Σήμερα το βράδυ στις 11:00 στα "Σκονισμένα διαμάντια από παλιό σεντούκι" με τα ρεμπέτικα θα ασχοληθούμε με "ιστορίες" τζόγου και παρανομίας.... με μπαρμπούτι, μπαλαμούτια και ζαράρια δηλαδή... έτσι όπως λιτά απέριττα και με αφοπλιστική ειλικρίνεια προσεγγίζει το ρεμπέτικο τις παρεκκλίνουσες συμπεριφορές μιας "άλλης" τότε κοινωνίας, όχι πολύ ξένης και πολύ μακριά από την δική μας.
Πιστοί του αυθεντικού ρεμπέτικου σπεύσατε
Και μια μικρή αναφορά που ερμηνεύει -κατά κάποιο τρόπο- το κουσούρι της φυλής...
ΑΕΙ ΓΑΡ ΕΥ ΠΙΠΤΟΥΣΙΝ ΟΙ ΔΙΟΣ ΚΥΒΟΙ
Η φράση είναι του αρχαίου δραματουργού Σοφοκλή και σημαίνει κάτι σε στυλ "Πάντα ο Δίας φέρνει την καλύτερη ζαριά".
Οι αρχαίοι Έλληνες απέδιδαν στο μπαρμπούτι θεϊκή καταγωγή, θεωρώντας το ισάξιο της λογοτεχνίας, των μαθηματικών και της αστρονομίας. Ενδεικτική είναι η ιστοριούλα που σκαρώνει ο Πλάτωνας στον χαρούμενο πλατωνικό διάλογο "Φαίδρος", όπου βάζει τον Σωκράτη να αφηγείται μια ιστοριούλα περί του θεού Θεύθ, η οποία πάνω-κάτω είναι η εξής:
Αυτός ο Θευθ, λέει ο Σωκράτης, γεννήθηκε στη Ναύκρατι της Αιγύπτου.
Για σύμβολό του, είχε ένα πουλί.
Ο Θευθ λοιπόν, μεγάλωσε, πήγε σχολείο, όπου την πέρασε ζωή και κότα, επειδή ακόμα δεν υπήρχαν γράμματα (οπότε πέρναγε τις τάξεις αέρα-πατέρα) και όταν ενηληκιώθηκε, δεν είχε τι να κάνει και άρχισε να φτιάχνει εφευρέσεις και πατέντες.
Μια μέρα, πήρε παραμάσχαλα τις εφευρέσεις - πατέντες του, που ήταν πολλές και ζόρικες,
αριθμοί, αστρονομία, τάβλι, μπαρμπούτι, και μέσα σε όλα και τη γραφή και τα γράμματα,
και πήγε να τις παρουσιάσει στον Θαμούν-Άμμωνα.
Τις παρουσίασε μία-μία τις πατέντες του στον Θαμούν, και ο Θαμούν τον ρώταγε για κάθε μια
τι χρησιμότητα έχει.
Το εντυπωσιακό είναι το εξής:
Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Σωκράτους, ο Θαμούν σκάλωσε όταν είδε τα γράμματα, μη μπορώντας να εννοήσει ποιά χρησιμότητα θα μπορούσαν να έχουν. Δεν συνέβη όμως το ίδιο με "τας κυβείας", δηλαδή με το μπαρμπούτι. Κρίνοντας από τα συμφραζόμενα των λόγων του Σωκράτους, θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε πως ο Θαμούν όχι μόνο κατάλαβε αμέσως τα περί μπαρμπουτιού, αλλά επιπλέον θα πρέπει να το θεώρησε μια εξαιρετικά χρήσιμη εφεύρεση. Το σίγουρο είναι ότι όλες οι αντιρρήσεις του Θαμούν περιορίστηκαν στη χρησιμότητα των γραμμάτων και μόνο. Για το μπαρμπούτι δεν αναφέρεται να έγινε η παραμικρή αρνητική κριτική...
Φαίνεται πως το μπαρμπούτι, ως παίγνιον, ήταν αρκετά διαδεδομένο μεταξύ των αρχαίων ημών προγόνων. Βέβαια, ήταν λίγο διαφορετικό από το δικό μας.
Αυτούς που έπαιζαν ζάρια, οι αρχαίοι δεν τους έλεγαν τζογαδόρους ή ζαράκηδες, αλλά τους έλεγαν "τρηματίκτες". (Υποψιάζομαι πως η λέξη είναι λογοπαίγνιο, παραλλαγή κάποιας φράσεως που εμπεριείχε τη λέξη "τρία").
Οι αρχαίοι μας πρόγονοι έπαιζαν μπαρμπούτι χρησιμοποιώντας τρία ζάρια, και όχι δύο ζάρια όπως εμείς σήμερα.
Όταν λοιπόν ο Σοφοκλής λέει πως "αεί γαρ εύ πίπτουσιν οι Διός κύβοι", δηλαδή "ο Δίας πάντοτε φέρνει την καλύτερη ζαριά", καλό θα ήταν να ξέρουμε πως η καλύτερη ζαριά εκείνη την εποχή ήταν οι εξάρες με τρία ζάρια, δηλαδή.
(τα στοιχεία από το prkls.blogspot.gr)
-----------------
... και τι σε μέλλει εσένανε για το σαλβάρι μου, για στενό μου για φαρδύ μου για καράρι μου... (από παραδοσιακό Σμύρνης - Στέφανος Βέζος)
[ τροποποιήθηκε από τον/την Mary-Omikron, 20-06-2013 19:24 ]