Τέλη του 19ου αιώνα, στην, υπό τουρκική κατοχή ακόμα, Χίο. Ο Γάλλος γλωσσολόγος Ιμπέρ Περνό (1870-1946) περιηγείται και ηχογραφεί 114 παραδοσιακά τραγούδια και σκοπούς σε ένα γραμμόφωνο που τυπώνει τους ήχους σε κέρινους κυλίνδρους.
Ο Μπομπο Βί συνομιλεί με Κρητικό το 1953
Καθώς ο ίδιος δεν γνωρίζει μουσική, στη Γαλλία πια, αναθέτει τη μεταγραφή σε νότες στον συνθέτη Πολ λε Φλεμ, ο οποίος όμως δεν μιλά ελληνικά και αγνοεί τη μελωδική και ρυθμική ιδιομορφία της ελληνικής μουσικής. Η δουλειά του έχει εκ των πραγμάτων μεγάλα προβλήματα, δημοσιεύεται ωστόσο το 1903 στο γαλλόφωνο βιβλίο του Περνό «Δημοτικές Μελωδίες της Χίου». Δυστυχώς, τα επόμενα χρόνια χάνονται οι μπομπίνες με τις αυθεντικές ηχογραφήσεις.
Πενήντα τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Ελβετός ελληνιστής, μουσικολόγος και μαθητής του Περνό, Σαμιέλ Μπο-Μποβί, περιηγείται μαζί με τον δικό του μαθητή Μπερτράν Μπουβιέ στην Κρήτη. Η ευρεία εθνομουσικολογική έρευνα του νησιού, σε συνεργασία με την Αγλαΐα Αγιουτάντη και τη Δέσποινα Μαζαράκη, προβλέπει και μουσικές καταγραφές κρητικών δημοτικών τραγουδιών. Για πρώτη φορά, μάλιστα, στην ιστορία της ελληνικής μουσικής χρησιμοποιείται μαγνητόφωνο. Η μελέτη του για τα ριζίτικα τραγούδια γίνεται σημείο αναφοράς. Το υλικό όμως για την κεντρική και ανατολική Κρήτη παραμένει διάσπαρτο. Μέχρι πρόσφατα....
Χίος και Κρήτη
Αυτή είναι η μικρή ιστορία των δύο νέων πολύτιμων πραγματικά εκδόσεων του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου «Μέλπως Μερλιέ» (ΜΛΑ). Χθες παρουσιάστηκαν τα έργα:
* «Δημοτικές μελωδίες από τη Χίο» με το υλικό του Περνό, όπως το είχε μεταγράψει ο λε Φλεμ, όπως το ανατύπωσε το 1990 το Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο Δήμου Χίου και, κυρίως, όπως το διόρθωσε κατά το ρυθμό και το μέτρο, βάσει των γενικών αρχών που διέπουν την παραδοσιακή μας μουσική, ο μουσικολόγος και διευθυντής του ΜΛΑ Μάρκος Δραγούμης, δουλεύοντας εντατικά από το 1999 γι' αυτό το σκοπό. Την επιμέλεια των μουσικών μεταγραφών και των κειμένων είχε ο
Θανάσης Μωραΐτης. Η έκδοση υλοποιήθηκε με χορηγία των χιώτικης καταγωγής Γιάννη Κ. Λύρα και Γιάννη Σ. Φαφάλιου.
