Οδηγός μουσικής μελέτης - Tips και κίνητρα

Γράφει ο Γιώργος Κρητικός (Jazz-Guitar)
7 άρθρα στο MusicHeaven

Κατά την μελέτη μουσικής θέτουμε κάποιους στόχους σχετικά με την πρόοδο που επιθυμούμε. Συνήθως οι στόχοι έχουν να κάνουν με την ανάπτυξη σωστής τεχνικής στο όργανο και παράλληλα εκμάθηση νέου ρεπερτορίου. Για να επιτευχθούν όμως οι στόχοι μας χρειάζεται αυτοπειθαρχία και μεθοδικότητα. Ιδιαίτερα αν o χρόνος που μπορούμε να διαθέσουμε για μελέτη είναι περιορισμένος, τότε επιβάλλεται να αποκομίσουμε όσο το δυνατό περισσότερα στο υπέρ-πολύτιμο  ελεύθερο χρόνο που μπορούμε να διαθέσουμε. Η μελέτη σίγουρα είναι ένα προσωπικό θέμα για τον καθένα και ίσως ο οδηγός να μην ταιριάζει για όλους. Σε αυτή την περίπτωση ο καθένας μπορεί να προσαρμόσει τον οδηγό στα μέτρα του. Απευθύνεται σε αυτοδίδαχτους καθώς και σε όσους μαθαίνουν με δάσκαλο και για όλα τα όργανα.

Κατ' αρχήν πρέπει να ξεκαθαριστεί πως ο χρόνος που αφιερώνουμε με το μουσικό όργανο για να μελετήσουμε, είναι διαφορετικός από το χρόνο που απλά παίζουμε για ψυχαγωγία και ευχαρίστηση. Είναι δύο τελείως διαφορετικές δραστηριότητες οι οποίες όμως πολλές φορές συγχέονται, λόγω έλλειψης αυτοπειθαρχίας και δυσκολίας συγκέντρωσης.

Η αυτοπειθαρχία είναι δύσκολο θέμα να κατακτηθεί και εξαρτάται πολύ από τον χαρακτήρα του μαθητευόμενου (πχ αναβλητικότητα). Η συμβολή του δάσκαλου σε αυτό το θέμα είναι καθοριστική, διότι έτσι ελέγχεται η πρόοδος του μαθητή σε τακτικά διαστήματα. Ο μαθητής νιώθει έτσι μεγαλύτερη υποχρέωση να μελετήσει και πειθαρχεί ευκολότερα. Η αμοιβή του δάσκαλου είναι επίσης ένα ισχυρό κίνητρο για πειθαρχεία, διότι αν ο μαθητής πάει στο επόμενο μάθημα αδιάβαστος, ο δάσκαλος δεν μπορεί να προχωρήσει σε ύλη.  Θέματα αυτοπειθαρχίας σχετίζονται άμεσα με "κακό" εγωισμό. Ο εγωισμός μας, μας λέει για παράδειγμα: "Δεν χρειάζεται να μελετήσεις/να γίνεις καλύτερος, μια χαρά είσαι έτσι!". Όσοι θέλουν να προχωρήσουν πολύ, πρέπει να νικήσουν τον εγωισμό τους πρώτα.

Όσοι έχουν τελειώσει σχολείο και σπουδές αρκετά χρόνια και κάνουν χειρονακτική εργασία, είναι πολύ πιθανό όταν αρχίσουν να μελετάνε συστηματικά, να έχουν προβλήματα συγκέντρωσης.  Τέτοια θέματα ξεπερνιούνται συνήθως εύκολα, αν η μελέτη διαρκεί λίγα λεπτά αρχικά και όσο περνούν οι μέρες, ο χρόνος μελέτης να αυξάνεται σταδιακά έως ότου να επιτευχθεί τουλάχιστον μία ώρα συνεχούς μελέτης.

