Παίξιμο με φυσαρμόνικα όλων των ειδών μινόρε

Γράφει ο Σκιαθίτης Στέφανος (stefanos604)
128 άρθρα στο MusicHeaven

Από προσωπική εμπειρία διαπίστωσα ότι οι αυτοδίδακτοι μουσικοί όταν λένε μινόρε εννοούν όλα τα είδη μινόρε (Φυσικό, Αρμονικό, Μελωδικό, Δωρικό, Φρυγικό/ουσάκ, Ποιμενικό, Πεντατονικό, Blues) και αμέσως με την κιθάρα τους σε συνοδεύουν χωρίς πολλές φορές ούτε καν να ξέρουν το όνομα ή τουλάχιστον να έχουν ασχοληθεί με τα διάφορα είδη.

Για θεωρητικά και για ελληνικό ρεπερτόριο δείτε και το άρθρο ‘’Κλίμακες Μινόρε’’ εδώ.

Επειδή οι φυσαρμόνικες είναι όργανα διατονικά, όλα αυτά τα είδη μινόρε για να τα παίξετε απαιτούν φυσαρμόνικες διαφορετικού τρόπου (mode). (Προσωπικά διαθέτω στις πιο βασικές τονικότητες – περίπου 28 φυσαρμόνικες όλων των εταιρειών - σε όλα τα αναφερόμενα είδη μινόρε).

Ο όρος "διατονική" για μια κλίμακα σημαίνει ότι οι φθόγγοι της ανταποκρίνονται στον οπλισμό της παρτιτούρας, δηλαδή, εμφανίζονται στην παρτιτούρα χωρίς αλλοίωση.

Η κοινή φυσαρμόνικα  –που παράγεται από όλα τα εργοστάσια– λέγεται ΔΙΑΤΟΝΙΚΗ που σημαίνει (με την αυστηρά ετυμολογική έννοια) ότι παίζει σε μια τονικότητα  (την C για την φυσαρμόνικα C key, την D για την φυσαρμόνικα D key, κ.ο.κ.. ενώ με τις τεχνικές bends & overbends δεν ισχύει ο όρος – πάλι αυστηρώς ετυμολογικά).

Θα έπρεπε λοιπόν ένας παίχτης φυσαρμόνικας αν ήθελε να συμμετέχει σε μια ορχήστρα, να έχει μαζί του μια βαλίτσα με φυσαρμόνικες όλων των τονικοτήτων ή διαφορετικά να μάθει τις ειδικές δύσκολες τεχνικές bends & overbends.

Μπορεί όμως να περιορίσει τον αριθμό αγοράζοντας εύχρηστες τονικότητες που να εξυπηρετούν και ανδρικές και γυναικείες φωνές (Πχ C – G – Α, Am – Dm – Em … )

Ας εξετάσουμε όλα τα είδη μινόρε για ευκολότερη κατανόηση, σε μια κλίμακα - την Am:

Η επτατονική Am Φυσικό είναι:

A B C D E F G

 Το μεγάλο ελληνικό ρεπερτόριο τραγουδιών σε Φυσικό Μινόρε με φυσαρμόνικα παίζεται:

• Με C key στη 4th Position που είναι η Am φυσικό και μάλιστα χωρίς τεχνικές bends & overbends (Δείτε το video ΕΔΩ)
• Με Natural minor key φυσαρμόνικα σε 1st position με ένα bending (χωρίς bends & overbends σε 1st position παίζεις Dorian Mode/Δωρικό Τρόπο). Η τονικότητα της φυσαρμόνικας ανάλογα με την εταιρεία (Hohner ή Lee Oscar). Δείτε το πως στη φωτογραφία ΕΔΩ
• Με Am Natural key, στη 2nd position (cross harp) με τονικότητα φυσαρμόνικας, ανάλογα με την εταιρεία (Hohner ή Lee Oscar) με ένα bending. Δείτε το πως στη φωτογραφία ΕΔΩ
• Δείτε μερικά τέτοια τραγούδια με ντραμς + φυσαρμόνικα ΕΔΩ

Η επτατονική Am Αρμονικό είναι:

όπως το Φυσικό αλλά με αυξημένη την 7η  βαθμίδα, δηλαδή:

A B C D E F G#

 Παίζεται με φυσαρμόνικαμε C key στη 4th Position (αρκετά δύσκολη η επίτευξη bending στην 10η οπή draw)

• με Am Harmonic key στη 1st position εύκολα. (Για ελληνική μουσική, gypsy, μέσης ανατολής κλπ). Δείτε πολλά τέτοια τραγούδια με κιθάρα + φυσαρμόνικα ΕΔΩ

Η πεντατονική Αm pentatonic είναι:

A – C – D – E - G

Η εξατονική Αm Blues είναι:

 H Am Blues εξατονική είναι όπως η Αm pentatonic + την ♭ της 5ης βαθμίδας. Δηλαδή:

