Η Ελληνική Μουσική Κοινότητα από το 1997
Είναι από τα πιο επώδυνα αισθήματα που μπορεί να βιώσει κάποιος και ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας πίσω από τις περισσότερες ψυχικές διαταραχές.
Με ποιον τρόπο θα προσπαθούσατε να στηρίξετε ένα αγαπημένο σας πρόσωπο που θα ένιωθε μεγάλη μοναξιά;
Νάντια,
μπράβο σου!!! Είσαι η πρώτη που τολμά, κι αυτό λέει πολλά…
Όπως βλέπεις, τέτοιου είδους θέματα -αν και αφορούν λιγότερο ή περισσότερο ΟΛΟΥΣ μας, καθώς αγγίζουν τον πυρήνα της ύπαρξής μας- είναι για πολλούς από εμάς πολύ δύσκολο να τα προσεγγίσουνε ακόμα και…γραπτώς, κι αυτό είναι απόλυτα κατανοητό. Η μοναξιά τρομάζει, με όποιον τρόπο κι αν προσεγγιστεί. Υπάρχουν άτομα που δεν αντέχουν ούτε τη μοναξιά που σημαίνει ακόμα και ένα λεπτό σιωπής, όταν βρίσκονται με κάποιον.
Η μοναξιά σημαίνει διαφορετικά πράγματα για ένα παιδί, για έναν αυτόνομο ενήλικα, για έναν ηλικιωμένο, για έναν ασθενή, αν είναι επιλογή ή αναγκαστική κ. ά. Δεν αποτελεί ασθένεια από μόνη της, αλλά είναι το αποτέλεσμα/σύμπτωμα πολύ επώδυνων εμπειριών.
Με το ερώτημα που θέτω, αναφέρομαι σε εκείνο το είδος μοναξιάς που βιώνεται ως ένα αίσθημα αναγκαστικής απομόνωσης, εγκατάλειψης, βαθιάς απόγνωσης, αγεφύρωτου κενού και έλλειψης ενδιαφέροντος, φροντίδας και αγάπης.
Εδώ μπορεί να εννοούμε δύο τινά: ότι η μοναξιά προκαλεί ψυχικές διαταραχές κι ότι η ανάγκη για ορισμό και ερμηνεία των ψυχικών διαταραχών των άλλων κρύβει πίσω της μοναξιά.
Παράδοξο εκ πρώτης όψεως.
Καθόλου παράδοξο ούτε εκ πρώτης ούτε εκ δεύτερης όψης, Σταύρο.
Και τα δύο ενδεχόμενα στα οποία αναφέρεσαι είναι πιθανά. Πιο συγκεκριμένα, το δεύτερο εξ αυτών είχα -μεταξύ άλλων- υπόψη, όταν ξεκίνησα το επόμενο θέμα συζήτησης περί πιθανής «Σχέσης ανάμεσα στη θρησκευτική πίστη και την ψυχική ισορροπία…». Πως, δηλαδή, ένα μέρος από αυτούς που στρέφονται με πάθος προς τη θρησκευτική πίστη, το κάνουν εξαιτίας μεγάλης μοναξιάς, ανημπόριας, φόβου για τη ζωή και το θάνατο, προσωπικών ή/και υπαρξιακών προβλημάτων κ. ά….
Η αλήθεια είναι ότι η εμμονή ψυχανάλυσης της θρησκευτικής πίστης αποτελεί ίδιον κυρίως του 20ου αιώνα και πλέον έχει απομείνει ως υπολειματική λειτουργία στην ψυχολογία. Το επιχείρησε ο Φρόιντ στον Ντοστογιέφσκι και πυροδότησε ένα ιδεοληπτικό σαφάρι για την επιτυχία της πιο διακριτής αναγνωρίσεως διαταραχών σε φυσιολογικούς κατά τα άλλα ανθρώπους.
