Aκομπανιαμέντα στην τζαζ κιθάρα (Jazz Guitar Comping)

Τζαζ συγχορδίες μινόρε εβδόμης

Κατά την ενασχόληση ενός μουσικού με την τζαζ, η επαφή με 4φωνα ακόρντα είναι μονόδρομος. Ιδιαιτέρα στην κιθάρα παρουσιάζονται δυσκολίες, όπως η ηχητική εξοικείωση του ακόρντου, διότι ο ήχος του 4φωνου ακόρντου αρχικά μπορεί να "ξενίζει" στο αυτί ή όπως η επιλογή της καταλληλότερης αναστροφής από τις δεκάδες αν όχι εκατοντάδες διαθέσιμες, ανά περίπτωση. Το παρόν άρθρο αποσκοπεί στο να βοηθήσει τον επίδοξο μαθητή τζαζ κιθάρας να ξεπεράσει αυτές τις δυσκολίες, εφοδιάζοντάς τον ταυτόχρονα με βασική ύλη, προκειμένου να αποκτήσει μια καλή ρυθμική και συγχορδιακή υποδομή.

Στην τζαζ, οι διάφορες αναστροφές ακόρντων λέγονται voicings (= φωνές), καθόλου άστοχο, αφού μία συγχορδία αποτελείται από φωνές σε συνήχηση. Η σπουδαιότερη φωνή ενός voicing  είναι η σοπράνο από ηχητική άποψη, γιατί αυτή μας "μένει" στο αυτί και έχουμε την τάση να τραγουδήσουμε αφού ακούσουμε  το ακόρντο, ενώ από αρμονική άποψη, οι σπουδαιότερες φωνές είναι αυτές που έχουν διάστημα 3ης και 7ης από την θεμέλιο, διότι καθορίζουν την κατηγορία του ακόρντου. Επομένως, για να γίνει ένα chord solo η chord melody, θα πρέπει τα voicings να επιλεχτούν με τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε η σοπράνο να σχηματίζει την μελωδία ή σόλο, ενώ παράλληλα κάποιες φωνές να είναι η 3η και η 7η της θεμελίου, με βάση την αντίστοιχη αρμονία που έχει το εκάστοτε μέτρο.

Το ακομπανιάρισμα στην τζαζ, λέγεται comping, από το τις λέξεις accompaniment και compliment διότι αφετέρου έχει αυτοσχεδιαστικό χαρακτήρα και αφενός είναι κάτι παραπάνω από ακομπανιάρισμα και "φλερτάρει" με την βασική αρμονία του κομματιού, ενώ παράλληλα έχει ως στόχο να ωθήσει το lead στο να παίξει καλύτερα σόλα/αυτοσχεδιασμούς.

Τα 4φωνα ακόρντα εκτός την 7η ή την 6η, έχουν επεκτάσεις οι οποίες είναι η 9η, η 11η και η 13η. Το ποια επέκταση θα χρησιμοποιηθεί, δεν αλλάζει την αρμονική λειτουργία του ακόρντου, παρά μόνο την χροιά του και την αρμονική ένταση που ενδεχομένως θα προσφέρει η επέκταση. Δηλαδή, A7 = A9 = A13 = A7#9 = A7b5 = A7#5b9=... κ.ο.κ... Για ευκολότερη κατανόηση, παρομοιάστε τις  A συγχορδίες που μόλις διαβάσατε ως αποχρώσεις του κόκκινου, σε διάφορες εντάσεις που φυσικά δεν παύουν όλες να είναι... κόκκινου χρώματος.

Για την ευκολία σας, διάλεξα δώδεκα Cm7 voicings, τα οποία θεωρώ ιδανικά για ξεκίνημα. Τονίζω την λέξη"ξεκίνημα", διότι αφού τα μάθετε, θα πρέπει να συνεχίσετε να μαθαίνετε και άλλα voicings, εάν είναι δυνατόνκάθε εβδομάδα.

