Πριν από 41 χρόνια, σαν σήμερα, στις 8 Φεβρουαρίου το 1972 πέθανε ο Μάρκος Βαμβακάρης και επειδή ήθελα να τραβήξω λίγο την προσοχή και την μνήμη σας, σκέφτηκα να μην σας κουράσω με τα γνωστά και χιλιοειπωμένα (υπάρχουν άλλωστε στο ΜΗ προγούμενα σχετικά άρθρα) αλλά να αναρτήσω ένα βίντεο. Κάποιοι θα το έχετε δει σίγουρα, ίσως υπάρχουν όμως και μερικοί που δεν το γνωρίζουν και με την δυνατότητα που μου δίνει η μουσική μας σελίδα, κάνω την ανάρτηση.
Για τον Μάρκο μιλάει ένας άνθρωπος που τον γνώρισε, ο Γιώργης Χριστοφιλάκης, με γλώσσα ιδιαίτερη και σε κάποια σημεία εκφράσεις ελευθεριάζουσες που -πιθανόν- να σοκάρουν ορισμένους. Εμένα σαν άτομο δεν με ενοχλεί όταν τα σύκα τα λένε με το όνομά του "σύκα".... αν κάποιοι ενοχλούνται θα πρότεινα να μην το ακούσουν.
Και μια επισήμανση ακόμη. Πριν δείτε και ακούσετε την συνέντευξη ρίξτε μια ματιά στον Γιώργη Χριστοφιλάκη, για να γνωρίζετε ποιός είναι ο ομιλητής. http://www.eeths.gr/full_product1.php?prod_id=taktika_160
Σημείωση του ιδίου : Γιώργη Χριστοφιλάκη Αρχείο.Είναι μια συνέντευξη που έδωκα στον Βασιλόπουλο - ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ.Μιας ώρας περίπου...Ήτο για την Εκπομπή του.Επειδή γνώριζα ότι θα χρησιμοποιούσε σπαράγματα του Λόγου μου,έθεσα έναν όρο : Να μου δώκει ένα Αντίγραφο.Η Κουβέντα εγίνει στο Κονάκι μου.Δάσος Χαϊδαρίου μεριά....
Στη φωτογραφία ο Μάρκος Βαμβακάρης με τον Γιώργη Χριστοφιλάκη, είναι μία από τις 7 έγχρωμες φωτογραφίες του Μάρκου, που τραβήχτηκαν από τον ίδιο και ανήκουν στο αρχείο του. Και όπως λέει ο ίδιος είναι οι μοναδικές έγχρωμες φωτογραφίες του Μάρκου.
ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ!!! Από τα ωραιότερα τραγούδια του Μάρκου. Ηχογραφήθηκε το 1933. Με το τραγούδι αυτό καθώς και το "ΧΑΡΜΑΝΗΣ" και "ΔΕΡΒΙΣΗΣ" βγήκε στη δισκογραφία για πρώτη φορά ο Μάρκος με την ΟΝΤΕΟΝ-PARLOPHON παρότι είχε ηχογραφήσει πιο πριν με την COLUMBIA και τη His Master's Voice οι οποίες ωστόσο δεν κυκλοφόρησαν αμέσως τα τραγούδια (ΕΦΟΥΜΑΡΑΜ' ΕΝΑ ΒΡΑΔΥ, ΤΑΞΙΜ ΣΕΡΙΦ, ΜΟΡΤΙΣΣΑ ΧΑΣΙΚΛΟΥ) που είχαν ηχογραφήσει παρά μόνο μετά την επιτυχία που είχε το ΚΑΡΑΝΤΟΥΖΕΝΙ και τα άλλα δύο. Ζεϊμπέκικο. Ορχήστρα με μπουζούκι (Μάρκος) και κιθάρα (Σπύρος Περιστέρης). Το "αραμπιέν" και το "καραντουζένι" είναι τρόπος κουρδίσματος του τρίχορδου μπουζουκιού.
