Η άποψη που επικρατούσε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μέχρι τη δεκαετία του 1970 πως, δηλαδή, οι θρησκείες δεν πρόκειται πλέον να διαδραματίσουν κάποιο σημαντικό ρόλο στα παγκόσμια δρώμενα διαψεύσθηκε παταγωδώς. Η θρησκευτική πίστη, από προσωπική υπόθεση του καθενός, μετατράπηκε σε παγκόσμιο ρυθμιστή πολιτικών επιλογών και στρατηγικών στόχων.
Ο φονταμενταλισμός, αν και θεωρείται συνήθως ως αμιγώς θρησκευτικό φαινόμενο, στην ουσία δεν είναι παρά μία σαφής πολιτική έκφραση με θρησκευτικό προσωπείο που αναδύεται σε συγκεκριμένες ιστορικές στιγμές μεγάλων αλλαγών και εκμοντερνισμού. Ως κίνημα, δημιουργήθηκε πριν από 100 περίπου χρόνια στους προτεσταντικούς κύκλους των Η.Π.Α. ως αντίδοτο στην κριτική των Δαρβινιστών για τη Βίβλο, στον τρόπο ανάγνωσής της από τους σύγχρονους ιστορικούς των θρησκειών, αλλά και ως αντίδραση απέναντι στη θεωρούμενη απειλή της οικογένειας από την είσοδο των γυναικών στην αγορά εργασίας, λόγω της επιστράτευσης των ανδρών εξαιτίας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και του εκμοντερνισμού που αυτό συνεπάγονταν. Παράλληλα, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως, σε περιόδους μεγάλων αλλαγών, πολλοί άνθρωποι γίνονται πολύ ευάλωτοι, έχουν μεγάλη ανάγκη να γαντζωθούν στο ήδη γνώριμο και οικείο -συχνά δεν εξετάζεται αν είναι σωστό ή λάθος- και κάποιοι μπορεί να προβούν ακόμα και σε ακραίες αντιδράσεις, όπως ο δράστης της μαζικής ανθρωποκτονίας στη Νορβηγία, οι ρατσιστικές επιθέσεις ακροδεξιών οργανώσεων εναντίον μεταναστών, ομοφυλοφίλων και άλλων θεωρούμενων ως απειλών της καθεστηκυίας τάξης πραγμάτων, όπως ο εκδημοκρατισμός, ο πλουραλισμός, τα νέα τεχνικά μέσα, οι νέες επιστημονικές ανακαλύψεις κ.τ.λ. Κατά μία έννοια, ακόμα και η αριστερά, έχοντας χάσει το παραδοσιακό θεωρητικο-πολιτικό της υπόβαθρο και εργαλείο (ταξική ασάφεια, διακριτή οικονομική εξαθλίωση κ.ά.) και μη καταφέρνοντας μέχρι στιγμής να επαναπροσανατολιστεί, έχει υιοθετήσει μια ανάλογη αφοριστική στάση και φρασεολογία που προσλαμβάνει τη μορφή του μαύρου-άσπρου ή του ολοκληρωτικού αγώνα του καλού ενάντια στο κακό.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το σκεπτικό αυτό, η αναζωπύρωση του φονταμενταλισμού τις τελευταίες δεκαετίες θα μπορούσε να θεωρηθεί ως αντίδραση απέναντι στο φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, όπου η δημόσια επιρροή της θρησκείας στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή έχει μειωθεί αισθητά, σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη αποικιοκρατική πολιτική πολλών χωρών, τις σοβαρές παρενέργειες του ταχύτατου εκμοντερνισμού και την αδίστακτη αναζήτηση κέρδους από τις πολυεθνικές, χωρίς την παραμικρή –συνήθως- ευαισθησία για τις καταστρεπτικές συνέπειες στον κοινωνικό ιστό των διαφόρων τοπικών κοινωνιών.
Από όσα αναφέρθηκαν ως τώρα, προκύπτει πως είναι λάθος να συνδέεται η έννοια του φονταμενταλισμού αποκλειστικά με το Ισλάμ και τις ακραίες του εκφράσεις, τη στιγμή που υπάρχουν ανάλογα στοιχεία και σε άλλες θρησκείες όπως ο Ιουδαϊσμός και ο Χριστιανισμός. Ο φονταμενταλισμός ως έννοια σχετίζεται με μία νοοτροπία που χαρακτηρίζεται από δογματισμό, φανατισμό, φόβο, έλλειψη ανοχής και μια διάθεση να θεωρεί μια συγκεκριμένη θεωρία ή άποψη ως γενικώς ισχύουσα και η οποία θα πρέπει με κάθε τρόπο να επικρατήσει. Έτσι, λοιπόν, ο φονταμενταλισμός αφορά στην ουσία στη στάση κάθε ατόμου απέναντι στο περιεχόμενο μιας θεωρίας που πιστεύει, είτε αυτή έχει θρησκευτικό, εθνικό, οικονομικό ή άλλου είδους περιεχόμενο. Συχνά, οι διάφορες μορφές θρησκευτικού ή ιδεολογικού φονταμενταλισμού χαρακτηρίζονται από μια ακραία επιθετική στάση, και δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν ακόμα και τη βία ή άλλα αθέμιτα μέσα επιβολής των ιδεών τους. Φονταμενταλιστές είναι και αυτοί που θέλουν να επιβάλουν, για παράδειγμα, την απαγόρευση των αμβλώσεων με κάθε τρόπο και που έφθασαν στο σημείο να δολοφονούν γιατρούς που έκαναν αμβλώσεις, ή περιβαλλοντιστές που σχεδίαζαν τρομοκρατικές ενέργειες σε πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας.
Η κοινωνία και το εκπαιδευτικό μας σύστημα πρέπει να προστατευτούν και να προστατέψουν τα παιδιά και τα νεαρά κυρίως άτομα από τον οποιασδήποτε μορφής φανατισμό ή φανατικό. Εάν μαθαίνουμε στα παιδιά ή στους νέους μας πως υπάρχουν στην επιστήμη ή σε οτιδήποτε άλλο δύο μόνο κατευθύνσεις, όπου η μία λέει πως η γη είναι επίπεδη, η δε άλλη πως είναι σφαιρική, τότε δημιουργούμε τις προϋποθέσεις μιας επικίνδυνης σύγχυσης, απολυτότητας, ελλιπούς κριτικής ικανότητας και φανατισμού.
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : sven στις 03-09-2011 00:44 ]
