Τα 100 Καλύτερα Albums Όλων των Εποχών - No. 96: Tommy (Who, 1969)

Γράφει ο Γιώργος Μπιλικάς (Orfeus)
223 άρθρα στο MusicHeaven

Η Μπάντα

Οι Pete Townshend & John Entwistle, που ήταν συμμαθητές και φίλοι, έπαιζαν σε μία Dixieland μπάντα από τα τέλη της δεκαετίας του 50. Ο Pete μπάντζο και ο John τρομπέτα.  Στα 1960 φορμάρισαν μία ροκ μπάντα, αλλά ο Entwistle  έφυγε στα 1962 για να γίνει μπασίστας στους Detours που είχαν για σολίστα στην κιθάρα κάποιον …Roger Daltrey! Στα τέλη του 1962, ο Townshend ήρθε κι αυτός στους Detours και ανέλαβε το   πόστο της ρυθμικής κιθάρας, αλλά στα 1963 ο τραγουδιστής Colin Dawson τους άφησε στα κρύα του λουτρού και έτσι ο Daltrey ανέλαβε το πόστο της φωνής ενώ o Townshend προήχθη σε σολίστα! Λίγους μήνες μετά, έφυγε ο Doug Sandom που έπαιζε τύμπανα και στη θέση του προσέλαβαν τον 16χρονο Keith Moon ο οποίος κατέστρεψε με όλη του την ευχαρίστηση ένα σετ από τύμπανα μετά το τέλος της audition.

Νωρίς το 1964 άλλαξαν το όνομα της μπάντας σε Who και ένα βράδυ που έπαιζαν στο Marquee του Λονδίνου, ο Townshend έσπασε και διέλυσε την κιθάρα του επί σκηνής σαν ένδειξη διαμαρτυρίας για τον κακό ήχο που τους παρείχε το club. Αυτό όμως, μαζί με την καταστροφή των τυμπάνων από τον Moon έγινε στα χρόνια που ακολούθησαν το σήμα κατατεθέν τους. Όλοι πλέον γνώριζαν πολύ καλά, ότι οι Who όταν τελειώνουν τα lives, τα σπάνε όλα!!!

Με την καθοδήγηση του Pete Meaden (1964) άλλαξαν το όνομά τους σε High Numbers κυκλοφόρησαν ένα single που δεν  κατάφερε να πάει ούτε μέχρι το …διπλανό ράφι του δισκοπωλείου, οπότε απέλυσαν τον Meaden, πήραν πάλι το όνομα Who και προσέλαβαν σαν managers τους Kit Lambert & Chris Stamp. Στα τέλη του 1964 υπέγραψαν στη Decca  και στα 1965 μπήκαν στο Βρετανικό chart με το "I Can't Explain", αφού προηγουμένως είχαν λάβει μέρος στο τηλεοπτικό σώου "Ready, Steady, Go" όπου οι Moon & Townshend κατέστρεψαν στο φινάλε τα τύμπανα και τις κιθάρες! Στα τέλη του 1965 έφτασαν  στο No. 2 με το "My Generation" και κατέκτησαν στα 1966 τους Αμερικανούς με την mini-opera "A Quick One While He's Away". 

Στα 1969 ήρθε η πασίγνωστη ροκ opera Tommy, η οποία έγινε ταινία στα 1975. Μετά απ’ αυτό, ο Townshend ήθελε να κάνει μία άλλη ροκ opera επιστημονικής φαντασίας αυτή τη φορά, που θα την ονόμαζε "Lifehouse" αλλά οι υπόλοιποι της μπάντας, δεν έδειξαν ενδιαφέρον. Έτσι, στη θέση της όπερας, έκαναν το αριστουργηματικό Who's Next, που είναι ότι καλύτερο έφτιαξαν ποτέ. Μετά το Who's Next (1971), ήρθε στα 1973 το Quadrophenia και τα προβλήματα!

Ο Entwistle φορμάρισε τους "Ox", ο Townshend το έριξε στο αλκοόλ, έκαναν το Who By Numbers (1975) και το Who Are You (1978), που αντί όμως να σημάνει ένα θριαμβευτικό comeback, σήμανε τη διάλυσή τους εξ αιτίας του θανάτου του Moon στις 7 Σεπτεμβρίου. Αμ δε!!! Η διάλυση δεν …τους έκατσε! Στη θέση του Moon, προσέλαβαν τον Kenney Jones των Faces (που είχαν διαλυθεί αφού ο Ronnie Wood είχε ήδη προσχωρήσει στους Rolling Stones από το 1975), έκαναν μία περιοδεία (1979), κυκλοφόρησαν το Face Dances (1981), και το It's Hard (1982), ανακοινώνοντας την οριστική τους διάλυση μετά το τέλος της περιοδείας που θα ακολουθούσε για την προώθηση του άλμπουμ. Αμ δε!!! Η διάλυση δεν …τους έκατσε ούτε εδώ!

