Τραγούδια για τους δρόμους και τις πλατείες της Ελλάδας

Γράφει η Ευαγγελία Σακελλαρίου. (evaggeliasakellariou)
7 άρθρα στο MusicHeaven

Θέλοντας να τον βοηθήσω έκανα μια μικρή έρευνα και βρήκα ένα άρθρο του Κώστα Ζούγρη από τη βιβιλοθήκη της εφημερίδας "Ε". Η μόνη παρέμβαση που έκανα είναι να το "εμπλουτίσω" με τα liks από το youtube.

Ωραία ιδέα είχε λοιπόν ο Κώστας Ζουγρής και μάζεψε στη Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας τραγούδια που γράφτηκαν για δρόμους και πλατείες. Ιδέες, λοιπόν, μπόλικες εκεί μέσα για να βρείτε παλιές αγάπες. Ή να προσθέσετε κάποιο από τα πολλά τραγούδια που, αναπόφευκτα, δεν χωρούσαν στη στήλη.

Αλλά, πρώτα, η απαραίτητη διόρθωση: η «πλατεία Βάθης» (και όχι «πλατεία Βάθη»): Έλα να μάθεις στην πλατεία Βάθης. Βάθεια (και Βάθη). Συνοικία Αθηνών, ευρισκομένη αριστερά της οδού Γ΄ Σεπτεμβρίου από της πλατείας της Ομονοίας. Επί της συνοικίας ταύτης συμπίπτουσιν αι οδοί Καματερού, Αριστοτέλους, Χαλκοκονδύλη, Μάρνη, Μαιζώνος, Λιοσίων, Μενάνδρου και Καρόλου Ι΄. Περιλαμβάνει την πλατείαν Ανεξαρτησίας και την μεταξύ των οδών Χαλκοκονδύλη, Αριστοτέλους και Καματερού σχηματιζομένην μικράν πλατείαν της κυρίως Βάθειας, εκ της οποίας έλαβε το όνομα ολόκληρος η ευρεία σήμερον συνοικία. Η συνοικία οφείλει την ονομασίαν της εις το ότι ελίμναζον άλλοτε εν αυτή τα ύδατα του χειμάρρου Κυκλοβόρου. Μετά την μεταφοράν της πρωτευούσης εκ Ναυπλίου εις Αθήνας, το μέρος τούτο ευρίσκετο επί μακρόν εκτός του σχεδίου της πόλεως, ότε δε περιελήφθη εις αυτό, ηγέρθησαν αι πρώται οικίαι και ο κατελθών εις την Ελλάδα άλλοτε ηγεμών της Μολδαβίας Μιχαήλ Βόδα Σούτσος ήγειρεν εκεί το μέγαρόν του (σήμερον Άσυλον της Αγίας Αικατερίνης), εντός απεράντου κήπου. Εκ του κήπου τούτου κατατμηθέντος εις οικόπεδα εσχηματίσθη η συνοικία Βάθεια, διηνοίχθησαν αι οδοί Αχαρνών, Αλκιβιάδου, Λιοσίων, Μιχαήλ Βόδα, πλατεία Νικολάου Μαυροκορδάτου, μετεσχηματίσθη ο χείμαρρος Κυκλόβορος εις λεωφόρον και εχαράχθησαν αι τέμνουσαι αυτάς πολυάριθμοι οδοί, ταχέως δε ηγέρθησαν ωραίαι οικοδομαί και ηυρύνθη μεγάλως η πολύοικος σήμερον συνοικία. Εξυπηρετείται αύτη υπό δύο γραμμών τροχιοδρομικών και πολυαρίθμων επιβατικών αυτοκινήτων. Ο πυρήν της συνοικίας Βάθειας υπήρξεν η μικρά τριγωνική πλατεία σκιαζομένη υπό της μεγάλης λεύκας (της περίφημου Λεύκας της Βάθειας) αποκοπείσης κατά το 1926. Το περί αυτήν τμήμα της συνοικίας μετεσχηματίσθη εις κέντρον εμπορικόν και βιοτεχνικόν πλήρες ζωής και κινήσεως.

