Μια βουτιά απ' το ''Κατάστρωμα'' του Κωστή Μαραβέγια

Γράφει ο Πέτρος Παπαντωνάκος (PeterPapantonakos)
6 άρθρα στο MusicHeaven

Εν όψει της πολυαναμενόμενης πρώτης ζωντανής εμφάνισης του Κωστή Μαραβέγια που θα παρακολουθήσω, σκέφτηκα ότι έπρεπε να είμαι ενημερωμένος σχετικά με τα τελευταία μουσικά του έργα. Έτσι ένα Κυριακάτικο μεσημέρι, και ενώ ξεκινούσα εξεταστική την επόμενη μέρα, αποφάσισα να ακούσω τον τελευταίο του δίσκο με όνομα "Κατάστρωμα" που κυκλοφόρησε τον περασμένο Ιούνιο. Η αλήθεια είναι ότι δεν περίμενα να ακούσω αυτά που άκουσα. Ας ξεκινήσουμε την παρουσίαση.

 1) Το πρώτο κομμάτι του δίσκου με τίτλο "Τρία τέταρτα αρχής" είναι ορχηστρικό και μας προδιαθέτει για αυτά που θα ακολουθήσουν στη συνέχεια. Ένα ήρεμο τραγουδάκι, σχεδόν καλοκαιρινό και έντονα αισιόδοξο. Το ακορντεόν ξεχωρίζει και ηρεμεί τον ακροατή.

2) Στο νούμερο δύο ακούμε το πιο γνωστό ίσως τραγούδι του δίσκου με τίτλο "Φάρος". Όμορφο μπουζούκι στην εισαγωγή και σε όλο το τραγούδι, καθώς και πολύ προσεγμένη ενορχήστρωση. Το σύνολο κρίνεται πολύ ικανοποιητικό και θυμίζει οπωσδήποτε νησί, θάλασσα και ήλιο. Τραγούδι αγάπης με ωραίο ρυθμό, ανεβαστικό και στίχοι που ξεχωρίζουν.

 Στο ρεφρέν ακούμε τον Μαραβέγια να τραγουδάει:

 "Αγάπα με όσο μπορείς, να παίρνω δύναμη
Να σ' αγαπώ κι εγώ να παίρνω θάρρος
Κι όταν σαλπάρω στ' ανοιχτά, όταν τα βράχια είναι κοντά
Εσύ φως μου, εσύ φως μου να 'σαι ο φάρος".

3) "Συγχωροδοπέταλα", χορός και εξωτική μουσική. Από τα αγαπημένα μου τραγούδια του δίσκου, ίσως από τα αγαπημένα μου του Μαραβέγια γενικότερα. Ρυθμικό, έντονα εξωτικά στοιχεία παντρεμένα με μπουζούκι, το οποίο έχει ξανά την τιμητική του. Όμορφοι στίχοι ξανά, το τραγούδι περιγράφει μια ερωτική απογοήτευση, ωστόσο δίνει το μήνυμα στον ακροατή να συγχωρεί, να κρατάει τα θετικά και να προχωράει. Εξάλλου, όπως λέει και ο ίδιος ο Μαραβέγιας:

 "Θα ’ ρθει κάτι καλύτερο
μετά απ’ τη μπόρα θα’ ρθει η ξαστεριά
δεν πειράζει κι αν μ’ άφησες
κι ας μου λείπεις κι ας μη με θέλεις πια
κι ας είναι η νύχτα βαριά".

4) Στο νούμερο τέσσερα συναντάμε το "Komasusu", το οποίο έχει πολιτικό στίχο. Ο ίδιος ο Μαραβέγιας δεν έχει αναφέρει δημόσια αν το τραγούδι αναφέρεται στον Αλέξη Τσίπρα [4], παρά έχει αρκεστεί στο να πει πως: "Το τραγούδι αυτό απευθύνεται στον καθένα μας και σε μένα πρωτίστως. Είναι μια υπενθύμιση πως εγώ κι εσείς είμαστε ο κόσμος που θέλουμε τελικά να αλλάξει. Δεν πρέπει να το ξεχνάμε." Καθαρά στιχουργικά, το κομμάτι δεν είναι από τα καλύτερα του Μαραβέγια. Τη φωτεινή εξαίρεση σε αυτό κάνει ίσως το ρεφρέν που δίνει ένα σαφές μήνυμα στους ακροατές και συμβαδίζει με τις δηλώσεις του ίδιου.

