Πώς μπορεί ο εκπαιδευτικός να κατευθύνει το μαθητή της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης να "παρατηρήσει" την εξέλιξη ενός μουσικού έργου, δηλαδή να κάνει Ενεργητική Ακρόαση; Πώς θα καταφέρουμε να κερδίσουμε την προσοχή και τη συγκέντρωση των παιδιών σε μια μουσική ακρόαση; Συνήθως όταν προτείνουμε στα παιδιά να αφεθούν και να ακούσουν ένα μουσικό έργο που τους προτείνουμε, δεν έχουμε θετικά αποτελέσματα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Πώς γίνεται να ακούμε μία μουσική που εμάς μας ξετρελαίνει, αλλά στους μαθητές μας περνάει αδιάφορη; Γιατί συμβαίνει αυτό; Υπάρχει τρόπος να κερδίσουμε την προσοχή τους και μάλιστα να μας ζητάνε να τους βάλουμε να ακούσουν μουσική; Μπορούν από αυτή την τρυφερή ηλικία να χτίσουν τις βάσεις για να γίνουν καλοί ακροατές μουσικής;
Η απάντηση δεν είναι μία και δεν υπάρχει μαγική συνταγή! Ο κάθε εκπαιδευτικός μουσικής σύμφωνα με τις εμπειρίες που έχει αποκτήσει από τη διδασκαλία του ξέρει να προτείνει πράγματα που ταιριάζουν στο διδακτικό του στυλ και στους μαθητές του. Η ενεργητική ακρόαση είναι η διαδικασία της παρατήρησης των μουσικών φαινομένων κατά τη διάρκεια ενός μουσικού κομματιού. Η συναισθηματική ακρόαση-κατά προσωπική άποψη-είναι μία δευτερεύουσα προσέγγιση που προαιρετικά έπεται της λογικής περέμβασης κατά της διάρκεια της ακρόασης. Δηλαδή οι ερωτήσεις του στυλ "τι συναισθήματα σας δημιουργεί αυτή η συμφωνία του Μπετόβεν;" προάγουν την υποκειμενική συναισθηματική προσέγγιση του κάθε ακροατή η οποία και είναι αδιάφορη για τους υπόλοιπους. Κάποιος μπορεί ακούγοντας μια συμφωνία του Μπετόβεν να νιώθει φόβο, ενώ κάποιος άλλος να ξεχειλίζει από χαρά. Αντίθετα, όταν μάθουμε στα παιδιά να ακούνε ένα μουσικό έργο και να παρατηρούν μουσικά φαινόμενα, τότε πέρα από τη μουσική παιδεία που τους παρέχουμε, καταφέρνουμε να αναπτύξουμε καινούριες δεξιότητες σκέψεις που δρουν θετικά τόσο στη νοημοσύνη τους όσο και στη μνήμη και τη συγκέντρωσή τους. Όταν =για παράδειγμα- κατά τη διάρκεια μιας ακρόασης ρωτάμε τα παιδιά: "Ποιο μουσικό όργανο ακούσατε να μπαίνει πρώτο;", "Ποιο όργανο παίζει σκάλες;", "Ποιο όργανο ακούτε να παίζει μελωδία και ποιο να συνοδεύει;", "Ποιο όργανο παίζει το βασικό θέμα του μέρους;", τότε τους προτείνουμε να παρατηρήσουν πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Φυσικά, προϋπόθεση είναι ότι από πριν ξέρουν τι είναι μια σκάλα, το σημαίνει θέμα και έχουν ακούσει τα ηχοχρώματα των μουσικών οργάνων.
Όλα αυτά και πολλά άλλα υπάρχουν στο βιβλίο "Το Καρναβάλι των Ζώων-Μουσικές περιπλανήσεις στο έργο του Camille Saint-Saλns" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΑΣ (Σεπτέμβριος 2011). Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας 7-11. Βασισμένο στη μουσική που έγραψε ο γνωστός Γάλλος συνθέτης Camille Saint-Saλns προάγει την ενεργητική ακρόαση της μουσικής, παρέχει στα παιδιά τις βασικές γνώσεις για κάποια μουσικά όργανα, τους δίνει την ευκαιρία να βιώσουν κάποιες έννοιες της θεωρίας μέσα από ομαδικά παιχνίδια και έχει πληροφορίες για τον κόσμο των ζώων. Προσεγγίζει διαθεματικά τους πρωταγωνιστές του «καρναβαλιού» μέσα από την Αστρονομία, την ελληνική γλώσσα και μυθολογία, τα μαθηματικά, το θεατρικό παιχνίδι την αγγλική και τη γαλλική γλώσσα. Η πλούσια και κατάλληλη για τις ηλικίες αυτές εικονογράφηση κάνει τα παιδιά να ξεφυλλίζουν το βιβλίο με ευχαρίστηση, ενώ ο απλός και κατανοητός τρόπος που είναι γραμμένο τα εισάγει στον όμορφο κόσμο της μουσικής.
Το βιβλίο μπορεί να διδαχτεί στη σχολική τάξη, σε ομαδικά μαθήματα, αλλά μπορεί να αποτελέσει και μια όμορφη συντροφιά στον ελεύθερο χρόνο των παιδιών.΄
Το βιβλίο είναι ιδανικό να διδαχτεί στη σχολική τάξη και κυρίως σε Γ'-Δ' και Ε' Δημοτικού. Υπάρχει και το βιβλίο του δασκάλου το οποίο έχει προτεινόμενες δραστηριότητες μέσα από τις οποίες τα παιδιά εισάγονται στη θεωρία της Μουσικής, λύσεις όλων των ασκήσεων και απαντήσεις των ερωτήσεων της ενεργητικής ακρόασης.
Ένας γονιός που θέλει να περνάει δημιουργικές και ποιοτικές ώρες με το παιδί του, μπορεί κάποιες φορές να έχει συντροφιά του "το Καρναβάλι των Ζώων" και να ανακαλύψει κάποια πράγματα για τη μουσική μέσα από αυτό το βιβλίο. Ο τρόπος που είναι γραμμένο είναι απλός και κατανοητός.
Προσωπικά διδάσκω το βιβλίο αυτό αρκετά χρόνια (πριν εκδοθεί) και η ενθουσιώδης αποδοχή των μαθητών, το ολοένα και αυξανόμενο μουσικό τους ενδιαφέρον και η αγάπη τους για τη διαθεματική προσέγγιση των παραμέτρων που αναδύονται από το έργο αυτό, με έκαναν να θελήσω να μοιραστώ την προσέγγιση αυτή και με άλλους εκπαιδευτικούς μουσιηκής.
Έτσι προχωρήσαμε στη έκδοση και αυτού του βιβλίου με την ελπίδα να είναι μόνο ένα μικρό λιθαράκι που θα προστεθεί στο οικοδόμημα, σε αυτή τη μεγάλη και πολύ σημαντική προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια για την αναβάθμιση της Μουσικής Εκπαίδευσης.
Ευτυχία Τσεσμελή-Οδατζίδη (efttsesmeli@yahoo.gr)
http://www.facebook.com/#!/pages/%CE%A4%CE%BF-%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%BD%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CE%BB%CE%B9-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%96%CF%8E%CF%89%CE%BD/232361806803501?sk=info
www.eftihiatsesmeli.blogspot.com
