Η Ελληνική Μουσική Κοινότητα από το 1997
Έρευνα του Πανεπιστημίου Οξφόρδης για την αρχαία Ελληνική μουσική
BBC News - How did ancient Greek music sound?
Παρακάτω θα δούμε κάποια Ελληνικά συγκροτήματα και καλλιτέχνες, που έχουν στηρίξει και στηρίζουν την αρχαία ελληνική μουσική:
1... Ο Πέτρος Ταμπούρης:
Ο Πέτρος Ταμπούρης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964.
Στις σπουδές του συμπεριλαμβάνεται εκτός από τις καθαρά μουσικές και η πληροφορική στο Ε.Μ.Π. Από μικρή ηλικία ασχολήθηκε με τα λαϊκά όργανα και την ελληνική μουσική.
Είναι δεξιοτέχνης στο κανονάκι αλλά και σε άλλα λαϊκά όργανα. Ανακαλύπτοντας την βυζαντινή εκκλησιαστική μουσική και τη θεωρία της, την ελληνική λαϊκή μουσική και γνωρίζοντας πολλούς λαϊκούς οργανοπαίχτες γρήγορα άρχισε να δραστηριοποιείται και σαν συνθέτης και σαν ερευνητής.
Έχει μια ισχυρή παρουσία τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και την Ευρώπη με δισκογραφικές εκδόσεις και έρευνα πάνω στην αρχαία και την μεσαιωνική - μεταβυζαντινή κοσμική μουσική και τα ελληνικά λαϊκά όργανα. Πειραματίστηκε στην ανακατασκευή αλλά και τις τεχνικές παιξίματος αρχαίων ελληνικών οργάνων.
Επίσης έχει επιμεληθεί δισκογραφικές σειρές με ανατυπώσεις ηχογραφήσεων από δίσκους 78 στροφών του ελαφρού, ρεμπέτικου, σμυρναίικου και δημοτικού ελληνικού τραγουδιού. Στις εργασίες του ανήκουν δισκογραφικές εκδόσεις σχετικές με την παραδοσιακή μουσική των βαλκανικών λαών και το ελληνικό δημοτικό τραγούδι.
Παράλληλα παρουσίασε τραγούδια του σε στίχους του Θοδωρή Γκόνη σε δύο κύκλους τραγουδιών και μελοποίησε το ποίημα "Δωδεκάλογος του Γύφτου" του Κωστή Παλαμά. Τραγούδια του έχουν ερμηνεύσει οι : Γεράσιμος Ανδρεάτος, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Αναστασία Μουτσάτσου, Αλέξανδρος Χατζής, Κώστας Παυλίδης, Χριστιάνα, κ.ά. Έχει συμμετάσχει ως μουσικός σε συναυλίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό συνεργαζόμενος με τους γνωστότερους Έλληνες συνθέτες όπως, τον Γ. Μαρκόπουλο, τον Μ. Χατζιδάκη, τον Ν. Ξυδάκη και άλλους.
Συνέθεσε μουσική για τον εορτασμό το 1996 των 100 χρόνων των σύγχρονων Ολυμπιακών αγώνων που παρουσιάστηκε στο Παναθηναϊκό στάδιο και στην Ατλάντα και παρουσιάζει μουσική του σε συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Έχει γράψει μουσική για το θέατρο στην Ελλάδα, συνεργαζόμενος με κρατικά κυρίως θέατρα για παραστάσεις αρχαίου ελληνικού δράματος. Από το 2000 και μετά άρχισε να γράφει μουσική για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση στο εξωτερικό. (Βραζιλία, Καναδάς, ΗΠΑ). Δημιούργησε και διευθύνει τη μουσική ομάδα "Μέλος αρχαίον" η οποία από το 1996, στα πλαίσια προγραμμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει εμφανιστεί στην Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Αγγλία, Πολωνία σε διάφορες εκδηλώσεις.
2... ΔΑΙΜΟΝΙΑ ΝΥΜΦΗ - (Daemonia Nymphe) :
Οι ''Δαιμονία Νύμφη'' είναι ένα ελληνικό μουσικό συγκρότημα γνωστό κυρίως για τα όργανα που χρησιμοποιεί, τα οποία είναι ανακατασκευές αρχαίων Ελληνικών οργάνων, κατασκευασμένα από τον οργανοτεχνίτη Νικόλαο Μπρά.
Η μουσική τους εκπνέει μια παγανιστική, αρχαιοελληνική ατμόσφαιρα που τους κάνει μοναδικούς.
Το σύνολο ολοκληρώνουν οι στίχοι, γραμμένοι συνήθως στα αρχαία Ελληνικά, με θεματολογία κυρίως βακχικές τελετές και επικλήσεις.