 "Να μην ξεχάσουμε
τον εαυτό μας
να αλλάξουμε παιδιά
πριν να αλλάξουμε
τον κόσμο αυτόν που
δεν αλλάζει έτσι απλά

Αχ νεολαία μου το κόμμα σου
σου κομματιάζει τα φτερά
δεν είναι ο ήλιος σου η ελπίδα τους
που έρχεται ξανά".

 Άλλοι στίχοι του τραγουδιού όπως:     

 "Ήρθες απ΄τα αριστερα μουλωχτά πονηρά
για να πάρεις την πρωτιά
Να 'σαι με τους δυνατούς
Απαπα πωπω, να νικήσεις τους κακούς

Μπήκατε πολλοί μαζί αγκαζέ με βιολιά
μα η βάρκα ήταν μικρή
Και καθίσατε μαζί στη μια μεριά, στη σειρά
Κι η βάρκα μπάταρε δεξιά" , δηλώνουν τον πολιτικό χαρακτήρα του τραγουδιού.

5) Επόμενο κομμάτι είναι ένα ιδιαίτερο ζειμπέκικο που λέγεται "Η παρεξήγηση του Φάουστ". Το κομμάτι γράφτηκε για πραγματική ιστορία που σχετίζεται με μια πολιτική δήλωση του Μαραβέγια πριν κάποιο καιρό. Ειδικότερα, ο Κωστής είχε πάει στο μαγαζί Φάουστ και είχε δεχθεί μια μορφή bullying από κάποιον που είχε ακούσει την δήλωση του και προφανώς δεν συμφωνούσε μαζί του [1][2][3]. Όλη αυτή η εμπειρία περιγράφεται μέσα από την "Παρεξήγηση του Φάουστ". Ένα τραγούδι που ίσως δεν ενδείκνυται για live εμφανίσεις, ωστόσο καταγγέλλει τέτοιου είδους περιστατικά. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι πρόκειται για την "απάντηση" του Μαραβέγια με αφορμή το συμβάν. Αυτό φαίνεται καθαρότερα και από τους στίχους:

 "Σου μίλησα για όνειρα
μου πήρες το κεφάλι
καμάρι Ελληνάρα μου
αγύριστο κεφάλι

Το σπίτι σου το έκαψες
ζεστάθηκες λιγάκι
επαίτης τώρα μου ζητάς
θεσούλα στο παγκάκι".

 
6) Στο νούμερο έξι συναντάμε το "Μια Κυριακή απόγευμα", το οποίο ξεκινά με μια τηλεφωνική συνομιλία του Μαραβέγια με μια γυναίκα στα ιταλικά. Επίσης τραγούδι αγάπης, ήρεμο και με μουσική που γαληνεύει. Ίσως όχι το πιο ξεχωριστό τραγούδι του δίσκου, κατά τη γνώμη μου, έχει παρ'όλα αυτά μια ομορφιά και γεμίζει εικόνες και συναισθήματα τον ακροατή.

 "Μια Κυριακή απόγευμα
με μέθυσες και πάλι
σπαρακτικά ερωτόλογα
μου είπες μες στη ζάλη

Μια Κυριακή απόγευμα
γλεντούσε η μοναξιά μου
μέχρι που μου πες σ’ αγαπώ κι
ήρθε το φως μπροστά μου"

7) "Ζεστό κρασί" και ένα τραγούδι πιο κοντά σε αυτά που μας έχει συνηθίσει ο Μαραβέγιας τα προηγούμενα χρόνια. Είναι ένα τραγούδι γρήγορο με ωραία μουσική, ρυθμικό και οπωσδήποτε είναι από τα τραγούδια του δίσκου που μπορούν να γίνουν εύκολα γνωστά στο ευρύ κοινό. Άλλωστε και ο ίδιος το έχει παίξει στο αφιέρωμα που έκανε για αυτόν η εκπομπή "Στην υγειά μας", στις 14 Ιανουαρίου. Μέσα στο τραγούδι υπάρχουν σταδιακές εναλλαγές ρυθμού από αργό σε πιο γρήγορο και το ανάποδο. Επιπλέον, σε ένα ακόμα τραγούδι του δίσκου οι στίχοι είναι αρκετά ικανοποιητικοί. Θετικό το μήνυμα που μας δίνει ο Κωστής, ειδικότερα στο ρεφρέν μας τραγουδάει: 

