίωση είναι ένα και το αυτό...

Είναι ύστεροι των αυτοχθόνων, χρονολογούνται περίπου από το 1000 μ.Χ.

Αυτό που κυριαρχεί γύρω τους είναι το λευκό: που δεν είναι τίποτα άλλο παρά ΧΙΟΝΙ…

Η γλώσσα τους έχει πενήντα 50 λέξεις για το χιόνι !

"Counting Eskimo words for snow: A citizen's guide

Lexemes referring to snow and snow-related notions in
Steven A. Jacobson's (1984) Yup'ik Eskimo dictionary[1]

Anthony C. Woodbury
University of Texas at Austin
July 1991"

aniu - apun - cellallir - cellarrlir - pir(e)t(e)pag - pirrelvag - kaneq - kaner - kanevvluk -
kanevcir - muruaneq - natquik - natqu(v)igte - navcaq - navcite - nevluk - nevlugte -

nutaryuk - pirta - pircir - pirtuk - qanikcir - qanikcaq - qanisqineq - qanuk - qanir - qanunge -qanugglir - qengaruk - qetrar - qerretrar - utvak- - - κ.α.

είναι οι βασικές και κάποιες κάπως ομόηχές τους παραλλασσόμενες ελαχίστως…

Aφορούν σε όλες τις μορφές του χιονιού… νερό ρυάκι ποτάκι λίμνη βροχή καταιγίδα σταγόνα νιφάδα πάγος χιονοθύελλα κ.λ.π.

 

Aπόσπασμα από τον τρόπο ζωής τους, έχει αποτυπωθεί στο υπέροχο αυτό ντοκιμαντέρ του 1949. (στο τελευταίο λεπτό υπάρχει και το σχολείο των κρουστών):

Eskimo Hunters 1949

https://www.youtube.com/watch?v=b-XP30aG8bE&feature=relmfu

 

Iι Εσκιμώοι ζουν στα igloo.

Τρώνε πίνουν κοιμούνται κυνηγούν

–        ιγκλού τα σπίτια τους,

–        καγιάκ οι βάρκες τους,

–        έλκηθρα τα ταξίδια τους,

–        ερωτεύονται

κάνουν παιδιά

–        τραγουδούν,

–        ζουν,

–        με την ψυχή τους,

–        ΑΝΑΠΝΕΟΥΝ

–        ANERCA !!!

 

Υπάρχει ένα παιχνίδι – αγωνιστικό - ανταγωνιστικό των Ίνουικ, που μπορεί να θεωρηθεί σπουδαίο επίτευγμα της αναπνοής και των ικανοτήτων της ανθρώπινης φυλής, και λέγεται Katajjaq:

Σύμφωνα μάλιστα, με τον μουσικολόγο, Jean Jacques Nattiez και τα αναφερόμενα εξ αυτού, στο κεφάλαιο: “Some Aspects of Inuit Vocal Games”, του βιβλίου του, “Music and Discourse Toward a Semiology of Music” first published in Paris France 1987 με τον τίτλο “Musicologie Generale et Semiologie” το:

"Katajjaq ή Pirkusirtuk ή Nipaquhiit) είναι ένα είδος παραδοσιακού ανταγωνιστικού τραγουδιού, το οποίο θεωρείται παιχνίδι. Συνήθως το παιχνίδι αυτό, παίζεται - διεξάγεται, ανάμεσα σε δύο αντίπαλες συμπαίκτριες γυναίκες. Είναι ένα από τα λίγα παραδείγματα στον κόσμο του τραγουδιού απόηχος. Μία μοναδική μέθοδος παραγωγής ήχων, πολύ πιο γνωστό σαν "Τούβας" (λαιμοτράγουδο - τραγούδι του λαιμού). Όταν παίζουν – ανταγωνίζονται οι δύο γυναίκες, στέκονται πρόσωπο με πρόσωπο. Αρχίζουν να τραγουδούν με μια πολύπλοκη μέθοδο, αρχίζοντας η μία και ακολουθώντας η άλλη, η μια φωνή χτυπά με ισχυρή προφορά, ενώ η άλλη συνοδεύοντας, ακούγεται αδύναμη, συγχωνεύονται οι δύο φωνές σε μια, σε σχεδόν όμοιους ήχους - ήχο. Τα επαναλαμβανόμενα σύντομα μοτίβα σε κλιμακωτά διαστήματα, συχνά μοιάζουν με φυσικούς ήχους, όπως εκείνα από χήνες, καριμπού ή άλλα άγρια ​​είδη, μέχρι που η μία γυναίκα κάνει τη φωνή της να τρέχει ξεφεύγει από την αναπνοή, με τα παιχνίδια ταξίδια πάνω από τη δική της γλώσσα (όργανο), μέχρι που αρχίζει το γέλιο, και ο διαγωνισμός βρίσκεται στην αποκορύφωσή του. "Η ηλικιωμένη γυναίκα που διδάσκει τα παιδιά, διορθώνει αυστηρά κι επιμελώς τους τονισμούς των συλλαβών αναπνοών τους, τις μετατοπίσεις των ματιών την κανονικότητα των φράσεων, τους αδιόρατους ρυθμούς τους, όπως ακριβώς και στην Δύση κάνει ένας ή μία δάσκαλος(α) ως φωνητικός προπονητής, καθηγητής φωνητικής."

