Η φυσαρμόνικα ξεδιαλύνει τη σύγχυση

Ονοματολογία της γνωστής κλίμακας Ντό Ρε Μι Φα Σολ Λα Σι

Η μουσική θεωρία αρχίζει με το γνώμονα (Κλειδί) του G (Σολ).

Από το δημοτικό σχολείο μαθαίνουμε να προφέρουμε τις νότες της μουσικής και διεθνώς (σχεδόν) τις αντιστοιχούμε ως:

Ντο – Ρε – Μι – Φα – Σολ – Λα – Σι

C _ D _ E _ F _ G _ A _ B.

Για τους παίχτες της φυσαρμόνικας είναι πιο εύκολο να διαλύσουμε τη σύγχυση που προξενεί αυτή η  ‘παράξενη’ ονοματολογία:

Γιατί δηλαδή η σειρά :

Ντο-ρε-μι-φα-σολ-λα-σι αντί να αντιστοιχηθεί με τη  σειρά

Α  _Β _C _D _E _F _G αντιστοιχήθηκε με τη σειρά

C _ D _E _ F _ G _A _ B ?

· Η σειρά : Ντο-ρε-μι-φα-σολ-λα-σι απλώς χρησιμοποιείται για να δώσει μια βασική ιδέα μουσικής θεωρίας στα παιδιά ή σ’ αυτούς που απλώς ασχολούνται με τα βασικά της μουσικής.

· Το γράμμα Α είναι το πρώτο γράμμα της λατινικής αλφαβήτου και είναι πιο βολικό να εξεταστεί η θεωρία της μουσικής αρχίζοντας με το γράμμα Α.

· Η νότα  C είναι  η πρώτη νότα σ’ ένα πληκτρολόγιο πιάνου αλλά είναι και το μοναδικό κλειδί χωρίς αλλοιώσεις (Διέσεις και υφέσεις)

· Η σειρά Ντο-ρε-μι-φα-σολ-λα-σι θα μπορούσε να έχει οποιαδήποτε άλλη ονοματολογία (πολλοί λαοί τη σειρά την ονομάζουν με δικές τους λέξεις πχ στα αραβικά

(dāl, rā', mīm, fā', ṣād, lām, tā') η αντιστοίχηση όμως C_D_E_F_G ­_Α_Β είναι σχεδόν διεθνής.

Δηλαδή το ’ΝΤΟ’’ δεν έχει την ΑΠΟΛΥΤΗ ΤΙΜΗ ΤΟΥ C

το ‘ΡΕ’ δεν έχει την ΑΠΟΛΥΤΗ ΤΙΜΗ ΤΟΥ D κ.ο.κ

·         Αρα στη μουσική θεωρία ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΞ ΟΡΙΣΜΟΥ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΝΟΤΑ  ή θεμελιώδες ΚΛΕΙΔΙ .

·         Η αρχική νότα ,με μερικές μόνο εξαιρέσεις ανάλογα με την κλίμακα, θα είναι πάντα η τονική του κλειδιού στο οποίο παίζεται μια μελωδία.

·         Αν πρόκειται να παίξεις με μια C φυσαρμόνικα μια μελωδία πχ στο κλειδί του Α θα συναντήσεις και τα C# , F# , G# (Αφού η κλίμακα του A είναι: A B C# D E F# G# ). Δηλαδή θα χρειαστεί bending

·         Αν όμως αγοράσεις μια φυσαρμόνικα σε κλειδί του Α τότε τα C# , F# , G# υπάρχουν ενσωματωμένα σ’ αυτήν.

Παράδειγμα 1ον: Η σειράNTO RE MI …..μπορεί να παιχθεί στο κλειδί πχ F#

με το ΝΤΟ να έχει την τιμή του F#

με το   ΡΕ   να έχει την τιμή του G#

με το ΜΙ   να έχει την τιμή του A#      κ.ο.κ

Παράδειγμα 2ον: Η σειράNTO RE MI …..μπορεί να παιχθεί στο κλειδί πχ A

με το ΝΤΟ να έχει την τιμή του A

με το ΡΕ να έχει την τιμή του Β

με το ΜΙ να έχει την τιμή του C#

…..ομοίως και για τα υπόλοιπα κλειδιά.

Από τα ανωτέρω δύο παραδείγματα εξάγεται το εξής πολύτιμο αποτέλεσμα:

.       Αν μάθεις να παίζεις ένα κλειδί ματζόρε φυσαρμόνικας τότε ξέρεις να παίζεις και τα υπόλοιπα 11 κλειδιά.

·       Αν μάθεις να παίζεις ένα κλειδί μινόρε αρμονικό φυσαρμόνικας τότε ξέρεις να παίζεις και τα υπόλοιπα 11 κλειδιά

·       Αν μάθεις να παίζεις ένα κλειδί μινόρε φυσικό φυσαρμόνικας τότε ξέρεις να παίζεις και τα υπόλοιπα 11 κλειδιά

·       Αν μάθεις να παίζεις ένα κλειδί Χρωματικής φυσαρμόνικας τότε ξέρεις να παίζεις και τα υπόλοιπα 11 κλειδιά

 

Μουσικοί που παίζουν άλλα μουσικά όργανα χρειάζονται μήνες πρακτική εξάσκηση για να μάθουν να μεταπηδούν από το ένα κλειδί στο άλλο.

