Quote:
|
On 2003-02-23 19:55, Anonymous wrote:
Όταν η ψυχή του ανθρώπου είναι ελεύθερη, τότε και ο ίδιος ο άνθρωπος είναι ελεύθερος· ακόμη κι αν το σώμα του βρίσκεται σε κατάσταση σκλαβιάς.
Έχεις δει το Braveheart; Ο William Wallace πέθανε για να σώσει την ελευθερία της πατρίδας του, της Σκωτίας. Ήταν ελεύθερος, ακόμη κι όταν ήρθε ο θάνατός του από τους δεσμώτες του.
"Freedom."
Μια ατάκα που αξίζει όσο μια ζωή. Και αυτή η ιστορία ήταν κάποτε... ήταν αληθινή...
|
|
Θα συμφωνήσω μαζί σου.
Όταν όμως το δίλημμα βρίσκεται ανάμεσα στο σκλαβωμένο σώμα και στην ελεύθερη ψυχή, νομίζω πως τα πράγματα είναι πιο εύκολα.
Το θέμα είναι πότε ένα πνεύμα, χωρίς να δοκιμάζεται από εξωτερικούς παράγοντες, όπως η σκλαβιά του σώματος, είναι ελεύθερο.
Για να το κάνω σαφές: έχεις νιώσει ποτέ σου εσωτερικά να βρίσκεσαι σε μια πάλη ανάμεσα σε "θέλω" και σε "πρέπει"; Έχεις αισθανθεί να μην ξέρεις αν αυτό που φαίνεται ότι "θέλεις", το θέλεις πραγματικά ή πίσω του, στην πραγματικότητα, κρύβεται ένα "φτιασιδωμένο ...πρέπει";
Από τις πρώτες μόλις ημέρες της ζωής μας μαθαίνουμε να ισορροπούμε ανάμεσα στα "θέλω" μας και στα "πρέπει". Η δύναμη της επιθυμίας μας είνα μεγάλη αλλά και η επιβολή του περιβάλλοντός μας, που μας υποδεικνύει το "καλό" και το "κακό", το "σωστό" και το "λάθος",... επίσης. Υπακούουμε σε αυτά που μας μαθαίνουν, χωρίς να ξέρουμε το γιατί. Κυρίως φοβούμενοι την τιμωρία ή στην καλύτερη περίπτωση, για να ευχαριστήσουμε τα πρόσωπα αυτά που εμπιστευόμαστε και ακούμε. Όμως και πάλι δεν ξέρουμε γιατί το κάνουμε. Και ο περιορισμός αυτός στον οποίο υπακούουμε, από τη συνήθεια γίνεται ένα με εμάς, έτσι που συχνά δεν μπορούμε να διακρίνουμε αν κάτι το κάνουμε επειδή το θέλουμε ή επειδή "πρέπει" να το κάνουμε.
Από την άλλη σκεφτόμαστε και το άλλο: συχνά δεν χάνουμε που ακολουθούμε το "πρέπει"...Πολλές φορές διαπιστώνουμε εκ των υστέρων ότι ήταν ευτύχημα που υπακούσαμε στην εξωτερικά επιβαλλόμενη θέληση και όχι στην δική μας αντίθετη επιθυμία, γιατί είτε η δεύτερη θα μας έβλαπτε εν τέλει είτε γιατι η πρώτη μας οδήγησε σε καλύτερα αποτελέσματα, απ΄ό, τι αν κάναμε ..."το δικό μας".
Μπορεί βέβαια κάποιος να πει ότι η ελευθερία δεν έχει σχέση με το καλό και το κακό, με το σωστό και το λάθος. Οπότε, στην τελευταία αυτή περίπτωση, που ακουλουθήσαμε τη θέληση που μας επιβλήθηκε - η οποία στο τέλος μας βγήκε σε καλό - στην πραγματικότητα και πάλι δεν ήμασταν ελεύθεροι, γιατί δεν ακολουθήσαμε το δικό μας αντίθετο "θέλω". Δεν ξέρω πως θα σου φανεί, αλλά νομίζω πως θα ήταν πολύ επιφανειακή μια τέτοια ερμηνεία.
