Σημαίνει το είδος της σκάλας (κλίμακας) από την οποία έχουν ληφθεί οι φθόγγοι ενός μουσικού κομματιού.
Στην Ευρωπαϊκή μουσική χρησιμοποιείται κυρίως για τη διάκριση μεταξύ μείζονος και ελάσσονος κλίμακας. Έτσι λέμε, αν ένα κομμάτι λ.χ. χρησιμοποιεί φθόγγους μιας μείζονος κλίμακα, ότι "είναι γραμμένο σε μείζονα τρόπο και συγκεκριμένα στην τάδε (π.χ. Re) μείζονα.
Πέραν όμως από τους βασικούς αυτούς δύο τρόπους (ελάσσων και μείζων) υπάρχουν και άλλοι συγγενικοί προς αυτους. Πρόκειται για τους: χρωματικό τρόπο, αρχαίο ελάσσονα τρόπο και μικτό τρόπο.
Ο Χρωματικός τρόπος αποτελείται από 12 χρωματικές κλίμακες (βλ. Για τις χρωματικές κλίμακες βλ. και στη λέξη "κλίμακα ή σκάλα" στην εγκυκλοπαίδεια μουσικών όρων του ΜΗ).
Ο Αρχαίος ελάσσων τρόπο σχηματίζεται από 12 αρχαίες ελάσονες κλίμακες. Οι 3 βασικοί τρόποι της αρχαίας ελληνικής μουσικής είναι οι: Δώριος (ο οποίος δημιουργήθηκε από τον Πυθαγόρα τον Σάμιο και ταυτίζεται με τη σημερινή μείζονα κλίμακα της ευρωπαϊκής μούσικης, η οποία λόγω αυτής της προέλευσής της ονομάζεται αλλιώς και "Πυθαγόρεια σκάλα"), Φρύγιος και Λύδιος. Από αυτούς σχηματίστηκαν οι: Υποδώριος (ο οποίος ταυτίζεται με τη σημερινή φυσική ελάσσονα κλίμακα της ευρωπαϊκής μουσικής και κατά τέλη του μεσαίωνα ονομάστηκε και αιολικός τρόπος), Υποφρύγιος, Υπολύδιος και Μιξολύδιος.
Ο Μικτός τρόπος (γερμ. moll- dur) σχηματίζεται από την ανάμιξη μείζονος και ελάσσονος τρόπου. Σε μικτό τρόπο είναι γραμμένη κατά μεγάλο μέρος και η ελληνική παραδοσιακή μουσική.
Εκτός βέβαια από τους παραπάνω τρόπους, υπάρχουν και κάποιοι άλλοι τροποι που παραπέμπουν σε κλίμακες μουσικές άλλων λαών (π.χ στην κινεζική ή στην σκάλα των Ανδαλουσίων της Ισπανίας ήσε διάφορες τσιγγανικές σκάλες (βλ. και σκάλα Μπάρτοκ, Μεσσιάν κ.α.) .
Στη Βυζαντινή μουσική τρόποι ονομάζονται οι 8 ήχοι της (Α, Β,Γ,Δ, πλ.Α, πλ.Β, Βαρύς και πλ.Δ). Για τις κλίμακες των ήχων αυτών, σε αντιστοιχία με τις ευρωπαϊκές βλ στη λέξη "μεταφορά" στην εγκυκλοπαίδεια μουσικών όρων του ΜΗ. (ΒΛ. επίσης και στη λέξη "ήχοι")
Βιβλιογραφία: Θεόδωρου Σακελλαρίου, "Εισαγωγή στη φιλολογία της μουσικής", εκδ. Παν/μίου Ιωαννίνων
Διαμαντή Μαυραγάνη, "Μουσική Ανθοδέσμη", εκδ.1968
Γεωργίου Διαμαντή, "Η κλασική θεωρία της μουσικής", εκδ. Φ. Νάκα 2001
Διονυσίου Ηλιόπουλου, "Μέθοδος βυζαντινής εκκλησιαστικής μουσικής", εκδ.1995
Ιωάννου Μαργαζιώτη, "Θεωρητικόν Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής", εκδ. μουσικού οίκου Χαριλ. Στασινού, 1960
επιστροφή
7221 |