Τα voicings που παραθέτω, βρίσκονται στις 4 πιο πρίμες χορδές, για να μην συγχέονται οι συχνότητες της κιθάρας με του μπάσου στο rhythm section και γιατί η χρήση των μπάσων στην τζαζ κιθάρα, αυξάνει τον βαθμό δυσκολίας αρκετά. Έχω επισημάνει την εκάστοτε θεμέλιο με ρόμβο, για να διακρίνεται εύκολα, προκειμένου να μπορείτε να εντοπίζετε την θέση του ακόρντου στην ταστιέρα. Έτσι  φτάνει απλά να "οραματιστείτε" την θεμέλιο σε κάποια από τις τρεις πιο μπάσες χορδές. Παράδειγμα η θεμέλιος ντο στο 3οτάστο στην 5η χορδή βοηθάει να εντοπιστούν εύκολα τα πέντε πρώτα voicings που δίνω στην εικόνα με τα διαγράμματα, εφόσον φυσικά έχουν απομνημονευτεί και εκμεταλλευόμενοι την συμμετρία της ταστιέρας είναι εύκολο να εντοπιστούν τα ίδια voicings και σε άλλες τονικότητες.

Σημειώστε, πως οποιοσδήποτε έχει αναπτύξει μία στοιχειώδη τεχνική στην κιθάρα, θα μπορέσει να παίξει αυτά τα ακόρντα σχετικά εύκολα. 

Δοκιμάστε να  παίξετε τα voicings και προσπαθήστε να τα απομνημονεύσετε πολύ καλά με την μέθοδο που περιγράφω παρακάτω. Τα έχω δώσει με τέτοια σειρά, ώστε η σοπράνο να σχηματίζει την C dorian αν παιχτούν διαδοχικά. Αυτό βοηθάει και στο να απομνημονευτούν πιο εύκολα αλλά και στην κατανόηση του πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να παιχτεί ένα chord solo η chord melody.

Μελετήστε τα voicings με την εξής μέθοδο: Βάλτε τον μετρονόμο σε τέμπο άνετο ή χρησιμοποιήστε το backing track που συνοδεύει το άρθρο και παίξτε τα voicings με την σειρά που σας δίνω ανά ζευγάρια. Δηλαδή το πρώτο voicing με το δεύτερο σαν πρώτη άσκηση, έπειτα το δεύτερο με το τρίτο σαν δεύτερη άσκηση, έπειτα το τρίτο με το τέταρτο κ.ο.κ.  Κάθε άσκηση ξεκινάτε να εναλλάσσετε τα voicings ανά ζευγάρι, παίζοντας αρχικά ολόκληρα και αφού είστε άνετοι, έπειτα με μισά, και τέλος με τέταρτα.  Αφού καλύψετε όλα τα voicings ανά ζευγάρια, ως νέα άσκηση παίξτε τα σαν κλίμακα χρησιμοποιώντας το ίδιο μοτίβο ρυθμικών αξιών, όπως πριν. Έπειτα παίξτε τα σαν να παίζατε μια κλίμακα σε 3ες.

Αφού απομνημονεύσετε τα voicings και είστε σε θέση να τα παίξετε με άνεση, τότε μένει να μάθετε να τα χρησιμοποιείτε σωστά. Αυτή η ικανότητα θα αποκτηθεί εάν μελετηθεί το ηχογραφημένο παράδειγμα που συνοδεύει το άρθρο, σε συνδυασμό με ενασχόληση με την δισκογραφία για απόκτηση ακουσμάτων και τηνμελέτη ρεπερτορίου.     

Ακολουθεί ηχογραφημένο παράδειγμα χρήσης των ακόρντων που σας έδωσα

C minor vamp box link (https://www.box.com/s/jvuhhhtffo49ul84tujy)

C minor vamp mediafire mirror link (http://www.mediafire.com/?p3bh8vtfkytn7mu)

C minor vamp backing track για να κάνετε εξάσκηση (http://www.mediafire.com/?wl6mjfx3kbik151)

Ακολουθεί παρτιτούρα/ταμπλατούρα για να μελετήσετε, ότι παίζω στο ηχογραφημένο παράδειγμα. 

H παρτιτούρα του C minor vamp σε ένα αρχείο PDF (http://www.mediafire.com/?ti8gtdmpty7aot4) η οποία είναι printer friendly, για off-line μελέτη.

Μία ενδιαφέρουσα και στοιχειώδη τεχνική στην τζαζ είναι η υπερσυγχώνευση (superimposition). Όταν κατά την εκτέλεση ενός κομματιού, αντί την δεδομένη από την αρμονία συγχορδία/arpeggio/κλίμακα, παίξουμε κάποια άλλη, τότε λέμε πως υπερσυγχωνεύουμε (superimpose -ing). Αυτός είναι ο λόγος που η κιθάρα παίζει τα ακόρντα G7alt, F, C#m7 ενώ η βασική αρμονία του vamp είναι μια σταθερή Cm7.