"Πιές τη ζωή σαν το κρασί
και μην ρωτάς την ώρα
Ζούμε μονάχα μια φορά 
βάλε φωτιά στο τώρα

Πιές τη ζωή σαν το κρασί
και μην ρωτάς προχώρα
Ζούμε μονάχα μια φορά 
βάλε φωτιά συγχώρα"

8) "Μπορείς να φύγεις". Μελαγχολικό τραγούδι, επηρεασμένο από άλλα μουσικά είδη που μας μαγεύουν, δείχνει μια απογοήτευση και μια τελική απάθεια που προκαλεί ο έρωτας μερικές φορές. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αναφέρεται στον φαύλο κύκλο του έρωτα, που μια μας ανεβάζει ψηλά και μια μας κατεβάζει με επώδυνο τρόπο και αυτό μοιάζει να συνεχίζεται για πάντα. Για κάποιον που τον αγγίζει άμεσα το θέμα του τραγουδιού οι στίχοι μπορεί να μοιάζουν και σπαρακτικοί. Αξιοσημείωτο είναι το σόλο πιάνο που υπάρχει κάπου στη μέση του τραγουδιού. 

"Μπορείς να φύγεις, μπορείς
μην σπαταλάς τα φιλιά
η αγάπη μας δε χορταίνει πια 
μας τρώει τα σωθικά

Μπορείς να φύγεις, μπορείς
ο χρόνος δε σταματά
σβήνει τα δάκρυα σιγά σιγά 
βασανιστικά"

9) Στο νούμερο εννιά συναντάμε το "Λιμάνι η καρδιά σου". Ο ρυθμός είναι ένα ήρεμο βαλς, το τραγούδι θυμίζει κάτι από ρεμπέτικο και οι στίχοι μιλούν επίσης για τον έρωτα. Ένα τραγούδι που σε ταξιδεύει και δημιουργεί συναισθήματα νοσταλγίας. 

"Λιμάνι βρήκα στην καρδιά σου, και ξαποσταίνω εδώ
σπάω πυξίδα, καίω χάρτες, άγκυρα ρίχνω και βουτώ"

10) "Βάρκα στο γυαλό" στο νούμερο δέκα και βλέπουμε τον Μαραβέγια να πειραματίζεται και με άλλα είδη μουσικής σε αυτόν τον δίσκο, αφού ο ρυθμός είναι βγαλμένος από την ελληνική παράδοση.  Ένα χαρούμενο και οπωσδήποτε χορευτικό τραγούδι, το οποίο ο Κωστής τραγουδάει με μεγάλη διάθεση όπως φαίνεται στο δίσκο, αλλά και στα live.

"Να μουνα βάρκα στο γιαλό
στην Κρήτη και στην Αμοργό
να χω σπασμένα τα κουπιά
να χω σκισμένα τα πανιά

Σκαρί να δίνω για βουτιά
κρυψώνα για καυτά φιλιά
να μουνα βάρκα στο γιαλό
να χαίρεστε και σεις και γω".

11) "Όμορφη πτώση". Από τις ομορφότερες, προσωπικά, μουσικές στιγμές και εμπνεύσεις του Κωστή σε αυτό το CD. Δημιουργεί μια νοσταλγικότητα για μιαν άλλη εποχή, σίγουρα πάρα πολλά συναισθήματα και η φωνή του Μαραβέγια, που σε αυτό το τραγούδι ακούγεται και λίγο μακρινή, σε συνδυασμό με την ήρεμη μουσική επιτείνει όλη αυτή την συναισθηματική φόρτιση. Αξίζει να αναφερθεί πως αυτό το τραγούδι έχει γίνει ήδη ντουέτο με την Νατάσα Μποφίλιου στο αφιέρωμα του "Στην υγειά μας" στον Μαραβέγια, στις 14 Ιανουαρίου. Αξιοσημείωτο είναι επίσης το όμορφο πιάνο που ντύνει το συγκεκριμένο τραγούδι. 

