Από το σολφέζ στο πιάνο

Μαθαίνω πιάνο εδώ και δύο χρόνια, αλλά μη έχοντας ακολουθήσει την κλασική οδό, έχω βρεθεί σε ένα σημείο που ενώ μπορώ να παίξω αρκετά πράγματα από μνήμης ουσιαστικά, δεν μπορώ να διαβάσω και να παίξω την ίδια στιγμή.

Ξέρω να διαβάζω σολφέζ σε ικανοποιητικό βαθμό, αλλά η δυσκολία μου έγκειται στο ότι δεν ξέρω πού βρίσκονται τα δάχτυλά μου ανά πάσα στιγμή, με αποτέλεσμα να μην μπορώ να παρακολουθώ την παρτιτούρα όλη την ώρα. Μόλις σηκώσω τα μάτια απο αυτή για να βάλω τα δάχτυλά μου στις σωστές νότες, χάνω τη θέση μου στην παρτιτούρα και πάει λέγοντας.

Οποιαδήποτε βοήθεια ευπρόσδεκτη.

Προς τους διαχειριστές: Έφαγα πάνω από μία ώρα ψάχνοντας ανάλογο ποστ, αλλά δε βρήκα τίποτα. Παρακαλώ εάν υπάρχει ήδη κάτι ανάλογο και δεν το εντόπισα να μου στείλετε το λινκ, αν υπάρχει τέτοια δυνατότητα. Ευχαριστώ.

Δεν ξερω αν σε βοηθησει η συμβουλη μου γιατι δεν ειχα τετοιο προβλημα αλλα δοκιμαζεις και μου λες.

Μπορεις σε αρχικο σταδιο να μαθεις πρωτα να παιζεις τη μελωδια στα πληκτρα μονη της. Οταν θεωρησεις οτι την ξερεις καλα τοτε μπορεις να βαλεις και τη φωνη σου πανω σ' αυτη. Πριν απο αυτο το σταδιο και οποτε θεωρεις οτι σε βολευει ξεκαθαρισε στοι μυαλο σου νοτες αξιες τονικο υψος ρυθμο. Οταν προσπαθησεις  να παιξεις και να τραγουδισεις ταυτοχρονα ηδη θα ξερεις τη μελωδια απο τις αρκετες φορες που θα την εχεις παιξει και θα επικεντρωνεσαι στο να πατας στις νοτες. Οι πρωτες φορες λογικα θα ειναι αργες σε εκνευριστικο βαθμο μεχρι να συνηθησεις στη διαδικασια. Απο κει και περα για παραπανω εξασκηση μπορεις να βρεις η να βγαλεις παρτιτουρες αγαπημενων σου τραγουδιων και να τα τραγουδησεις σε στυλ σολφεζ.

Καταρχάς μην πανικοβάλλεσαι! Για να καταλάβεις τί ακριβώς πρέπει να διορθώσεις θα σου δώσω ένα παράδειγμα που δίνω εδώ και 10 σχεδόν χρόνια στους μαθητές μου και πιάνει πάντα (τουλάχιστον προς το παρόν!). Σκέψου ένα παιδί που μαθαίνει να περπατάει. Μπορεί να έχει κάνει τα πρώτα του βήματα, αλλά πάντα τα πρώτα χρόνια έχει κάποια αστάθεια. Αυτό ξεπερνιέται μόνο με εξάσκηση, ούτως ώστε η κίνηση των ποδιών να εντυπωθεί στην μυική μνήμη και να γίνεται ακούσια. Έτσι και με τα χέρια σου. Σιγά σιγά θα μάθουν την απόσταση από το ένα πλήκτρο στο άλλο, θα μάθουν να κινούντε, χωρίς να "παραπατάνε" κτλ. Επίσης τα μάτια σου θα μάθουν την απόσταση από το βιβλίο μέχρι το κλαβιέ. Το να τραγουδάς μια μελωδία πριν την παίξεις θα σε βοηθήσει στο να αντιληφθείς την απόσταση από νότα σε νότα. Φαντάσου οτι είναι σαν να μετράς τα βήματα όταν μαθαίνεις μια χορογραφία. Ελπίζω να σε βοήθησα. Το μόνο σίγουρο είναι οτι μόνος σου θα βρείς τη λύση που ψάχνεις. Το μυστικό είναι να μην τα παρατήσεις! Καλή επιτυχία!!!!