[από τις πληροφορίες του Π.Κωνσταντόπουλου που ανέβασε το βίντεο]
Στο βίντεο, που παραθέτει η προλαλήσασα, ακούμε το πρώτο τραγούδι που ηχογραφήθηκε με μπουζούκι !!! Προσοχή : Το πρώτο τραγούδι που ηχογραφήθηκε στην Ελλάδα με μπουζούκι, στο θρυλικό εργοστάσιο της Columbia [που, δυστυχώς, κάποιοι φρόντισαν να μείνει ερείπιο ... χωρίς να συνειδητοποιούν ότι με αυτόν τον τρόπο μένει ερείπιο και η ιστορία του ελληνικού τραγουδιού] !!! Πριν απ' αυτό, είχαν υποπέσει στην αντίληψή μου [την εποχή που, ως 20-22χρονος φοιτητής είχα παθιαστεί με το ρεμπέτικο και μάζευα κασέτες με αυθεντικές ηχογραφήσεις, μελετούσα με πάθος την "Ρεμπέτικη Ανθολογία" του Σχορέλη και τα "Ρεμπέτικα Τραγούδια" του Πετρόπουλου κλπ] δύο άλλες ηχογραφήσεις, προγενέστερες αυτού του τραγουδιού : Το "Μινόρε του τεκέ", με το μπουζούκι του Χαλκιά [πάνω σε αυτό βασίστηκε το "Μινόρε της αυγής"] και το "Τουτ' οι μπάτσοι που 'ρθαν τώρα" με τον Γιάννη Ιωαννίδη, όπου συνοδεύει στο μπουζούκι ο Μανώλης Καραπιπέρης [γι' αυτό στην ηχογράφηση ακούμε την προσφώνηση :"Γεια σου Μάνιο, Καμινιώτη μπουζουξή" !!! ] !!! ’υτές όμως οι ηχογραφήσεις έγιναν στην Αμερική στη δεκαετία του 1920 [ίσως να υπάρχουν κι άλλες "αμερικάνικες" ηχογραφήσεις με μπουζούκι εκείνης της εποχής, αλλά μου διαφεύγουν] !!!
Εν πάση περιπτώσει, με το "Καραντουζένι" ["έπρεπε να 'ρχόσουνα μαγκά μες στον τεκέ μας"] του Βαμβακάρη σηματοδοτείται η νέα εποχή για το ρεμπέτικο [αλλά και το ευρύτερο λαϊκό] τραγούδι !!! Είναι, όπως προείπα, η πρώτη εν Ελλάδι ηχογράφηση με μπουζούκι, το οποίο, πλέον, καθιερώνεται ως "το βασικό και πρωταγωνιστικό όργανο του ελληνικού τραγουδιού" !!! Μέχρι το 1933, η "ρεμπέτικη ορχήστρα" είχε για βασικά της όργανα το κανονάκι και το βιολί [καμιά φορά και ούτι και μαντολίνο] !!! Τα τραγούδια των πολύ σπουδαίων Μικρασιατών τραγουδοποιών, όπως του Τούντα, του Βαγγέλη Παπάζογλου, του Κώστα Σκαρβέλη κλπ, ήταν ενορχηστρωμένα με αυτόν τον τρόπο, μιας και οι δημιουργοί τους έφεραν μαζί τους την παράδοση της πατρίδας τους !!! Όμως, απ' το 1933, που ηχογραφήθηκε το τραγούδι του Μάρκου ... η κάπως πιο "πολυμορφη" μικρασιάτικη ορχήστρα αντικαταστάθηκε από το λιτό & δωρικό σχήμα : ένα μπουζούκι και μια κιθάρα και η φωνή του μπουζουξή ήταν υπερ-αρκετά !!!
