Ο Haig Yazdjian μιλάει στο MusicHeaven

Η συνεργασία με την Loreena McKennitt, η σύνθεση και το ούτι

Πριν από έναν περίπου χρόνο συνεργάστηκες δισκογραφικά με ένα μεγάλο όνομα της world music μουσικής, τη Loreena McKennitt. Πως προέκυψε και πως βίωσες αυτήν την συνεργασία;
«Η Loreena είχε 7 χρόνια να βγάλει καινούργια δουλειά και έψαχνε να βρει μουσικούς για να φτάσει σε ένα ακόμη πιο έθνικ αποτέλεσμα. Έψαχνε ένα πιο ανατολίτικο «χρώμα». Η Loreena έρχεται στην Χίο και καθώς κάθεται και βλέπει την θάλασσα γράφει μία μελωδία. Πάει στην Τουρκία, κάνει το ίδιο, απ’ αυτά που της μένουν. Έψαχνε μουσικούς και όπως πήγα κάποια στιγμή για συναυλία στην Ισπανία, έτσι γνωρίστηκα και συνεργάστηκα και με την Loreena. Ήταν μία γνωριμία από στόμα σε στόμα. Έψαχνε ένα ούτι, βρήκε τον άνθρωπο που με ήξερε, ήταν φίλος μου και πρότεινε εμένα. Έτσι ξεκίνησε. Πήγα την γνώρισα, παίξαμε, μας είδε, της άρεσε, γράψαμε το CD και τώρα βγήκε και το DVD, «Nights from the Alhambra».
Ηταν ξεχωριστή εμπειρία. Σίγουρα, υπήρξε δέσιμο μεταξύ μας και της άρεσε πάρα πολύ αυτό που κάναμε… Ήταν πολύ σωστή επαγγελματίας στη συνεργασία μας. Υπήρξε μεγάλη εμπειρία, η εγγραφή στο στούντιο Real World και όλα αυτά…
Με τη Loreena παίξαμε και σε τρεις συναυλίες μαζί στην Alhambra, στη Γρανάδα»

Σε αντιπροσωπεύει ο όρος «world music» και τι πιστεύεις ότι έχει προσφέρει αυτή η τάση;
«Έχει προσφέρει, νομίζω, πολλά, γιατί ακούσαμε -τα τελευταία χρόνια- πολύ μουσική και μουσικούς που ήταν παλιότερα αδύνατο να τους γνωρίσουμε. Αυτό σημαίνει ότι η μουσική είχε φτάσει σε ένα αδιέξοδο και θέλανε να ενώσουνε τα είδη της για να βγει κάτι πιο ενδιαφέρον. Δεν χρειάζεται να το δει κανείς υπό το πρίσμα της παγκοσμιοποίησης. Είναι πιο απλό... Με τον Theodosii Spassov γνωριστήκαμε απλά. Μου είπε ότι του άρεσε η μουσική μου, ότι ταιριάζουμε μουσικά και ότι θέλει να συνεργαστούμε. Δεν είναι καθόλου κακό αυτό που συμβαίνει. Τώρα, αν κάνουμε λόγο για το «ethnic dance» που το ντύνουνε με πολλά ντεσιμπέλ, αυτό είναι μία άλλη ιστορία. Πάντως, κατά την γνώμη μου η «world music» έβγαλε κάποια πολύ ωραία μουσικά ακούσματα στον πολύ κόσμο και αυτό είναι θετικό»

Έχεις πια μια πορεία στην μουσική αρκετά μεγάλη σε διάρκεια. Ποιες είναι οι θετικές και ποιες οι αρνητικές αναμνήσεις που σου πρωτοέρχονται στο μυαλό;
«Θεωρώ ότι η χώρα αυτή θα μπορούσε να προσφέρει μία μεγαλύτερη μερίδα, μία μεγαλύτερη θέση σε αυτό που κάνουμε. Όχι μόνον για μένα, αλλά για όλους που κινούνται σε αυτό το χώρο. Αυτό είναι ίσως το μόνο αρνητικό σ’ αυτήν την χώρα. Τα θετικά είναι πάρα πολλά. Από την στιγμή που παίζουμε, από την στιγμή που έρχεσαι σε επαφή με τον κόσμο, που σ’ αγαπάει και σ’ εκτιμάει, που έρχεται εκεί που παίζεις. Είναι οι δίσκοι που έχω βγάλει. Η καριέρα μου είναι γεμάτη με θετικές αναμνήσεις. Αν έχω εισπράξει κάτι αρνητικό, αυτό έχει φύγει από μέσα μου κατευθείαν…»