Κατερίνα σ'ευχαριστώ για το χρόνο και τη συμβουλή σου.

Νομίζω όμως πως η μέθοδος που προτείνεις δε θα είναι και πολύ αποδοτική κι αυτό γιατί είμαι πολύ κακός στο να τραγουδάω. Αυτό σημαίνει ότι ακόμα και να έχω μια μελωδία στο μυαλό μου και να την παίξω χωρίς να βλέπω τα πλήκτρα, δε θα ξέρω ποιες νότες παίζω. Αυτό που προτείνεις νομίζω πως θα βοηθούσε μόνο σε περίπτωση που ήξερα ποια είναι η επόμενη νότα που πρέπει να παίξω, όχι μόνο τονικά, αλλά συγκεκριμένα η σολ ας πούμε.

pianoteacher, το παράδειγμα με το παιδάκι το έχω πολύ καλά στο μυαλό μου και το εφαρμόζω σε όλα τα πράγματα που πρέπει να μάθω. Συνεχίζω να προσπαθώ και ξέρω ότι τα πράγματα θα βρουν το δρόμο τους, χωρίς καλά καλά να το καταλάβω. Μ'έχει πιάσει η ανησυχία με το πιάνο, γιατί την πάτησα για πρώτη φορά στη ζωή μου και θα σου εξηγήσω πώς:

Ξεκίνησα να μαθαίνω πιάνο αρκετά μεγάλος, στα 25 μου. Η πρώτη μου καθηγήτρια, μου είπε ότι αν έκανα ένα χρόνο σολφέζ μέχρι να ακουμπήσω το πιάνο, θα τα παρατούσα (αν και δεν είμαι σίγουρος...). Έτσι λοιπόν ξεκινήσαμε σιγά σιγά με το βιβλίο του Beyer και μου είπε ότι τις νότες θα τις μάθαινα σιγά σιγά καθώς θα προχωρούσαμε. Οι συγκυρίες τα φέραν έτσι ώστε λόγω μετακινήσεων δικών μου ή των καθηγητών μου να έχω αλλάξει τέσσερις καθηγητές στα δύο αυτά χρόνια. Κάθε φορά που άλλαζα καθηγητή ένιωθα κι ότι κάνω ένα άλμα, όσον αφορά το επίπεδο δυσκολίας. Ήταν πολύ δύσκολο να ακολουθήσω στην αρχή, αλλά δεν παραπνιόμουν καθόλου, γιατί καταλάβαινα ότι έτσι θα προχωρήσω πιο γρήγορα.

Έφτασα λοιπόν να μαθαίνω το avalanche του Stephen Heller και κομμάτια ανάλογης δυσκολίας και κατάλαβα ότι τον περισσότερο χρόνο τον έτρωγα για να διαβάσω και να μάθω την παρτιτούρα. Όταν λέω να την μάθω, εννοώ τα δάχτυλά μου να ξέρουν ακριβώς πού έπρεπε να πάνε, χωρίς όμως να ξέρω τί παίζω κι αυτό διότι ακόμα δεν είχα μάθει να διαβάζω νότες. Όταν το είπα πρώτη φορά στον καθηγητή μου δε με πήρε στα σοβαρά, αλλά όταν το επανέλαβα, μου έβαλα μπροστά μου μια εύκολη παρτιτούρα και μου είπε παίξε τη μελωδία. Την έπαιξα αμέσως και μου είπε ότι ξέρω να διαβάζω μια χαρά. Του εξήγησα όμως, ότι δε διάβαζα νότες αλλά την απόσταση μεταξύ τους: διάβαζα την πρώτη νότα, την έβρισκα στο κλαβιέ και στη συνέχεια μετρούσα αποστάσεις. Για μένα ντο, μι, σολ, ντο σήμαινε ντο, δυο νότες ψηλότερα, δύο νότες ψηλότερα, τρεις νότες ψηλότερα. Σαφώς κι έπαιζα τις σωστές νότες, αλλά δεν ήξερα ποιες νότες παίζω! Καταλαβαίνεις πως  η "μέθοδός μου", πήγαινε περίπατο σε περιπτώσεις που η επόμενη νότα ήταν μια οκτάβα ψηλότερα ή χαμηλότερα, γιατί το διάστημα ήταν πολύ μεγάλο για να το μετρήσω. Εκεί που θέλω να καταλήξω, είναι ότι όντως όλα έρχονται μόνα τους σιγά σιγά, αρκεί να έχεις μπει στο σωστό δρόμο...

