«Έφυγε» απο τη ζωή ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης Γιώργος Κοτσώνης

(ευχαριστούμε τον μουσικό και συνεργάτη του Γιώργου Κοτσώνη, Γιώργο Καλογήρου, που μας έστειλε το παρακάτω κείμενο)

Ο Γιώργος Κοτσώνης γεννήθηκε στον Άγιο Δομέτιο Λευκωσίας στις 19 Νοεμβρίου 1937 και αφού αποφοίτησε από την Εμπορική Σχολή Σαμουήλ, εντάχθηκε στις τάξεις των αγωνιστών του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ. Καταδικάστηκε ερήμην του εις θάνατον από τους Άγγλους αποικιοκράτες, συνελήφθη στο Κάιρο το 1956 και μετά από απόδραση, του δόθηκε πολιτικό άσυλο από τον πρόεδρο Νάσσερ. Έπειτα διέφυγε στην Αθήνα.

Ξεκίνησε μουσικές σπουδές στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών, με υποτροφία που του παραχώρησε ο αείμνηστος Εθνάρχης Μακάριος ο Γ΄, έχοντας ως δασκάλους το Μανώλη Καλομοίρη και το Μιχάλη Βούρτση. Από το Εθνικό Ωδείο αποφοίτησε με δύο βραβεία εξαιρετικής επίδοσης στην ενορχήστρωση και την αντίστιξη/φούγκα.

Με την επιστροφή του στην Κύπρο εργάστηκε αρχικά ως καθηγητής μουσικής στη μέση εκπαίδευση και στη συνέχεια, το 1964, προσελήφθη από το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου (ΡΙΚ) ως μουσικός παραγωγός, όπου παρέμεινε και εργάστηκε, προσφέροντας σημαντικές υπηρεσίες στα μουσικά δρώμενα του τόπου για περισσότερα από 30 χρόνια, μέχρι την αφυπηρέτηση του το 1997.

Πρώτος σημαντικός σταθμός στη μουσική του σταδιοδρομία υπήρξε η μουσική σύνθεση του έργου «Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας» του Οδυσσέα Ελύτη το 1966, και η ταυτόχρονη ίδρυση - για τις ανάγκες του έργου - της Συμφωνικής Ορχήστρας του ΡΙΚ, τη διεύθυνση της οποίας είχε τόσο ο ίδιος όσο και ο αείμνηστος Γιάγκος Μιχαηλίδης, και η οποία έμελλε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην ευρύτερη πολιτιστική προσφορά του ΡΙΚ.

Το 1967 έγραψε μουσική για το έργο του Πάνου Ιωαννίδη «Συ που σκοτώθης για το φως», για το ντοκιμαντέρ του ΡΙΚ για τον Γιώργο Σεφέρη «Ες γην εναλίαν Κύπρον» και για την ταινία «Βότρυς της Κύπρου», που προβλήθηκαν από πολλούς τηλεοπτικούς σταθμούς στην Κύπρο και το εξωτερικό. Την ίδια χρονιά συνέθεσε και εξέδωσε το έργο «Του Μαυριανού και της αδερφής του», σε λογοτεχνική διασκευή του ομώνυμου δημοτικού τραγουδιού απο τον Γιάννη Κακουλίδη. Τα τραγούδια ερμήνευσαν οι Γιάννης Θωμόπουλος, Μιχάλης Βιολάρης, Λάκης Παππάς και Μαρία Καρρά. Το 1969 το ΡΙΚ εξέδωσε τον δίσκο «Μουσική και τραγούδια του Γιώργου Κοτσώνη» όπου εντάχθηκαν τα πρώτα τραγούδια που έγραψε με τους κύπριους στιχουργούς και ποιητές Άνθο Λυκαύγη, Μιχάλη Πασιαρδή και Νίκο Κρανιδιώτη με ερμηνευτή τον Σταύρο Σιαηλή, όπως και τη μουσική των ταινιών «Ες γην εναλίαν Κύπρον» και «Βότρυς της Κύπρου».

Πολλά τραγούδια του εντάχθηκαν σε δισκογραφικές δουλειές του Μιχάλη Βιολάρη, της Μαρίας Δουράκη, της Πόπης Αστεριάδη κ.α. στα πλαίσια της νεοκυμματικής δημιουργίας.

Έργο - σταθμός στη δημιουργική πορεία του Γιώργου Κοτσώνη αλλά και έργο σπουδής για τους νέους μουσικούς, υπήρξε η «Αγία Τηλλυρία» σε στίχους Σπύρου Παπαγεωργίου που μελοποιήθηκε το 1973. Το έργο παρουσιάστηκε με συναυλίες σε όλη την Κύπρο, μία εκ των οποίων πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας, και αποτέλεσε την τελευταία εκδήλωση που έλαβε χώρα εκεί, πριν από την κατάληψή του κατά την τουρκική εισβολή του 1974.

