Jefferson Airplane

Κυριάρχησαν στην αμερικανική μουσική σκηνή κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του '60 και θεωρούνται ως πρωτοπόροι του ψυχεδελικού ροκ.

Πρωτοσχηματίσθηκαν το 1965 στο San Francisco των ΗΠΑ και έπαιζαν ένα μείγμα folk και Rock μουσικής, με επιρροές από τον Bob Dylan, τους Βeatles αλλά και τους σπουδαίους τζαζίστες της εποχής. Μέχρι το 1972 που διαλύθηκαν, πέρασαν από τις γραμμές του συγκροτήματος πολλοί διαφορετικοί μουσικοί - άλλοι ευκαιριακά και άλλοι μονιμότερα, προσδίδοντας στον ήχο τα πιο πειραματικά και ψυχεδελικά χαρακτηριστικά που γνωρίζουμε σήμερα.

Όντας το σπουδαιότερο όνομα της Δυτικής Ακτής, οι JA αγόρασαν σύντομα το δικό τους χώρο στο San Francisco (το κτήριο στη Fulton Street 2400) και το μετέτρεψαν σε ένα είδος μουσικού κοινοβίου, γύρω από το οποίο συσπειρώθηκαν δεκάδες μουσικοί και γκρουπ. Μέχρι και ο Μάνος Χατζιδάκις έζησε εκεί για μερικούς μήνες, στο διάστημα της ολιγοετούς αυτοεξορίας του στην Αμερική. Επιπλέον, τα μέλη τους συμμετείχαν παράλληλα και σε άλλα συγκροτήματα, όντας σε μία σχέση διαρκούς ανατροφοδότησης με το δημιουργικό οργασμό που συγκλόνιζε τη Δυτική Ακτή των ΗΠΑ στα τέλη της δεκαετίας του '60, εν μέσω του πολέμου του Βιετνάμ και της αντιπολεμικής εξέγερσης των νέων.

Σημείο-τομή στην ιστορία του γκρουπ είναι η προσχώρηση της Grace Slick το 1966. Πέρα από την εκπληκτική φωνή της (για πολλούς η κορυφαία του ροκ μετά τη Janis Joplin), η Slick έφερε από το προηγούμενο συγκρότημά της δύο τραγούδια που θα γίνονταν το σήμα-κατατεθέν των Jefferson Airplane, τα Somebody to Love και White Rabbit. Γενικά, ως κύριος πυρήνας του συγκροτήματος θεωρούνται οι:

* Grace Slick, φωνή - μέλος από το 1966.
* Marty Balin, φωνή - ιδρυτικό μέλος. Αποχώρησε το 1970.
* Jorma Kaukonen, κιθάρα - ιδρυτικό μέλος.
* Paul Kantner, κιθάρα - η 'ψυχή' του γκρουπ, προσχώρησε δύο μήνες μετά τη δημιουργία του.
* Jack Casady, μπάσο - μέλος από το 1966.
* Spencer Dryden, τύμπανα. Μέλος από το 1966.

Μετά τη διάλυση του συγκροτήματος (1972) προέκυψαν διάφορα διάδοχα σχήματα από τα πρώην μέλη, με κυριότερα αυτά των Jefferson Starship και Hot Tuna. Κανένα όμως από αυτά δεν πλησίασε την καλλιτεχνική και εμπορική επιτυχία των JA.
Δισκογραφία

Συνολικά το γκρουπ κυκλοφόρησε 10 δίσκους (LP's). Από αυτούς οι 7 είναι ηχογραφημένοι στο studio με πρωτότυπο υλικό, οι 2 είναι ηχογραφήσεις από συναυλίες τους, όπου παίζουν νέα μαζί με παλαιότερα τραγούδια, και άλλος ένας είναι συλλογή με τα καλύτερά τους.

Πολύ καιρό μετά τη διάλυσή τους η RCA Victor κυκλοφόρησε δύο ακόμα συλλογές, οι οποίες περιλαμβάνουν τα γνωστότερα κομμάτια τους.