Αυτά. Συγγνώμη αν σε ζάλισα, απλά σκέφτηκα ότι μπορεί η περίπτωσή μου να παρουσιάζει ενδιαφέρον για σένα, μιας κι είσαι καθηγήτρια, αλλά και νέα.

Ωραια! Προσπαθησε να διαβασεις κανονικα τις νοτες οπως στο πρωτο μαθημα. Παρε το βιβλιο του μπεγιερ και αμα θες μαθε μονο το δεξι. Οταν λεω κανονικα εννοω να σου γινει συνηθεια να αναγνωριζεις το τονικο υψος της νοτας που βλεπεις. Στην αρχη και αμα σε βοηθαει καθε φορα που παιζεις καθε νοτα λεγε δυνατα το ονομα της. Οχι τραγουδιστα, απλα να ακους τι σκεφτεσαι. Οταν εχεις φτασει στο σημειο να αναγνωριζεις ανανακλαστικα στο ματι και στα χερια τις νοτες μπορεις να ακολουθησεις αυτα που σου εγραψα πριν. Ειναι μεχρι να του παρεις τον αερα... Μην το φοβασαι!!!! Και αυτο που λες οτι δεν τραγουδας ειναι γιατι δεν το ακους ετσι οπως θα επρεπε. (Οτι τραγουδαμε ειναι οτι νομιζουμε πως ακουμε) Για να σε βοηθησει τονικα.... μπορεις να χρησιμοποιησεις και λιγη τεχνολογια (αυτο το κανω για να βελτιωσω τον ηχο μου στο πιανο) ηχογραφοντας με το κινητο σου τον εαυτο σου να τραγουδαει.....  Εμενα με βοηθαει πολυ παντως!!!!

Κιπ ον τραινγκ.... Και μπραβο σου που δεν τα παρατας!!!! (ελπιζω να βοηθησα.... αν παλι οχι μου λες να σκεφτω κατι αλλο....) :)

ΥΓ Για να πας απο το πιανο στη φωνη πρεπει οπως ειπα να εχεις ευχερια με το ονομα και την αξια της νοτας.... Τον τονο τον φτιαχνεις μετα... Ολα μαζι δεν γινονται!

Καταλαβαίνω απόλυτα οτι το να αλλάζεις καθηγητές ειδικά οργάνων, αλλά και θεωρητικών μαθημάτων, δεν είναι ό,τι καλύτερο, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν υπάρχουν περιπτώσεις αυτές οι αλλαγές να σου βγούν σε καλό. Όσον αφορά τη "μέθοδο" που χρησιμοποιείς εμένα ως μουσικό και καθηγήτρια με βρήσκει παντελώς αντίθετη. Ήδη, απ΄ ότι μου είπες, έχεις αρχίσει να το βλέπεις και μόνος σου οτι όταν τα κομμάτια που παίζεις ξεφύγουν από τα όρια της οκτάβας, ή έστω από τα όρια του ανοίγματος των χεριών σου, δυσκολεύεσαι. Θα πρέπει να σου πω πως μεγάλοι, καταξιωμένοι εκτελεστές πριν περάσουν στη φάση να παίξουν ένα έργο στο αντίστοιχο όργανο, το μελετούν μακριά απ' αυτό. Μελετούν τις νότες (ανάγνωση), τη φόρμα, την αρμονία και όλα τα στοιχεία που θα τους βοηθήσουν στην μετέπειτα εκτέλεση και απομνημόνευση ενός έργου. Ίσως είναι ακόμα νωρίς για σένα να δείς τα υπόλοιπα στοιχεία που σου παρέθεσα, γιατί πιθανόν να μην έχεις ακόμα τις γνώσεις για κάτι τέτοιο, αλλά το μέρος του solfege δεν πρέπει να το παρακάμπτεις. Η διδασκαλία του οργάνου θα πρέπει να γίνεται παράλληλα με το μάθημα του solfege, όπως ακριβώς γίνεται και με την γραφή και την ανάγνωση σε οποιαδήποτε γλώσσα.