Οι Δαιμoνία Νύμφη δημιουργήθηκαν το 1994 από το Σπύρο Γιασαφάκη και την Εύη Στεργίου.
Μετά από τέσσερα χρόνια δημιουργικής διαδικασίας κυκλοφόρησαν τον πρώτο τους δίσκο με τίτλο Ο βακχικός χορός των νυμφών.
Το 1999 συναντούν τον Νικόλαο Μπρα, έναν κατασκευαστή οργάνων που ήδη από το 1980 ασχολούταν με την κατασκευή αρχαιοελληνικών οργάνων, όπως η λύρα, ο βάρβιτος, η αρχαία κιθάρα και άλλα.
Συνεργάζονται μαζί του και εμφανίζονται για πρώτη φορά ζωντανά στο Αναγεννησιακό φεστιβάλ Ρεθύμνου και αλλού.
Ταυτόχρονα κυκλοφορούν το mini-CD demo "Τυρβασία", το οποίο κάνει την εμφάνισή του σε περιοδικά μέταλ, όπως το Metal Hammer και το Metal Invader, παρότι απέχει μουσικά από την υπόλοιπη ύλη των περιοδικών.
Ειδικότερα το Metal Invader περιλαμβάνει και δύο τραγούδια των Δαιμόνια Νύμφη σε συλλογές που δίνονται δώρο μαζί με το περιοδικό και γράφει διθυραμβικές κριτικές για αυτούς.
Οι εμφανίσεις αυτές, αλλά και το συγκρότημα του αδελφού του Σπύρου Γιασαφάκη οι Fiendish Nymphe (στους οποίους ο Γιασαφάκης συμμετέχει), με παρόμοια θεματολογία, αλλά με Black Metal μουσική, κάνουν τους Δαιμόνια Νύμφη σχετικά γνωστούς σε αυτούς τους μουσικούς κύκλους.
Στη συνέχεια, το Σεπτέμβριο του 2002, το συγκρότημα κάνει ένα μεγάλο βήμα στην πορεία του.
Υπογράφουν συμβόλαιο με την γαλλική εταιρεία Prikosnovenie και κυκλοφορούν τον ομώνυμο δίσκο τους.
Στο δίσκο συμμετέχει σε ένα τραγούδι ο Αλκίνοος Ιωαννίδης στα φωνητικά, ενώ χρησιμοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά οι αντιγραφές των αρχαιοελληνικών οργάνων του Νικόλαου Μπρα.
Δύο μήνες αργότερα, το Δεκέμβριο, το συγκρότημα σε συνεργασία με την Αυστραλή Λουίζα Τζον Κρολ (Louisa John Krol), τον Ιταλό Φραντσέσκο Μπαντσίνι (Francesco Banchini) (μέλος των Αταράξια και των Γκορ) και τους Γάλλους Λις (Lys) κυκλοφορεί το δίσκο "Love Sessions".
Το 2007 κυκλοφόρησε ο επόμενος τους δίσκος με τίτλο ''Κραταιά Αστερόπη'' με τη συμμετοχή του Ψαραντώνη.
Και το πιο πρόσφατο cd τους (2013) τιτλοφορείται ως ''Ψυχοστασία'' (Psychostasia) με τα φωνητικά της Δήμητρας Γαλάνη και του πολυφωνικού σχήματος απο την Ήπειρο.
Πέρα από τα δύο μέλη του συγκροτήματος, στις ζωντανές εμφανίσεις τους την εκτέλεση συμπληρώνουν οι Μαρία Στεργίου (αδελφή της Εύης Στεργίου), Χρήστος Κουκάρας, Δάφνη Κοτσιάνη, Βαγγέλης Πασχαλίδης.
3... ΑΒΑΤΟΝ (Avaton) :
Οι «`Αβατον» σχηματίστηκαν το 1988, όταν ο συνθέτης και μουσικός Γιάννης Παπαδάκης, συναντάει τον ομότεχνό του Παναγιώτη Ξυδιά και αποφασίζουν να δημιουργήσουν μια νέα μπάντα.
Κι οι δυο τους είχαν περάσει μεγάλο τμήμα της δεκαετίας του '80 σπουδάζοντας μουσική στο εξωτερικό, στη Γαλλία ο πρώτος, στη Γερμανία ο δεύτερος.
Στην αρχική μορφή της μπάντας συμμετείχε και ο Νίκος Γράψας, που αποχώρησε αργότερα.
Στην Ελλάδα εκείνη την εποχή η έθνικ μουσική έκανε τα πρώτα της δειλά βήματα, ενώ η μουσική τους βασίζεται στον αρχαίο λόγο.
