Το soundtrack του 24ώρου ενός προπαιδευόμενου ναύτη

Γράφει ο Σπύρος Αραβανής (spiroos)
63 άρθρα στο MusicHeaven

Πόρος, 4/9/09

«Πήρα το χαρτί, ντύθηκα στα μπλε, πέρασα την πύλη». Και επειδή, Άννα, όντως δεν ήμουνα για αεροπλάνα, υπηρέτησα τη θητεία μου ως ναύτης ή για τους πιο οικείους, ως «μοδίστρα», «νυφούλα», «γαλατάς» εξαιτίας βεβαίως της επίσημης άσπρης στολής και των ατελείωτων φιόγκων της. Δεκαπέντε μέρες διήρκησε η προπαίδευση, αριθμός ικανός για να εξάγω συμπέρασμα για το τι μπορεί να ακούγεται σήμερα μέσα σε ένα στρατόπεδο εξακοσίων περίπου ατόμων και για το ποιες είναι οι μουσικές προτιμήσεις προπαιδευομένων και προπαιδευτών.

Και το γενικό συμπέρασμα είναι: την ημέρα, στην αυλή και στους γύρω χώρους ακούς τόσο από τα ringtones και τα ραδιόφωνα των κινητών όσο και από τα μικρά πηγαδάκια που στήνουν οι ναύτες, ως επί το πλείστον βαριά λαϊκά άσματα, αντρικών κατά βάση φωνών (πρωταθλητής αναδείχτηκε ο Βασίλης Καρράς και ακολουθούν ο Γιάννης Πλούταρχος και ο Νίκος Μακρόπουλος). Το μεσημέρι στην τραπεζαρία, από τα ηχεία ακούγονται ξένα τραγούδια κυρίως ροκ και μπαλάντες όπως μεταδίδονται από ραδιοφωνικούς σταθμούς. Το βράδι στις ντουζιέρες ποικιλία ρεπερτορίου δεν υφίσταται: Αυστηρά και μόνο Αλίκη Βουγιουκλάκη: «Τράβα μπρος» και «Μες σ’ αυτή τη βάρκα που’ μαι μοναχή» από την χαρούμενη χορωδία των λουομένων  ναυτών… Σταθερό, λοιπόν, το μουσικό πρόγραμμα όσο και το πρόγραμμα εκπαίδευσης. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή και ας περιγράψουμε μια αντιπροσωπευτική ημέρα.

Πρωινό ξύπνημα στις 6.00 υπό τους ήχους της στιβαρής φωνής: «Πρωινή έγερση..Πρωινή έγερση». Μια φωνή μπάσα, χωρίς κανένα τσάκισμα, δεν σου αφήνει περιθώρια να το ξανασκεφτείς, να γυρίσεις πλευρό και φυσικά να προλάβεις να της απαντήσεις μελωδικά και αντιστοίχως αντρίκεια κατά Πρόδρομο Τσαουσάκη: «Γιατί με ξύπνησες πρωί μέσα στον ύπνο το βαθύ…». Εσύ αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να ντυθείς, να πλυθείς, να ξυριστείς και να γυαλίσεις τις αρβύλες κι ας θες σαν τρελός να αναφωνήσεις ως άλλος Γιώργος Μαρίνος: «Αχ, αχ, αχ, αχ,/ Μα δεν μου μπαίνει η σκελέα/ Και με κόβει, θα κλατάρω/ Κι η αρβύλα είναι στενή θα πάθω κράμπα».

6.30 και στα μεγάφωνα ακούγεται η διαταγή: «Κλήση προπαιδευομένων στο πεδίο ασκήσεων». Καθώς κατεβαίνεις τις σκάλες βάζεις στοίχημα ότι από λεπτό σε λεπτό θα ακούσεις από κάποιο ναύτη να τραγουδά: «Κλήση με πιάνει κλήση» να διασκευάζει δηλαδή το σουξέ του Νίκου Μακρόπουλου, που στα στρατόπεδα από ό,τι φαίνεται γνωρίζει εξ’ ίσου μεγάλες δόξες- και πώς να γινόταν διαφορετικά, 5 φορές την ημέρα ακούς μεγαλοφώνως  το κάλεσμα …-. Κατεύθυνση το γήπεδο του στρατοπέδου με σκοπό την πρωινή γυμναστική και από εκεί στην τραπεζαρία για το πρωινό. Ψωμί, βούτυρο και μαρμελάδα, χωρίς μουσική υπόκρουση. Ένδοθεν και έξωθεν.