Μοναξιά δεν βιώνουν μόνο πιστοί, θρησκευόμενοι, ιερείς ή διάκονοι. Η μοναξιά δεν είναι δυνατό να συσχετιστεί με τέτοια θέματα, ως προς τη γενεσιουργό και παραγωγό της αιτία. Εστιάζοντας στη μοναξιά ενός μόνο ανθρώπου (πιστού ή μη) κλείνουμε τα μάτια μας στο συνολικό πρόβλημα, θεωρώντας ότι η πίστη του ευθύνεται για τη μοναξιά του. Εντούτοις, μοναξιά δεν έχουν μόνο οι εκάστοτε πιστοί, που σημαίνει ότι η αρχική μας θεώρηση είναι τουλάχιστον αφελής.
Στο ίδιο συμπέρασμα μπορούμε να καταλήξουμε και από την αντίθετη. Αν η πίστη προκαλεί διαταραχές, όπως έντεχνα διαφαίνεται στο λόγο σου μέσα από το συσχετισμό {πίστη -> μοναξιά} και {μοναξιά -> διαταραχή}, τότε θα έπρεπε να περιμένουμε κάθε θρησκευόμενο ως διαταραγμένο, μοναχικό, ασθενή, καθώς φέρει εκείνο του χαρακτηριστικό που κατά τη θεώρησή μας φέρει μοναξιά. Είναι όντως έτσι; Από την άλλη μπορούμε να πούμε ότι ταυτίζεται η μοναχικότητα με τη μοναξιά ώστε να θεωρούμε κάθε μοναχικό άνθρωπο ως πάσχοντα από μελαγχολία; Απεναντίας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι στις πόλεις μας, στις οποίες ζούμε και κινούμαστε ο ένας πάνω στον άλλο, το αίσθημα της μοναξιάς είναι εντονότερο από κάθε άλλη συνάθροιση ανθρώπων. Κι ενώ στην πόλη ερχόμαστε ο ένας κοντά στον άλλο σωματικά, απομακρυνόμαστε ψυχικά.
Ετούτο θα πρέπει να μας προβληματίσει από ένα σημείο κι έπειτα. Διότι αν υποστηρίζαμε ότι η μοναχικότητα οφείλεται στον ασκητισμό (δηλαδή στην φυσική απομάκρυνση) τότε στις πόλεις υφίσταται κάτι το τελείως παράδοξο: να στεκόμαστε 250 άνθρωποι σε χώρο 100 τμ, στη στάση του μετρό, και να αισθανόμαστε πιο μόνοι από τον εκάστοτε ασκητή.
Η δική μου άποψη είναι ότι η μοναξιά είναι συναισθηματικό φαινόμενο κι όχι ιδεολογικό. Δεν σχετίζεται με πεποιθήσεις, αλλά με βαθύτερες λειτουργίες και καταστάσεις του οργανισμού, οι οποίες και σχηματοποιούνται σε ιδέες και ιδεολογίες.
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : StavmanR στις 04-10-2011 15:44 ]
Σταύρο,
για κάποιους λόγους -και ιδιαίτερα όταν υπάρχει αναφορά σε θέματα που σχετίζονται με τη θρησκευτική πίστη- μοιάζει σαν να προκαλείσαι από ερωτήματα/απόψεις που δεν συμπίπτουν με τη δική σου κοσμοθεωρία, σε σημείο που συχνά να γενικεύεις και να παρερμηνεύεις. Αυτό το έχω εισπράξει αρκετές φορές και στο παρελθόν από παρεμβάσεις σου σε ανάλογα θέματα που έτυχε να θέσω.