Αν την ελευθερία την επιδιώκουμε ως γνώρισμα του εαυτού μας που μας κάνει να αισθανόμαστε σε αρμονία με την ανθώπινη φύση μας, αν δηλαδή την αντιλαμβανόμαστε ως την ύψιστη εσωτερική κατάσταση "ευδαιμονίας" (...για να μην ξεχνάμε και την υπέροχη αυτή αρχαιοελληνική λέξη που άκομψα προσπαθούν στις μέρες μας κάποιοι να την αντικαταστήσουν με άλλες...), τότε σίγουρα δε θα μπορούσαμε να φανταστούμε ότι μπορεί να μας οδηγήσει σε βλάβη και ζημία του ευατού μας. Θα υπήρχε μια μεγάλη αντίθεση.
Κατά τη γνώμη μου, το θέμα της ελευθερίας θα πρέπει πάντα να γίνεται αντικείμενο μελέτης και υπό το πρίσμα της ωφέλειας ή της βλάβης, ή όπως αλλιώς θέλεις: "του καλού και του κακού" ή του "λανθασμένου" και του ορθού".
Η χαρά της ελευθερίας δε νομίζω πως είναι μόνο η δυνατότητα επιλογής αλλά η δυνατότητα επιλογής του ωφέλιμου.
Κάποτε διάβαζα κάπου (νομίζω στο "Γαιόραμα") για την ετυμολογία της λέξης "αιρούμαι" (= επιλέγω). Έλεγε λοιπόν πως η ρίζα της λέξης είναι το αρ- και από την ίδια ακριβώς ρίζα προκύπτει και η γνωστή αρχαιοελληνική καταρχήν έννοια της "αρετής" (της οποίας εν συνεχεία το περιεχόμενο καλλιεργήθηκε και μέσω της ορθόδοξης εκκλησιαστικής διδασκαλίας).
Όταν το διάβασα και ακόμη και τώρα που το σκέφτομαι, έχω την εντύπωση πως δεν πρόκειται για μια απλή σύμπτωση. Στη γλώσσα μας οι λέξεις που χρησιμοποιούνται, για να ορίσουν ή να ερμηνεύσουν κάτι, ...ο,τιδήποτε...δεν επιλέχθηκαν στην τύχη. Η αναζήτηση της κοινής ρίζας κάποιων λέξεων μπορεί να βοηθήσει τη σκέψη μας για τη λύση των προβλημάτων που μας βάσει η τελευταία. Αν λοιπόν θα μπορούσε να σημαίνει κάτι αυτή η ετυμολογική αναφορά στην προκειμένη περίπτωση, τότε έχω την εντύπωση πως αυτό που θα σήμαινε θα ήταν με δυο λόγια ότι : η δυνατότητα "επιλογής", και άρα κατ' επέκταση η ουσία της ελευθερίας, διατηρεί το πραγματικό νόημά της όταν μόν μπορεί να μας οδηγεί σ΄αυτό που ονομάζουμε "αρετή" κι ίσως έτσι ελεύθερη επιλογή να μην είναι η οποιαδήποτε επιλογή ανάμεσα στο ωφέλιμο ή μη, (ή όπως αλλιώς είπαμε μπορεί κάποιος να το εκλαμβάνει, δηλαδή ανάμεσα στο καλό ή στο κακό ή στο σωστό ή στο λάθος) αλλά μόνο εκείνη η επιλογή του ωφέλιμου...
Δεν ξέρω..., μια σκέψη κάνω. Θα ήθελα να ακούσω και άλλες απόψεις.
Το θέμα σίγουρα έχει πολλές πτυχές. Κι εκεί που νομίζεις ότι έχεις λύσει δήθεν το πρόβλημα γεννιώνται νέες απορίες. Έτσι κι εδώ, ακόμη και αν έτσι όπως τα είπα είναι τα πράγματα, εύλογα κάποιος θα ρωτούσε: "και ποιος θα μας πει τι είναι σωστό και τι λάθος, τι ωφέλιμο και τι όχι, τι καλό και τι κακό;".
Στ΄αλήθεια το αγνοώ τελείως, αλλά αναρωτιέμαι : υπάρχει κανείς που να το γνωρίζει;