«Ο7.45 και να προσέχεις», α λα Βιτάλη, γιατί είναι η ώρα της δεύτερης κλήσης, της πρωινής προσευχής και της έπαρσης της σημαίας. Ακούω από τα μεγάφωνα  τη μελωδία του εθνικού ύμνου και για πρώτη φορά αισθάνομαι τη μουσική να ξεπερνάει το ρόλο της και να βυθίζομαι στο καθαρά λαϊκό της μοτίβο, κι ας έχει μετεγγραφεί δεκάδες χρόνια τώρα σε εμβατήριο που προορίζεται για μπάντα. Λύνω επίσης και το παλαιότερο μέγα δίλημμα των δυο πολιτικών μας για το βία ή βια του Σολωμού. Στο στρατό ισχύει το δεύτερο, από τη πλευρά των φαντάρων βεβαίως…Κάθε μέρα που περνάει είναι και ένα 24ωρο πιο κοντά στην έξοδο, όπου και θα τραγουδήσεις καμαρωτά: «Ήρθε ο καιρός να απολυθώ/ να φύγω μακριά σας/ Το άρμα να ξεχρεωθώ/ Φαντάρια άντε γεια σας» (από τα «Φανταρίστικα» του Λουκιανού Κηλαηδόνη).

Η δεύτερη αυτή κλήση φέρνει και τις πρώτες αγγαρείες της μέρας (αν είναι η σειρά της ομάδας σου για αυτές) ή των ασκήσεων πεζικού –για τους γνώστες: «προς προσευχή», «προς επιθεώρηση», «παρά πόδα», «επ’ ώμου» κ.τ.λ.-. Στην πρώτη περίπτωση τα άσματα ποικίλουν ανάλογα την αγγαρεία και το μουσικό παρελθόν του θητευομένου: «Είμαι η Μαίρη Παναγιωταρά μια εργαζόμενη μητέρα μια καλή νοικοκυρά», τραγουδούν οι «έντεχνοι», «Καρδιά μου κάνε υπομονή και θα ξεχάσεις» οι πιο «λαϊκοί» και οι δύο επί το έργον της εκκαθαρίσεως των αφοδευτηρίων…Αν είσαι στα πεζικά, άδεις δυνατά μαζί με όλους τους εν ναυτικώ αδελφούς σου αυτοσχέδια στιχάκια όπως:«Στην μπάντα, στην μπάντα/ περνάνε τα κομάντα» κρατώντας το ρυθμό με τα πόδια…

10.45 διάλειμμα εργασιών για το προάριστον, το κολατσιό μας, ανευ μουσικής. Στη συνέχεια ο καθείς στη θέση του μέχρι τις 12.45 όταν η τρίτη κλήση της ημέρας σε φέρνει ενώπιον της τραπεζαρίας και του μεσημεριανού φαγητού. Ο dj της αίθουσας, όπως είπαμε, είναι ραδιοφωνικός και οι ξένες επιλογές του σε συντροφεύουν καθ’ όλη τη διάρκεια της σίτισης. «Ευτυχώς φαίνεται οτι ο υπεύθυνος αξιωματικός της σίτισης είναι ροκάκιας» ακούω να λέει από το απέναντι τραπέζι ένας ναύτης εμφανώς χαρούμενος για τις μουσικές επιλογές που ακούγονται στο χώρο αλλά και εμφανώς μειοψηφία… Αν κάπου βέβαια χάνεται ο ήχος και τα παράσιτα κυριαρχούν, ε δεν πειράζει «λίγο λίγο θα με συνηθίσεις» όπως θα έλεγε και η σοφή «γριά» μας, Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου.