Ελπίζω να σε βοήθησα. Μην ανησυχείς και μην απογοητεύεσαι. Είμαι σίγουρη οτι θα τα καταφέρεις. Αν μπορώ να σε βοηθήσω σε οτιδήποτε θα είναι μεγάλη μου χαρά. Δουλεύω ως καθηγήτρια μουσικής πάνω από 10 χρονια. Η εμπειρία μου δεν είναι μεγάλη σε σχέση με άλλους συναδέλφους, αλλά πιστεύω οτι έχω βγάλει κάποια σωστά συμπεράσματα. Χωρίς να θέλω να περιαυτολογήσω, θέλω να σου πώ οτι είμαι αριστούχος διπλωματούχος πιάνου και σύνθεσης, από αξιόλογους καθηγητές. Αυτό το αναφέρω μόνο και μόνο για να σου πω οτι αυτά που σου λέω δεν είναι τυχαία. Είναι συμπεράσματα μετά από 23 χρόνια σπουδών.

Στη διάθεσή σου για ότι άλλο χρειαστείς! Καλή συνέχεια!!!   

Καλημέρα!

Αν και έχουν ήδη ειπωθεί πολλά, θα πω κι εγώ τη γνώμη μου, κυρίως επειδή είναι αρκετά διαφορετική.

Έχω και είχα αρκετούς μαθητές με το συγκεκριμένο πρόβλημα. Μαθητές που, ενώ κάνουν αρκετά χρόνια πιάνο (μέχρι και 4-5 καμιά φορά), έχουν έναν ιδιαίτερο, δικό τους τρόπο να διαβάζουν το πεντάγραμμο, κάτι που τους οδηγεί σε μεγάλη αναγνωστική δυσκολία και σε μεγάλους χρόνους εκμάθησης ενός κομματιού, ενώ παράλληλα μπορεί παικτικά να έχουν ευχέρεια.

Αυτό που συμβαίνει με αυτούς τους μαθητές, είναι ότι, αναπτύσσουν αρχικά ένα
δικό τους τρόπο ανάγνωσης που τους προκύπτει (συνήθως και από αμέλεια του πρώτου τους δασκάλου ή από ακαταλληλότητα του πρώτου τους βιβλίου ή συνδυασμό των 2), πιάνονται από αυτή την ευκολία που νομίζουν αρχικά πως τους δημιουργεί, αγνοούν τις οδηγίες όλων που λένε «διάβασε με το συμβατικό τρόπο» και προχωρούν έτσι. Αργότερα όμως, όταν δυσκολέψουν τα μουσικά κείμενα, φτάνουν σε αδιέξοδο. Για κάποιο λόγο (που πιστεύω οφείλεται και στη συνήθεια αλλά και στο χαρακτήρα τους), δεν τους είναι καθόλου εύκολο να εγκαταλείψουν τη συνήθειά τους αυτή, και να υιοθετήσουν τον κοινό τρόπο ανάγνωσης. Επιμένουν λοιπόν στην αρχική τους προσέγγιση και το πρόβλημα διαιωνίζεται.

