@ To διάβασα, το βρήκα ενδιαφέρον και είπα να το βάλω . Αν τον ακούσατε για πείτε .
Η τέταρτη δισκογραφική παρουσία του Κώστα Γρηγορέα και η πρώτη στην οποία εμφανίζεται, εκτός από ερμηνευτής, και ως συνθέτης.
Τα έργα, οι συνθέσεις που περιλαμβάνονται στον καινούργιο δίσκο, χωρίζονται σε επτά ενότητες που προσδιορίζονται από τίτλους όπως: «Παραστάσεις», «Aria-Toccata», «Νυχτερινά», «Α Funny Moment», «Σουίτα για το πέρασμα του χρόνου», «Καλοκαιρινά» και «Σε ελληνικό τρόπο» (Παραγωγή: TIMBRO).
Ο Κώστας Γρηγορέας, κορυφαίος εκπρόσωπος της τέχνης της
κιθάρας με πλούσια σταδιοδρομία και συνεργάτης σημαντικών Ελλήνων συνθετών, είναι ένας από τους «τυχερούς» εκείνους μουσικούς που δεν «εμποδίζονται» από προβλήματα τεχνικής, προκειμένου να υλοποιήσουν στο ακέραιο και τις λεπτότερες εκφραστικές πτυχές του έργου που ερμηνεύουν, όπως ακριβώς το αισθάνονται. Το «τυχερός» βέβαια είναι σχήμα λόγου, αφού τίποτε από τη σπουδαία αυτή ικανότητα δεν οφείλεται στην τύχη, αλλά αντίθετα στη σκληρή εργασία που καλλιεργεί και αναδεικνύει το ταλέντο.
Εκτός του ότι δύσκολα μπορεί κανείς να μείνει αδιάφορος ακούγοντας τη μουσική αυτή, τόσο ως «κατασκευή» (σύνθεση) όσο και ως υλοποίηση (ερμηνεία), με ό,τι κι αν αυτή υπαινίσσεται από άποψη αναφορών σε στιλ και τεχνοτροπίες, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, κατά τη γνώμη μου, η δεδηλωμένη πρόθεση του δημιουργού να περιγράψει το έργο του με όρο μουσικό-ηθοποιητικό (τρόπος) και μάλιστα τρόπο ελληνικό. Οτι πρόκειται για τον μουσικό όρο, και όχι για τη γενική έννοια της λέξης, το διευκρινίζει ο ίδιος ο συνθέτης: «Σαν ελληνικούς τρόπους αντιλαμβάνομαι όλα τα αυθεντικά στοιχεία, αλλά και όσα έχουν ενσωματωθεί στην
ελληνική μουσική. Από την παραδοσιακή και λαϊκή μουσική, τους Ελληνες και ξένους συνθέτες και τραγουδοποιούς, έως την τζαζ και το ροκ που συντρόφευαν τα νεανικά μου ακούσματα». Με τον προσδιορισμό του αυτόν, αλλά και με το ίδιο το έργο του, ο Κώστας Γρηγορέας θίγει ένα σημαντικότατο ζήτημα, που εκτείνεται μάλιστα πολύ πέρα από τα όρια της μουσικής. Το ζήτημα που αφορά όχι ακριβώς το τι είναι και τι δεν είναι ελληνικό, αλλά το τι νομίζουμε εμείς και οι άλλοι πως είναι ελληνικό. Το «εμείς» αναφέρεται είτε στη γενική εντύπωση που επικρατεί κατά καιρούς στην κοινωνία είτε σε ομάδες που έχουν ιδιαίτερη γνώση ή ενδιαφέρον, ενώ το «οι άλλοι» αναφέρεται στην εκτός Ελλάδος εικόνα που καλλιεργείται για ό,τι μας αφορά στον τομέα αυτόν και σε άλλους, μια εικόνα που πολλές φορές (όπως είναι γνωστό) μας επιφυλάσσει εκπλήξεις.
Αν λοιπόν κάποιος (ανέμελος ή όχι) ακροατής διερωτηθεί πώς και γιατί ο Γρηγορέας ονομάζει ελληνικό τρόπο τις αναφορές ή παραπομπές που κάνει στην τζαζ, στη ροκ, στην κλασική και σε άλλες τεχνοτροπίες, δεν πρέπει να ξεχάσει να διερωτηθεί το ίδιο και για άλλα στιλ που μπορεί να είναι πιο «καθιερωμένα» μεν ως ελληνικά, αλλά που το ίδιο ερώτημα γι' αυτά παραμένει επίσης εύλογο. Ως μικρό και απλό παράδειγμα ας χρησιμέψει το εξής: Τι άραγε είναι αυτό που διαπιστεύει ως «ελληνικό» τον πασίγνωστο (και εν καταχρήσει) μουσικό τρόπο «ουσάκ» της αραβοπερσικής μουσικής, στον οποίο βασίζεται το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής των παλαιών ελληνικών λαϊκών τραγουδιών (ιδιαιτέρως εκείνων της δεκαετίας του '60); Ο ίδιος αυτός ήχος (εδώ και αιώνες), αλλά και το πώς τον χρησιμοποιούν οι μελοποιοί, παρουσιάζει μια τεράστια σε γεωγραφική έκταση διασπορά στις χώρες της νοτιοανατολικής Μεσογείου και στην Εγγύς Ανατολή. Τώρα μάλιστα με τη μόδα του λεγόμενου «έθνικ» η παγκοσμιότητά του φθάνει εκείνη της τζαζ, αν δεν την ξεπερνά κιόλας.
Το βαρύτερο όμως στοιχείο (αλλά και καλό επιχείρημα) για την «ελληνικότητα» των έργων του Γρηγορέα είναι πως ο ίδιος είναι Ελληνας μουσικός που θέλει να αποφύγει τα στερεότυπα των συνταγών, αλλά και να εκφρασθεί με ειλικρίνεια, δηλαδή ως αληθινός δημιουργός. Γι' αυτό ίσως αισθάνεται την ανάγκη να δηλώσει πως διακρίνει δύο διαφορετικά στοιχεία που πέφτουν στην αντίληψή του: τα «αυθεντικά» (ήτοι τα αληθινά) και «όσα έχουν ενσωματωθεί στην
ελληνική μουσική» (λιγότερο ίσως αληθινά, αλλά πάντως πραγματικά). Η διάκριση αυτή δεν είναι χωρίς νόημα, διότι κατά βάθος ορίζει διαφορετικούς ρόλους για τον δημιουργό. Διότι τα αυθεντικά (που απαιτούν βέβαια σεβασμό) έγιναν αυθεντικά και χάριν των δημιουργών (της δύναμης των έργων τους), αλλά και η τύχη των άλλων στοιχείων (που ενσωματώνονται) πάλι από τη δύναμη των έργων που θα εμπνεύσουν εξαρτάται. Και σ' αυτό η συμβολή της εργασίας του Κώστα Γρηγορέα είναι, πιστεύω, μεγάλη. Θα παρέφραζα μάλιστα, χάριν παραδείγματος, τον τίτλο του δίσκου του: «Κιθάρα σε τρόπο εξαιρετικό».
ΓΙΩΡΓΟΣ Ε. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
enet - 02/11/2005
