APHΣ ΠATPINΟΣ
«Tο DΝΑ θα μας φτιάξει φθηνά καύσιμα!»
Aπό τις έρευνες για το ανθρώπινο DΝΑ, ο ερευνητής Άρης Πατρινός αφήνει το κρατικό πόστο του στις Hνωμένες Πολιτείες και στρέφεται στα βιοκαύσιμα και το καθαρό περιβάλλον
ΕΥΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ
Λίγο προτού συμπληρώσει την έκτη δεκαετία της ζωής του ο Άρης Πατρινός, που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος, ξεκινά μία νέα καριέρα, σίγουρος ότι «θα αλλάξει τον κόσμο». Όνειρό του είναι η παραγωγή ενέργειας, φθηνής και φιλικής προς το περιβάλλον, που θα γίνει δυνατή σε λίγα χρόνια, χάρη στο DNA μικροβίων και φυτικών οργανισμών. Στον δικό του ενεργειακό χάρτη του πλανήτη μάλιστα, η Ελλάδα έχει ξεχωριστό ρόλο.
«Είμαι ενθουσιασμένος γιατί μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο προς το καλύτερο. Πολλές από τις νέες εξελίξεις δε θα ανήκουν στον χώρο της υψηλής τεχνολογίας και δεν θα περιοριστούν μόνο στα πλούσια κράτη. Μπορούν να υιοθετηθούν εύκολα και να δώσουν ελπίδα στα μέρη του κόσμου στα οποία βασιλεύει η απόγνωση», λέει ο Ά. Πατρινός μιλώντας στα «NEA».
H αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος, η έρευνα για τις κλιματικές μεταβολές παγκοσμίως και τα γονιδιώματα των μικροβίων είναι τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της καριέρας στου στο Γραφείο Επιστημών του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας. «Θα ήταν εύκολο να συνεχίσω στο ίδιο μονοπάτι. Αλλά φέτος γίνομαι 59 χρόνων και είμαι έτοιμος για κάτι καινούργιο».
Εδώ και λίγες ημέρες, ο Πατρινός υπηρετεί την επιστήμη από τη νέα του θέση, ως πρόεδρος της Synthetic Genomics, εταιρείας που ίδρυσε ο Κρεγκ Βέντερ, ένας ακόμα από τους βασικούς συντελεστές του Προγράμματος για το Ανθρώπινο Γονιδίωμα. Μιλώντας στα «NEA», ο Έλληνας ερευνητής εξηγεί τους στόχους του: «Τα μεγάλα κοιτάσματα πετρελαίου δε θα είναι πάντα διαθέσιμα. Μπορούμε να σχεδιάσουμε ένα μικρόβιο το οποίο θα μετατρέπει την κυτταρίνη σε αιθανόλη με χαμηλό κόστος χωρίς να επιβαρύνουμε το περιβάλλον ή να εμπλουτίσουμε το μεθάνιο που παράγεται από τα κοιτάσματα άνθρακα, αφού κατανοήσουμε πρώτα πώς εμπλέκονται στη διαδικασία οι γηγενείς μικροβιακές κοινότητες».
Όλα αυτά είναι δυνατά χάρη στην επιστήμη της γονιδιωματικής. Οι επιστήμονες γνωρίζουν τώρα πώς αλληλεπιδρά η ηλιακή ενέργεια με τους ζωντανούς οργανισμούς, ιδίως με φυτά και μικρόβια, για να δημιουργήσουν και να αποθηκεύσουν χημική ενέργεια. Παρ' όλο που γνωρίζουμε εδώ και πολλά χρόνια τους μηχανισμούς της φωτοσύνθεσης, τώρα ανακαλύπτουμε νέους τρόπους για να τη χειριστούμε, ώστε να παράγουμε φθηνές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. «Είμαι σίγουρος ότι η βιοτεχνολογία μπορεί να παράγει μικρόβια που θα πάρουν όλα τα κατάλοιπα των αγροτικών καλλιεργειών (αυτά που καίμε ή πετάμε σε χωματερές) και θα τα μετατρέψουν σε καύσιμα, όπως π.χ. η αιθανόλη. Θα το κάνουν δε χωρίς τη χρήση επικίνδυνων χημικών, χωρίς υψηλές θερμοκρασίες ή τοξικά παράγωγα. Είμαι σίγουρος ότι ειδικά σχεδιασμένα μικρόβια μπορούν στο μέλλον να παράγουν αδιάκοπα ποσότητες υδρογόνου για χρήση στις μετακινήσεις μας ή αλλού. Για να γίνουν αυτά, πρέπει να συνθέσουμε γονιδιώματα τα οποία θα περιέχουν τα γονίδια που μας ενδιαφέρουν και να τα προσαρμόσουμε σε κύτταρα στα οποία θα έχουμε αφαιρέσει το δικό τους DNA. Αλλά είμαι αισιόδοξος ότι μπορούμε να αρχίσουμε να απογαλακτίζουμε τον κόσμο από τον εθισμό του στο πετρέλαιο».