Έτσι κι εδώ, λοιπόν, ενώ τονίζω πως
- «Η μοναξιά σημαίνει διαφορετικά πράγματα…»
- πως ΔΕΝ μιλώ για κάθε είδους μοναξιά, αλλά αναφέρομαι «…σε εκείνο το είδος της μοναξιάς που βιώνεται ως ένα αίσθημα αναγκαστικής απομόνωσης, εγκατάλειψης, βαθιάς απόγνωσης, αγεφύρωτου κενού και έλλειψης ενδιαφέροντος, φροντίδας και αγάπης»,
- και πως η μοναξιά «Δεν αποτελεί ασθένεια από μόνη της, αλλά είναι το αποτέλεσμα/σύμπτωμα πολύ επώδυνων εμπειριών»
καταλήγεις, στο σχόλιό σου, πως η άποψή σου είναι «…ότι η μοναξιά είναι συναισθηματικό φαινόμενο κι όχι ιδεολογικό…», ενώ ισχυρίζομαι ακριβώς το ίδιο!!!
Επίσης, ενώ, όσον αφορά στο επόμενο θέμα που ξεκίνησα περί «Σχέσης θρησκευτικής πίστης και ψυχικής ισορροπίας…», στις δύο και μόνο σειρές που γράφω, αναφέρω χαρακτηριστικά πως
- «…ένα μέρος από αυτούς που στρέφονται με πάθος προς τη θρησκευτική πίστη το κάνουν εξαιτίας μεγάλης μοναξιάς, ανημπόριας, φόβου για τη ζωή και το θάνατο, προσωπικών ή/και υπαρξιακών προβλημάτων κ.ά.»
- και ενώ το ερώτημα αφορά για πιθανή σχέση της θρησκευτικής πίστης με την ψυχική ισορροπία, γενικώς,
εσύ γενικεύεις αυθαίρετα το συλλογισμό μου, σαν να αφορά κάθε άτομο που πιστεύει κάπου -ενώ μιλώ για μέρος από αυτούς, συμπεριλαμβανομένου και του αθεϊσμού, και όχι μόνο τους θρησκευόμενους- απομονώνεις τη μοναξιά, που είναι μόνο ένα από τα συμπτώματα που αναφέρω, ενώ μιλώ για ψυχική ισορροπία γενικώς…
Βασιζόμενος, λοιπόν, σε μία και μόνο φράση μου -που κάθε άλλο παρά αυτά που εννοείς αντιπροσωπεύει- εκφράζεις απόψεις που ουδόλως υποστηρίζω (π.χ. πως κάθε θρησκευόμενος θα πρέπει νάναι διαταραγμένος, μοναχικός και ασθενής(!!!), πως ταυτίζω μοναχικότητα με μοναξιά(!!!) και συνεπώς θεωρώ κάθε μοναχικό άνθρωπο ως πάσχοντα από μελαγχολία(!!!) κ. ά. Και όλα αυτά «…όπως έντεχνα διαφαίνεται στο λόγο μου…»!!!
Μέγας είσαι Κύριε και θαυμαστά τα έργα σου…
ΥΓ. Αν θέλεις να ξέρεις κάτι περισσότερο για τα κίνητρα του ερωτήματος που ανήρτησα προς συζήτηση περί πιθανής σχέσης θρησκευτικής πίστης/αθεϊσμού και ψυχικής ισορροπίας, θα πω πως αφορμή στάθηκαν κάποιες έγκριτες έρευνες που έχω υπόψη που αναφέρονται στις θετικές, αλλά και σε κάποιες αρνητικές επιδράσεις της θρησκευτικής πίστης/αθεϊσμού στην ψυχική μας ισορροπία.
-----------------
Ό,τι δε σε σκοτώνει, σε κάνει πιο δυνατό!!
