Αυτοσχέδια παιχνίδια για τη μουσική εκπαίδευση

Διάφορα παιχνίδια χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο στη μουσική εκπαίδευση, γιατί διευκολύνουν τη συγκέντρωση του παιδιού και του επιτρέπουν να αποκτήσει γνώσεις ή δεξιότητες με ευχάριστο τρόπο. Η μάθηση μέσα από το παίχνιδι είναι ίσως η πιο φυσική και αβίαστη, και δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα. Τα υπάρχοντα παιχνίδια στο εμπόριο είναι λίγα και στοιχίζουν αρκετά ακριβά. Μια ενδιαφέρουσα προοπτική για το δάσκαλο μουσικής είναι να φτιάξει τα δικά του παιχνίδια, πολλά, διαφορετικά και προσαρμοσμένα στις ιδιαιτερότητες κάθε τάξης και μαθήματος. Θα αναφερθούμε εδώ αρκετά περιληπτικά σε κάποια είδη παιχνιδιών που ενδιαφέρουν πάντα τα παιδιά.

Α : το μέμορυ

Όπως υποδηλώνει και το όνομά του, το μέμορυ εξασκεί τη μνήμη και διευκολύνει την απομνημόνευση διάφορων (μουσικών στην περίπτωσή μας) εννοιών. Πρόκειται για ένα είδος τράπουλας στην οποία η μια όψη είναι ίδια για όλα τα χαρτιά, ενώ στην άλλη όψη απεικονίζονται διάφορα σύμβολα, δύο φορές το καθένα. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να βρούμε όλα τα ζευγάρια, όσο γίνεται γρηγορότερα.

Το μέμορυ μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλές διαφορετικές ηλικίες, από παιδιά νηπιαγωγείου μέχρι γυμνασίου και ενήλικες. Ανάλογα με το θέμα που θέλουμε να διδάξουμε, φτιάχνουμε τα κατάλληλα ζευγάρια. Για παράδειγμα το θέμα μπορεί να είναι τα μουσικά όργανα, ή μια οικογένεια οργάνων. Άλλο πιθανό θέμα είναι, σε μάθημα θεωρίας, οι ρυθμικές αξίες. Μια παραλλαγή του προηγούμενου μπορεί να είναι οι ρυθμικές αξίες με τις διάρκειές τους : τα παιδιά θα πρέπει να βρουν ποιά αξία ταιριάζει με ποιά διάρκεια, για παράδειγμα το ολόκληρο με τέσσερις χρόνους. Κάθε δάσκαλος μπορεί να επινοήσει αμέτρητα θέματα και παραλλαγές.

Ο αριθμός των χαρτιών καλό είναι να ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία των μαθητών : για πολύ μικρά παιδιά, 8 ή 12 χαρτιά αρκούν, αλλιώς το παιχνίδι είναι πολύ δύσκολο γι'αυτά. Σε μεγαλύτερες ηλικίες μπορούμε να φτάσουμε και μέχρι 24 ή 32 χαρτιά.

Β : το φιδάκι

Ο τρόπος με τον οποίο παίζεται είναι, νομίζω, γνωστός σε όλους. Φτιάχνοντας ένα μουσικό φιδάκι, βάζουμε σε κάθε τετραγωνάκι ένα μουσικό σύμβολο. Για παράδειγμα, τα σύμβολα μπορεί να είναι κάποιες νότες στο κλειδί του σολ, όταν θέλουμε να δουλέψουμε την ανάγνωση μουσικής σημειογραφίας. Όταν ένας παίκτης φτάνει σε κάποιο τετραγωνάκι, πρέπει να διαβάσει σωστά τη νότα, αλλιώς ξαναγυρίζει εκεί όπου βρισκόταν πριν. Πάλι τα θέματα και οι παραλλαγές είναι αμέτρητα και εξαρτώνται μόνο από τη φαντασία και τη δημιουργικότητα του δασκάλου.

Γ : τα ντόμινο

Εδώ προσαρμόζουμε σε μουσικό θέμα τα ντόμινο, που όπως είναι γνωστό, αποτελούνται από κομμάτια που έχουν δύο διαφορετικά σύμβολα το καθένα.

Δ : τα παζλ

Μπορούμε να φτιάξουμε παζλ με μουσικά θέματα, που θα χρησιμοποιήσουμε σε συνδυασμό με κάποια άλλη δραστηριότητα, για παράδειγμα την ακρόαση μουσικής : ακούγοντας ένα σπάνιο μουσικό όργανο, τα παιδιά θα είναι σίγουρα για το ποιό όργανο ήταν, μόνο όταν θα έχουν τελειώσει το παζλ. Πάλι ο αριθμός κομματιών θα είναι μικρότερος ή μεγαλύτερος ανάλογα με την ηλικία των παιδιών. Η πιο απλή λύση είναι να φτιάξουμε τετράγωνα ή ορθογώνια κομμάτια, είναι πιο εύκολο να τα κόψουμε με ψαλίδι. Αν θέλουμε πραγματικά κομμάτια παζλ με προεξοχές, μπορούμε να δημιουργήσουμε τέτοια κομμάτια με ένα πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνων στον υπολογιστή, και να τα εκτυπώσουμε στο πίσω μέρος της εικόνας. Κατόπιν μπορούμε να τα κόψουμε προσεκτικά με κοπίδι.

Τα παραπάνω είναι απλά κάποιες ενδεικτικές ιδέες, χωρίς να αποκλείουν άλλα είδη παιχνιδιών. Θα χρειαστούμε χαρτόνι, όχι απαραίτητα χοντρό, για να μπαίνει στον εκτυπωτή, τον υπολογιστή μας, ένα προγραμμα επεξεργασίας εικόνων και βέβαια έναν εκτυπωτή. Μπορούμε να βρούμε δωρεάν εικόνες στο ίντερνετ για να τις χρησιμοποιήσουμε στα παιχνίδια μας. Για να πάρετε μια ιδέα της τελικής μορφής τέτοιων παιχνιδιών, μπορείτε να μπείτε στον ιστότοπο μιας αμερικανίδας δασκάλας πιάνου, που δείχνει τα υπέροχα παιχνίδια που φτιάχνει : http://www.susanparadis.com

Ο ιστότοπος αυτός μου έδωσε τη διάθεση να κάνω κάτι ανάλογο με εκείνη και με ενθουσίασε πραγματικά.