Ο Πάνυ και μερικοί ακόμη είναι "βιβλιοθήκες" ρεμπέτικου που κυριολεκτικά χάνεσαι -όπως είπες- αλλά το σπουδαιότερο, χαίρονται ειλικρινά να μοιράζονται. Το βίντεο να το δεις :)
Παρά τις ενθουσιώδεις υπερβολές (ποιητική αδεία) και την ελευθεροστομία της, η συγκλονιστική συνέντευξη - καταπέλτης του Γιώργη Χριστοφιλάκη που ανέβασε η mary_omikron αποτελεί σημαντικό και πολύτιμο ιστορικό ντοκουμέντο.
Όπως γράφω και στο άρθρο Το αστικό λαϊκό τραγούδι , το ρεμπέτικο είναι για την Ελλάδα ό,τι το μπλούζ για την Αμερική, το φάντο για την Πορτογαλλία, το τάνγκο για την Αργεντινή κλπ. Όμως, σε αντίθεση με τις αντίστοιχες λαικές μουσικές άλλων χωρών που έχουν διεθνώς αναγνωρισθεί, το ρεμπέτικο άργησε πολύ να αναγνωρισθεί από την ίδια του τη χώρα. Πολεμήθηκε, κυνηγήθηκε, συκοφαντήθηκε, διαστρεβλώθηκε και αγνοήθηκε συστηματικά.
Η Ελλάδα είναι ίσως μοναδική θλιβερή περίπτωση χώρας που αρνήθηκε και πολέμησε τη μουσική της!
Η πρώτη γραμμοφώνηση ρεμπέτικου με μπουζούκι στην Ελλάδα έγινε τον Νοέμβριο του 1932 από τον Μάρκο και ήταν το τραγούδι του «Εφουμέρναμε ένα βράδυ» στην Columbia. O δίσκος δεν προωθήθηκε από την εταιρεία. Έτσι ο Μάρκος απευθύνθηκε στην Odeon-Parlophone του Μίνωα Μάτσα, στην οποία το 1933 γραμμοφώνησε το «Καραντουζένι» κ.ά. τραγούδια, που γνώρισαν μεγάλη εμπορική επιτυχία.
Ο Μάρκος θεωρείται ο «πατριάρχης» του ρεμπέτικου.
Του είχαν το παρατσούκλι «Φράγκος» επειδή ήταν καθολικός.
Πολλά μπράβο στην mary_omikron που μου θύμισε αυτή την συνέντευξη.Η αλήθρια είναι πως την είχα ξεχάσει τελείως αλλά κατάλαβα πως είχα μεγάλη ανάγκη να την ξαναδώ.Απο προχθές την έχω δει ίσα με 4 φορές.Δεν ξέρω τι άλλο να πω.Ότι καλύτερο έχω δει τον τελευταίο καιρό.
me prolaves mairy.. pantos to mono binteo ntokoumento pou eida ton marko na paizei an thumamai kala einai germanikis paragogis..aa re ntalaras pou mas xreiazete..
H συνέντευξη με τον Γιώργη Χριστοφιλάκη είναι απόλαυση, συγκίνηση, γέλιο και προβληματισμός, και μια πίκρα, ένα παράπονο για την αχαριστία και την αγνωμοσύνη μερικών κατά τα άλλα σπουδαίων...
Τον αχάριστο άνθρωπο, όταν τον καθήσεις στον ώμο σου, θα προσπαθήσει να ανέβει στο κεφάλι σου. -Σαίξπηρ-
Κρατώ αυτό για τους συνθέτες 10ης κατηγορίας με τις βίλες και τις πισίνες στη Μύκονο, ενώ η οικογένεια του Μάρκου χρειάστηκε δάνειο για να τον κηδέψει....
Οτι ενώ αυτός έζησε μες τη φτώχεια όντως εκμεταλευόμενοι το έργο το πολλοί πιάσαν τη καλή. Οτι κυνηγήθηκε η γνήσια λαϊκή δημιουργία και όπως λέει και ο Κ.Κώστας η Ελλάδα είναι ίσως μοναδική θλιβερή περίπτωση χώρας που αρνήθηκε και πολέμησε τη μουσική της.