Αφού ξεπεραστούν τα παραπάνω θέματα, αν υπάρχουν, τότε το επόμενο βήμα είναι η οργάνωση της μελέτης ώστε να γίνεται με μεθοδικότητα. Η μελέτη οργανώνεται με τα βήματα που ακολουθούν:

α) Επιλέξτε τον επόμενο στόχο. Μπορεί να είναι ένα κομμάτι ρεπερτορίου, ασκήσεις τεχνικής ή ύλη που έδωσε ο δάσκαλος.

β) Αν ο επόμενος στόχος είναι ρεπερτόριο, ακούστε το επίμαχο κομμάτι σε όσο το δυνατόν περισσότερες εκτελέσεις. Το youtube είναι πολύ χρήσιμο για αυτή την περίπτωση. Απομνημονεύστε την μελωδία καλά. Θα πρέπει να είστε σε θέση να την τραγουδήσετε σωστά χωρίς να την ακούτε.

γ) Σε ένα χαρτί σημειώστε τι θέλετε να πετύχετε με την μελέτη, σχετικά με τον στόχο που θέσατε.  Ακολουθεί παράδειγμα για στόχους ρεπερτορίου.

Αν οι στόχοι είναι τεχνικής, τότε ομοίως γράφουμε τι θέλουμε να πετύχουμε (πχ να παίξω την τάδε άσκηση στην τάδε ταχύτητα, να μπορώ να παίξω legatos ομαλά κλπ). Στην ιδανική περίπτωση που έχετε δάσκαλο, μπορεί να σας καθοδηγήσει περεταίρω.

δ) Αναπτύξτε μια λογική ρουτίνα για την μελέτη σας. Σύμφωνα με τον σπουδαίο δάσκαλο και κιθαρίστα Corey Christiansen η μελέτη πρέπει να χωρίζεται σε μέρη, με διάφορες δραστηριότητες και τα παρομοιάζει με ένα χάμπουργκερ. Το παράδειγμα που ακολουθεί παρουσιάζει το χάμπουργκερ για μια μελέτη μίας ώρας. Εάν μπορείτε να διαθέσετε παραπάνω ώρα, μοιράστε τον χρόνο ανάλογα.  

warm up (10 λεπτά) : νότες μεγάλης διάρκειας (πνευστά), τεχνικές ασκήσεις, κλίμακες και patterns.

παλιά ύλη (10 λεπτά) : μια μελωδία ή σόλο που έχει μελετηθεί στο παρελθόν, απομνημονευμένα licks,  ύλη της προηγούμενης μελέτης.

νέα ύλη (20 λεπτά) :  νέο κομμάτι ρεπερτορίου (μελωδία/σόλο), νέα licks, νέες ασκήσεις, ύλη που έδωσε ο δάσκαλος.

παλιά ύλη (10 λεπτά) : όπως την παλιά ύλη στο δεύτερο 10λεπτο, άλλα διαφορετική παλιά ύλη αυτή τη φορά.

warm down (10 λεπτά) : ασκήσεις τεχνικής, κλίμακες, patterns και στις 12 τονικότητες.

Οι αυτοδίδαχτοι πρέπει να προσέξουν, η νέα ύλη να είναι σε δυσκολία, πάντα λίγο πάνω από το επίπεδό τους για να μην μένουν στάσιμοι.

Ακολουθούν ασκήσεις κατάλληλες για τα μέρη warm up και warm down.

Κάθε άσκηση πρέπει να την παίξετε και στις 12 τονικότητες με τις εξής προτεινόμενες σειρές θεμέλιων:

1. C Db D Eb E F F# G Ab A Bb B C

2. C F Bb Eb Ab Db Gb B E A D G C

3. C D E F# Ab Bb Db Eb F G A B Db

4. E Eb Gb A Db E G Bb D F Ab B

5. C B Bb A Ab G Gb F E Eb D Db C

6. C Eb Db E D F Eb Gb E G F AB GB A G Bb B A C

Στο βίντεο που ακολουθεί, δείτε μερικές ασκήσεις ακόμα και ακούστε πόσο δημιουργική άσκηση μπορεί να γίνει η χρωματική κλίμακα.

