Το ροκ στη μέση ηλικία

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ -Κ.Ε 12/2


Αν η εικόνα που έχετε για το ροκ είναι εκείνη των ανατρεπτικών μουσικών απέναντι στο σύστημα, τότε προφανώς έχετε πάψει να το παρακολουθείτε προ πολλού. Αρκετοί από τους πάλαι ποτέ ένδοξους επαναστάτες έχουν πια αλλάξει στόχους, η έστω μεταχειρίζονται απρόβλεπτα μέσα για να πετύχουν τους παλιούς.

Ο Μπομπ Ντίλαν μόλις πρόσφατα έδωσε το «Like a Rolling Stone», τραγούδι-ύμνο για μια ολόκληρη γενιά, στην Coca-Cola για την καινούρια της διαφήμιση. Ενώ ο Μπόνο των U2, άνθρωπος της χρονιάς για το περιοδικό «Time», πρωτοστάτησε στην έκδοση μiας πιστωτικής κάρτας, της «κόκκινης κάρτας», τα έσοδα της οποίας θα διατεθούν στο Παγκόσμιο Ταμείο για την Καταπολέμηση του AIDS. Ενώ ο Μπομπ Γκέλντοφ, ο εμπνευστής των φιλανθρωπικών συναυλιών «Live 8», διορίστηκε σύμβουλος σε βρετανό πολιτικό της συντηρητικής παράταξης. «Οι καιροί αλλάζουν» όπως τραγουδούσε και ο Ντίλαν.

Από την άλλη, οι δικοί μας ρόκερ, οι ηλεκτρικοί τροβαδούροι της δεκαετίας του '80, παραμένουν θέλοντας και μη «εναλλακτικοί». Με τη λαϊκοπόπ να κυριαρχεί από τις πίστες της εκτόνωσης ώς τις χορηγίες της κρατικής Cosmote, εκείνοι κάνουν πράξη άλλη μια φορά την παλιά ρήση «η ισχύς εν τη ενώσει»: Στον «Ζυγό» τραγουδούν οι Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Διονύσης Τσακνής, Φίλιππος Πλιάτσικας κ.ά. μπροστά σε θαμώνες από όλες τις γενιές. Δεν είναι οι μόνοι...

Η καραμέλα των νιάτων

Το αμερικανικό περιοδικό «Rolling Stone» έγραφε κάποτε πως ροκ είναι η μουσική που δεν μπορούν ν' ακούσουν οι γονείς σου. Αλλ' αυτό έχει πάψει να ισχύει εδώ και καιρό. Στη συναυλία των Μπλακ Σάμπαθ πέρυσι το καλοκαίρι, περισσότερους γονείς έβλεπες ανάμεσα στο κοινό, παρά παιδιά. Η πρόσφατη δε απόφαση των Ρόλινγκ Στόουνς να μην επιτρέψουν την είσοδο σε μια συναυλία τους σε όσους έχουν ηλικία μεγαλύτερη των 45 σε κάνει να αναρωτιέσαι αν η νεανικότητα του ροκ αποτελεί πλέον τελειωμένη ιστορία.

Οταν το ροκ έκανε την εμφάνισή του, στη δεκαετία του '50, αποτελούσε την πιο γιορτινή καλλιτεχνική έκφραση του χάσματος των γενεών. Ομως αυτός ο χαρακτήρας του ατονεί όσο μεγαλώνει, μεγαλώνουν οι εκφραστές και οι οπαδοί του.

*«Το ροκ είναι η δικιά μας μουσική, η μουσική των πενηντάρηδων», λέει ο Λ. Μαχαιρίτσας που προέρχεται άλλωστε από τους Τερμίτες. «Και το σύγχρονο ροκ βέβαια διαθέτει τους πιτσιρικάδες οπαδούς του. Ακούν και τα δικά μας, τα παλιότερα, τους Λεντ Ζέπελιν και άλλους, αλλά τους βλέπουν και λίγο σαν μουσειακό είδος. Κάθε πράγμα στον καιρό του». Ο σκηνοθέτης πολλών ντοκιμαντέρ για το ροκ και βιντεοκλίπ Νίκος Τριανταφυλλίδης το βλέπει από διαφορετική σκοπιά: «Εδώ και καιρό, οι περισσότεροι (βιολογικά) νέοι μοιάζουν ηλικιωμένοι από τα 20 χρόνια τους. Και τα συγκροτήματα γίνονται έρμαια των μάνατζερ και των δισκογραφικών εταιρειών».