Το πρόβλημα μπορεί να έχει ως εξής:

1. Είτε διαβάζουν με μηχανιστικό τρόπο π.χ. μετρώντας γραμμές (όπως εσύ) αλλά μην μπαίνοντας στον κόπο να αναγνωρίσουν τη νότα στην οποία φτάνουν (ένα είδος τεμπελιάς δηλαδή)
2. Είτε μελετούν μαθαίνοντας απέξω μικρά-μικρά αποσπάσματα του έργου. Ασχολούνται π.χ. με ένα μέτρο παίζοντάς το πολλές φορές για να το αποστηθίσουν, και μόνο έπειτα, προχωρούν στο επόμενο μέτρο κτλ. Έτσι, χάνουν ουσιαστικά την επαφή με την παρτιτούρα και την εξάσκηση της ανάγνωσης (γιατί διαβάζουν τις νότες μόνο 1 φορά και οι επαναλήψεις που κάνουν για να μάθουν το κάθε 1 μέτρο  βασίζονται μόνο στη μνήμη τους). Αυτός ο τρόπος μελέτης, εκτός από την υστέρηση στην ανάγνωση, έχει και άλλες σοβαρές επιπλοκές που όμως είναι κάπως άσχετες με το θέμα μας και δεν θα αναφέρω εδώ.

Όπως είπα πιο πάνω, οι συνήθειες αυτές, λόγω της ψευδαίσθησης ευκολίας που μπορεί, αρχικά, να δίνουν, γίνονται επίμονες και δύσκολες στο να απορριφθούν. Πολλοί μαθητές πεισμώνουν κι όλας και σκέφτονται ‘αφού εγώ έτσι είχα μάθει να κάνω και τα κατάφερνα, τι θες τώρα εσύ και μου λες να αλλάξω τρόπο’ (αναλογίσου αν ανήκεις σε αυτούς!).

Τι θα συμβούλευα:

1. Αμέσως όταν κάποιος δει πως ένα ‘δικό του’ σύστημα δεν αποδίδει, πρέπει να έχει την θέληση να δοκιμάσει κάτι άλλο, ακόμα κι αν αυτό θα τον κουράσει και θα τον ‘ξεβολέψει’ στην αρχή.
2. Η εκμάθηση ενός έργου να γίνεται, όχι διαβάζοντας μικρές-μικρές ενότητες, αλλά παίζοντας μεγαλύτερες ενότητες, χωρίς να γυροφέρνουμε συνεχώς στο ίδιο σημείο ώσπου να σκεφτούμε το επόμενο. Με αυτό τον τρόπο εξασκείται η ανάγνωση και η πρίμα βίστα και αποφεύγεται η πρόωρη αποστήθιση. Μην περιμένετε να μάθετε καλά ένα μέτρο για να πάτε στο επόμενο, διαβάστε αμέσως περισσότερα μέτρα. Η εκμάθηση του κομματιού επιτυγχάνεται πολύ γρηγορότερα όταν έχει εξασκηθεί η κιναισθητική ικανότητα διαβάσματος-παιξίματος.
3. Συχνά-πυκνά, να διαβάζετε από την αρχή ως το τέλος (όσο αργό και να χρειαστεί να είναι το τέμπο!) κάποια κομμάτια εκτός ύλης, δίχως να τα μελετάτε. Απλώς, περάστε τα μια ανάγνωση. Εξασκείστε την πρίμα-βίστα σας.
4. Και φυσικά, διαβάζετε και μάθετε να αναγνωρίζετε ΝΟΤΕΣ και όχι γραμμές, διαστήματα, κουτάκια ή ό,τι άλλο. Δεν είναι δα και τόσες πολλές!! Είναι λιγότερες από τα γράμματα του αλφαβήτου!
5. Αν είστε δάσκαλοι: μην υποκύπτετε εύκολα στην απαίτηση αρχαρίων μαθητών, να τους παίζετε κάποιο σημείο για να το μάθουν! Το να δίνεις ένα καλό, ηχητικό παράδειγμα στο μαθητή είναι πολύ σημαντικό, όπως επίσης και η ικανότητα του μαθητή να παίζει ‘με το αφτί’ είναι πολύτιμη. Μην αφήσετε όμως αυτή του την ‘ευκολία’, να γίνει εμπόδιο για την πρόοδό του στην ανάγνωση. Αφήστε τον πρώτα να διαβάσει το κομμάτι, και μετά μπορείτε να του δώσετε όσα ηχητικά παραδείγματα θέλετε (για ζητήματα ήχου και ερμηνείας), αφού είστε βέβαιοι πως έκανε σωστά τη δουλειά της ανάγνωσης!