Jefferson Airplane Takes Off
(1966, RCA Victor)
Blues From An Airplane (Balin/Spence), 2. Let Me In (Balin/Kantner), 3. Bringing Me Down (Balin/Kantner),4. It's No Secret (Balin), 5. Tobacco Road (Warnick), 6. Runnin' 'Round This World (Balin/Kantner), 7. Come Up The Years (Balin/Kantner), 8. Run Around (Balin/Kantner), 9. Let's Get Together (Powers), 10. Don't Slip Away (Balin/Spence), 11. Chauffeur Blues (Melrose), 12. And I Like It (Balin/Kaukonen)

Είναι το πρώτο LP του συγκροτήματος. Ηχογραφήθηκε το 1965 και κυκλοφόρησε ένα χρόνο αργότερα. Δεν έγινε μεγάλη επιτυχία (έφθασε μέχρι το Νο 128 του Billboard), αλλά έδωσε τα πρώτα δείγματα γραφής για το τί επρόκειτο να ακολουθήσει. Μεγαλύτερη επιτυχία ήταν το It's No Secret.

Surrealistic Pillow
(1967, RCA Victor)
1. She Has Funny Cars (Balin/Kaukonen), 2. Somebody To Love (Slick), 3. My Best Friend (Spence), 4. Today (Balin/Kantner), 5. Comin' Back To Me (Balin), 6. 3/5 Of A Mile In 10 Seconds (Balin), 7. D.C.B.A.-25 (Kantner), 8. How Do You Feel (Μastin), 9. Embryonic Journey (Kaukonen), 10. White Rabbit (Slick), 11. Plastic Fantastic Lover (Balin)

Ο ήχος ισορροπεί ανάμεσα στις ακουστικές μπαλάντες και την ψυχεδέλεια, η Grace Slick κάνει την πρώτη της εμφάνιση και ο δίσκος εκτοξεύεται στο Νο 3. Θεωρείται ως ο καλύτερος του συγκροτήματος και ένας από τους σημαντικότερους του ροκ. Όλα σχεδόν τα κομμάτια έχουν μείνει στην ιστορία, με προεξάρχοντα τα White Rabbit (ύμνος στο LSD, εμπνευσμένος από το μυθιστόρημα Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων) και το ποπ Somebody To Love. Στο Embryonic Journey o Kaukonen κάνει επίδειξη δεξιοτεχνίας, ενώ στο Plastic Fantastic Lover και στη λεπτή ειρωνεία του She Has Funny Cars φαίνονται τα πρώτα δείγματα της πολιτικοποίησης του συγκροτήματος. Η λυρική μπαλάντα Τοday είναι μέχρι σήμερα αγαπημένη μουσική υπόκρουση σε γάμους.

After Bathing At Baxter's
(1967, RCA Victor)
1. The Ballad Of You & Me & Pooneil (Kantner), 2. A Small Package Of Value Will Come To You Shortly (Blackman), 3. Young Girl Sunday Blues (Balin), 4. Martha (Kantner), 5. Wild Tyme (Katner), 6. The Last Wall Of The Castle (Kaukonen), 7. Rejoyce (Slick), 8. Watch Her Ride (Kantner), 9. Spare Chaynge (Casady/Dryden/Kaukonen), 10. Two Heads (Slick), 11. Won't You Try Saturday Afternoon (Kantner)

Είναι ο πρώτος καθαρά ψυχεδελικός δίσκος των Jefferson Airplane. Τα μέλη του γκρουπ δοκιμάζουν νέους ήχους, αφήνονται σε αυτοσχεδιασμούς, πειραματίζονται στις μίξεις και τις ενορχηστρώσεις. Οι στίχοι μιλούν για LSD, έρωτα αλλά και πολιτική, και το τελικό αποτέλεσμα είναι μία σειρά ονειρικών κομματιών, με γνωστότερα τα Rejoyce, Saturday Afternoon και Wild Tyme. Το συγκρότημα είναι πια το κυρίαρχο της Δυτικής Ακτής. Το LP έφθασε μέχρι το No 17. Στην Ευρώπη συναντάται και ως The Walking Owl.

