Το σύστημα Sonatal στην Ελλάδα!

Πρόσφατα είχα την τύχη να παρακολουθήσω την ομάδα του Μιχαήλ Λαζάρεφ, ενός διακεκριμένου Ρώσου καθηγητή σε μαθήματα προγεννητικής εκπαίδευσης! Στην αναζήτησή μου να παρακολουθήσω κάποια σεμινάρια μουσικοθεραπείας τα οποία θα με βοηθούσαν στην έρευνά μου για ένα βιβλίο που γράφω, έπεσα επάνω στο δεκαήμερο μουσικό σχολείο που είχε οργανώσει. Χρειαζόντουσαν μια έγκυο και μιας κι εγώ ήμουν στον 8ο μήνα, ήμουν ιδανική για την περίπτωσή τους. Διάβασα κάποια πράγματα  για τη μέθοδο Sonatal στο www.sonatal.ru και είπαμε με το σύζυγο «ας πάμε», γεμάτοι περιέργεια αφού πρώτη φορά ακούγαμε για προγεννητική εκπαίδευση.

Γνωρίζαμε για τη μέθοδο Τοματίς και το ηλεκτρονικό αυτί, γνωρίζαμε ότι έχουν γίνει έρευνες στις οποίες αποδείχτηκε ότι το έμβρυο ακούει και επικοινωνεί με τη μητέρα του, αλλά δεν γνωρίζαμε ότι θα μπορούσε η μητέρα να διδάξει το έμβρυο, από τους πρώτους κιόλας μήνες της κύησης, με ένα σύστημα που θα το ακολουθούσε μέχρι την ηλικία των δέκα ετών!

Το ενδιαφέρον μου επίσης επικεντρώθηκε στο γεγονός ότι όλο το σύστημα στηρίζεται στη μουσική επικοινωνία με το βρέφος, με τη χρήση τραγουδιών και μουσικών οργάνων, ρυθμικών στοιχείων και κίνησης. Αναρωτιόμουν τι μουσική θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ένας παιδίατρος και ήμουνα σχετικά δύσπιστη ως προς το όλο εγχείρημα. Ο Μιχαήλ Λαζάρεφ αποδείχτηκε ένας εξαιρετικά πολύπλευρος άνθρωπος με πολλά ταλέντα και ιδιαίτερη ευαισθησία σε ότι αφορά τα παιδιά. Όπως μας είπε, σπούδαζε παράλληλα ιατρική και μουσική στη Ρωσία. Είχε να επιλέξει μεταξύ μιας καριέρας σαν σολίστ στο πιάνο ή σαν γιατρός. Η γυναίκα του τον έπεισε να ακολουθήσει την ιατρική κι έτσι για κάποια χρόνια ο κ. Λαζάρεφ άφησε τη μουσική και δόθηκε στην ιατρική έρευνα.

Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε από ρώσικη εφημερίδα της Αθήνας, η δημοσιογράφος Νόνα Νταϊγκορόντοβα κατέγραψε τα λόγια του Ρώσου καθηγητή, ο οποίος μας περιγράφει τα πρώτα του βήματα που τον οδήγησαν στη μέθοδο Σονατάλ.

« Ο στόχος μου ως γιατρός, ήταν να βοηθήσω  τις μητέρες  που πάσχουν από αλλεργίες, να γεννήσουν ένα υγιές μωρό.  Αρχικά εργάστηκα για την πρόληψη του άσθματος.  Έχω δουλέψει  με σοβαρά άρρωστα  παιδιά στην Πρώτη Προγεννητική Σχολή της Μόσχας. Εκεί άρχισα να ανακαλύπτω τον τρόπο πρόληψης των ασθενειών σε έγκυες γυναίκες. Σταδιακά έγινε σαφές ότι οι έγκυες  γυναίκες  που όχι μόνο  είχαν μάθει τεχνικές αναπνοής για εγκύους, , αλλά έδωσαν και μουσική φωνή στην αναπνοή τους,, γέννησαν υγιή παιδιά, στην ώρα τους.