Οι δρόμοι έχουν τη δική τους ιστορία στο τραγούδι - Από τον Κώστα Ζουγρή

Από τα αγαπημένα θέματα των στιχουργών, οι διάφοροι δρόμοι και πλατείες σ' ολόκληρο τον πλανήτη, έδωσαν συχνά την ευκαιρία σε διάφορους καλλιτέχνες να γνωρίσουν μεγάλες επιτυχίες.

Στη χώρα μας ο πιο γνωστός δρόμος σε τραγούδι είναι μάλλον η Οδός Αριστοτέλους, σύνθεση του Γιάννη Σπανού, σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου και ερμηνεία από τη Χαρούλα Αλεξίου.

Ο Δήμος Μούτσης έγραψε το 1968 την επιτυχία του Σταμάτη Κόκοτα Στου Προφήτη Ηλία, σε στίχους Γιώργου Παπαστεφάνου, η οποία αναφέρεται στα σοκάκια αυτής της όμορφης περιοχής του Πειραιά.

Ο ίδιος συνθέτης έχει γράψει και το Σαν τον Τσε Γκεβάρα, σε στίχους του Νίκου Γκάτσου και ερμηνεία από τον Μανώλη Μητσιά, με αναφορά στην οδό Φωκίωνος Νέγρη.

Για τον ίδιο δρόμο έχει γράψει το ομώνυμο τραγούδι ο Γιώργος Μουζάκης, σε στίχους του Ηλία Λυμπερόπουλου, με ερμηνευτή τον Γιάννη Βογιατζή.

Ο Γιάννης Ξανθούλης έγραψε τους στίχους και ο Σταμάτης Κραουνάκης τη μουσική για το τραγούδι Οδός Ιπποκράτους, με ερμηνεύτρια την Άλκηστη Πρωτοψάλτη.

Στη Σταδίου τραγουδούσαν οι Φατμέ στο άλμπουμ τους Βγαίνουμε απ' το τούνελ.

Η Αφροδίτη Μάνου με τη δικιά της σύνθεση Νυχτερινή εκπομπή κάνει βόλτα στους δρόμους της Αθήνας και αναφέρει τη Λεωφ. Κηφισίας και την Πανόρμου.

Ο Κώστας Λειβαδάς έγραψε τους στίχους στο Σαν να μην πέρασε μια μέρα και ο Γιώργος Δημητριάδης που το τραγουδά, τη μουσική. Το σημείο συνάντησης στην έμπνευση αυτής της διαχρονικής επιτυχίας, που έχει γίνει σύνθημα σε διάφορες περιπτώσεις της κοινωνικής μας ζωής, η πλατεία Μαβίλη.

Άλλη μία πλατεία που τραγουδήθηκε, είναι η πλατεία Αβησσυνίας στο Μοναστηράκι, επιτυχία του Αντώνη Καλογιάννη από την τηλεοπτική σειρά Εν Αθήναις, των Βαγγέλη Γκούφα και Μάριου Ποντίκα, η μουσική ήταν του Αργύρη Κουνάδη και οι στίχοι του Μάριου Ποντίκα.

Η Σωτηρία Μπέλλου τραγουδά για την πλατεία Βάθη στη σύνθεση του Ηλία Ανδριόπουλου από το άλμπουμ Λαϊκά Προάστια.

Σόλωνος και Σίνα λέγεται ένα από τα τραγούδια του Βαγγέλη Γερμανού. Δεν το βρήκα στο youtube, αλλά βρήκα το: «Σκουφά και Σίνα» του  Λεωνίδα Μαράντη.

Για την οδό Φρύνης έγραψε ένα ορχηστρικό κομμάτι ο Σταύρος Ξαρχάκος στην ταινία Κόκκινα Φανάρια, τίτλος του Τ' οργανάκι της οδού Φρύνης.

Σε στίχους και μουσική του Νίκου Ζούδιαρη, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης τραγούδησε το 1993 για τη Ζήνωνος στο πρώτο του άλμπουμ στην Ελλάδα, που είχε τίτλο Στην αγορά του κόσμου.