Το 1991, οι «Αβατον» επιλέγονται από τον Μάνο Χατζιδάκι και ηχογραφούν για το «Σείριο» το πρώτο ομώνυμο άλμπουμ τους.
Δύο χρόνια αργότερα, κι ενώ το γκρουπ έχει ξεκινήσει τις ζωντανές εμφανίσεις, ηχογραφούν το δεύτερο άλμπουμ τους «Ερως Αελίω», ενώ το 1996 κυκλοφόρησε το «Εξ Αδοκήτω» το οποίο τους κάνει γνωστούς, καθώς οι πωλήσεις του ξεπέρασαν τα 16.000 αντίτυπα. Ο δίσκος αυτός είναι βασισμένος πάνω σε στίχους της Σαπφούς.
Το 2001 ηχογράφησαν τον τελευταίο δίσκο τους με τίτλο «Κόσμον», στον οποίο συμμετέχει πλειάδα μουσικών μεταξύ των οποίων ο βιολιστής Γιώργος Μαγκλάρας, ενώ φωνητικά στο τραγούδι «Γερανός» κάνει η Natacha Atlas. Πρόκειται για ένα έργο που στηρίζεται σε δύο ρητά: του Ηράκλειτου ότι «αυτόν τον κόσμο δεν τον έπλασε κανένας θεός ή άνθρωπος, παρά υπήρχε πάντα, υπάρχει και θα υπάρχει, μια αιώνια ζωντανή φωτιά, που ανάβει με μέτρο και σβήνει με μέτρο» και του Επίκουρου ότι «δεν πρέπει να βιάζουμε τη φύση αλλά να πειθόμαστε σ' αυτήν».
Κατά τη διάρκεια της 14χρονης πορείας τους, οι Άβατον έχουν συμμετάσχει σε μερικά από τα σημαντικότερα μουσικά δρώμενα, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, εκπροσωπώντας πάντα μια εναλλακτική μουσική κουλτούρα. Τους Άβατον αποτελούν οι:
- Παναγιώτης Ξυδιάς: φωνή & πνευστά
- Νατάσσα Καρβούνη: πλήκτρα
- Ιωάννης Παπαδάκης: κιθάρα & έγχορδα
- Ιωάννα Μητσόγλου: τύμπανα
Μετά το «Κόσμον» το συγκρότημα διαλύεται και το 2003 ο Ιωάννης Παπαδάκης κυκλοφορεί ένα δίσκο με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Εξ-Άβατον».
Επίσης υπάρχουν και οι :
lyre ‘n’ rhapsody :
Το μουσικό σχήμα Lyre ‘n’ Rhapsody δημιουργήθηκε το 2013 με σκοπό την ηχογράφηση και παρουσίαση μελοποιημένων αποσπασμάτων Λυρικής Ποίησης, την διασκευή ελληνικών παραδοσιακών τραγουδιών και την δημιουργία πρωτότυπων συνθέσεων.
Τα κύρια όργανα που χρησιμοποιούνε στο άλμπουμ Awakening the Muse είναι δύο:
Η αρχαιοελληνική Λύρα και το Νταούλι.
Η Λύρα είναι ένα όργανο που υπάρχει ξανά, χάρη στις επίμονες προσπάθειες κάποιων οργανοποιών και μουσικών, που βάλθηκαν να ανασυστήσουν το όργανο αυτό. Ένας από αυτούς είναι ο Νικόλας Μπρας, που έφτιαξε την λύρα της Αλίκης.
Το Νταούλι είναι τύμπανο με διπλή μεμβράνη. Παραδοσιακά παίζεται με δύο ξύλα - τον κόπανο και τη βίτσα- αλλά η Αρετή παίζει με τα χέρια (χωρίς ξύλα) δίνοντας μια διαφορετική εκδοχή στο ύφος του οργάνου.
Η Λύρα και το Νταούλι δημιουργούν ένα ιδιαίτερο είδος «ζυγιάς» (δηλ. ζευγάρι οργάνων), όπου το Νταούλι αγκαλιάζει με τον πλούσιο και βαθύ ήχο του, τον απαλό και ζεστό ήχο της αρχαιοελληνικής Λύρας.
Οι γυναικείες φωνές τραγουδάνε, αυτοσχεδιάζουν μελωδικά και ρυθμικά, και συνηχούν.
Η Αθηνά Χιώτη έχει μελετήσει πλήθος παραδοσιακών τραγουδιών ανά τον κόσμο και απολαμβάνει να παντρεύει αυτούς τους ήχους σε κάθε ερμηνεία της.