- Μα το κοινό του ροκ δεν είναι νεανικό;

«Οχι βέβαια. Αυτή η καραμέλα της μουσικής βιομηχανίας για την αγορά των τινέιτζερ έχει αποκλειστικό σκοπό την ανακύκλωση των προϊόντων τους. Φτιάχνουν και αποκαθηλώνουν είδωλα μέσα σε λίγους μήνες. Και μετά βγάζουν άλλους, καινούριους».

Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια κυριαρχεί στη μουσική μια τάση για επιστροφή στο παρελθόν. Οι περισσότεροι ραδιοσταθμοί, κι εδώ αλλά και στο εξωτερικό, παίζουν παλιότερα τραγούδια, το νεανικό MTV υποσκελίζεται σιγά σιγά από το VH1 που μεταδίδει κλασικές επιτυχίες, ενώ μέσα στο 2005 μουσικοί «δεινόσαυροι» όπως οι Ρόλινγκ Στόουνς, ο Νιλ Γιανγκ και ο Πολ Μακ Κάρτνεϊ δημιούργησαν πολύ θόρυβο γύρω από το όνομά τους με τους δίσκους που κυκλοφόρησαν.

Οι πιο πετυχημένες εισπρακτικά συναυλίες παγκοσμίως τον τελευταίο χρόνο ήταν εκείνες των Ρόλινγκ Στόουνς και των U2. Ισως γι' αυτό και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες αρέσκονται να ερμηνεύουν παλιότερα τραγούδια: οι νεαροί επιλέγουν κομμάτια από τα sixties, ενώ οι μεγαλύτεροι, όπως ο Ροντ Στιούαρτ και ο Μπράιαν Φέρι κοιτάζουν ακόμα πιο πίσω και διασκευάζουν τραγούδια του μεσοπολέμου.

*Ο Λ. Μαχαιρίτσας δεν ενθουσιάζεται με αυτή την τάση: «Οποιος δεν αντέχει, ας φύγει αξιοπρεπώς. Δεν μπορώ να ακούω τον Ροντ Στιούαρτ που τον άκουγα παλιά με τους Φέισες, να παριστάνει, τώρα, τον Φρανκ Σινάτρα στα καζίνο του Λας Βέγκας».

*«Αυτή είναι η μοίρα κάθε ανατρεπτικής τέχνης» πιστεύει ο Φοίβος Δεληβοριάς. «Το ροκ βρίσκεται πια στη μέση ηλικία. Εως και τη δεκαετία του '80 ήταν κάτι ανεξήγητο και αινιγματικό για τους μεγαλύτερους. Μετά έγινε κλασικό, διαχρονικό».

- Είχε ανατρεπτική ιδεολογία το ροκ όμως;

Σαφώς και είχε, αν και ο ίδιος ο Μπομπ Ντίλαν την απομυθοποιεί. Στη βιογραφία του αναφέρει επανειλημμένα ότι ποτέ δεν θεώρησε τον εαυτό του επαναστάτη και δεν κατανοούσε τους θαυμαστές του όταν του ζητούσαν να σηκώσει την παντιέρα: «Εγώ ήθελα να ασχοληθώ με τα παιδιά μου και αυτοί μου μιλούσαν για την επανάσταση και την αριστερά», λέει χαρακτηριστικά σε κάποιο σημείο της.

Από τα στάδια στα κόμματα

Τελευταία, άλλωστε, οι παλιοί ροκάδες επιδίδονται σε δραστηριότητες που θα σόκαραν ακόμα και τους ίδιους σε νεαρή ηλικία. Ο Ερικ Κλάπτον διαφημίζει Ρόλεξ, ενώ ο Ντίλαν πέρυσι έπαιζε σε διαφήμιση με εσώρουχα. «Οντως σοκαρίστηκα με τις διαφημίσεις αυτές», λέει ο Λ. Μαχαιρίτσας. «Το ροκ πλέον είναι εμπορευματοποιημένο, ελάχιστοι ήταν οι συνειδητοποιημένοι. Ειδικά ο Ντίλαν που αποτελούσε τον πατέρα μιας γενιάς».

