Μετά από 100 και πλέον χρόνια συγκλονιστικών κοινωνικοπολιτικών αγώνων, ατέρμονων συζητήσεων και κοπιαστικών νοητικών προσπαθειών, το σύνολο της ευρωπαϊκής αριστεράς βρίσκεται αντιμέτωπο με μία καθολική αποτυχία, όσον αφορά τη δυνατότητα διαμόρφωσης κάποιου εναλλακτικού μοντέλου κοινωνικοοικονομικής διακυβέρνησης. Ούτε η γέννηση του νέου αριστερού κινήματος, μετά το Μάη του 1968, ως απάντηση στα χρεωκοπημένα σταλινικού τύπου καθεστώτα, κατάφερε να αποτελέσει εναλλακτική πρόταση απέναντι στο νεοφιλελευθερισμό. Τα γενικά, αόριστα και αφοριστικά συνθήματα, όπως για παράδειγμα, «Αγώνας ενάντια στη δύναμη και στην εξουσία του κρατικού και πολυεθνικού κεφαλαίου» ή «Εμπρός για μια σοσιαλιστική κοινωνία δικαίου και αλληλεγγύης» υποδεικνύουν μεν τον εχθρό, εμπεριέχουν ένα γενικό όραμα, αλλά δεν λένε το παραμικρό για το τι θα ακολουθήσει μετά από μία ενδεχόμενη νίκη. Η παντελής απουσία μιας λειτουργικής κοινωνικής θεωρίας είναι περισσότερο από εμφανής.
Δεν υπάρχει ούτε ένα ευρωπαϊκό αριστερό κόμμα που να προτείνει ένα σαφώς διαμορφωμένο και εναλλακτικό του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος μοντέλο. Μάλιστα, το σουηδικό Αριστερό κόμμα αναφέρει στην ιστοσελίδα του με αφοπλιστική ειλικρίνεια: «Δεν διαθέτουμε κάποιο έτοιμο σχέδιο ούτε για το πώς θα φθάσουμε σε μια σοσιαλιστική κοινωνία, ούτε και για το πώς η κοινωνία αυτή θα διαμορφωθεί». Και αυτό μετά από 100 χρόνια ύπαρξης ως σοσιαλιστικό κόμμα…
Αντί, λοιπόν, μιας ουσιαστικής αυτοκριτικής και προσπάθειας ερμηνείας αυτής της τραγικής αποτυχίας, η αριστερά στο σύνολό της κρύβεται πίσω από συνθήματα τύπου «παγκοσμιοποίησης» και από διάφορες θεωρίες συνομοσιολογίας. Ο θρίαμβος του νεοφιλελευθερισμού οφείλεται αποκλειστικά στη δυνατότητα του καπιταλισμού να μεταλλάσσεται, να μπορεί να συνυπάρχει με την αντιπροσωπευτική δημοκρατία και με τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και στην παντελή αδυναμία του συνόλου της ευρωπαϊκής αριστεράς να προτείνει μια βιώσιμη πολιτική λύση.
Όταν η ευρωπαϊκή αριστερά δεν καταφέρνει να «αξιοποιήσει» αυτό το τεράστιας δυναμικής κίνημα των διαμαρτυρομένων –και εν μέσω τόσο δυσμενών κοινωνικοοικονομικών συνθηκών-, αποτελώντας η ίδια, ως πολιτική ιδεολογία, την αυτονόητη εναλλακτική πρόταση, τότε δεν διαφέρει καθόλου από τον πεινασμένο που τον βάζουν μπροστά σε ένα πλουσιοπάροχο τραπέζι, κι αυτός δεν ξέρει τι πρέπει να κάνει…
Το σκληρό μάθημα που πήρε η αριστερά από την παταγώδη αποτυχία του υπαρκτού σοσιαλισμού φαίνεται πως δεν ήταν καθόλου αρκετό για να ανασυνταχθεί και να επαναπροσανατολιστεί ιδεολογικά και πρακτικά. Ούτε όμως και τα όποια άλλα ιστορικά της επιτεύγματα που έχουν να κάνουν με την αντιπροσωπευτική δημοκρατία και τη δημιουργία μιας κοινωνίας μεγαλύτερης ευημερίας.
Είναι πράγματι πολύ διαφορετικό το να αγωνίζεσαι για να απελευθερωθείς από το να εγκαθιδρύσεις, τελικά, ένα καθεστώς ελευθερίας. Το πρώτο αφορά τη δυνατότητα κινητοποίησης, το δε δεύτερο την ικανότητα οργάνωσης…