Η κ. Ελεονόρα Σκουτέρη - Διδασκάλου είναι κοινωνική ανθρωπολόγος και διδάσκει στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Από το ΒΗΜΑ αντλώ:

«Ο Άουα», διηγείται ο Knud Rasmussen (εθνογράφος της Αρκτικής στη δεκαετία του '30), «έστρεψε το βλέμμα πέρα από τον ορίζοντα. Δαντελωτά σύννεφα γέμιζαν τον ουρανό στο αχνό φως του δειλινού, όταν ξάφνου ένας αέρας ξέσπασε μανιασμένος στον πάγο και γέμισε τα μάτια και το στόμα μας με χιόνι. Ο Άουα με κοίταξε κατάματα. Μετά έδειξε τους κυματιστούς χιονόλοφους που κάλυψαν τον απέραντο πάγο και είπε: "Για να κυνηγήσει κανείς καλά και να ζει ευτυχισμένος, πρέπει ο καιρός να είναι ήρεμος. Γιατί αυτοί οι αέρηδες που δεν σταματούν ποτέ, γιατί αυτή η άσκοπη μανία;". Ο Άουα στράφηκε πάλι και μου είπε: "Γιατί να κάνει κρύο και να μην αντέχεται τούτος ο τόπος; Να, ο Κούμπλο κυνηγούσε όλη μέρα κι έπιασε μια φώκια όπως έπρεπε· η γυναίκα του θα κάθεται τώρα γελαστή πλάι στο λυχνάρι και θα τ' αφήνει να καίει δίχως να φοβάται μη της λείψει αύριο. Το σπίτι τους θα 'ναι ζεστό και φωτεινό και χαρούμενο. Τα παιδιά τους θα βγουν απ' τα στρωσίδια και θα χαρούν τη ζωή. Γιατί να μην είναι έτσι τα πράγματα; Γιατί να μην είναι έτσι;". Παραδίπλα ξάπλωνε η αδελφή του. Χλωμή κι αδύναμη, έβηχε ασταμάτητα. Ο Άουα με κοίταξε και είπε: "Γιατί οι άνθρωποι ν' αρρωσταίνουν και να βασανίζονται; Όλοι φοβόμαστε την αρρώστια. Να, η γριά αδελφή μου. Καθένας βλέπει πως δεν έχει κάνει ποτέ κακό. Έζησε χρόνια πολλά, έκανε γερά παιδιά και τώρα πρέπει να υποφέρει προτού τελειώσουν οι μέρες της. Γιατί; Γιατί;". "Βλέπεις", είπε, "κι εσύ δεν μπορείς να δώσεις μιαν εξήγηση, γιατί η ζωή είναι όπως είναι. Κι έτσι πρέπει να 'ναι. Όλες οι συνήθειές μας απ' τη ζωή έρχονται και σ' αυτήν στρέφονται. Τίποτε δεν εξηγείται, τίποτε δεν πιστεύουμε· κι όμως η απάντηση σε όσα ρωτάς να μάθεις βρίσκεται σ' ό,τι μόλις τώρα σου έδειξα"».

Το αλφάβητο των Ίνουικ αποτελείται από 32 συλλαβικούς χαρακτήρες:

Inuit Song

 

Inuit Throat Singing

 

Ίνουιτ οι άνθρωποι.

Ίνουκ το ανθρώπινο ον.

Κάθε Ίνουιτ είναι ένα(ς) Ίνουκ και:

όπως έγραψε ο Abraham Okρίk, το 1979: «Υπάρχουν μόνο, πολύ λίγοι Inuit, αλλά εκατομμύρια qallunaaq (λευκοί άνθρωποι), ακριβώς όπως τα κουνούπια. Είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο και θαυμάσιο να είσαι Inuit. Είμαστε όπως οι χήνες του χιονιού. Εάν εγκαταλείψουμε τους τρόπους Inuit μας, ή αν δεν το βρίσκουμε πλέον σημαντικό να χρησιμοποιήσουμε τη γλώσσα μας, δεν θα είμαστε παρά ένα ακόμη κουνούπι».

Ας γίνει μάθημα και σε μας τους Έλληνες που είμαστε λίγοι περισσότεροι Ίνουκ, αλλά όχι κουνούπια…

 

The Mosquito

 

«Αν οι σκέψεις βρίσκονται μέσα μας, τότε πώς μπορούν και υπάρχουν και φτιάχνουν πράγματα;», ρωτούσε ο Ονάινιουκ.

Ναι, αν οι σκέψεις μείνουν μέσα μας, πώς, στ' αλήθεια, μπορεί να υπάρξει ο κόσμος;

Όλοι οι Ίνουιτ, πιστεύουν - εικάζουν πως, εκτός από τους Κάπλουναακ («λευκούς»), όλοι οι άλλοι που κατοικούν νότια από τον τόπο τους είναι πρωτόγονοι: άγριοι, καθυστερημένοι, φονιάδες, ωμοφάγοι, ίσως και ανθρωποφάγοι ­ καθόλου περίεργο, αφού θεωρούν πως αυτές οι νοτιότερες περιοχές είναι «κρύες, πολύ κρύες»…

Πάντως τα πράγματα κάπως έτσι ήταν ή είναι ακόμα κι ας μην είχανβ ταξιδέψει κι ας μην έχουν ταξιδέψει…

…εκείνος ο Ίνουκ τραγούδησε, ερωτεύτηκε, έκανε Ποίηση με την Ψυχή: ANERCA ...

 

ΦΑΙΔΩΝ ΑΛΚΙΝΟΟΣ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΠΟΙΗΤΗΣ