Παγκόσμια Ημέρα του Περιβάλλοντος σήμερα. Τα προβλήματα που αφορούν το περιβάλλον πολλά και σοβαρά και η ευαισθητοποίηση όλων μας αναγκαία! Θα το πιστεύατε όμως, αν σας έλεγε κανείς ότι εκτός από την εγχώρια ρύπανση έχουμε να αντιμετωπίσουμε και την «εισαγόμενη» και μάλιστα πολύ επικίνδυνη; Τα αποτελέσματα έρευνας που διεξάγει επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου Κρήτης κάνουν λόγο για εισαγόμενη καρκινογόνα ρύπανση από αέρος και υδάτων, που φτάνει στην Α. Μεσόγειο από την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη. Περισσότερα, στο άρθρο της σημερινής Ελευθεροτυπίας που ακολουθεί...
ΤΙ ΜΑΣ ΕΡΧΕΤΑΙ από την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη και πόσο κινδυνεύουμε
Εισαγόμενη καρκινογόνα ρύπανση
Επικίνδυνες, τοξικές, μεταλλαξιογόνες και καρκινογόνες ουσίες για την ανθρώπινη υγεία, οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, που αποτελούν προϊόντα καύσης οργανικής ύλης μεταφέρονται, σε σημαντικό ποσοστό, μέσω των αερίων μαζών από τις χώρες της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Ελλάδα, και εισέρχονται σε όλη τη διατροφική αλυσίδα.
Οι επικεφαλής της έρευνας για τη μεταφερόμενη ρύπανση, Ευριπίδης Στεφάνου, καθηγητής Χημείας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και ο χημικός Μανόλης Τσαπάκης
Οι ουσίες αυτές βρίσκονται σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις από το κλοφέν και τις διοξίνες, και είναι τόσο επικίνδυνες όσο αυτές. Οπως είχαμε γράψει πριν από μερικούς μήνες, στην «Κ.Ε.», δημοσιεύοντας έρευνα της ομάδας του καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης Ευριπίδη Στεφάνου, και το κλοφέν και οι διοξίνες σε σημαντικό ποσοστό επίσης φθάνουν στην ατμόσφαιρα της Ν.Α. Μεσογείου από τη Δ. και Α. Ευρώπη. Η μεγαλύτερη επικινδυνότητα των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων προκαλείται λόγω των αντιδράσεων που συντελούνται στο περιβάλλον φωτοχημικά με νιτρικές ρίζες και ρίζες υδροξυλίου, με αποτέλεσμα να μετατρέπονται σε νιτρικά παράγωγα. Τα νιτρικά παράγωγα των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων είναι ώς δέκα φορές περισσότερο καρκινογόνα και ώς εκατό χιλιάδες φορές περισσότερο μεταλλαξιογόνα συγκριτικά με τους ίδιους τους πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες! Επίσης, συσχετίζονται με αναπνευστικά και καρδιολογικά προβλήματα.
Η εικόνα στην Αν. Μεσόγειο
Η περιβαλλοντική αυτή έρευνα, του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών (Ε.ΠΕ.ΧΗ.ΔΙ.) της Σχολής Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης, αποτελεί ουσιαστική ερευνητική συνεισφορά για την κατάσταση του περιβάλλοντος της Α. Μεσογείου, καθώς πολλά τμήματα της έρευνας θέτουν προβλήματα σχετικά με την υγεία αλλά και εξόχως πολιτικά.
Ηδη η μελέτη στο θαλάσσιο περιβάλλον του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου καταδεικνύει ότι οι καρκινογόνες αυτές ενώσεις έχουν διαπεράσει όλο το θαλάσσιο περιβάλλον, αφού από τους δύο χιλιάδες τόνους το χρόνο που έρχονται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου παραπάνω από το 90% εξ αυτών, μετά την απορρόφηση από τη θάλασσα, εισέρχεται κατά πάσα πιθανότητα στο πλαγκτόν και μέσω αυτού σε οργανισμούς που στέκονται υψηλά στην τροφική πυραμίδα (φάλαινες, δελφίνια, κ.λπ.).
Η έρευνα αυτή έχει το σημαντικό στοιχείο ότι για πρώτη φορά στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου μετρήθηκαν οι ουσίες αυτές όχι μόνο στα σωματίδια της ατμόσφαιρας, όπως συνηθίζεται, αλλά επίσης στους ατμούς, στο νερό της θάλασσας και στα θαλάσσια ιζήματα, παρέχοντας έτσι μια πληρέστερη εικόνα της επιβάρυνσης που προκαλούν. Ετσι προσδιορίστηκαν μεγάλες ποσότητες πολυαρωματικών υδρογονανθράκων στην Αθήνα αλλά και στο Ηράκλειο.
Για αυτό το περιβαλλοντικό πρόβλημα, με άμεσες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, ο καθηγητής Ευριπίδης Στεφάνου και ο διπλωματούχος Χημικός Μανόλης Τσαπάκης, του οποίου η έρευνα αποτελεί και μέρος διδακτορικής διατριβής στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του ΕΠΕΧΗΔΙ, μας είπαν: «Οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (ΠΑΥ), οι οποίοι είναι παράγωγα καύσεων οργανικής ύλης, είναι ουσίες που τοξικολογικά επιδρούν όπως περίπου οι διοξίνες και το κλοφέν, δηλαδή είναι και καρκινογόνες.
Ταυτόχρονα όμως, οι συγκεντρώσεις τους ποσοτικά σε περιβαλλοντικά δείγματα (τρόφιμα, νερό, έδαφος, ατμόσφαιρα κ.λπ.), είναι σημαντικά μεγαλύτερες από τις συγκεντρώσεις του κλοφέν και των διοξινών. Η επίπτωσή τους επομένως στην υγεία και στο περιβάλλον αναμένεται να είναι πιο σημαντική. Ο μεταβολισμός των ενώσεων αυτών στον ανθρώπινο οργανισμό γίνεται με τη βοήθεια ενός ενζύμου που εδρεύει στο ήπαρ. Οι μεταβολίτες των πολυαρωματικών υδρογονανθράκων θεωρούνται υπεύθυνοι για τις αντιδράσεις με το DNA των κυττάρων, με αποτέλεσμα να προκαλούν μεταλλάξεις ή καρκίνο».
Για τη διαδικασία πρόσληψης των καρκινογόνων αυτών ουσιών (ΠΑΥ) που ακολουθεί ο ανθρώπινος οργανισμός, οι ερευνητές αναφέρουν: «Η έκθεση του ανθρώπου στους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες (ΠΑΥ) συμβαίνει μέσω ποικίλων οδών, μεταξύ των οποίων η ρύπανση της ατμόσφαιρας είναι ίσως η σημαντικότερη. Στην περίπτωση αυτή η έκθεση λαμβάνει χώρα είτε άμεσα, μέσω της αναπνοής, είτε έμμεσα, μέσω της κατανάλωσης λαχανικών και άλλων αγροτικών προϊόντων, ρυπασμένων από την ατμοσφαιρική εναπόθεση. Αρκετές εργασίες έχουν επιβεβαιώσει την επίδραση των ατμοσφαιρικών ρυπαντών στην αναπνευστική λειτουργία των οργανισμών και τη σύνδεσή τους με παθήσεις του καρδιο-αναπνευστικού συστήματος.
Για τις ειδικότερες παραμέτρους της έρευνας και τους τόπους προέλευσης αυτών των ρύπων, οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου Κρήτης αναφέρουν: «Η έρευνα που πραγματοποιήσαμε ήταν διάρκειας δύο ετών (2000-2001). Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις, στον ερευνητικό σταθμό του Εργαστηρίου στη Φινοκαλιά, προσδιορίστηκαν όταν η προέλευση της αέριας μάζας ήταν από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Η μέση συνολική συγκέντρωση αυτών των ουσιών ήταν 20 νανογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, ενώ περισσότερο από το 90% της συνολικής ποσότητάς τους βρέθηκε στην αέρια φάση. Δηλαδή, μόνο το 10% εντοπίζεται προσκολλημένο σε σωματίδια της ατμόσφαιρας και ήταν αυτό στο οποίο αναφέρονται οι περισσότερες μετρήσεις.
Οι συγκεντρώσεις των ΠΑΥ στο κέντρο της πόλης του Ηρακλείου ήταν αρκετά μεγαλύτερες από τις ποσότητες που μετρήθηκαν στο Θησείο της Αθήνας, σε μετρήσεις που πραγματοποιήσαμε και δημοσιεύσαμε σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Είναι προφανές ότι η συγκέντρωση που μετρήσαμε στο Θησείο (στο Αστεροσκοπείο) δεν μπορεί να είναι ενδεικτική της συγκέντρωσης σε επιβαρημένες περιοχές της Αθήνας.
Στο Ηράκλειο, η μέση συνολική συγκέντρωση των ΠΑΥ είναι 79 νανογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, στη Φινοκαλιά 19, στο Θησείο 24, στη συνοικία Υμηττός 28, στο Σαρωνικό 24 και στην Πεντέλη 5 νανογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα.
Ενιαία ρύπανση
»Οι εποχές του έτους δεν παίζουν ρόλο στη συνολική ποσότητα της συγκέντρωσης των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (ΠΑΥ) στο θαλάσσιο περιβάλλον της Α. Μεσογείου. Το στοιχείο αυτό μας προκαλεί να υποθέσουμε ότι η παρουσία τους στην ατμόσφαιρα της Ανατολικής Μεσογείου γενικότερα οφείλεται σε μεταφορά από μεγάλη απόσταση, και λιγότερο σε τοπικές ρυπογόνες πηγές. Αυτό συμβαίνει σε όλη την επικράτεια της Ανατολικής Μεσογείου, και επιβεβαιώθηκε από δύο αποστολές που πραγματοποιήθηκαν από τα ελληνικά ερευνητικά σκάφη «Αιγαίο» και «Φιλία» σε συνεργασία με το Ε.Κ.Θ.Ε. και το Ι.ΘΑ.ΒΙ.Κ. Στο πλαίσιο αυτών των ερευνών συλλέχθηκαν δείγματα στην ατμόσφαιρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας της Ανατολικής Μεσογείου και οι συγκεντρώσεις που προσδιορίστηκαν ήταν περίπου αντίστοιχες με αυτές που μετρήθηκαν στη Φινοκαλιά.