Ακολουθεί η μεσημεριανή σιέστα. Όσοι επιλέγουν να κοιμηθούν (οι περισσότεροι) είναι ψυχολογικά προετοιμασμένοι ότι θα ακούσουν και τη συναυλία των «τενόρων» του θαλάμου… Tο ροχαλητό είναι αναπόσπαστο κομμάτι του soundtrack της μέρας και βεβαίως της νύχτας…Όσοι τώρα επιλέγουν το ΚΨΜ απολαμβάνουν το ποδοσφαιράκι, τον καφέ και την εφημερίδα τους αλλά όχι και τη μουσική τους. Ήχος πουθενά. Το μείζον όμως θέμα που από το πρωί κυκλοφορεί στα χείλη των προπαιδευομένων, συνεχίζει να κάνει τη βόλτα του και μέσα στους θαλάμους: Είναι ή δεν είναι ναύτης της σειράς μας ο δημοφιλής νέος λαϊκός τραγουδιστής Ν. Ο.; Οι γνώμες διίστανται, το μυστήριο παρέμεινε και μέχρι τη μέρα που ορκίστηκα απάντηση δεν έλαβα…Απάντηση ήρθε όμως λίγες μέρες μετά, στην πρώτη άδεια, από τις διαφημιστικές ταμπέλες στους δρόμους…

16.45 και η τέταρτη κλήση της μέρας. Οι διμοιρίες χωρίζονται και πάλι με βάση τις υποχρεώσεις τους. Άλλες πηγαίνουν στην πρόβα παρέλασης (όσοι έχουν οπλισμό τραγουδούν καμαρωτά βγαίνοντας από το θάλαμο: «Να πάρω το- να πάρω το τουφέκι μου…»,)  άλλες στην κωπηλασία, άλλες στις θέσεις εργασίας τους και άλλες στις αγγαρείες...Τώρα οι μόνες μουσικές που ακούς είναι των όπλων, των αρβυλών και των κουβάδων…Α! και των κελευστών της κάθε διμοιρίας που δίνουν τα παραγγέλματα. Και σε αυτούς υπάρχει ποικιλία: υψίφωνοι, μεσόφωνοι, τενόροι, βαρύτονοι…

19.45 η πέμπτη και τελευταία κλήση της μέρας. Για το βραδινό φαγητό. Στις τουαλέτες λίγο πριν την κλήση για το απαραίτητο πλύσιμο των χεριών εκτός από τα εσωτερικά κουτσομπολιά του στρατοπέδου, αν είσαι τυχερός πετυχαίνεις και ακούς και κανένα δυο δημοτικά ερμηνευμένα από πασιχαρείς –πιθανόν για το τελείωμα μιας ακόμη μέρας- ναύτες με εμφανή την επαρχιώτικη προφορά τους…Μετά το φαγητό ακολουθεί ελεύθερη ώρα και φυσικά ελεύθερη μουσική. Παρέες παρέες ή κατά μόνας, ακούς τους ναύτες να σφυρίζουν ή να σιγοτραγουδούν γνωστές λαϊκές επιτυχίες. Όσοι επιλέγουν να περάσουν την ώρα τους στην αίθουσα ίντερντετ, δεν χρειάζονται μουσική υπόκρουση. Η προσήλωση τους στον έξω κόσμο μέσω του facebook είναι καθολική…Για την κατάσταση στις ντουζιέρες τα είπαμε στην αρχή του κειμένου. Το θρυλικό τραγούδι «Τράβα μπρος» των Σακελάριου-Χατζιδάκι γίνεται το απόλυτο βραδινό σουξέ των αποδυτηρίων.

22.00 και η στιγμή της Βραδινής Επιθεώρησης. Τα παράνομα ραδιοφωνάκια-κινητά που μέχρι εκείνη την ώρα αναζητούσαν λίγες στιγμές μουσικής χαλάρωσης (αλλά με την κατάσταση που επικρατεί στους επαρχιώτικους ραδιοφωνικούς σταθμούς, το μόνο που μπορείς να πετύχεις είναι κανένας τουρκικός αμανές…) κρύβονται κάτω από τα σκεπάσματα. Η βραδινή κατάκλιση έφτασε. Μαζί της και ο αξιωματικός υπηρεσίας. Μέχρι το «Απολύομαι μωρό μου και τρελαίνομαι» ο καιρός είναι πολύς. Για αυτό και το  «Έτσι ξεκίνησα λοιπόν, έτσι ξεκίνησα/ δεν με ρωτήσανε ζωή, μα σε συνήθισα/ Σαν πληγωμένο αετόπουλο στο χώμα/ ψάχνω τη δύναμη να κρατηθώ ακόμα» που ακούστηκε τη «βραδιά του Ναύτη» (το λαϊκό δηλαδή γλέντι μέσα στο στρατόπεδο) δικαιολογημένα «σήκωσε όλο το χαρτί»…