Μετά την τουρκική εισβολή, ο Γ. Κοτσώνης μελοποίησε και εξέδωσε τις ποιητικές σύνθεσεις του Γιάννη Ρίτσου «Κυρά των Αμπελιών» (1975) με ερμηνευτές τον Κώστα Καμένο, την Ελένη Βιτάλη και τη Σάνια Κρυστάλλη, και «Ύμνος και Θρήνος για την Κύπρο» (1976) με ερμηνευτές τον Κώστα Καμένο και την Αρετή Χασάπη, με συμμετοχή του ποιητή στην απαγγελία. Στο έργο αυτό ο συνθέτης συμπεριέλαβε και τέσσερα τραγούδια σε ποίηση των κυπρίων ποιητών Άνθου Λυκαύγη και Κώστα Μόντη, μεταξύ των οποίων «Το τραγούδι του Λεύτερου» σε ποίηση Δώρου Λοϊζου, ένα απο τα σημαντικότερα τραγούδια του. Τα έργα του αυτά εκδόθηκαν απο τη Zodiac – τη θυγατρική δισκογραφική εταιρία της «Λύρα» - με παραγωγό τον Αλέκο Πατσιφά.

Επίσης σημαντική ήταν η συνεργασία του συνθέτη με το BBC με τη μουσική σύνθεση για τις σειρές «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» (1972) και «Η κληρονομιά της Αφροδίτης» (1978).

Το 1981 βραβεύτηκε από το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου για το Λαϊκό Ορατόριο «Μακάριος ο νυν και αεί» σε στίχους Άνθου Λυκαύγη και ερμηνευτή τον Κώστα Καμένο, έργο που αποτελεί μια άλλη αξιόλογη και σημαντική κατάθεση του Κοτσώνη στη σύγχρονη κυπριακή μουσική παραγωγή.

Πολύ δημιουργική υπήρξε και η συνεργασία του με τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου (Θ.Ο.Κ.) και με το Γερμανικό Θέατρο DeutcherTeater, στον τομέα της θεατρικής μουσικής, όπου ο Γιώργος Κοτσώνης έγραψε για μνημειώδεις παραστάσεις όπως, «Ο Ματωμένος Γάμος» του Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, «Ο Καυκασιανός κύκλος με την κιμωλία» και «Μάνα Κουράγιο» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, και άλλα.

Στον Γ.Κοτσώνη ανήκουν επίσης τα εύσημα για τη δημιουργία του Γ΄ ραδιοφωνικού προγράμματος του ΡΙΚ. Μεγάλη η προσφορά του στην ανάδειξη της κυπριακής μουσικής και ποιητικής παράδοσης, με εκδόσεις δίσκων, εκδόσεις ποιητικών συλλογών νέων κυπρίων λαϊκών ποιητών, αλλά και με την καθιέρωση του ετήσιου Διαγωνισμού Σύνθεσης Κυπριακού Τραγουδιού.

Για τη μεγάλη προσφορά του στα μουσικά πράγματα του τόπου και στην ευρύτερη πολιτιστική και πνευματική ζωή του τόπου ο Γιώργος Κοτσώνης τιμήθηκε, από την Κυπριακή Πολιτεία το 2004, με το Αριστείο Γραμμάτων, Τεχνών και Επιστημών, και από την Επιτροπή του Βραβείου Πολιτιστικής Προσφοράς Τεύκρου Ανθία και Θεοδόση Πιερίδη, το 2013.

*Στις 11 Ιουλίου 2014 η Δημοτική Χορωδία της ημικατεχόμενης Δερύνειας πραγματοποιεί συναυλία – αφιέρωμα στο έργο του, με αφορμή τη συμπλήρωση 40 χρόνων απο την τουρκική εισβολή και 50 χρόνων απο τους βομβαρδισμούς της Τηλλυρίας από την τουρκική αεροπορία. Στη συναυλία αυτή θα τραγουδήσουν ο σταθερός του συνεργάτης επί σειρά ετών Κώστας Καμένος, ο Δημήτρης Φανής, η Αργυρώ Χριστοδούλου, η Μαρία Κοκκώνη και ο Κώστας Κάτζιης. Ποιήματα θα απαγγείλει ο ηθοποιός Σταύρος Λούρας. Την καλλιτεχνική επιμέλεια και τη διεύθυνση χορωδίας και ορχήστρας έχει ο Γιώργος Καλογήρου. Η συναυλία αυτή οργανώθηκε με τη συμπαράσταση και τις υποδείξεις του συνθέτη.