Ο Ντίλαν τώρα πια μπορεί να συμφωνεί με την αλυσίδα καφέ-μπαρ Starbucks για την αποκλειστική εκμετάλλευση ενός νέου άλμπουμ με την ηχογράφηση μιας ιστορικής εμφάνισής του τη δεκαετία του '60 σε ένα μικρό καφέ της Νέας Υόρκης. Ο Φ. Δεληβοριάς πιστεύει πως «έχει τους λόγους του. Κάποιο χιούμορ κάνει προφανώς. Η τέχνη δεν μεταφέρει και τόσα ιδεολογικά μηνύματα. Αν διαβάσετε το βιβλίο του, θα δείτε ότι είναι πολύ υποψιασμένος».

Οσο για τον Μπ. Γκέλντοφ, μετά την επιτυχία του «Live 8», ανακοίνωσε με γραπτό μήνυμα στους «Τάιμς» ότι θα αναλάβει τη θέση συμβούλου του νέου ηγέτη των Συντηρητικών Ντέιβιντ Κάμερον.

«Δεν θα πληρωθώ για τον συμβουλευτικό μου ρόλο εναντίον της παγκόσμιας φτώχειας», λέει για να προλάβει τις αντιδράσεις. Το «Live 8» που πραγματοποιήθηκε λίγες ημέρες πριν από τη σύνοδο των G8 στις 6 Ιουλίου πέρυσι, ενίσχυσε σημαντικά τους σκοπούς της καμπάνιας «Make poverty history». Σύμφωνα με τους διοργανωτές του, αυτές οι εξαιρετικά πετυχημένες συναυλίες ανάγκασαν τους ισχυρούς ηγέτες της γης να αποφασίσουν πρόσθετη βοήθεια 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο έως και το 2010 για τις φτωχές χώρες και να υποσχεθούν δωρεάν φάρμακα για το AIDS.

*«Είναι τόσο παράδοξο να ασχολείται ένας καλλιτέχνης με την πολιτική», υποστηρίζει ο Φ. Δεληβοριάς. «Απαξ και αποκτήσεις έστω και τον ρόλο συμβούλου, χάνεις τη νεανικότητά σου, μπαίνεις σε μια κλιμακτήριο. Το τρομακτικό είναι ότι πολλοί μπαίνουν σε αυτή τη διαδικασία δίχως να το καταλαβαίνουν».

«Θα συμμαχούσα και με το διάβολο προκειμένου να κάνω τη φτώχεια παρελθόν», μοιάζει να απαντά ο Γκέλντοφ. Ωστόσο, η «Γκάρντιαν» του επιφύλαξε ένα δηλητηριώδες σχόλιο: «Περισσότερο ωφελήθηκε ο ίδιος από την Αφρική παρά η Αφρική από αυτόν».

*«Οταν ο ρόκερ έρχεται σε επαφή με ανθρώπους της εξουσίας, χάνει την αυθεντικότητά του», πιστεύει ο Λ. Μαχαιρίτσας. «Εκτός αν θέλεις να τορπιλίσεις το σύστημα εκ των έσω, αν και κανένας δεν το κάνει γι' αυτό. Οι πιτσιρικάδες το νιώθουν, γι' αυτό τους γυρίζουν την πλάτη και βγάζουν τους δικούς τους ρόκερ».

*Νά πώς βλέπει το θέμα και μια πολιτικός που έχει αγωνιστικό παρελθόν: «Είναι και θέμα των ίδιων των καλλιτεχνών να μην επιτρέπουν να τους εκμεταλλεύεται η κάθε εξουσία για αλλότριους σκοπούς», λέει η Μαρία Δαμανάκη. «Δεν είναι μικρά αθώα παιδιά. Ας προσέχουν. Η τέχνη, γενικά, δεν τα έχει καλά με την εξουσία. Αλλά κάθε κανόνας έχει και τις εξαιρέσεις του. Μην ξεχνάτε ότι η ελληνική πολιτική ζωή διαθέτει διαχρονικά την παρουσία σπουδαίων καλλιτεχνών όχι μόνο στα έδρανα της αντιπολίτευσης και στους αγώνες αλλά και σε θέσεις εξουσίας. Η Μελίνα είναι ένα λαμπρό παράδειγμα».