"Όμορφη πτώση στο κενό
Πέφτεις εσύ  
Πέφτω και εγώ
Δεν έχει βάρος η καρδιά
Όταν βουτάς από ψηλά

Γύρω μας στάζουν οι πληγές
Οι ζωές μας δεν επιστρεφουνε
Και ουτε με νοιάζει ο γυρισμός
Μόνο μαζί
Μαζί να πέφτουμε"

12) Στο τελευταίο τραγούδι συμβαίνει κάτι ξεχωριστό, το οποίο και είναι καλό να συμβαίνει. Ο Μαραβέγιας τραγουδάει μαζί με την "Νεανική Χορωδία Λεοντείου Λυκείου Νέας Σμύρνης". Το κομμάτι λέγεται "Τρία τέταρτα ευχής" και η μουσική είναι η ίδια με το πρώτο κομμάτι, το "Τρία τέταρτα αρχής". Όμορφη σύμπραξη και ενδιαφέρον αποτέλεσμα. 

"Γίνε αστέρι, γίνε το κύμα
γίνε ο ήλιος που γεννιέται πρωί
γίνε για λίγο μαύρο σκοτάδι
για να μπορεί της ψυχής μας το φως να φανεί". 

Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το "Κατάστρωμα" είναι ίσως ένα κομβικό σημείο στην καριέρα και την μουσική πορεία του Κωστή Μαραβέγια. Ο καλλιτέχνης κάνει μια στροφή από την ορμή της νεότητας στην πιο ώριμη και μετεξελιγμένη φάση του. Και πράγματι, σε αυτό το δίσκο ο Μαραβέγιας είναι πολύ πιο ώριμος. Στιχουργικά, η αλλαγή είναι φανερή. Ενδιαφέρεται περισσότερο να πει κάτι μέσα από τους στίχους του, να δώσει μηνύματα στον κόσμο, δεν περιορίζεται στο αγαπημένο αλλά συνηθισμένο πλέον "Λαλαλα", ούτε στους απλοικούς στίχους του "Λόλα" (εξαίρεση σε αυτό είναι μάλλον το τραγούδι "Komasusu"). Από αυτή την άποψη λοιπόν λέμε ένα μπράβο στον Κωστή. Ωστόσο, και οι μουσικές επιλογές των κομματιών είναι πολύ ενδιαφέρουσες. Ο Μαραβέγιας σε αυτό το δίσκο δείχνει επιρροές από πολλά είδη, τα οποία και συνδυάζει, φανερώνει περισσότερο τη μουσική παιδεία που αναμφισβήτητα έχει και προσπαθεί να περάσει στοιχεία και στους ακροατές του. Επίσης, τα περισσότερα τραγούδια του δεν είναι εμπορικά και δείχνει ίσως ότι για αυτόν η εμπορική επιτυχία δεν είναι αυτοσκοπός, κάτι που λέιπει από τη σημερινή ελληνική μουσική βιομηχανία. Μέσα στο "Κατάστρωμα" άλλες φορές ο Κωστής πετυχαίνει αποτελεσματικότερα τους στόχους του και άλλες λιγότερο αποτελεσματικά. Ωστόσο, οι προθέσεις και η προσπάθεια δείχνουν ένα αισιόδοξο μέλλον για την πορεία του καλλιτέχνη. 

Πηγές:

1)   Χάρης Ποντίδας (2016). Συνέντευξη: Ο Κωστής Μαραβέγιας μιλάει στο www.tospirto.net . tospirto.net. Ανακτημένο από: http://tospirto.net/music/people/26827

2)   Άρης Δημοκίδης (2016). Μαραβέγιας ξανά. And this time it’s personal. LIFO. Ανακτημένο από: http://www.lifo.gr/articles/mikropragmata/104850

3)   Θάνος Ματζάνας (2016). Κωστής Μαραβέγιας: «Είναι τραγικό να καρπώνεται τη φιλοπατρία ο νεοναζιστικός χώρος». Η ΑΥΓΗ. Ανακτημένο από: http://www.avgi.gr/article/10973/7721917/1-einai-tragiko-na-karponetai-te-philopatria-o-neonazistikos-choros-

4)   Αναστασία Κούκα (2016). Με στενοχωρεί η αδικία και όχι τα κακά λόγια. ΕΘΝΟΣ. Ανακτημένο από: http://www.ethnos.gr/synenteukseis/arthro/me_stenoxorei_h_adikia_kai_oxi_ta_kaka_logia-64762663/