Ο επτάσημος ρυθμός είναι ο ρυθμός της αρχαίας ελληνικής μουσικής και των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών. Θεωρείται ο κατεξοχήν χορευτικός ρυθμός. ΄Στην ευρωπαϊκή μουσική (όπου ο ρυθμός αυτός συμβολίζεται με το μέτρο 7/8) η μέτρησή του, σύμφωνη με το ανάλογο διαμοιρασμό των χρόνων που τον συνθέτουν έχει τις εξής μορφές: α. 2+3+3 = 7 β. 3+2+2 =7 γ. 2+3+2 =7 Η μέτρηση γίνεται πάντα σε 3 κινήσεις
Στα δημοτικά τραγουδία αλλά και στη βυζαντινή μουσική, όπου ο επτάσημος ρυθμός ονόμαζεται και επίτριτος (γιατί έχει λόγο 3 προς 4) τα ρυθμικά σχήματα (βλ σχετικά στη λέξη "ρυθμικό σχήμα" την εγκυκλοπαίδεια μουσικών όρων του ΜΗ) του ρυθμού αυτού είναι τέσσερα (ο πρώτος επίτριτος, ο δεύτερος επίτριτος, ο τρίτος επίτριτος και ο τέταρτος επίτριτος που στο συμβολισμό τους με νότες μας δίνουν τα εξής σχήματα:
με νότες ευρωπαϊκής μουσικής φανταζόμαστε τα εξής: Πρώτος επιτριτος: τέταρτο + μισό + μισό + μισό Δεύτερος επίτριτος: μισό + τέταρτο + μισό + μισό Τρίτος επίτριτος: μισό + μισό + τέταρτο + μισό Τέταρτος επίτριτος: μισό + μισό + μισό + τέταρτο Με χαρακτήρες βυζαντινής μουσικής πάλι έχουν την εξής μορφή: Λαμβάνουμε ως βάση από τους χαρακτήρες ποσότητας π.χ. τον χαρακτήρα "ίσον". Έχουμε λοιπόν: Πρώτος επίτριτος: ίσον + ίσον με κλάσμα (δηλαδή χαρακτήρα χρόνου που προσδίδει έναν χρόνο στον χαρακτήρα (= φθόγγο) στον οποίο τίθεται. Επομένως το σύνολο ίσον + κλάσμα αντιστοιχεί στην ευρωπαϊκή μουσική με "μισό") + ίσον με κλάσμα + ίσον με κλάσμα Δεύτερος επίτριτος: ίσον με κλάσμα + ίσον + ίσον με κλάσμα + ίσον με κλάσμα Τρίτος επίτριτος: ίσον με κλάσμα + ίσον με κλάσμα + ίσον + ίσον με κλάσμα Τέταρτος επίτριτος: ίσον με κλάσμα + ίσον με κλάσμα + ίσον με κλάσμα + ίσον.
Επικρατούν σχήμα στα δημοτικά τραγούδια είναι αυτό του Δεύτερου επίτριτου. Μέτρηση του σε κάθε ρυθμικό του σχήμα αντίστοιχα: Ο πρώτος και δεύτερος επίτριτος μετριέται με μια τρίσημη θέση και μία τετράσημη άρση σε δύο κινήσεις ενώ ο τρίτος και ο τέταρτος επίτριτος με μια τετράσημη θέση και μια τρίσημη άρση (σε δύο κινήσεις πάλι) Στην ευρωπαϊκή μουσική τα παραπάνω ρυθμικά σχήματα του πρώτου και του δεύτερου επίτριτου αποδίδονται με το μέτρο 7/8 (3/8+2/4) και τα ρυθμικά σχήματα του τρίτου και του τέταρτου επίτριτου με το μέτρο 7/8/ (2/4+3/8).