*Πολύ νεότερος, ο Φ. Δεληβοριάς είναι και πολύ πιο δύσπιστος: «Είναι υποκριτικό να είσαι μέσα στο σύστημα και ταυτόχρονα να μιλάς από καθέδρας για αλλαγή του όπως κάνει ο Μπόνο. Οι καλλιτέχνες που έρχονται σε επαφή με ανθρώπους της εξουσίας αρχίζουν και ξεφτίζουν. Προστατεύεσαι μόνο αν παίζεις συνεχώς μουσική ή, όπως κάνει ο Ντίλαν, μόνο αν αποδομείς διαρκώς τον εαυτό του».

Ο Μπόνο βέβαια καυχιέται ότι μέσω της καμπάνιας «One» -έχει ξεπεράσει τα ένα εκατομμύριο μέλη- καταφέρνει και μεταφέρει τα λαϊκά αιτήματα στους αρχηγούς των κρατών με τους οποίους έρχεται σε επαφή, ανεξαρτήτως αν κάποιοι θεωρούν πως μιλάει σε ώτα μη ακουόντων. Τώρα καταπιάστηκε με το «Κόκκινο Προϊόν» για το AIDS. Πρόκειται για μια σύμπραξη τριών οίκων μόδας (Gap, Armani και Converse) με την τράπεζα American Express, που δεσμεύτηκαν ότι θα δίνουν το 1% του ποσών που θα δαπανώνται με μια νέα πιστωτική κάρτα για την εξάλειψη του AIDS στην Αφρική.

- Μπορεί ένας πολιτικός να είναι ροκ;

«Δεν είναι αδύνατον, αλλά είναι πολύ δύσκολο», απαντά η Μ. Δαμανάκη. «Η φαντασία τρομάζει την εξουσία. Και η εξουσία ισοπεδώνει τη φαντασία». Γιά να δούμε αν θα τα πάει καλύτερα με τις επιχειρήσεις...


ΕΝΘΕΤΟ 7 - κυριακάτικη ελευθεροτυπία 12/02/2006

Γιατί μόλις διάβασα αυτό το κείμενο, μελαγχόλησα??

Δυστυχώς αυτό είναι το άγχος και ο τρόμος των παλιών Rockers(και όχι μόνο).Φοβούνται να απόστασιοποιηθούν από την νέα εποχή,φοβούνται την ιδέα μην τους ξεχάσει ο κόσμος.
Γι'αυτο τον λόγο συμμετέχουν σε διαφημίσεις και σε διάφορες εκηλώσεις που προβάλλονται συστηματικά.Δεν νομίζω να υπάρχει οικονομικό θέμα στην μέση (αν και λίγα εκατομύρια δολάρια ακόμα δεν τους πέφτουν άσχημα),οπότε το μόνο που μπορώ να σκεφτώ είναι οι λόγοι που προανέφερα.

Quote:

Το μέλος Anthos στις 13-02-2006 στις 12:32 έγραψε: Γιατί μόλις διάβασα αυτό το κείμενο, μελαγχόλησα??

Προφανώς σου αρέσει το ροκ....

