Παλιότερα υπήρχε μόνο ένας τρόπος για να παίξει κάποιος ηλεκτρική κιθάρα. Την κρεμούσε στον ώμο του και ξεκινούσε. Από τη στιγμή, όμως, που βγήκαν οι κιθάρες Φέντερ όλα άλλαξαν!
Μερικοί τόλμησαν να παίξουν με τα δόντια, κάποιοι τη χρησιμοποιούσαν επί σκηνής για να καταστρέφουν ενισχυτές, μόνιτορ και οτιδήποτε άλλο έβρισκαν μπροστά τους, κι άλλοι την έλουζαν με οινόπνευμα και την έκαιγαν. Μπορεί όλα αυτά να ήταν ακρότητες, όμως ένα παρέμεινε το αδιαμφισβήτητο γεγονός: το ροκ έπαψε πια να είναι το ίδιο από τότε που δημιουργήθηκε η Φέντερ.
Φέτος, η φημισμένη εταιρεία συμπληρώνει εξήντα χρόνια ζωής, αν και στην πραγματικότητα είναι πιο νέα, μια και τα πιο διάσημα μοντέλα της άρχισαν να κυκλοφορούν ευρέως στην αγορά αρχές της δεκαετίας του '50.
«Στις δέκα κιθάρες που πουλάμε, οι εννιά είναι Φέντερ», λέει ο Γιάννης Μεθενίτης, υπεύθυνος σε κατάστημα με ηλεκτρικά όργανα. Οι πωλήσεις της κιθάρας έχουν αυξηθεί παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια. Πέρυσι στην Αγγλία πουλήθηκαν διπλάσιες απ' όσες το 2003. Σύμφωνα με την αγγλική εφημερίδα «Γκάρντιαν» αυτό οφείλεται στην επιτυχία καινούριων βρετανικών συγκροτημάτων όπως οι Φραντς Φέρντιναρντ και οι Κάιζερ Τσιφς. Αγοράζουν, μάλιστα, κιθάρες πολλοί πιτσιρικάδες χωρίς καν να ξέρουν να παίζουν. «Αλλωστε οι τιμές τους έχουν μειωθεί το τελευταίο διάστημα», εξηγεί ο Γιάννης Μεθενίτης. «Τα μοντέλα από τα εργοστάσια της εταιρείας στην Ανατολή στοιχίζουν μόνο 150 ευρώ. Οι καλές αμερικάνικες όμως ξεπερνούν και τα 1.000 ευρώ. Κυκλοφορούν και ορισμένες χειροποίητες ή κάποια ακριβή αντίγραφα παλιότερων κιθάρων διάσημων μουσικών με τα χτυπήματά τους, αλλοιωμένα από το φως και τον καπνό, που στοιχίζουν πολύ περισσότερο». Υπάρχει και η περίπτωση κιθάρας με αυτόγραφα των Ερικ Κλάπτον, Τζίμι Πέιτζ, Πιτ Τάουνσεντ, Τζεφ Μπεκ κ.ά. η οποία πουλήθηκε σε δημοπρασία για τα θύματα του τσουνάμι 2,6 εκατομμύρια δολάρια. Στη χώρα μας, πάντως, δεν παρουσιάζεται κάποια διαφοροποίηση στις πωλήσεις σε σχέση με το παρελθόν. Φαίνεται ότι το μπουζούκι καλά κρατεί...
Η πρώτη Φέντερ ονομάστηκε Μπροντκάστερ και γρήγορα έγινε γνωστή ως Τελεκάστερ. Αυτή, όμως, που προκάλεσε επανάσταση στο χώρο ήταν η περίφημη Στρατοκάστερ. Οι οπαδοί της συνηθίζουν να λένε πως το μόνο κοινό που έχει με τις υπόλοιπες κιθάρες είναι οι έξι χορδές της. Ενας από τους πρώτους κατασκευαστές της εξηγούσε τότε πόσο... ερωτικά ένιωθε όταν έφτιαχνε ένα καινούριο όργανο: «Ο λαιμός της μου θυμίζει την απαλή σάρκα μιας νέας γυναίκας. Είναι απίστευτα αισθησιακός. Πρόκειται για ένα προκλητικό μηχάνημα».
Το παράδοξο είναι πως ο εμπνευστής της Λίο Φέντερ, «ο Χένρι Φορντ της κιθάρας», όπως τον αποκαλούσαν, δεν ήξερε καν να παίζει! Οταν άρχιζε να φτιάχνει το όργανο ξεκίνησε από το μηδέν, με εντελώς διαφορετική λογική. Το σχήμα της δεν θύμιζε καθόλου την κλασική ισπανική κιθάρα. Ηταν η πρώτη που σταμάτησε να χρησιμοποιεί ηχείο, βάζοντας μαγνήτη. Γι' αυτό, άλλωστε, στην αρχή ονομάστηκε και Νοκάστερ. Ο σχεδιασμός της ήταν φουτουριστικός και η γραμμή της δεν ακολουθούσε την κλασική γραμμή των άλλων κιθάρων, μια και ο Λίο δούλευε μόνο με πατέντες. Ανάλογα με τις επιθυμίες των μουσικών τροποποιούσε μάλιστα το σχέδιό της, όπως κι έπραξε όταν ο Μπιλ Κάρσον, ο θρύλος του σουίνγκ, παραπονέθηκε πως το σχήμα της κιθάρας ήταν άβολο για τα πλευρά.
Η ανάγκη για μια καινούρια κιθάρα προέκυψε όταν στις μεγάλες μπάντες της εποχής οι κιθάρες δεν κρατούσαν πρωταγωνιστικό ρόλο (σε αντίθεση με τα πνευστά) επειδή έπαιζαν με χαμηλή ένταση. Ετσι, αφαίρεσαν το ηχείο (το λεγόμενο «σκάφος») και φτιάξανε μια κιθάρα με μαγνήτες, που θα μπορούσε να παίξει πολύ πιο δυνατά χωρίς να μικροφωνίζει.