Η Ντιάννα Δεληγιάννη παίζει ηλ. μπάσο, τραγουδάει και συνθέτει αντλώντας έμπνευση από τις μουσικές του κόσμου και την εκφραστική γλώσσα του αυτοσχεδιασμού.
Η Αρετή Μίγγου παίζει κρουστά, της αρέσει ιδιαίτερα να αναμιγνύει ήχους και ρυθμούς από διαφορετικές μουσικές παραδόσεις, συνθέτει και μελετάει το Ηπειρώτικο πολυφωνικό τραγούδι.
Η Αλίκη Μαρκαντωνάτου βρήκε στην Λύρα τον ήχο με τον οποίο μπορεί να εκφράσει το προσωπικό της μουσικό ιδίωμα.
Χριστόδουλος Χάλαρης : Έχει κυκλοφορήσει τον δίσκο – cd: “Μουσική της Αρχαίας Ελλάδος”.
“ΛΥΡΑΥΛΟΣ” Το μουσικό σχήμα “Λύραυλος” από την Αθήνα, έχει κάνει δεκάδες συναυλίες σε εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων (Δημοτικά, Γυμνάσια, Πανεπιστήμια, κλπ) για να παρουσιάσει την Αρχαία Ελληνική Μουσική. Έχει επίσης συμμετάσχει σε τελετές αφής της Ολυμπιακής Φλόγας στην Αρχαία Ολυμπία και στα Νέμεα. Ιδρυτής του “Λύραυλου” είναι ο Παναγιώτης Στέφος. Τα μουσικά όργανα κατασκευάζουν οι: Παναγιώτης Στέφος και Μιχάλης Στέφος.
“OΡΦΕΙΑ ΑΡΜΟΝΙΑ” Σχήμα Αρχαιοελληνικής Μουσικής με έδρα τη Θεσσαλονίκη, το οποίο συγκροτήθηκε το 2007 και αποτελείται εξ ολοκλήρου από επαγγελματίες μουσικούς, αποφοίτους Ωδείων και Μουσικών Σχολών. O κ.Αριστοτέλης Βρίτσιος πρόεδρος του Ινστιτούτου “Αριστοτέλης” υπήρξε βασικός συνεργάτης στη στήριξη της δημιουργίας του μουσικού συνόλου.
ΟΡΦΕΙΑ ΑΡΜΟΝΙΑ. Υποστηρίζεται επιστημονικά από το μουσικολόγο και καθηγητή στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Α.Π.Θ., Δημήτρη Θέμελη. Το σχήμα διευθύνει ο Δημήτρης Δελφινόπουλος, μουσικός της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης. Εχουν κάνει εμφανίσεις σε δύο τελετές έναρξης συνεδρίων (ιατρικής και μηχανολογίας), στις εκδηλώσεις “Διονύσου Λόγος” στη Μαρώνεια υπό την αιγίδα του Κρατικού Θεάτρου Θεσσαλονίκης, στα Λείβηθρα (πατρίδα του Ορφέα) στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς) στις 19 Φεβρουρίου του 2008.Επίσης στο θέατρο του Δήμου Σοχού, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, στο Δίον (στην περιοχή Αγιονέρι), και στη Θεσσαλονίκη, στα πλαίσια του Φεστιβάλ «Κ.Ο.Θ. Underground», υπό την αιγίδα του Συλλόγου Μονίμων Υπαλλήλων Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης και του Κ.Ε.Θ.Ε.Α. ΙΘΑΚΗ. Εμφανίσεις του συνόλου έλαβαν χώρα στο Δημοτικό Θέατρο Νέας Καρβάλης στα πλαίσια του Φεστιβάλ «Ακοντίσματος» και στα Στάγειρα, στο Άλσος Αριστοτέλους. Το σχήμα περιλαμβάνει: κιθάρα, 3 λύρες, κιθάρα Σπάρτης, κιθάρα Θράκης,φόρμιγγα, βάρβιτο, τρίγωνο, πυκτίδα, σαμβύκη, αυλό, δίαυλο, φώτιγγα, αυλό του Πανός, κύμβαλα, σείστρα κ.λ.π.