Πως ζεις την στιγμή της σύνθεσης. Τι σημαίνει για σένα όταν έρχεται μία μελωδία μέσα σου και πως αντίστοιχα ζεις την ερμηνεία ενός τραγουδιού ζωντανά, με κόσμο;
«Πιστεύω πως είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Όταν ζήσεις με τον κόσμο -που δεν μου έχει τύχει- όπως π.χ. σε μία συναυλία τους η Αρβανιτάκη ή ο Χατζηγιάννης ακούν όλον τον κόσμο να τραγουδάει τα τραγούδια τους, πιστεύω πως αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να πετάνε. Στις αρχές τους, τουλάχιστον…Προσωπικά, δεν το έχω ζήσει αυτό. Αυτό ίσως μπορεί να το ζήσω στην Αρμενία, εάν πάω κάποια στιγμή. Μπορώ να σου πω για μία άλλη εμπειρία πιο ενδιαφέρουσα. Σε κάποια στιγμή ενός live, μου έχει συμβεί την ώρα που παίζω, να πάω απέναντι και να βλέπω τον εαυτό μου. Ήταν τρομερό... Αυτό σημαίνει ότι εκείνη την στιγμή κάτι με είχε συγκινήσει. Βλέπω άλλους που έρχονται και συγκινούνται. Αυτό το ζω, ειδικά στο εξωτερικό. Βέβαια, εκεί όταν πηγαίνουμε παίζουμε κυρίως σε θέατρα. Τώρα σε ό,τι αφορά τη σύνθεση, μου έρχεται πρώτα μια μελωδία και μετά ακούω και κάτι άλλο και συνεχίζω. Κάτι που ο άλλος δεν έχει γράψει ... Αυτό δεν σημαίνει ότι το έχω κλέψει. Απλά ακούω μια μελωδία, επηρεάζομαι και προχωράω. Γι΄ αυτό λέω ότι τα δικά μου κομμάτια είναι πειραματικά. Δεν μπορώ να σου περιγράψω ακριβώς τι νιώθω εκείνη την στιγμή, γιατί σίγουρα, για να πω ότι ένα κομμάτι θέλω να το ηχογραφήσω και θα το βάλω σε cd, την πρώτη στιγμή κάτι μου κάνει… Υπάρχουν πολλά κομμάτια που αμέσως σου κάνουν ένα «κλικ» και αυτό δεν περιγράφεται, είναι κάτι πολύ ιδιαίτερο…»

Μετά από τόσα χρόνια τι σημαίνει το ούτι για σένα;
«Είναι ό,τι καλύτερο έχει συμβεί στην ζωή μου... Πιστεύω ήταν ένα όργανο που ήταν στα μέτρα μου. Μπορεί να παρεξηγηθεί, αλλά ειλικρινά δεν ξέρω καταρχήν εάν είμαι ουτίστας. Δεν σημαίνει ότι δεν μπορώ να διδάσκω. Αλλά, ο άνθρωπος... δεν είναι τίποτα. Μπορεί να με παρεξηγήσει ο κόσμος και να πει «τώρα τι μας λέει; Αφού ούτι παίζει» Αλλά... κάποτε είχε πει και ο Νίκος (σ.σ. Σιδηροκαστρίτης) σε έναν μουσικό από την Γερμανία, «εγώ δεν είμαι drummer, είμαι ζωγράφος». Δεν είμαι ο τύπος που θα κάτσω δέκα ώρες πάνω στο ούτι. Όπως και ο Ara. Παίζω όταν πρέπει να πάμε κάπου να παίξω. Δύσκολα θα πιάσω το ούτι στο σπίτι. Το κάνω όταν είναι να γράψω κάτι. Η μουσική μέσα μου όμως «ψήνεται» συνεχώς. Αισθάνομαι όμως πολλά στο παίξιμό μου. Είναι κάποια πράγματα που έρχονται και αρχίζω και τα παίζω. Αυτό δεν σημαίνει ότι αυτοί που κάνουν οχτώ ή δέκα ώρες πρόβα και πιάνουν το ούτι όλη την ημέρα δεν είναι καλοί. Γιατί σε ένα τέτοιο μουσικό θ΄ αναδειχθούν τα πράματα ακόμη καλύτερα. Το ούτι είναι για μένα ένα απ’ τα δώρα που μου έχει χαρίσει ο Θεός»

Πώς... γνωρίστηκες με το ούτι;
«Εμαθα το ούτι χωρίς δάσκαλο... Στην αρχή όταν έφτασα στην Ελλάδα έπαιζα κιθάρα σε ένα λιβανέζικο μαγαζί... Εκεί ήρθε και με βρήκε ένας Αραβας τραγουδιστής, μου πρότεινε να παίξω ούτι και από περιέργεια –και είμαι αρκετά περίεργος– το δοκίμασα και άρχισα να ασχολούμαι. Το ούτι ήταν η αιτία να μάθω την ανατολίτικη μουσική... Νιώθω μία σύνδεση με αυτό το είδος, παρότι ακούω και άλλα πράγματα που μαθαίνω – αυτό είναι το δικό μας «σχολείο»– ή που δεν έχω παλαιότερα ακούσει ή ακόμα και που με διασκεδάζουν. Δεν είμαι «κλειστός», ωστόσο είναι μεν ευτυχία όταν σε συγκινούν πολλά πράγματα στην μουσική, αλλά είναι προτιμότερο να πιάσεις μόνο μία «γραμμή». Κάποιοι παίζουν δέκα όργανα, αλλά είναι καλοί μόνο σε ένα. Ο καθένας είναι φτιαγμένος για κάτι. Αν καταφέρεις να γράψεις 1.000 τραγούδια, στην ουσία μόνο ένα θα είναι αυτό που θα γράψεις.»