«Το εύρος του ήχου της είναι τεράστιο», μας λέει ο Γιάννης Σπάθας, ένας από τους καλύτερους έλληνες κιθαρίστες. «Σου προσφέρει περισσότερες δυνατότητες. Χρωματίζεις με ευκολία το παίξιμό σου. Γκρουβάρεις περισσότερο, ενώ έχει και φοβερή ατάκα, όπου ατάκα η αρχή του ήχου. Η Γκίμπσον λασπώνει στο ρυθμό, σε αντίθεση με τη Φέντερ που είναι πιο καθαρή στις νότες».
Η Γκίμπσον αποτελεί τον μεγάλο αντίπαλο της Φέντερ. «Υπήρχαν ανέκαθεν δύο στρατόπεδα ανάμεσα στους κιθαρίστες», συνεχίζει ο Γιάννης Σπάθας. «Οι Ρόλινγκ Στόουνς και οι Χου έπαιζαν με Γκίμπσον, ο Τζίμι Χέντριξ και ο Τζεφ Μπεκ με Φέντερ. Η πρώτη έχει πιο γλυκό ήχο, μοιάζει, ας πούμε, με βιολί. Ενώ στην Στρατοκάστερ παίζει ρόλο ακόμα και ο τρόπος που θα χτυπήσεις την πένα στις χορδές». Επίσης, όπως συμπληρώνει ο Γιάννης Μεθενίτης, «το μπράτσο της Φέντερ είναι βιδωτό, ενώ της Γκίμπσον μονοκόμματο».
Κι όμως, στην αρχή η Φέντερ αντιμετώπισε τη δυσπιστία των μουσικών. Οι σπουδαίοι τζαζ κιθαρίστες της εποχής την μίσησαν! Προτιμούσαν τους απαλούς και ήρεμους τόνους της Γκίμπσον, σε αντίθεση με αυτή τη νέα κιθάρα που είχε πιο οξύ και λιγότερο «ελαστικό» ήχο. Οι καλλιτέχνες της κάντρι και γουέστερν μουσικής, όμως, αν και διστακτικοί στην αρχή, σιγά σιγά άρχισαν να τη χρησιμοποιούν. Γι' αυτό και την πρώτη περίοδο οι πωλήσεις δεν πήγαιναν και τόσο καλά. Ευτυχώς, ορισμένοι μουσικοί του μπλουζ κυρίως, αλλά και ο σερφ κιθαρίστας Ντικ Ντέιλ, την κράτησαν ζωντανή. Στα μέσα της δεκαετίας του '60, μάλιστα, που η CBS εξαγόρασε την εταιρεία Φέντερ υπήρχε η σκέψη να διακοπεί εντελώς η παραγωγή. Κι αν δεν εμφανιζόταν ως από μηχανής ηλεκτρικός θεός ο Τζίμι Χέντριξ, ίσως και να είχε σταματήσει. Μπορεί μέχρι τότε ο Ερικ Κλάπτον και ο Τζεφ Μπεκ να χρησιμοποιούσαν την Στρατοκάστερ (ο Κλάπτον μάλιστα πέρασε στη Φέντερ ενώ πριν ήταν φανατικός της Γκίμπσον), ο Χέντριξ, όμως, ήταν εκείνος που δημιούργησε ένα νέο στιλ παιξίματος. «Αν οι άνθρωποι σκέφτονταν τόσο πολύ γρήγορα όσο παίζει την κιθάρα του ο Τζίμι, τα κεφάλια τους θα έσπαγαν», έγραφαν τα μουσικά περιοδικά της εποχής. «Μία αληθινή μάχη», όπως χαρακτηριστικά έγραφε το περιοδικό «Rolling Stone».
Ο ήχος της είναι αρκετά καθαρός ώστε να αποκαλύπτει τα λάθη τών μουσικών. Και είναι και άκρως αναγνωρίσιμος, είτε ο μουσικός παίζει γλυκά όπως ο Μαρκ Νόφλερ των Ντάιαρ Στρέιτς είτε κάνει την κιθάρα να «ουρλιάζει», όπως συνέβαινε με τον Αλμπερτ Κόλινς, που αγαπούσε περισσότερο την Τελεκάστερ. Την Στρατοκάστερ προτιμούν ο Τζίμι Πέιτζ των Λεντ Ζέπελιν, ο Ρόρι Γκάλαχερ, ο Ινγκι Μάλμστεν και άλλοι κιθαρίστες του χέβι μέταλ. Ο Τζορτζ Χάρισον των Μπιτλς είχε ζωγραφίσει τη δική του και την ονόμαζε Ρόκι. Ομως, πρώτος απ' όλους τους ρόκερ που έπαιξε με Φέντερ ήταν ο Μπάντι Χόλι. Σκοτώθηκε νεότατος σε αεροπορικό δυστύχημα, αλλά πρόλαβε να σημαδέψει την ιστορία τού ροκ εν ρολ. Και την ιστορία αυτής της κιθάρας...
Άρθρο του Δημήτρη Κανελλόπουλου στην Ελευθεροτυπία,1/10/2006
οντως οι Φεντερ ειναι καταπληκτικες κιθαρες.....μονο που εχω παθει ενα προβλημα με μια στρατοκαστερ.....μαζευω λεφτα για να παρω κιθαρα....που κανει 3000 ευρω...
σε ποσα χρόνια υπολογίζεις να την έχεις?!
eeeee....twra exw mazoksei ta lefta gia tis xordes