* «Μουσική καταγραφή στην Κρήτη, 1953-54». Το έργο είναι δίτομο, με ανέκδοτα κείμενα, σπάνιες φωτογραφίες και καταγραφές σε νότες κρητικών δημοτικών τραγουδιών. Η έκδοση, που συμπίπτει με την 100ή επέτειο από τη γέννηση και την 20ή από το θάνατο του Μπο-Μποβί, συνοδεύεται από διπλό cd με ηχογραφημένα αποσπάσματα από τις επιτόπιες καταγραφές του Μπο-Μποβί. Την παραγωγή έχει κάνει το ΜΛΑ σε συνεργασία με το Ιδρυμα Σαμιέλ Μπο-Μποβί. Την επιμέλεια των μουσικών μεταγραφών είχαν οι Μ. Δραγούμης και Θ. Μωραΐτης. Την εισαγωγή, μετάφραση-ανασύνθεση κειμένων και επιμέλεια της έκδοσης είχε ο Λάμπρος Λιάβας, που από το 1987 είχε και την ευθύνη για την οργάνωση του ανέκδοτου υλικού του Μποβί από το Αρχείο του, το οποίο φυλάσσεται στο Ωδείο της Γενεύης.
Το περιεχόμενο των δύο τόμων καλύπτει στο πρώτο μέρος το ιστορικό και τη μεθολογία της έρευνας και στο δεύτερο μέρος τα τραγούδια και τους σκοπούς. Περιλαμβάνονται δέκα θεωρητικά κείμενα του Μπο-Μποβί, 67 λεπτομερείς μουσικές καταγραφές σε
παρτιτούρες και οι ημερολογιακές σημειώσεις του Μπο-Μποβί, καθώς κι αυτές των Αγιουτάντη και Μαζαράκη. Δεν είναι όμως μουσειακής αξίας η έκδοση. «Τα τολμηρά συμπεράσματα του Ελβετού μουσικολόγου, όπως π.χ. αυτό για την καταγωγή του χανιώτικου συρτού, δίνουν το έναυσμα για ένα δημιουργικό διάλογο», τόνισε ο Λιάβας.
Την έκδοση χαιρέτισε στα άψογα ελληνικά του και ο Μπερτράν Μπουβιέ, καθηγητής σήμερα στην έδρα Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Γενεύης.
Και νέα CD
Παράλληλα με τις εκδόσεις παρουσιάστηκαν όμως χθες και τα καινούργια cd παραγωγής των Φίλων ΜΛΑ. Είναι τα:
* «Αρβανίτικα τραγούδια από τα χωριά της Φλώρινας, Κόνιτσας και Ορεστιάδας Εβρου», σε διπλό cd με ηχογραφήσεις (1996-2004) με ντόπιους τραγουδιστές και 100σέλιδο ένθετο. «Με την έκδοση αυτή ολοκληρώνεται κατά κάποιο τρόπο η έρευνα και έκδοση των τραγουδιών απ' όσες περιοχές της Ελλάδας τραγουδιόντουσαν παραδοσιακά στην αρβανίτικη γλωσσική ιδιαιτερότητα», επισήμανε ο μουσικός
Θανάσης Μωραΐτης, που μαζί με τον Μ. Δραγούμη είχαν την ευθύνη και την επιμέλεια όλης της παραγωγής.
* «Ασπρο Τριαντάφυλλο Φορώ / Τραγούδια από το Βογάτσικο της Καστοριάς», με ηχογραφήσεις που έκαναν (1965-1980) οι Μ. Δραγούμης και Γιάννης Αννινος.
Η διακίνηση και διανομή των cd γίνεται από τη Λέσχη του Δίσκου (Ακαδημίας 57) και των βιβλίων από τον εκδοτικό οίκο «Κατάρτι» (Μαυρομιχάλη 9).
Βιβλία και cd θα παρουσιαστούν σε ειδική εκδήλωση, με ελεύθερη είσοδο την Κυριακή στις 7 μ.μ. στο νέο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 138). Μουσικά αποσπάσματα της κρητικής μουσικής παράδοσης θα παρουσιάσει η
Δόμνα Σαμίου, πλαισιωμένη από τους Ν. Οικονομίδη, Σ. Σινόπουλο, Αλ. Παπαδάκη, Κ. Κουκλάκη, Ειρ. Δερέμπεη.
enet.gr
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : stuff στις 26-01-2007 11:10 ]
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : stuff στις 26-01-2007 11:15 ]
!!!.