Προσπαθώ αλλά δε μπορώ να καταλάβω πού το πάνε κάποιοι σαραντοπενηντάρηδες τραγουδοποιοί και τραγουδιστές της Ελληνικής σκηνής.Αλλοι προσπαθούν απεγνωσμένα να κρατηθούν με κάθε τρόπο[και κάθε τίμημα]στις επάλξεις μιας νεότητας που πέρασε ανεπιστρεπτί και ΄΄νεάζουν΄΄όχι μόνο στα όσα λέμε αλλά κυρίως σε αυτά που κάνουν[στη σκηνή και στα σιντι τους].Αλλοι μηχανεύονται πάση θυσία μεταγραφές νέων όχι για να τους προωθήσουν σα νέες δυνάμεις αλλά για να τους κοσμούν με τα νειάτα τους[σα γλάστρες]αλλά και για να τους λιβανίζουν.Και άλλοι τέλος θεωρούν πώς μόνο η εμπειρία έχει ρόλο στο ροκ[ή όπου αλλού]και δανείζονται ατυχώς παραδείγματα απ'έξω[ξεχνώντας ότι οι πολλοί μεγάλοι ούτε μωραίνουν αλλά και ούτε ουσιαστικά γερνάνε].
Γιατί κάποιοι άλλοι όσο περμνούν τα χρόνια γίνονται πιό ωραίοι,ανοιχτοί,γεμάτοι και με περιεχόμενο έργου που από τη μιά δείχνει εμπειρία αλλά και από την άλλη διαρκή ανησυχία και ψάξιμο;
Θανάσης Παπακωνσταντίνου,Αργύρης Μπακιρτζής,Σταμάτης Μεσημέρης,Σωκράτης Μάλαμας,Τάνια Τσανακλίδου για μη θυμηθώ τον πάντα νέο Ζαμπέτα που μιλούσε όσο μεγάλωνε περισσότερο στις καρδιές νέων ανθρώπων.

Το γήρας ου γαρ έρχεται μόνον. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα και στην ελληνική μουσική: Ο Σαββόπουλος, απ' ότι θυμάμαι, κάποτε "δεν ήταν Πασόκα, δεν ήταν ούτε ΚΚΕ". Σήμερα εξακολουθεί να μην είναι ΚΚΕ. Ο υπουργός (άνευ χαρτοφυλακίου!!!) του Μητσοτάκη βάζει τον Ρέμο να τραγουδάει τα τραγούδια του. Ο Μικρούτσικος υπουργός (έστω και Πολιτισμού) του ΠαΣοΚ. Ο Νταλάρας ερμηνεύει Θεοφάνους. Η Αλεξίου επίσης. Πίσω από το φαινομενικά αντικομφορμιστικό προφίλ του Ρασούλη, κρύβεται η μία και μόνη επιθυμία του: να βλέπει όσο πιο σύχνα μπορεί τη φάτσα του στην τηλεόραση.
Αυτά είναι μερικά πρόχειρα παραδείγματα που μου ήρθαν στο μυαλό.

Το ερώτημα είναι ποιός είναι ο σκοπός τους. Περισσότερο χρήμα ή πρόσκαιρη δόξα; Γιατί οι ενέργειές τους σίγουρα δεν συμβάλλουν στην υστεροφυμία τους.

Quote:

Το μέλος kalouka στις 13-02-2006 στις 11:08 έγραψε: *Νά πώς βλέπει το θέμα και μια πολιτικός που έχει αγωνιστικό παρελθόν: «Είναι και θέμα των ίδιων των καλλιτεχνών να μην επιτρέπουν να τους εκμεταλλεύεται η κάθε εξουσία για αλλότριους σκοπούς», λέει η Μαρία Δαμανάκη. «Δεν είναι μικρά αθώα παιδιά. Ας προσέχουν. Η τέχνη, γενικά, δεν τα έχει καλά με την εξουσία. Αλλά κάθε κανόνας έχει και τις εξαιρέσεις του. Μην ξεχνάτε ότι η ελληνική πολιτική ζωή διαθέτει διαχρονικά την παρουσία σπουδαίων καλλιτεχνών όχι μόνο στα έδρανα της αντιπολίτευσης και στους αγώνες αλλά και σε θέσεις εξουσίας. Η Μελίνα είναι ένα λαμπρό παράδειγμα».

Μιλάει η Δαμανάκη;;;; ΗΜΑΡΤΟΝ!!!!!

Πάρε τη ζωή στα δυο σου χέρια,
τις γροθιές σου χτύπα στα μαχαίρια,
θα έφευγαν τα σύννεφα, φαντάσου,
αν κουνούσες λίγο τα φτερά σου...


[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : spathasref στις 01-03-2006 14:27 ]

Συγγνώμη, αλλά τολμάει η Δαμανάκη να λέει τέτοια η ξ........η? Έμαθε κι εκείνη κάτι περισσότερο από το πούλημα και τις είπαν να το λέει!

Συγνώμη αλλα το πρόβλημα δεν είναι ποιος λέει αυτά που λέει, αλλα αν όντως αυτα που λέει αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα.