Το σύστημα μελέτης που είδαμε παραπάνω μπορεί να γίνει ακόμα πιο αποτελεσματικό με τις συμβουλές που ακολουθούν:

α) Η πρώτη μελέτη της ημέρας καλό είναι να γίνεται το πρωί, εφόσον ο χρόνος μας το επιτρέπει.

β) Αν πάτε σε δάσκαλο, καλό είναι να μελετήσετε λίγες ώρες μετά το μάθημα ή αμέσως την επόμενη μέρα. Η νέα ύλη που παραδόθηκε είναι φρέσκια στην μνήμη για 24 ώρες, έτσι η μελέτη είναι ευκολότερη.

γ) Αν σκοπεύετε να αφιερώσετε περισσότερο από μία ώρα μελέτης, κάντε διάλειμμα σε εξωτερικό χώρο κατά προτίμηση. Αν καπνίζετε αποφύγετε το κάπνισμα αν είναι δυνατόν ακόμα και στο διάλειμμα.

δ) Πριν την μελέτη ή το μάθημα, φάτε 1-2 σοκολατάκια.

ε) Είναι χίλιες φορές προτιμότερο να μελετάτε σχεδόν καθημερινά μία με δύο ώρες, πάρα τέσσερις με έξι ώρες σε μια μέρα, την εβδομάδα.

Η μελέτη μπορεί να γίνει και μακριά από το μουσικό μας όργανο:

α) Η δύναμη της σκέψης. Ακούγεται απίστευτο, άλλα είναι εφικτό ένας μουσικός να βελτιωθεί εάν φαντάζεται/οραματίζεται την ταστιέρα, το κλαβιέ ή ότι αντίστοιχο έχει το μουσικό όργανο που ασχολείται. Δοκιμάστε να παίξετε στο μυαλό σας ένα κομμάτι που ήδη ξέρετε, οραματιστείτε κλίμακες, διαστήματα και arpeggios.

Δείτε  και το σχετικό βίντεο από το youtube:

β) Ear training και Transcribing. Πολύ σημαντικό να μπουν στην ρουτίνα μελέτης. Περισσότερα εδώ.

γ) Εντατική ενασχόληση με την δισκογραφία. Δεν γίνεται να μαθαίνουμε μουσική χωρίς να ακούμε. Καθημερινά με την πρώτη ευκαιρία ακούμε μουσική. Στο σπίτι, στη δουλειά, στο αμάξι κλπ

Χρειάζονται και κίνητρα για καλή συστηματική μελέτη:

α) Η γνώση είναι δύναμη. Βρείτε κάποιο δάσκαλο και επενδύστε στην μουσική μελέτη σας αγοράζοντας κάποια βιβλία.

β) Μελετήστε  με φίλους. Η ομαδική μελέτη στην μουσική είναι διασκεδαστική και ευχάριστη. Ειδικά αν κάποιος φίλος σας είναι πιο προχωρημένος μπορεί να βοηθήσει σημαντικά.

γ) Πηγαίνετε τακτικά σε lives, γνωρίστε και ακούστε άλλους μουσικούς. Οι συναυλίες και τα διάφορα lives μπορούν να δώσουν ισχυρά κίνητρα για μελέτη.

δ) Παίξτε και εσείς σε lives! Τι ποιο προφανές; Η μουσική είναι έκφραση και πρέπει να βγαίνει έξω από τους τέσσερις τοίχους του σπιτιού. Ιδιωτικά ή δημόσια πάρτι, σχολικές συναυλίες, lives στα στέκια, jamming με φίλους. Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για lives. Με τέτοιες δραστηριότητες η μελέτη αποκτάει σκοπό και ο σκοπός δίνει κίνητρα...