Ενώ ο παίχτης της διατονικής δεν έχει παρά να βγάλει απ’ την τσέπη του το κατάλληλο κλειδί φυσαρμόνικας.

Ξεδιαλύνετε  παρακατω γιατί στις φυσαρμόνικες αναφερόμαστε σε συγχορδίες I , IV , V και όχι με την ονοματολογία  τους (πχ C , F , G ) .

 

Σχηματισμός συγχορδιών

Όπως είδαμε μια κλίμακα είναι μια σειρά από νότες που τις αριθμούμε με τους αραβικούς αριθμούς. Έτσι για παράδειγμα η κλίμακα στο κλειδί C ματζόρε και C μινόρε είναι αντίστοιχα:

 

C = 1                                     C = 1
D = 2                                     D = 2
E = 3                                     Eb = 3
F = 4                                      F = 4
G = 5                                     G = 5
A = 6                                      Ab = 6

B = 7                                      Bb= 7

Για τις συγχορδίες όμως χρησιμοποιούμε Ρωμαϊκούς αριθμούς .Έτσι η συγχορδία C ματζόρε και η συγχορδία C μινόρε είναι αντίστοιχα:

Ι=Τονική IV= Υποδεσπόζουσα V = Δεσπόζουσα.

 

C = I                                      Cm = I
D = ii                                       Dm = II
E = iii                                      Em = III
F = IV                                    Fm = IV
G = V                                     Gm = V
A = vi                                      Am = VI

B = VII                                    Bm = VII

 

Για να κάνουμε μια τριάδα ματζόρε ή μινόρε (τα γνωστά μας ακόρντα) παίζουμε ταυτόχρονα ή σε αρπέζ τις  εξής νότες της ματζόρε ή της μινόρε κλίμακας : 1η + 3η + 5η

Έτσι στο παράδειγμα μας το ακόρντο C ματζόρε είναι: C – E – G

το ακόρντο Cm μινόρε είναι: C – Eb - G

Για μη πρόκληση σύγχυσης θα παραλείψω την VII συγχορδία=Προσαγωγέας.

 

Το σχήμα συγχορδίας I, IV V

Για κάθε κλειδί συνήθως παίζονται 3 ακόρντα (αντί και τα 7) τα λεγόμενα πρωτεύοντα ακόρντα τα οποία σχηματίζονται από την 1η , 4η και 5η νότα της κλίμακας.

Ετσι η συγχορδία C ματζόρε έχει τα ακόρντα C=I , F = IV , G = V

Και το C=I ακόρντο έχει τις νότες C – E – G (1η + 3η + 5η της κλίμακας C)

To F=IV ακόρντο έχει τις νότες F – A – C (1η + 3η + 5η της κλίμακας F)

To G=V ακόρντο έχει τις νότες G – B – D (1η + 3η + 5η της κλίμακας G)

Γιατί οι παίχτες φυσαρμόνικας αντί να χρησιμοποιούν την ονοματολογία των ακόρντων  π.χ για το κλειδί του C τα ακόρντα C-F-G  για το κλειδί του D  τα ακόρντα D-G-A κ.ο.κ…χρησιμοποιούν την ονοματολογία I – IV – V (Πρώτη – Τετάρτη – Πέμπτη) ;

Ο λόγος είναι ότι οι παίχτες φυσαρμόνικας , στην πραγματικότητα οι μοναδικοί ανάμεσα σ’ όλους τους άλλους παίχτες μουσικών οργάνων έχουν την πολυτέλεια να αλλάζουν κλειδί απλώς αλλάζοντας φυσαρμόνικα ενώ οι άλλοι μουσικοί χρειάζονται πολύμηνες προσπάθειες για αλλαγή κλειδιού. Να γιατί η ονοματολογία I – IV – V (Πρώτη – Τετάρτη – Πέμπτη) είναι ιδιαιτέρως χρήσιμη.

 

Η χρησιμότητα των εναρμόνιων τόνων B#=C και E#=F

Μέχρι πριν ξεκινήσω με τη φυσαρμόνικα ήξερα ως εναρμόνιες νότες (αυτές που ενώ έχουν την ίδια αξία προφέρονται διαφορετικά) τις:

C♯ = D♭, D♯ = E♭, F♯ = G♭, G♯ = A♭, A♯ = B♭

Με την Χρωματική φυσαρμόνικα ( Δείτε την παρακάτω εικόνα):

Χρωματική κλειδί C 12-οπών

http://www.box.net/shared/cqo3z0b5z0nz5fl09arn

βρήκα ότι χρησιμοποιούνται κι άλλα 2  ζευγάρια εναρμόνιων νοτών¨

B#=C και E#=F

Στη χρωματική λοιπόν με τον μοχλό προς τα μέσα παίρνουμε όλες τις εναρμόνιες νότες.

Το σπουδαίο όμως είναι ότι το C το παίρνουμε φυσώντας στην οπή 4 αλλά και ρουφώντας στην οπή 4 με τον μοχλό προς τα μέσα.

Επίσης το F το παίρνουμε ρουφώντας στην οπή 6 ή  φυσώντας στην οπή 6 αλλά με τον μοχλό προς τα μέσα.

Αυτά είναι πολύ σπουδαία όταν κάνουμε Legato (ομαλή ροή μιας μουσικής φράσης μόνο με φύσημα ή μόνο με ρούφηγμα και όχι με εναλλαγή εισπνοής – εκπνοής)