Crown Of Creation
(1968, RCA Victor)
. Lather (Slick), 2. In Time (Balin/Kantner), 3. Triad (Crosby), 4. Star Trek (Kaukonen), 5. Share A Little Joke (Balin), 6. Chushingura (Dryden), 7. If You Feel (Balin/Blackman), 8. Crown Of Creation (Kantner), 9. Ice Cream Phoenix (Cockey), 10. Greasy Heart (Slick), 11. The House At Pooneil Corners (Balin/Kantner)

Για πρώτη φορά ένα τ
ραγούδι δίνει όνομά του σε ολόκληρο το δίσκο. Η πορεία που χαράχθηκε στο After Bathing At Baxter's συνεχίζεται. Ο δίσκος είναι πιο 'σφιχτοδεμένος', με δυνατές συνθέσεις και εξαίσια φωνητικά. Οι ποιητικοί στίχοι μιλούν για τη σεξουαλική απελευθέρωση αλλά και την αγωνία της εξεγερμένης αμερικανικής νεολαίας να φτιάξει ένα διαφορετικό κόσμο. Τα όνειρα σύντομα διαψεύσθηκαν, αλλά τουλάχιστον το LP έφθασε μέχρι το Νο 6 του Billboard. Όλα τα κομμάτια είναι στο ίδιο υψηλό επίπεδο - ξεχώρισε λίγο περισσότερο το Crown Of Creation με το δίστιχο που αντικατοπτρίζει ολόκληρη την εποχή του: Life is Change; how it differs from the Rocks. Επίσης τo Triad δημιούργησε αντιδράσεις και απαγορεύθηκε σε μερικούς ραδιοσταθμούς, λόγω των αναφορών του σε ερωτικό τρίγωνο.

Volunteers
(1969, RCA Victor)
(Kantner), 2. Good Shepherd, 3. The Farm (Blackman/Kantner), 4. Hey Fredrick (Slick), 5. Turn My Life Down (Kaukonen), 6. Wooden Ships (Crosby/Kantner/Stills), 7. Eskimo Blue Day (Kantner/Slick), 8. A Song For All Seasons (Dryden), 9. Meadowlands, 10. Volunteers (Balin/Kantner)

To Volunteers είναι ο πιο πολιτικός δίσκος των Jefferson Airplane. Οι ενορχηστρώσεις γίνονται λιγότερο πολύπλοκες, οι κιθάρες παίρνουν μεγαλύτερο ρόλο και στην πρώτη γραμμή μπαίνουν οι στίχοι που μιλούν για τον πόλεμο, τον πυρηνικό τρόμο και την αναζήτηση ενός διαφορετικού τρόπου ζωής. Ξεχώρισε το επαναστατικό Volunteers και το We Can Be Together, ένα κάλεσμα για ενότητα όλων των κινημάτων. Κορυφαία όμως στιγμή του δίσκου είναι το Wooden Ships, ένα τραγούδι των Kantner (των Jefferson Airplane), Stills και Crosby (από τους Crosby, Stills & Nash), που διακηρύσσει ότι στον πυρηνικό πόλεμο δεν υπάρχει νικητής και ηττημένος. Έφθασε έως το No 13.

Bark
(1971, Grunt Records)
. When The Earth Moves Again (Kantner), 2. Feel So Good (Kaukonen), 3. Crazy Miranda (Slick), 4. Pretty As You Feel (Casady/Covington/Kaukonen), 5. Wild Turkey (Kaukonen), 6. Law Man (Slick), 7. Rock And Roll Island (Kantner), 8. Third Week In The Chelsea (Kaukonen), 9. Never Argue With A German If You're Tired Or European Song (Slick), 10. Thunk (Covington), 11. War Movie (Kantner)

Με το Bark οι Jefferson Airplane εγκαινιάζουν τη δισκογραφική ετικέτα Grunt Records, η οποία ήταν θυγατρική της RCA Victor και δημιουργήθηκε για να 'στεγάσει' τις προσπάθειες του συγκροτήματος αλλά και των μεμονωμένων μελών του. Αν και το άλμπουμ έγινε εμπορική επιτυχία (Νο 11) και καλλιτεχνικά κινείται σε καλό επίπεδο, φαίνονται τα πρώτα σημάδια κούρασης. O Marty Balin έχει ήδη αποχωρήσει, ενώ συμμετέχει ο Papa John Creach (των Mamas & Papas). Ξεχώρισαν τα Pretty As You Feel και Τhird Week In The Chelsea.