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : sven στις 04-10-2011 23:52 ]
Sven,
θα ήθελα να παρακολουθήσεις κάποια στοιχεία της συζήτησής μας ώστε να δούμε από κοινού κάποια βασικά χαρακτηριστικά της:
- με κατηγορείς για εμμονή με τα 'θρησκευτικά ζητήματα' (*), όταν εσύ ανοίγεις τα ζητήματα αυτά εμπλέκοντάς τα στη συζήτηση. Δεν είχα γράψει τίποτα για την θρησκευτική πίστη μέχρι που το ανέφερες εσύ και το συσχέτισες με το θέμα μας. Τώρα, ακόμη κι αν μου έγραφες ότι το Πυθαγόρειο Θεώρημα ή η μαθηματική σκέψη ή και η μαγειρική σχετίζεται με τη μοναξιά, θα σου έγραφα τα ίδια, ότι δηλαδή κάνεις αναίτιους συσχετισμούς μεταξύ διαφορετικών λειτουργιών. Μην κατηγορείς επομένως εμένα για εμμονές, ιδιαίτερα όταν κάθε σου κείμενο περιλαμβάνει, σχεδόν ανεξαιρέτως, τις λέξεις διαταραχή, σεξ, θρησκεία σε διάφορους συνδυασμούς (μπορείς να κάνεις και στατιστική ανάλυση επί τούτου). Εγώ παρακολουθώ τη συλλογιστική σου και σχολιάζω όσα είναι να σχολιάσω.
- Γράφεις ότι υπάρχουν είδη μοναξιάς. Εγώ γνωρίζω ένα: εκείνο το οποίο προκαλεί την αίσθηση ψυχικού κενού μεταξύ του υποκειμένου και των υπόλοιπων ανθρώπων/όντων. Είτε είναι κανείς παιδί είτε είναι γέρος βιώνει τη μοναξιά, με διαφορετικό μεν τρόπο, αλλά ως την ίδια -αφηρημένη μεν, αναγνωρίσιμη δε- έννοια: δυσάρστο συναίσθημα ακούσιας απομόνωσης/περιθωριοποίησης. Αν γνωρίζεις περισσότερα παρακαλώ να τα καταθέσεις.
- Στο αρχικο σου σχόλιο γράφεις: '... ο σημαντικότερος παράγοντας ΠΙΣΩ από τις περισσότερες ψυχικές διαταραχές'. Το 'πίσω' όταν χρησιμοποιείται με τέτοιο τρόπο εκφράζει αιτιακή διασύνδεση. Λέμε λχ. 'πίσω από αυτή τη συμπεριφορά του ανθρώπου κρύβεται το άγχος' ή 'πίσω από την πτώση του μήλου κρύβεται η βαρύτητα' ή 'πίσω από τη δολοφονία υπάρχει ένας ηθικός αυτουργός'. Επομένως, κι εφόσον μιλάμε την ίδια ελληνική, συσχετίζεις την μοναξιά με τις ψυχικές διαταραχές σε μία αιτιακή κατάσταση: μοναξιά -> διαταραχές, δηλαδή η μοναξιά είναι παράγοντας δημιουργίας/προκλήσεως διαταραχών.
Προσωπική μου άποψη είναι ότι καταρχήν δεν υφίστανται διαταραχές, παρά μόνο ως θεωρητικά κατασκευάσματα που βασίζονται σε αξιωματική παραδοχή μίας 'ορθής συμπεριφοράς', και κατά δεύτερον η μοναξιά αποτελεί σύμπτωμα κι όχι αίτιο κάποιας κοινωνικής συμπεριφοράς. Το αίτιο δεν μπορεί είναι ατομικό, γι' αυτό και βλέπουμε πολλούς να ασκητεύουν συνειδητά στον κόσμο μας. Άλλωστε, εφόσον παράγεται από συσχετισμούς μεταξύ ανθρώπων, το φαινόμενο της μοναξιάς είναι κοινωνικό και διόλου προσωπικό. Σε μία απλή διαπίστωση, θα ήταν αδύνατο να κατανοήσουμε την μοναξιά του διπλανού μας, αν δεν την είχαμε νιώσει πρώτα εμείς. Όπως ακριβώς είναι αδύνατο να νιώσουμε τί θα πει έρωτας, αν δεν ερωτευτούμε πρώτα εμείς. Επομένως, για να αναγνωρίσουμε την μοναξιά του άλλου θα πρέπει να τη νιώσουμε πρώτα εμείς. Έτσι, καί μόνο που συζητάμε για τη μοναξιά, είναι επειδή καταρχήν τη νιώθουμε και επιπλέον δεν κάνουμε τίποτα για εκείνην παρά μόνο την συντηρούμε μεταξύ ημών και των άλλων.