»Οι μέγιστες συγκεντρώσεις μάλιστα καταγράφηκαν όταν η αέρια μάζα προερχόταν από χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, περιοχές οι οποίες χαρακτηρίζονται από πολύ υψηλές εκπομπές τέτοιων ρυπαντών».
Οι τοξικότερες ουσίες
Για τις ειδικότερες χημικές ενώσεις που παράγονται με φωτοχημικές αντιδράσεις και τα ποσοστά τους, που δημιουργούν το οξύτατο πρόβλημα περιβάλλοντος και υγείας στη χώρα μας και στην Ανατολική Μεσόγειο, ο κ. Ευριπίδης Στεφάνου και ο κ. Μανόλης Τσαπάκης, τονίζουν: «Τα αφθονότερα μέλη των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (ΠΑΥ) στην ατμόσφαιρα στην αέρια φάση είναι το φαινανθρένιο, το πυρένιο και το φλουορανθένιο. Οι έρευνές μας, κάτω από πραγματικές περιβαλλοντικές συνθήκες, δείχνουν ότι οι ενώσεις αυτές αντιδρούν στην ατμόσφαιρα με τις ρίζες υδροξυλίου και παράγουν άλλες ουσίες που είναι τοξικότερες και επικινδυνότερες. Οι νέες αυτές χημικές ενώσεις που σχηματίζονται είναι πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες που περιέχουν όμως στο μόριό τους και νιτρική ομάδα.
Οι νιτρο-αρωματικοί υδρογονάνθρακες είναι μέχρι και εκατό χιλιάδες φορές (100.000) περισσότερο μεταλλαξιογόνοι και δέκα (10) φορές περισσότερο καρκινογόνοι σε σχέση με τους πολυαρωματικούς υδρογονάνθρακες που δεν περιέχουν νιτρική ομάδα».
Ατμόσφαιρα-Θάλασσα
Η διασπορά αυτών των ουσιών στη θάλασσα, μέσω των αερίων κυρίως μαζών, είναι ένα φαινόμενο με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία και στον κύκλο της ζωής.
Υπολογίζουμε τονίζουν οι κ. Στεφάνου και Τσαπάκης ότι σε ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο εισάγονται συνολικά περίπου δύο χιλιάδες τόνοι ΠΑΥ ετησίως. 235 τόνοι φτάνουν στη θάλασσα με τις βροχοπτώσεις, 75 με τη μορφή της ξηρής εναπόθεσης και 1.644 τόνοι με τη διαδικασία απορρόφησης αερίων ενώσεων από τη θάλασσα.
Η τελευταία διεργασία, η οποία είναι και η σημαντικότερη, μελετήθηκε για πρώτη φορά στη Μεσόγειο από το ΕΠΕΧΗΔΙ και δημοσιεύτηκε στο τελευταίο τεύχος του έγκυρου επιστημονικού περιοδικού "Marine Chemistry".
Πολλές άλλες μελέτες έχουν αναφέρει μεγάλες συγκεντρώσεις αυτών των επικίνδυνων ενώσεων σε ιστούς θαλάσσιων θηλαστικών (δελφίνια, φάλαινες κ.λπ.). Επιπλέον για τους μαζικούς θανάτους αυτών των ζώων υπάρχουν ενδείξεις ότι υπεύθυνοι είναι οι προαναφερόμενοι οργανικοί ρυπαντές».
Παναγιώτης Γεωργούδης
Ελευθεροτυπία 05/06/2003
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από:: Elen στις 05-06-2003 15:51 ]
Τι κάνουμε σήμερα για το περιβάλλον;
Παράθεση:
Το μέλος PHILIPPOSSM στις 05-06-2008 στις 18:58 έγραψε...
Τι κάνουμε σήμερα για το περιβάλλον;
|
|
Τι κανουμε καθε μερα για το περιβαλλον????? 
Ειναι πραγματικα θλιβερο το γεγονος οτι πρεπει να δημιουργουμε "μερες" για να ασχολουμαστε λιγο με τα προβληματα που υπαρχουν γυρω μας.....
Του χρονου παλι.....
Ναι ρε παίδες...Κι εμένα μου φάνηκε κάπως υποκριτικό να αφιερώνουμε μια μέρα για το περιβάλλον...
Έχω ρίξει γέλια και γέλια,αλλά ειδικά βλέποντας τον κάθε παρουσιαστή να λέει πως σήμερα είναι η μέρα του περιβάλλοντος εντάξει λέω...
Στην Πάρνηθα ακόμα χτίζουνε, κι οι Αθηναίοι ακόμα κοιμούνται όρθιοι ή καλύτερα εθελοτυφλούν.Το οξυγόνο τους ολοένα και λιγοστεύει και όλοι έχουν απορροφηθεί απο την καθημερινότητα ξεχνώντας τη ζωή τους...