Στα 1985 έκαναν μία reunion tour, ανακοινώνοντας ξανά την οριστική τους διάλυση, αλλά ούτε κι αυτή τους έκατσε! Στα 2002 ανακοίνωσαν άλλη μία reunion tour αλλά αυτή τη φορά δεν είπαν  τίποτα περί διάλυσης. Μία μέρα όμως πριν την έναρξη της περιοδείας, ο Entwistle πήγε να κάνει ντουέτο με τον Keith Moon στη Μπάντα του Ουρανού! Ε αυτή λοιπόν η διάλυση όπως αντιλαμβάνεσαι, …τους έκατσε!!!

Λίγες μπάντες ήταν τόσο καλές όσο οι Who. Ξεκίνησαν τις ηχογραφήσεις στα 1965, όταν ακόμα ο κόσμος της ροκ μουσικής  άρχιζε με έναν αργό ρυθμό να αντιλαμβάνεται, να ρυθμίζει και να προσαρμόζει τις αναζητήσεις του, στην ιδέα του “αντί να δημιουργούμε καλλιτέχνες που ηχογραφούν όλο τα ίδια πράγματα, ας ψάχνουμε καλύτερα να βρίσκουμε αυτούς που κάνουν κάτι διαφορετικό”. 

Οι Who –μαζί με τους Beatles, τους Rolling Stones, τους Kinks,  αλλά και τον Dylan από την απέναντι πλευρά του Ατλαντικού- ήταν στις αρχές της δεκαετίας του ‘60, ανάμεσα στους πρώτους που βοήθησαν να “κλειδώσει” και να λειτουργήσει αυτή η ιδέα. Πολλοί λένε ότι οι Who είναι η πεμπτουσία του ροκ, αλλά  αυτό είναι απλά μία άποψη, όπως έχω κι εγώ τη δική μου άποψη επί του θέματος. Για μένα, η πεμπτουσία του ροκ είναι αυτό που κάνουν οι Rolling Stones στο 'Can't You Hear Me Knockin', και που οι Who δεν το έκαναν σε κανένα τους άλμπουμ.

Η αλήθεια είναι ότι από την αρχή ήταν ουσιαστικά μία μπάντα που το ροκ ήταν γι αυτούς περισσότερο αντικείμενο τέχνης, παρά lifestyle. Πώς θα ηχούσε –ας πούμε- το 'Honky Tonk Women' από τους Who; Το φαντάζεσαι; Δεν είναι μειωτικό αυτό. Έκαστος στο είδος του που λέει και το σλόγκαν.

Έτσι κι αλλιώς, οι Who πίστευαν στο υλικό τους και το παρουσίαζαν δυναμικά. Εκτός αυτού, έγραφαν καλή μουσική που ταίριαζε με αυτά που ένοιωθαν και άφησαν σπουδαία κληρονομιά για να έχουν να διαχειρίζονται οι επόμενοι. Ένα μέρος της κληρονομιάς αυτής, είναι η όπερα Tommy που ανάμεσα στα 100 καλύτερα albums όλων των εποχών βρίσκεται στη θέση 96. 

Τα Μέλη

Pete Townshend: (Μάιος 1945) Εξαιρετικός κιθαρίστας και ένας από τους πιο ταλαντούχους songwriters της Βρετανικής (και όχι μόνο) ροκ μουσικής σκηνής, ισάξιος του John Lennon, του Ray Davies και του Mick Jagger. 

Roger Daltrey: (Μάρτιος 1944) Η φωνή και το περίφημο ουρλιαχτό των Who. 

John Entwistle: (Οκτώβριος 1944 – Ιούνιος 2002) Πιθανότατα ο καλύτερος μπασίστας σε ολόκληρη τη ροκ μουσική σκηνή. Ο Entwistle ήταν ο ήσυχος της παρέας, τη στιγμή που το νορμάλ για τους Who, ήταν να είναι …crazy!

Keith Moon: (Αύγουστος 1947 – Σεπτέμβριος 1978) Κατέστρεφε ότι τύμπανα έβρισκε μπροστά του (αφού προηγουμένως έπαιζε). Το τρελόπαιδο με το αυτοκαταστροφικό lifestyle, που παρά τη σύντομη ζωή του έμελλε να γίνει ένας από τους καλύτερους drummers της ροκ μουσικής σκηνής.

Kenney Jones (Σεπτέμβριος 1948). Αντικατέστησε στα τύμπανα τον εκλιπόντα Keith Moon, μέχρι το 1994

Zak Starkey (Σεπτέμβριος 1965). Ο γιος του Ringo Starr ακολούθησε τους Who στις περιοδείες του 1994 και του 1995 και παίζει μαζί τους σε όλες τις συναυλίες που δίνουν μέχρι σήμερα. 