Αποδείχθηκε ότι η ανάπτυξη των συγκεκριμένων μωρών ήταν γρηγορότερη από αυτή των συνηθισμένων νεογέννητων. Αυτά τα παιδιά είχαν μια ποιοτική διαφορά σε σχέση με τα άλλα. Για παράδειγμα, στήριζαν το κεφάλι τους όχι σε ένα μήνα από την γέννησή τους, αλλά σε 12 ημέρες (!!!), ενώ κατάφεραν να καθίσουν στον 3ο με 4ο μήνα αντί για τον 6ο.

Ενώ λοιπόν αρχικός στόχος ήταν η πρόληψη του άσθματος, τελικά η έρευνα προχώρησε  σε κάτι περισσότερο. Υπήρχαν προγεννητικές ομάδες στις οποίες μαζεύτηκαν πολλές έγκυες γυναίκες. Ο καθηγητής Ναρτσίσσοβ (δάσκαλος και μέντορας μου) αποφάσισε να αναπτύξει κάποια γενική μέθοδο, κατάλληλη για όλους. Μου είπε: «Γράψε μουσική με θέμα τη γέννηση".  Έτσι, ο μέντοράς μου μου  έδωσε την ιδέα της δημιουργίας μιας μεθόδου μουσικής ανάπτυξης του εμβρύου. Μουσική για κάθε εβδομάδα της ζωής του εμβρύου από τη σύλληψη μέχρι τη γέννηση. Πρόκειται για ένα σύστημα εκπαίδευσης του εμβρύου που χωρίζεται στα τρία τρίμηνα της εγκυμοσύνης. Μέχρι σήμερα, με το πρόγραμμα αυτό έχουν γεννηθεί πάνω από 50.000 μωρά στη Ρωσία. Η έρευνα και η εφαρμογή του συστήματος ξεκίνησε πριν από 30 χρόνια και πλέον έχει εξελιχθεί τόσο πολύ, που αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα εκπαίδευσης το οποίο ξεκινάει από την εμβρυακή φάση του παιδιού μέχρι τα δέκα του χρόνια. Δεν ανταγωνίζεται τη συμβατική εκπαίδευση. Απλά βοηθά το παιδί στην καλύτερη ανάπτυξη των ικανοτήτων του. Ένα παιδί που έχει ακολουθήσει τη μέθοδο Sonatal έχει μουσικό αυτί, με αποτέλεσμα να αφομοιώνει πιο εύκολα τη γνώση, έχει καλή αυτοσυγκέντρωση, πιο δυνατό νευρικό σύστημα, δεν αρρωσταίνει εύκολα. Ο εγγονός μου για παράδειγμα, που εκπαιδεύτηκε με το σύστημα Sonatal, γράφτηκε στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας 15 ετών.»

Οι μελωδίες που έχει γράψει ο καθηγητής Μιχαήλ Λαζάρεφ για τη μέθοδο Σονατάλ, είναι εξαιρετικές, με πλούσια αρμονία. Όπως μας είπε, η μουσική και οι στίχοι στηρίζονται επάνω στους παλμούς  του εμβρύου. Συνεχίζοντας την εκπαίδευση και μετά τη γέννηση, εκτός από μουσική, χρησιμοποιεί χρώματα, τραγούδια και μουσικά όργανα για την εκπαίδευση του μωρού. Το ενδιαφέρον είναι ότι μέσα από μια γλυκιά ενασχόληση των γονέων με το παιδί και αργότερα των μουσικών παιδαγωγών, το παιδί μαθαίνει αβίαστα τις αρχές της γλώσσας, των μαθηματικών, της γεωγραφίας, των στοιχείων που το περιβάλλουν.

Το πρόγραμμα Sonatal υλοποιείται ήδη σε πολλές χώρες του εξωτερικού (Αμερική, Ιταλία, Γερμανία, Κίνα). Ο καθηγητής Μιχαήλ Λαζάρεφ έχει γράψει πάρα πολλά βιβλία, παραμύθια και τραγούδια για τη μέθοδο Sonatal, ενώ μοιράζει τη ζωή του μεταξύ Ρωσίας και των άλλων χωρών που τον καλούν για σεμινάρια και διαλέξεις. Το βιβλίο του “Mamababy” έχει μεταφραστεί στα αγγλικά και κυκλοφορεί στο εξωτερικό συνδυασμένο με ένα cd που περιλαμβάνει 180 τραγούδια ειδικά γραμμένα για την ανάπτυξη του παιδιού. Πρόκειται δε να μεταφραστεί και να κυκλοφορήσει στα ελληνικά, με ελληνικούς στίχους στις  αρχές της επόμενης χρονιάς.