Και όπως είπε ο ageras ειναι ο φόβος μην ξεχαστούν και φύγουν απο το προσκήνιο.
Ας συμβιβαστούν όλοι με την ιδέα οτι οι εποχή περνάει γρήγορα. Αλλάζουν όλα...και είναι πάρα πολυ δύσκολο να μείνεις για πάντα μπροστά...

Παράθεση: Το μέλος despinakontogianni στις 24-11-2007 στις 09:39 έγραψε... Συγγνώμη, αλλά τολμάει η Δαμανάκη να λέει τέτοια η ξ........η? Έμαθε κι εκείνη κάτι περισσότερο από το πούλημα και τις είπαν να το λέει!

Εϊ...

Cool!

Και αν είμαι ροκ μη με φοβάσαι έγινα κιόλας τριάντα χρονών...ένας κουρασμένος σκοπός χωρίς προοπτική;Μια πέτρα που σάπισε μήπως;Το ροκ ειναι υπόθεση των 50ρηδων;Ποιών πενηντάρηδων όμως;Αυτών που είναι ακόμα ροκ ή αυτών που νοσταλγούν το ροκ;Τί είναι ροκ;Είμαι ροκ;Τί γινεται με τους 30ρηδες;

το ροκ ξεκινησε σαν επανασταση σαν κατι το νεο, ομως σιγα σιγα εδραιωθηκε και εγινε το δηλοφιλεστερο ειδος μουσικης και με την παροδο των δεκαετιων , το απολυτο αφεντικο στον χωρο της μουσικης . Οι πιο ησυχες πλεον συναυλιες ειναι οι ροκ συναυλιες καθως και οι πιο κερδοφορες .

Και ειναι καλο να 'απομυθοποιουνταί ' και οι τελευταιοι υποτιθεται ιδεολογοι . Το ροκ ειναι η εμπορικοτερη συγχρονη μορφη μουσικης ειτε μιλαει για μακαρονια με κιμα , ειτε για κοινωνικα προβληματα .

Προσωπικα , μετραει πολυ περισσοτερο η μουσικη παρα τα μυνηματα , καθως τις περισσοτερες φορες αυτα ειναι για εντυπωσιασμο . Προτιμω bon jovi ,που θα ειναι συνεπεις και μετα απο 30 χρονια καριερας , παρα τον Χ , που θα κανει κωλοτουμπες καθε 5 χρονια ....

Το Rock είναι Ιδέα Και αι Ιδέαι δεν αποθνήσκουν.
Όπως έλεγε και ο Άσιμος "Δεν πα να μας χτυπάν με όλμους και κανόνια δεν πα να μας χαλάν τα πιο καλά μας χρόνια..." έτσι είναι και η ροκ,χτυπημένη απο παντου,αλλά ξέρει και επιζεί,χάρη σε μας,τους πιστούς οπάδούς της που προσπαθούμε να την κρατήσουμε σε ένα επίπεδο όσο πιο ψηλά μπορούμε για να γλιτώσει απο τα σκουπίδια που την/μας περιτριγυρίζουν.

εκεινο που δεν καταλαβαινουν ειδικα στην Ελλαδα ειναι πως αρκετοι απο τους λεγομενους 'ροκ' καλλιτεχνες της χωρας , δεν εχουν ουδεμια σχεση μουσικα ,με το ειδος ροκ της Ευρωπης , Αμερικης κτλ , γιαυτο και η γνωμη τους , ναι μεν ειναι σεβαστη αλλα οχι αντιπροσωπευτικη και τελικα γνωμη ενος γνωστη . Ροκ ειναι ολα τα πιτσιρικια που κοπανιουνται στα προβαδικα και οχι καποιοι , και οχι το 90% του λεγομενου ελλ.ροκ .
Κατ εμε το ροκ ειναι ενας συγκεκριμενος ηχος , που σε κλωτσαει στο στομαχι και δεν εχει κανενα ιδεολογικο υποβαθρο . Ο στιχος του μπορει μιλαει για τις νεες τσιχλες που βγηκαν , η για την σωτηρια του πλανητη ,αυτο δεν αλλαζει τον χαρακτηρισμο του σαν ροκ .