Το «μέλλον» για τα σχέδια του Πατρινού δεν είναι μακριά. Έως το 2012, όταν προβλέπει ότι θα αρχίσει η ανάπτυξη μιας τεράστιας βιομηχανίας που θα φέρει επανάσταση στον χώρο των καυσίμων μέχρι το 2020. «Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα ίδια βενζινάδικα, τα ίδια φορτηγά και τους ίδιους αγωγούς».
«Σημαντική η βιομάζα για την Ελλάδα»
Στα μεγαλόπνοα σχέδια του Άρη Πατρινού η Ελλάδα έχει ξεχωριστή θέση: «Το πιο σημαντικό για μένα είναι ότι από το νέο μου πόστο θα είναι ευκολότερο να δημιουργήσω επαφές και συνεργασίες με Έλληνες επιστήμονες και ελληνικές εταιρείες. H χώρα μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη από επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η βιομάζα. Δεν βλέπω τον λόγο γιατί να μη μπορεί η Ελλάδα να αναπτύξει μία νέα προηγμένη βιομηχανία «από κυτταρίνη σε αιθανόλη», που θα βοηθήσει τους Έλληνες αγρότες και θα δημιουργήσει πολλές υψηλόμισθες θέσεις εργασίας. Μπορεί να αναλάβει ηγετική θέση στα Βαλκάνια και την Ευρώπη σε αυτόν τον τομέα και να παράγει αρκετά βιοκαύσιμα για να είναι αυτάρκης. Θα ήθελα να βοηθήσω ώστε να γίνει αυτό πραγμα-τικότητα».
«H επανάσταση έχει ήδη αρχίσει»
Ο Άρης Πατρινός πέρασε τα τελευταία 17 χρόνια στο Γραφείο Επιστημών του υπουργείου Ενέργειας και τα 11 από αυτά ήταν επικεφαλής των Βιολογικών και Περιβαλλοντικών Ερευνών. «Το σημαντικότερο κομμάτι της δουλειάς μου είναι το Πρόγραμμα για το Ανθρώπινο Γονιδίωμα. Οι ζωές μας έχουν ήδη αλλάξει κι ας μην το καταλαβαίνει ο απλός πολίτης. H ιατρική έχει αλλάξει για πάντα χάρη στα γονιδιακά στοιχεία που γεμίζουν τις βάσεις δεδομένων. Βέβαια, θα χρειαστούν χρόνια για να πάρουν άδεια τα νέα, βασισμένα στα γονίδια, φάρμακα και μία νέα γενιά γιατρών για να εκτιμήσει πλήρως και να χρησιμοποιήσει σωστά τα νέα γονιδιωματικά εργαλεία. Αλλά η επανάσταση έχει ήδη αρχίσει». Στους σημαντικότερους σταθμούς του, ο Πατρινός συγκαταλέγει και τη συμμετοχή του στην έρευνα για τις παγκόσμιες κλιματικές μεταβολές. H δουλειά του για το κλίμα μάλιστα ήταν δυσκολότερη από ό,τι για το DNA, καθώς τα πολιτικά εμπόδια που του έβαζε η κυβέρνηση Μπους θύμιζαν ναρκοπέδιο. Στην αρχή της θητείας του προέδρου το 2001 έκανε μεγάλη προσπάθεια να τον πείσει ότι η Αμερική πρέπει απαραιτήτως να πάρει μέτρα. «Μέναμε ατελείωτες ώρες στη Δυτική Πτέρυγα ετοιμάζοντας τις εκθέσεις. Μία ημέρα ήρθαν, μας ευχαρίστησαν και μας είπαν να τα μαζεύουμε. Τελικά, τη χάσαμε αυτήν τη μάχη».
«Τα γονίδια μάς χάρισαν νέες γνώσεις για τα μυστήρια της ζωής και της δημιουργίας. Το πρόγραμμα για το DNA επιβεβαίωσε τη θεωρία της εξέλιξης και μας έκανε να δούμε τον κόσμο με ολοκαίνουργια μάτια», λέει ο Άρης Πατρινός
ΤΑ ΝΕΑ , 17/02/2006 , Σελ.: P35
www.tanea.gr 
