Χρήστος Λεοντής - «Χελιδών ηδομένη…»

Γράφει ο Σπύρος Αραβανής (spiroos)
63 άρθρα στο MusicHeaven

Ο Χρήστος Λεοντής εμπνεύστηκε για πρώτη φορά από τον  Αριστοφάνη, το 1970,  μελοποιώντας τις «Σφήκες» του.  Έξι χρόνια αργότερα και στα πλαίσια της συνεργασίας του με το «Θέατρο Τέχνης» (1973-1982) γράφει τη μουσική για τους «Αχαρνής», παράσταση που ανέβηκε υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Κάρολου Κουν.  Μάλιστα, όπως σημειώνει ο συνθέτης Φίλιππος Τσαλαχούρης στο ένθετο του παρόντος δίσκου, «ακόμη και ο ίδιος ο Χατζιδάκις είχε πει στον Λεοντή ακούγοντας τη μουσική από τους «Αχαρνής» πως θα ήθελε να την είχε γράψει αυτός…». Έκτοτε ακολούθησαν πάρα πολλές συνθέσεις του Λεοντή πάνω σε έργα αρχαίου δράματος και κωμωδίας, καλύπτοντας μια δημιουργική περίοδο 40 περίπου χρόνων (1962-2004). Χαρακτηριστικά της μουσικής του ως προς τις κωμωδίες, η διάθεση σύνθεσης τραγουδιών που μπορούν να ξεπεράσουν τα όρια μιας θεατρικής παράστασης, οι ευφρόσυνοι ρυθμοί συνταιριαγμένοι με λαϊκότροπες μελωδίες και η αμεσότητά της σαν να ξεπηδά μέσα από τα αρχαία κείμενα (οι αρχαίες μελοποιήσεις των οποίων, ως γνωστό δεν διασώθηκαν).

Τον Αύγουστο του 2005 στα πλαίσια του Ελληνικού Φεστιβάλ ο Λεοντής έδωσε στο Ηρώδειο την παράσταση «Χελιδών ηδομένη… και τραγούδια ευφρόσυνα!». Στο πρώτο μέρος τη βραδιάς παρουσιάζονται  πέντε μουσικές ενότητες από τις κωμωδίες του Αριστοφάνη, «Αχαρνής», «Σφήκες», «Ιππής», «Πλούτος» και  «Ειρήνη» και ακολουθούν άλλα τραγούδια του συνθέτη. Για την πραγματοποίηση της παράστασης συνεργάζονται γύρω στα εκατό άτομα. Ανάμεσά τους οι τραγουδιστές Πέτρος Δαμουλής, Δώρος Δημοσθένους, Γιάννης Κούτρας, Μαρία Σουλτάτου, Ιωάννα Φόρτη,  η μικτή Χορωδία τού Πολιτιστικού Κέντρου του Δήμου Κηφισιάς υπό την διεύθυνση του Θανάση Αρβανίτη, δεκαεπταμελής ορχήστρα, το Χοροθέατρο του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, η Σοφία Παντουβάκη (σκηνικά, κοστούμια), ο Χρήστος Τσαγάκης και Χρήστος Λεοντής (τηλεοπτική σκηνοθεσία). Επίσης ο Κωνσταντίνος Ρήγος ανέλαβε τη σκηνοθεσία και τη χορογραφία και ο Σπύρος Παπαδόπουλος την παρουσίαση. Τέλος, ξ καλλιτεχνική διεύθυνση, ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας άνηκε στον ίδιο βεβαίως τον συνθέτη των έργων.

Αυτή, λοιπόν, η βραδιά ηχογραφήθηκε και πρόσφατα εκδόθηκε από τον Μετρονόμο ως cd αλλά και dvd. Πρόκειται για μια από τις πιο προσεγμένες εκδόσεις που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια, ένα ηχητικό και οπτικό ντοκουμέντο πάνω σε έργα ζωής του συνθέτη ο οποίος ξαναβάζει τον γενναία αναρχικό και παμπόνηρα αυθάδη Αριστοφάνη στα χείλη μας.

Θα πρέπει να τονιστεί ακόμα, ότι το σκληρό εξώφυλλο  της δίγλωσσης (αγγλικά/ελληνικά) έκδοσης κοσμείται από τη ζωγραφιά του Διονύση Φωτόπουλου (από την «Ειρήνη» του Αριστοφάνη για την παράσταση του Κάρολου Κουν) ενώ μέσα στο πολυτελές ένθετο βρίσκονται και άλλες ζωγραφιές και σκίτσα του Διονύση Φωτόπουλου, του Δημήτρη Μυταρά, του Κάρολου Κουν, του Κυριάκου Ρόκου, της Μαργαρίτας Μαρασίδου, του Αντώνη Κυριακούλη, μαζί με φωτογραφίες από την παράσταση του Ηρωδείου αλλά και τις θεατρικές παραστάσεις αυτών των κωμωδιών.

Χαρακτηριστικό και επίκαιρο το τραγούδι που παραθέτουμε (έστω και σε στίχους άλλου…)

Πλούτος 1994

Κίρκη θα γίνω
στίχοι: Γιώργης Γιατρομανωλάκης

Καρίων
Κίρκη θα γίνω μάγισσα
που βράζει τα βοτάνια
και κάνει τους συντρόφους μας
κομματικά τσογλάνια.
Σκατά τους έδωσε να φάνε
και τους μάγεψε και πάνε.
Κίρκη θα γίνω γκόμενα
με μαγικό ραβδάκι
να δίνω μίζες άγριες
κι αβέρτα παραδάκι.
Και σεις γουρούνια στη σειρά
όλοι οι χοίροι μια γενιά.

Χορός
Αν είσαι Κίρκη μάγισσα
που βράζει τα βοτάνια
και μου κερνάς πολιτικούς
και γίνονται χαιβάνια,
Οδυσσέας θα γενούμε
κι απ΄τα αρχίδια σε κρεμούμε.
Θα επιβάλλω κάθαρση
και τρομερή λιτότης
που θα χαζέψει σίγουρα
ο κάθε πατριώτης.
Και τα γουρούνια στη σειρά
όλοι οι χοίροι μια γενιά.