ελληνική μουσική
    Η Ελληνική Μουσική Κοινότητα από το 1997
    αρχική > e-Περιοδικό > Aρθρα

    Νύχτα μαγικιά & Recuerdos de la Alhambra: Μια εκλεκτική συγγένεια

    Ευτυχής σύμπτωση ή ευτυχές «δάνειο» του Μίκη Θεοδωράκη;

    Νύχτα μαγικιά & Recuerdos de la Alhambra: Μια εκλεκτική συγγένεια

    Γράφει ο Σπύρος Αραβανής (spiroos)
    63 άρθρα στο MusicHeaven
    Τρίτη 22 Μαΐ 2012

    Από την παράλληλη ακρόαση των δυο αυτών συνθέσεων εύκολα μπορεί κανεις να διαπιστώσει αρκετά κοινά  μουσικά μέτρα και  κοινή μελωδική βάση χωρίς ωστόσο να υπάρχει απόλυτη ταύτιση.

    Η Μαρία Δημητριάδη (δίσκος «Δελτίο Καιρού», 1980) και η Δήμητρα Γαλάνη (δίσκος «Χαιρετισμοί», 1982) είναι οι πρώτες ερμηνεύτριες του «Ποτέ, ποτέ μαζί» ή αλλιώς «Νύχτα μαγικιά» το πασίγνωστο, δηλαδή, τραγούδι που συνέθεσε ο Μίκης Θεοδωράκης μελοποιώντας στίχους του αδελφού του Γιάννη Θεοδωράκη.


    Πολλά, όμως, χρόνια νωρίτερα, το 1896,  διάσημος Ισπανός συνθέτης και κιθαριστής Francisco Tarrega (1852-1909) συνέθεσε το περίφημο έργο του «Recuerdos de la Alhambra»  (Αναμνήσεις από την Αλάμπρα) έπειτα από ένα ταξίδι του στη Γρανάδα.

    Από την παράλληλη ακρόαση των δυο αυτών συνθέσεων εύκολα μπορεί κανεις να διαπιστώσει αρκετά κοινά μουσικά μέτρα και κοινή μελωδική βάση χωρίς ωστόσο να υπάρχει απόλυτη ταύτιση.



    Ευτυχής σύμπτωση ή ευτυχές «δάνειο» του Μίκη Θεοδωράκη; Από μια σχετική έρευνα δεν προέκυψε κάποια αναφορά του Θεοδωράκη στο έργο του Tarrega χωρίς ωστόσο αυτό το συμπέρασμα να είναι επαρκώς διασταυρωμένο εξαιτίας φυσικά του τεράστιου όγκου συνεντεύξεων και κειμένων του Θεοδωράκη.

    Όπως και να έχει η ιστορία, το σίγουρο είναι πως πρόκειται για δυο από τις μελωδικότερες συνθέσεις οι οποίες έχουν γνωρίσει αναρίθμητες εκτελέσεις.





    Γίνε ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

    Αν σου αρέσει να γράφεις για μουσικά θέματα, σε περιμένουμε στην ομάδα συντακτών του ιστορικού, ανεξάρτητου, πολυφωνικού, υγιούς και δημοφιλούς ηλεκτρονικού περιοδικού μας.

    Στείλε το άρθρο σου

    σχολιάστε το άρθρο


    Για να στείλετε σχόλιο πρέπει να είστε μέλος του MusicHeaven. Παρακαλούμε εγγραφείτε ή συνδεθείτε

    #24707   /   12.06.2012, 19:48   /   Αναφορά

    Είναι  γεγονός  ότι η πρώτη φράση (4 μέτρα) του θέματος θυμίζει το "Αναμνήσεις από την Αλάμπρα" του Tarrrega.


    Tόσο η εισαγωγή όμως, όσο και η εξέλιξη της μελωδίας δείχνουν ότι είναι ένα διαφορετικό κομμάτι, με την προσωπική σφραγίδα του Θεοδωράκη. Που δένει απόλυτα με τον στίχο και δημιουργεί μια πραγματικά «μαγική» νυχτερινή ατμόσφαιρα.


    Είναι πολύ ενδιαφέρον  ότι και το κομμάτι του Tarrega  με τη σειρά του θυμίζει ένα γνωστό, προγενέστερο (1863) κομμάτι άλλου συνθέτη.: Την άρια “Je crois entendre encore” από την όπερα «Αλιείς μαργαριταριών» του George Bizet (1838-1875). Στην οποία μάλιστα υπάρχει η φράση “Oh, nuit enchanteresse” - «Ω, νύχτα μαγεμένη»  κατά τους ελληνικούς στίχους !-. Βέβαια εδώ ο ρυθμός είναι 4/4 αντί ¾, αλλά η ρυθμική αγωγή είναι επίσης αργή (Andante)  και η κλίμακα επίσης ελάσσων.


    Σύμπτώσεις ή εκούσια δάνεια; Το σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται για αντιγραφή, αλλά για πρωτότυπες, αριστουργηματικές μουσικές δημιουργίες.


    Δεν είναι η μόνη περίπτωση κομματιού που θυμίζει κάποιο άλλο. Ενδεχόμενες επιρροές σε ένα μουσικό έργο από προηγούμενα ακούσματα ούτε αναπόφευκτες είναι, ούτε καταδικαστέες. Επίσης, αν με τα 24 γράμματα του αλφαβήτου υπάρχουν πιθανότητες να προκύψουν παρόμοιες λέξεις ή φράσεις, με τις νότες που είναι μόνο 7 (ή έστω 12 της χρωματικής κλίμακας) οι πιθανότητες είναι πολύ περισσότερες!


    Υπάρχουν πολλά παραδείγματα  μελωδιών που θυμίζουν άλλες. Π.χ. «Αγάπη πούγινες δίκοπο μαχαίρι» (Χατζηδάκι) το «Τρελέ τσιγγάνε» (Τσιτσάνη). «Διότι δεν συνεμορφώθην -Αλικαρνασσός Παρθένι» (Θεοδωράκη) τη Φραγκοσυριανή (Βαμβακάρη). «Σε τούτα δω τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει» το «Καπνουλού μου όμορφη» (Δημ. Γκόγκου-Μπαγιαντέρα) κοκ.


    Δεν θα ξεχάσω το νοερό «χαστούκι» που ένιωσα να «έφαγα» στην Αγγλία  το 1972 όταν παρατήρησα σε μια Αγγλίδα που σιγοψιθύριζε τη μελωδία του «Ήλιε μου, ήλιε μου βασιλιά μου» : -Greek composer! Μάνος Χατζηδάκις!  και  πήρα την κοφτή απάντηση : - Wolfgang  Amadeus Mozart!!!


    Λέγεται πως ο Χατζηδάκις όταν  του παρατήρησαν ότι η μελωδία θυμίζει τη συμφωνία Νο 40 του Μότσαρτ,  απήντησε ότι ο τίτλος «Χασάπικο 40» το υποδηλώνει έμμεσα. Για να καταλήξει : «Οι ταλαντούχοι κλέβουν, οι ατάλαντοι αντιγράφουν». Και είχε δίκηο, διότι κατάφερε να βάλει την «κλασσική» μουσική σε κάθε ελληνικό σπίτι, παντρεύοντας τη μελωδία του Μότσαρτ με το χασάπικο!.