Το Άλμπουμ

Tommy (1969) 

Tracks: 1) Overture/It's A Boy 2) You Didn't Hear It 3) Amazing Journey/Sparks 4) Eyesight To The Blind 5) Christmas 6) Cousin Kevin 7) The Acid Queen 8) Underture 9) Do You Think It's Alright/Fiddle About 10) Pinball Wizard 11) There's A Doctor I've Found 12) Go To The Mirror 13) Tommy Can You Hear Me 14) Smash The Mirror 15) Sensation 16) Miracle Cure 17) Sally Simpson 18) I'm Free 19) Welcome 20) Tommy's Holiday Camp 21) We're Not Gonna Take It/See Me, Feel Me/Listening To You. 

Το Μήλο της Έριδος! Άλλοι το θεωρούν αριστούργημα και άλλοι ούτε που το αναφέρουν. Οι Pretty Things έκαναν την πρώτη όπερα της rock ιστορίας ένα χρόνο πριν από το Tommy  με το S. F. Sorrow (1968), αλλά αν θέλεις να σου πω τα πράγματα με το όνομά τους, η πρώτη rock όπερα ήταν το 'A Quick One' (1966) του  Pete Townshend δηλαδή ένα χρόνο πριν από το S. F. Sorrow και δύο χρόνια πριν από το Tommy. 

To Tommy λοιπόν είναι  η ιστορία ενός κωφού και τυφλού αγοριού και η αλληλεπίδραση που έχει με το περιβάλλον του. Έχει ειπωθεί ότι  ο Townshend έφτασε με αυτό το άλμπουμ στο ανώτερο σημείο της συνθετικής του ικανότητας, αλλά κατά τη δική μου γνώμη, το σημείο αυτό, ήταν το Who's Next στα 1971.



Η Μουσική: Τα θέματα των 'Go To The Mirror', 'Pinball Wizard', 'Amazing Journey', 'Sparks', 'I'm Free' & 'We're Not Gonna Take It' είναι εντελώς διαφορετικά, αλλά έχουν κάτι κοινό. Είναι όλα δομημένα απλά με “πιασάρικες” μελωδίες που μένουν στο αυτί και τα riffs που επαναλαμβάνονται, είναι τα ίδια, αλλά …δεν είναι ποτέ τα ίδια! Επαναλαμβάνονται με διαφορετική ενορχήστρωση και διαφορετικό ύφος. Το θέμα π.χ. του 'See Me Feel Me' επαναλαμβάνεται μέσα στο άλμπουμ τέσσερις φορές, αλλά δεν το βαριέσαι.



Τα “μικρούλια” 'There's A Doctor', 'Miracle Cure', 'Do You Think It's Alright' & 'Tommy Can You Hear Me?', που δεν ξεπερνάνε το ενάμιση λεπτό σε διάρκεια, είναι όλα υπέροχα. Ακόμα και το πιο σύντομο απ’ αυτά που είναι μόλις 12 δευτερόλεπτα, είναι αριστούργημα! Και αν δεν βάλεις τα κλάματα με το '1921', ε τότε τι να σου πω… Θα έχεις μάλλον καρδιά από πέτρα!

Ο Ήχος: Είναι φανταστικός. Ο Pete ήθελε να προσθέσει strings και πνευστά, αλλά δεν είχε χρόνο. Η εταιρία πίεζε τη μπάντα  να τελειώνει με τις ηχογραφήσεις, αλλιώς δεν θα τους αγόραζε καινούργιες κιθάρες και τύμπανα για να έχουνε να σπάνε!!!

Ο Roger κουμαντάρει πολύ καλά τη φωνή του και εάν υπάρχει έστω μία περίπτωση να σε κουράσουν τα 75 λεπτά που διαρκεί το άλμπουμ, είναι  καλύτερα να “σπάσεις” την ακρόαση στα δύο, παρά να την εγκαταλείψεις. Αν και εδώ που τα λέμε, τα μοναδικά τραγούδια που είναι βαρετά είναι το 'Underture' και το 'Welcome' και το ξέρει και ο Pete ότι είναι βαρετά. Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που τα αφαίρεσε από τα lives της μπάντας.

Σχόλιο: Ξέχνα τη λέξη όπερα! Αυτό που χρειάζεται να ξέρεις και να έχεις μέσα στο μυαλό σου, είναι τα εξής τρία απλά πράγματα: Πρώτον πρόκειται για άριστη ροκ μουσική, δεύτερον πρόκειται για άριστη ροκ μουσική, και τρίτον πρόκειται για άριστη ροκ μουσική. Τελεία και παύλα! 



Πηγές:
1) Encyclopedia of Rock & Roll (Rolling Stone)
2) Καμία Συμπάθεια για τον Διάβολο (Orfeus) (http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&id=1115)

Ευχαριστώ για την ανάγνωση