Φέτος ξεκινάει μία οργανωμένη σειρά σεμιναρίων, ενώ το ερχόμενο καλοκαίρι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να παρακολουθήσουν το δεκαήμερο μουσικό σχολείο, να εκπαιδευτούν επάνω στο σύστημα Sonatal και αργότερα να πάρουν μία βεβαίωση ότι μπορούν να διδάξουν τη μέθοδο. Η μέθοδος αυτή αφορά αρκετούς επαγγελματίες: μουσικούς, νηπιαγωγούς, βρεφονηπιοκόμους, ψυχολόγους, κοινωνιολόγους, ιατρούς, μαίες, δασκάλους κ.α.

Προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι το σύστημα Sonatal θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, όπως κάποτε, το σύστημα Orff.

Ως έγκυος, πέρασα εξαιρετικά στο σεμινάριο, όπου η ομάδα καλωσόριζε με τραγούδια και μουσικά όργανα  τη νέα ζωή που επρόκειτο να γεννηθεί. Ένιωσα ότι πραγματικά η εγκυμοσύνη είναι μια ξεχωριστή κατάσταση, γέμισα θετικά συναισθήματα, ενώ το έμβρυο αντιδρούσε στη μουσική με κλωτσιές και βουτιές. Ήταν μια πολύ συγκινητική διαδικασία στην οποία πήρε μέρος και ο σύζυγός μου.  Εκείνος συνειδητοποίησε ακόμα περισσότερο το ρόλο του, όπως επίσης τη δυνατότητα να συμμετέχει ακόμα περισσότερο από όσο θα φανταζόταν, στην ανατροφή του παιδιού.

Πιστεύω ότι οι έγκυες γυναίκες, στην προετοιμασία τους για τη γέννα, που μπορεί να περιλαμβάνει γιόγκα για εγκύους, αναπνοές κ.λπ, θα έπρεπε να συμπεριλάβουν και τη μέθοδο Sonatal, με την οποία θα μπορούσαν να είναι σε επικοινωνία με το έμβρυο από τους πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης, ξέχωρα από το γεγονός ότι με αυτό τον τρόπο μπορούν να αποφύγουν γενετικές ανωμαλίες και να γεννήσουν πιο υγιή και εύστροφα παιδιά.

Ως καθηγήτρια μουσικής, γνωρίζω την επίδραση της μουσικής στο έμβρυο, αφού σταμάτησα την εργασία μου μόλις πριν δύο εβδομάδες που μπήκα στον 9ο μήνα. Αποτέλεσμα είναι ότι έχω ένα πολύ «άτακτο» έμβρυο το οποίο ακολουθεί το χέρι μου σε όποιο σημείο της κοιλιάς και αν το ακουμπήσω. Έτσι, είμαστε σε μια διαρκή επικοινωνία.

Περιμένω  πως και πως την έναρξη των σεμιναρίων προκειμένου να παρακολουθήσω όλη την ύλη! Σε μια εποχή που όλα αλλάζουν και μεταλλάσσονται, χρειάζεται εμείς οι μουσικοί να έχουμε ανοιχτά τα μάτια και τα αυτιά μας. Η κλασική μουσική παιδεία (Μότσαρτ, Μπετόβεν κλπ) είναι σημαντική, αλλά η εξέλιξη των νευροεπιστημών,  πλέον έχει ανοίξει απίστευτους ορίζοντες για την μουσική και τους μουσικούς , αφού μπορούν πλέον να ασχολούνται με την εκπαίδευση και την θεραπεία, των εγκύων και των αγέννητων παιδιών τους, αλλά και των παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας, μέσω της μουσικής και του συστήματος Sonatal.