Ο Μάρκος είχε ορκιστεί ότι αν δε μάθει να παίζει το μπουζούκι, θα κόψει τα δάχτυλα του με χασαπομάχαιρο...δε λέω να φτάσει κανείς να δώσει ενα τόσο ακραίο όρκο (για τη περίπτωση που όντως θα χρειαστεί να τον τηρήσει) αλλά είναι ενα λαμπρό παράδειγμα που πρέπει να έχει κατανού κάθε νεος και ηλικιωμένος που μαγεύεται απο τους ήχους ενος οργάνου και διστάζει να ξεκινήσει ή νιώθει λίγος.
Δεν είχε γνώσεις μουσικής θεωρίας, φυσικά δεν ήταν βιρτουόζος πάνω στο όργανο, η φωνή του δεν είχε μεγάλη έκταση ήταν ιδιαίτερη και σκληρή, τότε μεγάλες φωνές ήταν ο Ρούκουνας , ο Κάβουρας και πολλοί πολλοί άλλοι εμφανώς πιο χαρισματικοί και ''δουλεμένοι'' απο τον Μάρκο, όμως αυτός παρόλα αυτά μεγαλούργησε. Συνέθεσε και τραγούδησε αριστουργήματα . Και μιλάμε σήμερα για το δωρικό, το απέριττο, το αυθεντικό τραγούδι του που δυστυχώς δε βρέθηκε συνεχιστής ενω γεμίσαμε δεξιοτέχνες και πτυχιούχους που σαλιαρίζουν ανούσια και πολλές φορές χυδαία πάνω στο ίδιο όργανο, πάνω στα ίδια μοτίβα, γράφουν στιχάκια στην ίδια γλώσσα άλλα τόσο αποστειρωμένα και κούφια ώστε αντι για συγκίνηση ή ανατριχίλα να σου προκαλούν απογοήτευση και πλήξη.
Οι δε ρυθμοί και τα κουρδίσματα, ο τρόπος που συνόδευε η κιθάρα το μπουζούκι, -αυτή η περίεργη για τα μαθημένα στη δυτική αρμονία αυτιά μας λιτή παρουσία της- οχι απλά δε πέρασαν σε μας τις νεότερες γενιές, όχι απλά αγνοούμε και δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε αλλά ακούς πολλές φορές και απο κάποιους οτι είναι λάθος..και σου παρουσιάζουν τη δική τους εκδοχή με περισσότερα ακόρδα αλλάγμένο το ρυθμό και φυσικά όλη τη ομορφιά του τραγουδιού να έχει φύγει για περίπατο..πάει να βρεί κανα βιοπαλαιστή που χτυπημένος απο τη μοίρα του δηλαδή το χαρακτήρα του -σύμφωνα με τον Ηράκλειτο- αδιαφορεί και σιχαίνεται το star system, έχει το μπουζουκάκι του σύντροφο πιστό, το'χει παρηγοριά και το τιμά όπως του πρέπει, όπως του αξίζει.
Το τι μπορεί να σου μεταδώσει ο ερασιτέχνης μερακλής μπουζουκτσής όταν έχει ''τα ντέρτια του'' δε συγκρίνεται με τίποτα, όποιος έτυχε να δει μπροστά του αυτό το πράμα δε το ξεχνάει ποτέ, και μάλιστα αρχίζουν να του μπαίνουν ψίλοι:βρε μπας και να πάρω κανα μπουζουκάκι ?να έτσι να γρατζουνάω μωρέ λίγο, όπως-όπως, με μερακλώνει το άτιμο...
Κι επειδή σαν σήμερα, 10 Μαΐου του 1905 γεννήθηκε, αφιερωμένο το παρακάτω στη μνήμη του.
Αυτοβιογραφικό τραγούδι του Μάρκου Βαμβακάρη. Ηχογραφήθηκε το 1933. Σέρβικο-χασάπικο. Τραγουδάει ο ίδιος και παίζει μπουζούκι, ενώ μπαγλαμά παίζει ο Γιώργος Μπάτης.