Long John Silver
(1972, Grunt Records)
1.Long John Silver (Casady/Slick), 2. Aerie (Gang Of Eagles) (Slick), 3. Twilight Double Leader (Kantner), 4. Milk Train (Creach/Slick), 5. Son Of Jesus (Kantner), 6. Easter? (Slick), 7. Trial By Fire (Kaukonen), 8. Alexander The Medium (Kantner), 9. Eat Starch Mom (Kaukonen/Slick)

Είναι το τελευταίο studio LP του συγκροτήματος. Παράλληλα με την ψυχεδέλεια, οι JA ανιχνεύουν εδώ τη σχέση τους με την αμερικανική μουσική παράδοση. Οι στίχοι είναι γεμάτοι ειρωνεία για τις κατεστημένες αξίες, όπως η θρησκεία. Συνθετικά όμως ο δίσκος υστερεί του ένδοξου παρελθόντος. Είναι πια σαφές ότι το τέλος είναι κοντά. Ανέβηκε μέχρι το Νο 20 του Billboard.


Ζωντανές Ηχογραφήσεις

Οι Jefferson Airplane κυκλοφόρησαν δύο ζωντανές ηχογραφήσεις. Σε αυτές δε συμπεριλαμβάνονται δεκάδες κυκλοφορίες από παρουσίες τους σε μουσικά φεστιβάλ, με κυριότερα αυτά του Monterey Pop και το Woodstock. Η εμπορική επιτυχία τους δεν καταγράφεται, διότι εκείνα τα χρόνια το Billboard δε συμπεριελάμβανε τις κυκλοφορίες των ζωντανών δίσκων.

Bless Its Pointed Little Head
(1969, RCA Victor)

1. Clergy, 2. 3/5's Of A Mile In 10 Seconds (Balin), 3. Somebody To Love (Slick), 4. Fat Angel (Donovan), 5. Rock Me Baby, 6. The Other Side Of This Life (Neil), 7. Plastic Fantastic Lover (Balin), 8. Turn Out The Lights (Casady/Dryden/Kantner/Kaukonen/Slick), 9. Bear Melt (Casady/Dryden/Kantner/Kaukonen/Slick)

To Bless Its Pointed Little Head είναι η πρώτη ζωντανή ηχογράφηση του γκρουπ. Βασίζεται στις συναυλίες που οι JA έδωσαν στο Fillmore West τον Οκτώβριο του 1968 και στο Fillmore East ένα μήνα αργότερα. Περιέχει τις ζωντανές εκτελέσεις τραγουδιών από το Surrealistic Pillow, καθώς και κομμάτια άλλων συνθετών που δεν περιλαμβάνονται σε κανένα studio LP.

Thirty Seconds Over Winterland
(1973, Grunt Records)

Have You Seen The Saucers (Kantner), 2. Feel So Good (Kaukonen), 3. Crown of Creation (Kantner), 4. When the Earth Moves Again (Kantner), 5. Milk Train (Creach/Slick), 6. Trial By Fire (Kaukonen), 7. Twilight Double Leader (Kantner)

O δίσκος κυκλοφόρησε το 1973, ενώ το συγκρότημα είχε ήδη διαλυθεί. Περιλαμβάνει ηχογραφήσεις από συναυλίες του 1972 (Chicago Auditorium, San Francisco Winterland). Άξια αναφοράς είναι τα σόλα στο Feel So Good. To 1989 κυκλοφόρησε ένα screensaver για ηλεκτρονικούς υπολογιστές, το οποίο είχε εκπληκτική ομοιότητα με τις ιπτάμενες τοστιέρες του εξωφύλλου του δίσκου. Κάποια μέλη των JA κινήθηκαν δικαστικά εναντίον της εταιρίας που το δημιούργησε, έχασαν όμως τη δίκη.


Συλλογές

RCA Victor έχει κυκλοφορήσει συνολικά τρεις συλλογές με τραγούδια του συγκροτήματος. Πιο συγκεκριμένα, οι συλλογές είναι:

* The Worst of Jefferson Airplane, 1970. Καλύπτει την περίοδο από το 1965 έως το 1970.
* 2400 Fulton Street (Anthology), 1987. Στην Ευρώπη κυκλοφόρησε ως διπλό LP με περισσότερα τραγούδια απ' ό,τι στην αμερικανική έκδοση. Είναι η αντιπροσωπευτικότερη συλλογή, περιλαμβάνοντας τραγούδια από όλα τα studio LP's.
* Jefferson Airplane Loves You. Κυκλοφόρησε σε τριπλό CD το 1992 και πέρα από τα γνωστότερα κομμάτια, περιλαμβάνει και ανέκδοτες - σπάνιες ηχογραφήσεις.

Πηγη: Wikipedia