“ΤΕΡΠΑΝΔΡΟΣ” Μουσικό σχήμα με έδρα την Λευκωσία στην Κύπρο. Ιδρυτής και κατασκευαστής των αρχαίων ελληνικών μουσικών οργάνων που χρησιμοποιεί είναι ο καθηγητή μουσικής Μιχάλης Γεωργίου. Έχουν κάνει συναυλίες στο Κούριον, στους Δελφούς, στη Λεμεσσό, την Λευκωσία, στο Μέγαρο Μουσικής, κλπ, καθώς και εκθέσεις στο Κοινοβούλιο, στη Λεμεσσό, κλπ. Χρησιμοποιούν: Μονόχορδο Πυθαγόρα, Ελικών του Πυθαγόρα, Ελικών του Πτολεμαίου, Σύντονον του Πυθαγόρα, Δεκαπεντάχορδος Κανόνας του Πτολεμαίου, Επιγόνειον, Οξύβαφοι, Επτάχορδη Λύρα, Οκτάχορδη Λύρα, Οκτάχορδη Λύρα με κυρτούς βραχίονες, Οκτάχορδη Λύρα παιδική, Οκτάχορδη Κίθαρις, Οκτάχορδη Βάρβιτος, Οκτάχορδη Βάρβιτος με κυρτούς βραχίονες, Οκτάχορδη Βαρύτονος Λύρα, Σανβύκη, Πανδουρίς, Τετράχορδη Αρχαϊκή Κιθάρα, Κιθάρα του Απόλλωνα, Φόρμινξ, Αιωρική Κιθάρα, Ελληνική Σάλπιγγα, Ανατολική Σάλπιγγα, Κέρας, Κόχλος, Σύρινξ, Αυλοί, Δίαυλος, Ψιθύρα, Κύμβαλα, Κρόταλα, Τύμπανο, Σείστρα με κοχύλια, Πήλινα Σείστρα, Μεταλλική Σείστρα, Ρόντρον, κλπ.
“ΑΘΛΕΑΤΡΟΝ” Το μουσικό σχήμα “Αθλέατρον” από την Αθήνα, χρησιμοποιεί την λύρα και τον αυλό.
“ΑΠΕΙΡΩΤΑΝ” Έχει έδρα την Αθήνα. Χρησιμοποιούν τα: λύρα, κιθάρα, βάρβιτο, τρίγωνο, σύριγγα, σείστρα, τύμπανα. Τα όργανα έχει κατασκευάσει ο Βασίλης Νούσιας, ο οποίος και συμμετέχει στο σχήμα. Κύρια δραστηριότητα τους είναι οι συναυλίες. Μεταξύ άλλων, έχουν παρουσιάσει την μουσικοθεατρική παράσταση “Έρως και Ψυχή”.
“ΕΥΕΛΔΩΡ” Το σχήμα από την Αθήνα χρησιμοποιεί τα: λύρα, βάρβιτο, βυκάνη, αυλό, κιθάρα, πανδούρα. Αποτελείται από τους: Γρηγόρη Δρακόπουλο, Μιχάλη Αποστολάκη.
“ΜΕΛΙΠΝΟΟΝ” Το σχήμα που έχει έδρα την Αθήνα, αποτελούν οι: Δημήτρης Αγγέλου, Φένια Παπαδόδημα, Αλίκη Μαρκαντωνάτου. Είχαν κάνει τη μουσική επένδυση στην επίσημη εκδήλωση για το champions league που έγινε στο Ζάππειο τον Μάϊο του 2007.
“ΘΡΙΝΑΚΙΑ” Το σχήμα με έδρα την Αθήνα, έχει ως κύριο χαρακτηριστικό του, το γεγονός ότι είναι το μόνο συγκρότημα Αρχαίας Ελληνικής μουσικής το οποίο χρησιμοποιεί μεταξύ των άλλων Αρχαίων Ελληνικών οργάνων, το Χαλκεόφωνο, το οποίο είναι το αντίστοιχο Αρχαίο Ελληνικό όργανο με τα ντραμς (drums). Αποτελείται από τους: Γιάννη Χατζή, Γιώργο Χατζή. Το χαλκεόφωνο παρουσίασαν, μεταξύ άλλων, σε ειδική εκδήλωση στους Δελφούς.
“ΕΥΡΕΤΗΡΙΟΝ” Ιδρυτής και δάσκαλος του “Ευρετηρίου”, είναι ο συγγραφέας και μουσικός Γιώργος Μανιάτης. Το “Ευρετήριον”, αποδίδει τα σωζόμενα αρχαία Ελληνικά μουσικά κομμάτια καθώς και συνθέσεις του Γ. Μανιάτη. Χρησιμοποιούνται όλα τα κυριότερα Αρχαία Ελληνικά όργανα, κατασκευασμένα από τον Γιώργο Πολύζο.
“ΚΑΒΕΙΡΟΣ” Σχήμα από την Αθήνα. Έχουν κάνει συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Μεταξύ άλλων, αποδίδουν μελοποιημένους ύμνους. Το 2008 έκαναν συναυλίες στα Προμήθεια και τα Ολυμπίεια.