Τέλος, μπορεί να ισχύει και ένα άλλο ενδεχόμενο: να έχει κάποιος ένα μικρό κιναισθητικό πρόβλημα, τόσο μικρό, που να μην επηρεάζει την καθημερινότητά του κατά τα άλλα, και που πιθανώς να μην το είχε αντιληφθεί ποτέ, αν δεν μάθαινε πιάνο. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει ο δάσκαλος να έχει τις κατάλληλες ικανότητες ώστε να καταφύγει σε κάποια ‘τρικ’, π.χ. να υποδείξει στο μαθητή πως να αφαιρεί στοιχεία από ένα κομμάτι, να φτιάχνει μια απλοποιημένη εκδοχή και να μελετά αρχικά αυτήν, και σιγά-σιγά να προσθέτει τις υπόλοιπες νότες. Πάνω σε αυτό βασίζονται και οι ταχύρρυθμες μέθοδοι εκμάθησης για πολύ μικρά παιδιά, π.χ. μέθοδος Suzuki.

Ελπίζω να βοήθησα.

Διάβασα όλα όσα έχουν γράψει οι συνάδελφοι δάσκαλοι και νομίζω ότι το πρόβλημα σου είναι κυρίως ρυθμικό. Το ρυθμικό σολφεζ είναι η αρχή του παντός. Ο σωστός τονισμός των ρυθμικών μοτίβων είναι αυτό που σου δίνει την αίσθηση της αρχής και του τέλους΄.

Έμεινα σε μία φράση σου που λές ότι αν πάρεις τα μάτια από την παρτιτούρα τότε ξεχνάς που είσαι στο πιάνο και το αντίστροφο. Αυτό που κάνουμε πρώτα απ΄όλα και ειδικά αυτοί που δεν έχουν ευχέρεια με τιε νότες είναι πρώτα  να διαβάζουν ρυθμικά την παρτιτούρα και αφού γίνει αυτό τότε κάνουμε μορφολογική ανάλυση.

ΤΙ ΕΝΝΟΩ 

Μια παρτιτούρα μπορεί να είναι τεράστια σε νότες όμως υπάρχουν μουσικές φράσεις οι οποίες επαναλαμβάνονται. Για αυτό αρχίζουμε να μαθαίνουμε την παρτιτούρα κατά μουσικές φράσεις ρυθμικά και μελωδικά. Έτσι η δουλειά λιγοστεύει όταν γνωρίζουμε πλέον τι θα επακολουθήσει μετα από μια μουσική φράση. Φυσικά για το απατέλεσμα μετράει ο αριθμός των επαναλήψεων που θα το κάνεις αυτό.

ΕΝΑ ΑΠΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Τα ελληνικά τραγουδια είναι κυριώς σε φόρμες ΑΒ δηλαδή στίχος και ρεφραιν. Φτιαχνεις δυο μουσικες φράσεις την Α και την Β. Ξεκίνα με ρυθμικό σολφέζ  στην φραση Α και τόνισε σωστά τα ρυθμικά μοτίβα. Κάνε επανάληψη πολλές φορές και συνέχισε με το μελωδικό σολφεζ στο πιάνο αν δεν μπορείς να τραγουδάς. Να παίζεις μόνο το δεξί χέρι. Συνεχίζεις με την φραση Β και κάνεις όλα όσα σου είπα με την φράση Α.

Θα έχεις επιτύχει το 70% της εκμάθησης και όλα θα είναι γνωστά πλέον. Στο χέρι σου είναι πόσο θα ασχοληθείς με το κομμάτι για να επιτύχεις βιρτουόζικο παίξιμο

Αυτό θα σε γυρίσει πίσω στην εκμάθηση αλλά μην ξεχνάς, ότι μαθαίνεται στραβά πρέπει να το ξαναπιάσουμε από την αρχή!