Η μοναξιά είναι κοινωνικό σύμπτωμα κι αφορά τους ανθρώπους κι όχι τον συγκεκριμένο άνθρωπο. Για να νιώσω μοναξιά θα πρέπει να με απορρίψουν, και για να με απορρίψουν θα πρέπει κι εκείνοι να επιδιώκουν τη δική τους μοναξιά απέναντί μου. Η απόρριψη είναι μία τεράστια μοναξιά τόσο για εκείνον που την εφαρμόζει όσο κι εκείνον που την υφίσταται, όσο κι αν φαινομενικά τα πράγματα απατούν. Το κενό που αφήνει η λύση ενός ψυχικού συσχετισμού μεταξύ των ανθρώπων είναι αγεφύρωτο: είναι εκείνο που ονομάζουμε 'Συνείδηση' που τρέφει τις Ερινύες, κατά τους αρχαίους προγόνους.
-Συνεχίζεις παρακάτω να αναφέρεσαι στις σχέσεις θρησκευτικών πιστεύω και ψυχικής ισορροπίας, λες και είναι αυτό το ζήτημά μας. Υπάρχει το κατάλληλο νήμα για να συζητηθούν αυτά, κι ένα από εκείνα είναι το νήμα που άνοιξες ο ίδιος. Εδώ συζητάμε για τη μοναξιά. Εφόσον, πιστοί και μή πιστοί, χριστανοί και μή χριστιανοί, άθεοι και θεϊστές, βιώνουν την μοναξιά, ετούτο σημαίνει ότι δεν σχετίζεται η μοναξιά με την θρησκευτική πίστη: ούτε ως αίτιό της, ούτε κι ως παράγωγό της. Κι αν πολλοί καταφεύγουν, σύμφωνα με τα λεγόμενά σου στην θρησκεία για να καταπολεμήσουν τη μοναξιά τους, τότε το ίδιο καταφεύγουν σε κάθε άλλη λειτουργία, όπως λχ. στην αναζήτηση της επιστημονικής ή φιλοσοφικής αλήθειας κλπ. Επομένως, σε αυτή την περίπτωση, δεν χρειάζεται να απομονώνουμε το ζήτημα της θρησκευτικής πίστης από τα υπόλοιπα, αλλά να τα δούμε συνολικά. Αυτά εν συντομία, για να κλείνουμε την παρένθεση που άνοιξες.
Υποσημείωση:
(*) παρακολουθώ κάθε τύπου έκφραση, είτε αυτή είναι θεολογική, επιστημονική, φιλοσοφική ή και έντεχνη. Προσπαθώ να βρω την ουσία κάθε τύπου έκφρασης, και τί σημαίνει αυτή η έκφραση για την ζωή μας. Πιστεύω ότι κανένα είδος έκφρασης δεν προκύπτει από το τίποτα και δεν οδηγεί στο τίποτα. Έτσι, στη δική μου συνείδηση, ο επιστημονικός λόγος δεν έχει καμία διαφορά από τον θεολογικό ή οποιονδήποτε άλλον ως προς την ουσία του: την αναζήτηση της αλήθειας. Διαφέρουν ως προς το ποιο κομμάτι της ανθρώπινης συνείδησης κινητοποιούν/δραστηριοποιούν. Έτσι, δεν έχω πρόβλημα να συζητήσω είτε με όρους/συλλογιστική επιστήμης, είτε με αντίστοιχη θεολογίας, ποίησης ή και φιλοσοφίας.
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : StavmanR στις 05-10-2011 16:50 ]