“ΔΕΙΠΝΟΣΟΦΙΣΤΕΣ” Το συγκρότημα χρησιμοποιεί αρχαία όργανα (κυρίως βάρβιτο) μαζί με πιο πρόσφατα. Αποτελείται από τους: Μιχάλη Πρωτοψάλτη, Άνακτα Αέλιο, Βασίλη Καρακότσιο.
“ΑΝΑΣΑ” Χρησιμοποιούν μεταξύ άλλων λύρα, αυλό. Αποτελείται από τους: Αλίκη Μαρκαντωνάτου, Παναγιώτη Καπερνέκα, Ελπίδα Μανουσογιαννάκη, Δημήτρη Ψύχα, Γιάννη Ευσταθόπουλο.
“ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ” Χρησιμοποιούν μεταξύ άλλων Αρχαία Ελληνικά όργανα κατασκευασμένα από το Νικόλαο Μπρά.
-----------------
Εμένα οι φίλοι μου είναι, μαύρα πουλιά....
Εμένα οι φίλες μου είναι, σύρματα τεντωμένα. '' Κατερίνα Γώγου''
[ τροποποιήθηκε από τον/την meryl82, 29-10-2013 15:23 ]
Ένα από τα αρχαιότερα σωζόμενα πλήρη μουσικά κείμενα με μουσική σημειογραφία είναι το Σεικίλου Σκόλιον, σε μικρή επιτύμβια στήλη που βρέθηκε στις Τράλλεις της Μικράς Ασίας. Γραμμένο από τον λυρικό ποιητή και μουσικό Σείκιλο στη μνήμη της γυναίκας του Ευτέρπης.
"Όσο ζεις να λάμπεις,
καθόλου εσύ να μη λυπάσαι.
Γιατί σύντομη είναι η ζωή,
στο τέλος ο χρόνος οδηγεί".
Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται κυρίως στην αρχαία Ελληνική μουσική, είναι τα εξής :
Έγχορδα :
H ΛΥΡΑ : το πλέον διαδεδομένο έγχορδο της αρχαίας Ελλάδας, ένα μουσικό όργανο ιδιαίτερα δημοφιλές αφού δεν ήταν όργανο απαραίτητα των επαγγελματιών. Σύμβολο του Απόλλωνα, η λύρα δεν χρησιμοποιείτο σε εκδηλώσεις σε ανοιχτούς χώρους, ενώ ήταν το κατεξοχήν όργανο για εκπαίδευση των νέων. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως το εθνικό όργανο των αρχαίων Ελλήνων.
Η ΦΟΡΜΙΓΞ : η παλαιότερη ίσως μορφή / εκδοχή της αρχαίας κιθάρας, κατεξοχήν συνδεδεμένη με την απόδοση από ραψωδούς των ομηρικών επών. Θεωρείτο ιερό όργανο και ίσως υπήρξε το πιο αρχαίο έγχορδο.
Η ΚΙΘΑΡA : συνήθως με τετράγωνη βάση είναι το μουσικό όργανο που απαιτεί δεξιοτεχνία γι’αυτό χαρακτηρίζεται ως το όργανο των επαγγελματιών κιθαρωδών και των μεγάλων μουσικών αγώνων. Μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένας πιο τελειοποιημένος τύπος λύρας με περισσότερες χορδές (7 ή 8 χορδές στην κλασσική εποχή ενώ αργότερα συναντούμε και όργανα με περισσότερες) και πιο δυνατό ήχο.
Η ΒΑΡΒΙΤΟΣ : με πιο μεγάλους βραχίονες και ως εκ τούτου με πιο μεγάλες χορδές, το μουσικό αυτό όργανο έχει χαμηλότερη έκταση, και ήχο γλυκύτερο και πιο βαρύ από εκείνο της λύρας.
Η ΠΑΝΔΟΥΡΑ (Ή ΠΑΝΔΟΥΡΙΣ) : τρίχορδο όργανο, πρόγονος του λαούτου, ονομαζόμενο από τους αρχαίους και ως τρίχορδον.
Πνευστά :
Ο ΑΥΛΟΣ & Ο ΔΙΑΥΛΟΣ : το σημαντικότερο αρχαιοελληνικό πνευστό, χρησιμοποιείτο σε όλες σχεδόν τις ιδιωτικές και δημόσιες τελετές, στους εθνικούς αγώνες, στις πομπές και φυσικά στις παραστάσεις τραγωδίας. Είχε χαρακτήρα οργιαστικό και ήταν συνδεδεμένος με την λατρεία του θεού Διονύσου.