Ο πιο τραγουδισμένος δρόμος της Αθήνας, που όμως παράλληλα είναι και περιοχή της Καλλιθέας, είναι η οδός Χαροκόπου, που αναφέρεται βασικά σαν τοποθεσία στο τραγούδι του Βασίλη Βασιλειάδη Στου Χαροκόπου και στην Καλλιθέα, επιτυχία του Δημήτρη Ευσταθίου από το 1968 σε στίχους του Πυθαγόρα.

Χαροκόπου 1942-1953 λέγεται το τραγούδι που έγραψε ο Άκης Πάνου για το άλμπουμ του Γιώργου Νταλάρα Θέλω να τα πω.

Για την Εγνατίας 406 τραγουδούσε το 1973 ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης σε μουσική δικιά του και στίχους του Κώστα Βίρβου, με τη διαφορά ότι τουλάχιστον τότε δεν υπήρχε αυτός ο αριθμός στην Εγνατία, όπως δήλωσε αργότερα ο στιχουργός Κώστας Βίρβος.

Το 2002 ο Κώστας Μακεδόνας ηχογραφεί στη Λυρική Σκηνή μαζί με άλλους καλλιτέχνες ένα άλμπουμ με τραγούδια του Χρήστου Νικολόπουλου που αναφέρονται σε δρόμους, συνοικίες και πλατείες των Αθηνών, όπως οι πλατείες Ομονοίας (Κώστας Μακεδόνας) και Ασωμάτων (Μπάμπης Τσέρτος), η Ιερά Οδός (Μακεδόνας), η Κωνσταντινουπόλεως (Μακεδόνας), η Αθηνάς (Χορωδία), η Πειραιώς (Μακεδόνας), η Αιόλου (Τσέρτος).

Από ένα σχόλιο για το άρθρο του Κώστα Ζουγρή στη Βιβλιοθήκη της «Ε» οι στίχοι των τραγουδιών αναφέρεται ότι οι στίχοι των ως άνω τραγουδών είναι του Φώντα Λάδη. Το άλμπουμ αυτό δεν το βρήκα στο youtube και παραθέτω το τραγούδι: «Από την οδό Αθηνάς» με την Μαρινέλλα.

Για την Πλατεία Ασωμάτων τραγουδά και ο Γιώργος Νταλάρας μαζί με τον Χάρη και τον Πάνο Κατσιμίχα, η σύνθεση είναι του Άλκη Αλκαίου.

Για τη Θεμιστοκλέους 43 κυκλοφόρησε ολόκληρο άλμπουμ ο Σταύρος Ξαρχάκος το 1964.

Στις αρχές της δεκαετίας του '50, η Ρένα Βλαχοπούλου και αμέσως μετά η Σοφία Βέμπο τραγούδησαν το Ομόνοια πλαζ, ενώ αναφέρουν και την Place Pigale, σε μουσική Μενέλαου Θεοφανίδη και στίχους των Γ. Ασημακόπουλου και Β. Σπυρόπουλου, και το Τρίο Κιτάρα τον Τραμπαρίφα του Μιχάλη Σουγιούλ, σε στίχους των Σακελλάριου - Γιαννακόπουλου, όπου αναφέρεται η λεωφόρος Συγγρού.

Υπάρχουν βέβαια και σημαντικά άλμπουμ που έχουν για τίτλο τους τον Δρόμο, αλλά δεν αναφέρουν συγκεκριμένες οδούς: Τα τραγούδια του δρόμου Μάνος Λοΐζος, Ο δρόμος των Μίμη Πλέσσα, Λευτέρη Παπαδόπουλου, όπου υπάρχει όμως το τραγούδι Γέλαγε η Μαρία, με ερμηνευτή τον Γιάννη Πουλόπουλο, με αναφορά στην οδό Φυλής, και Η οδός Ονείρων του Μάνου Χατζιδάκι.

Σαν τον Καραγκιόζη με τον Διονύση Σαββόπουλο, με αναφορά στους δρόμους Αχαρνών και Ηπείρου.

Στον Λευκό τον Πύργο, τραγούδι του Γιώργου Ζαμπέτα, με αναφορά σε αρκετές περιοχές της Θεσσαλονίκης, αλλά και την οδό Τσιμισκή.