A – C – D – Eb - E - G

Παίζεται με C key φυσαρμόνικα, σε cross-harp, slant - harp - λέμε όταν παίζουμε 3rd position (το λένε και "double cross harp"). Στη ουσία είναι Dorian mode και με C key φυσαρμόνικα από 3rd position παίζεται D dorian (από 4η οπή draw) και με bending στην 6η οπή (Ab) πετυχαίνετε την κλίμακα Blues: D F G Ab A C

• Για να μεταφέρετε αυτό, αντί Dm Blues σε Am Blues, δείτε το layout της φυσαρμόνικας G εδώ
• Παίζεται επίσης με φυσαρμόνικα Dm Nat Hohner / Am Nat Lee Oscar 2th position (cross harp) με εύκολο bending στην 4η οπή draw (από E σε Eb). Δείτε το layout της φυσαρμόνικας Gm Nat εδώ
• Θα μπορούσατε το ίδιο και με φυσαρμόνικα Gm Nat Hohner / Dm Nat Lee Oscar, όμως σε 4th position με bending στη 6η οπή draw. Δείτε το layout της φυσαρμόνικας Gm Nat εδώ

Τα minor Blues τα παίζεις και σε 2nd position σε συνδυασμό με 3rd position (slant-harp) με περισσότερα bendings με φυσαρμόνικα major key.

 ή πιο εύκολα με Natural minor keys φυσαρμόνικες σε 2nd position (ανάλογα με την εταιρεία)

Με τέτοια Natural minor key φυσαρμόνικα σε ότι τόνο παίζει η ορχήστρα θα παίζει και η φυσαρμόνικα σου.

Όταν όμως παίζετε τέτοιου Δυτικού τύπου ρεπερτόριο με major key φυσαρμόνικα να θυμάστε: Όταν η ορχήστρα παίζει σε ένα τόνο η φυσαρμόνικα θα παίζει όπως δείχνει στον κύκλο των 5ων: Εδώ

Φρυγικός Τρόπος (Δρόμος Ουσάκ)

Για τον Φρυγικό Τρόπο (Ουσάκ) δείτε και το άρθρο ‘’Ουσάκ  vs Χιτζάζ’’ εδώ.

Ο Φρύγιος Τρόπος περιέχει τις ιδιότητες: b2, b3,b6, b7

Άρα τον φτιάχνουμε αλλάζοντας τις νότες της ματζόρε:

Παράδειγμα:

Η C ματζόρε είναι: C – D – E – F – G – A – B

Άρα ο C Φρύγιος Τρόπος σύμφωνα με τις παραπάνω ιδιότητες θα είναι:

C – Db – Eb – F – G – Ab – Bb

Δείτε παίξιμο φυσαρμόνικας Ουσάκ: ΕΔΩ και ΕΔΩ

Δωρικός Τρόπος

Δείτε παίξιμο φυσαρμόνικας σε Δωρικό Τρόπο με φυσαρμόνικα Natural minor key: ΕΔΩ

Δείτε παίξιμο φυσαρμόνικας σε Δωρικό Τρόπο με φυσαρμόνικα major key: ΕΔΩ

Ποιμενικό Μινόρε

Δείτε παίξιμο φυσαρμόνικας σε Ποιμενικό Τρόπο με φυσαρμόνικα ‘’Stefanos Romanian Minor’’: ΕΔΩ

Φωτογραφία με όλες τις κλίμακες Ποιμενικού Μινόρε και μέθοδος για κούρδισμα από Φυσικό Μινόρε σε Ποιμενικό Μινόρε:  ΕΔΩ

Ελληνικά Blues για φυσαρμόνικα

 Γλάρος: Η κιθάρα παίζει σε G και η φυσαρμόνικα σε C Blues 2nd position (cross harp)

Καταρρέω: Η κιθάρα παίζει σε Β και η φυσαρμόνικα σε Ε Blues 2nd position (cross harp)

Νύχτα Καταστροφής: Η κιθάρα παίζει σε C και η φυσαρμόνικα σε F Blues 2nd position (cross harp)

Μινόρε Δυτικής σε διάφορους ρυθμούς

 Hit the road jack

Η κιθάρα παίζει σε Abm και η φυσαρμόνικα σε Abm Nat key Lee Oscar ή Εbm key Hohner σε 2nd position (cross harp)

Αρλέτα - Bar Το Ναυάγιο 

 Η κιθάρα παίζει σε Em και η φυσαρμόνικα σε Em Nat key Lee Oscar ή Am key Hohner σε 2nd position (cross harp)

Σχετικά άρθρα στο Musicheaven:

• Blues με φυσαρμόνικα: ΕΔΩ και ΕΔΩ
• Κλίμακες Μινόρε: εδώ
• Βασικά Στοιχεία Αρμονίας: ΕΔΩ
• Πεντατονικές κλίμακες: ΕΔΩ