Η ΣΥΡΙΓΞ : πνευστό ιδιαίτερα ταπεινής θέσης, χρησιμοποιείτο ευρύτατα από τους ποιμένες ήταν μάλιστα συνδεδεμένη με τον θεό Πάνα – η πολυκάλαμη εκδοχή του οργάνου ονομαζόταν μάλιστα «σύριγγα του Πανός». Η σύριγγα δεν χρησιμοποιείτο για καλλιτεχνικούς σκοπούς.
Η ΣΑΛΠΙΓΞ : Κατασκευασμένη από χαλκό. Δεν χρησιμοποιούνταν για καθαρά μουσικούς σκοπούς, αλλά για πολεμικά σαλπίσματα καθώς και για τελετουργικούς σκοπούς.
ΤΟ ΚΟΧΥΛΙ : μια φυσική σάλπιγγα. Οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν συνήθως τρίτωνα ή κάσση ή στρόμβο.
Κρουστά :
ΤΟ ΤΥΜΠΑΝΟ : όργανο κατεξοχήν «γυναικείο», χρησιμοποιείτο περισσότερο στις οργιαστικές λατρείες – πχ Βακχικές. Όπως και όλα εξάλλου τα κρουστά, δεν χρησιμοποιείτο για καθαρά μουσικούς σκοπούς, αλλά κυρίως σε τελετές και λατρευτικού χαρακτήρα θρησκευτικές εκδηλώσεις.
ΤΑ ΚΡΟΤΑΛΑ (Ή ΚΡΕΜΒΑΛΑ ): ξύλινα κρουστά αντίστοιχα με τις σημερινές καστανιέτες. Χρησιμοποιούνταν για να κρατάνε τον ρυθμό των χορευτών και συνήθως τα κρατούσαν γυναίκες.
ΤΑ ΚΥΜΒΑΛΑ : κατασκευασμένα από μέταλλο, συνδέονταν κατεξοχήν με την διονυσιακή λατρεία και τελετές. Είχαν ασιατική προέλευση και μολονότι χρησιμοποιούντο δεν θεωρούντο όργανα με ουσιαστική αξία.
ΤΟ ΣΕΙΣΤΡΟ : κρουστό αφρικανικής / αιγυπτιακής προέλευσης που με τον οξύ του ήχο αποτελούσε ένα είδος ρυθμικής συνοδείας.
περισσότερα, ΕΔΩ : http://www.tmth.edu.gr/aet/thematic_areas/p300.html
-----------------
Εμένα οι φίλοι μου είναι, μαύρα πουλιά....
Εμένα οι φίλες μου είναι, σύρματα τεντωμένα. '' Κατερίνα Γώγου''
[ τροποποιήθηκε από τον/την meryl82, 30-10-2013 12:17 ]
Η Ύδραυλις ήταν αρχαιοελληνικό αερόφωνο όργανο της αρχαιότητας με ισχυρό και οξύ ήχο, χρησιμοποιούμενο στα θεάματα του ιπποδρόμου και στην εκτέλεση στρατιωτικής μουσικής.
Η ύδραυλις (ή ύδραυλος), το λεγόμενο όργανο του νερού, ήταν επινόηση και εφεύρεση του μηχανικού Κτησίβιου του Αλεξανδρέα. Κατασκευάστηκε στην Αλεξάνδρεια τον 3ο αιώνα π.Χ. και για τον τρόπο λειτουργίας και χρήσης του μας διασώζονται οι περιγραφές του Ήρωνα του Αλεξανδρέως και του Βιτρούβιου.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα του οργάνου αυτού ήταν το υδραυλικό σύστημα πάνω στο οποίο βασιζόταν για να λειτουργήσει, καθώς αυτό ήταν υπεύθυνο για την παραγωγή, κίνηση και ρύθμιση της πίεσης του αέρα, ο οποίος διοχετευόταν στους αυλούς διαμέσου μιας σειράς μοχλών. Η ύδραυλις ήταν μια μεγάλη σύριγγα, όπως η σύριγγα του Πανός, που αποτελείτο από μια σειρά ηχητικών σωλήνων από καλάμι, διαβαθμισμένων ανάλογα με το μήκος τους, μέσα στους οποίους φυσούσε ο εκτελεστής, όπου στα στόμια των αυλών της παρεχόταν υψηλής και σταθερής πίεσης αέρας.
Κάτω από τους αυλούς υπήρχε μια δεξαμενή με νερό, στον πυθμένα της οποίας βρισκόταν ένα κοίλο ημισφαίριο, ο πνιγέας. Στον πνιγέα έμπαινε νερό από τις οπές της βάσης και αέρας από τους σωλήνες της κορυφής. Οι σωλήνες αυτοί ήταν πάνω από το κοίλο ημισφαίριο και κατέληγαν έξω από τη δεξαμενή. Ένας σωλήνας από αυτούς λύγιζε και συγκοινωνούσε με την πυξίδα (πυξίς-εμβολέας).
Η πυξίδα ήταν μια εμβολοφόρος αντλία που διοχέτευε τον αέρα από τον σωλήνα της κορυφής με πίεση στον πνιγέα. Έπειτα, ο αέρας οδηγείτο στο στεγανό χώρο πάνω από τη δεξαμενή και κάτω από τους αυλούς. Οι αυλοί στο κάτω μέρος είχαν τους γλωσσοκόμους. Η γλωττίδα κάθε γλωσσοκόμου ήταν διάτρητη και με τη βοήθεια ενός μοχλού και αργότερα πλήκτρου (αγκωνίσκου) σπρωχνόταν προς τα μέσα, με αποτέλεσμα να ανοίγεται δίοδος προς το στόμιο του αντίστοιχου αυλού.
Ο πεπιεσμένος αέρας διοχετευόταν στον αυλό, άρα το όργανο ηχούσε. Όταν το πλήκτρο σταματούσε να πιέζεται τότε η γλωσσίδα επανερχόταν στη θέση της με τη βοήθεια ελατηριωτού μηχανισμού, διακόπτοντας τη ροή του αέρα και ο αυλός έπαυε να ηχεί. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο αέρας παραγόταν από ανθρώπους (έφηβους ή δούλους) που ανεβοκατέβαζαν, χτυπούσαν ή πηδούσαν πάνω-κάτω στα φυσερά, ενόσω ο εκτελεστής του οργάνου έπαιξε φανερώνοντας έτσι τη δεξιοτεχνία του στα πλήκτρα.
Μετά τους Έλληνες, το πρωτοπόρο αυτό ακουστικό και τεχνολογικό κατασκεύασμα ταξίδεψε και υιοθετήθηκε πρόθυμα από πολλούς, φτάνοντας μέχρι τους Ρωμαίους και έπειτα τους Βυζαντινούς. Τον 7ο και 8ο αιώνα η ύδραυλις ονομάστηκε πλέον Όργανο και άκμαζε στο Βυζάντιο, αλλά και σε όλα τα μεγάλα κέντρα κατασκευής και παραγωγής του όπως η Κωνσταντινούπολη. Αξιομνημόνευτο είναι το περιστατικό της αποστολής ενός εκκλησιαστικού οργάνου ως δώρο το 757 μ.Χ. από το βυζαντινό αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Κοπρώνυμο στον αυτοκράτορα των Φράγκων Πιπίνο τον Βραχύ, πατέρα του Καρλομάγνου. Λίγο αργότερα, το 812 μ.Χ., οι βυζαντινοί χάρισαν και ένα δεύτερο στον ίδιο τον Καρλομάγνο. Τον 10ο αιώνα κατασκευάστηκε με έξοδα της εκκλησίας το αγγλικό εκκλησιαστικό όργανο του Γουίντσεστερ, με ασυνήθιστα μεγάλο μέγεθος και με 26 φυσερά, που απαιτούσαν 70 άτομα, διαθέτοντας επίσης 40 νότες, με 10 αυλούς για κάθε νότα.
Εξέλιξη του οργάνου αυτού είναι το μεταγενέστερο εκκλησιαστικό όργανο, το οποίο στηρίζεται πάνω στις ίδιες κατασκευαστικές βάσεις και χρησιμοποιήθηκε ως επί τω πλείστω στα πλαίσια της εκκλησιαστικής μουσικής της Δύσης, αλλά και στη συμφωνική μουσική και τον πρώιμο κινηματογράφο. Άλλα μουσικά όργανα με παρόμοια κατασκευαστική δομή απαντώνται σε πολλά μέρη του κόσμου, ιδιαίτερα στην ανατολική Ασία, και εντάσσονται στην κατηγορία των αερόφωνων οργάνων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το κινέζικο σενγκ.
| επισυναπτόμενα: | Hydraulis_001.jpg |
Στην Θεσσαλονίκη υπάρχει το Μουσείο Αρχαίων, Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μουσικών οργάνων .Υπάρχουν ρεπλίκες/ αναπαραστάσεις των αρχαίων οργάνων.Κατά διαστήματα παλιότερα γινόντουσαν συναυλίες αρχαίας ελληνικής μουσικής.
Πληροφορίες και εδώ
[ τροποποιήθηκε από τον/την optiras, 10-05-2014 11:39 ]
Αποτελεί μέγα ζήτημα αλλά και πρόβλημα το θέμα της μελέτης της Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης και δη της Μουσικής. Ακόμα και με την Βυζαντινή Μουσική (η οποία βέβαια αποτελεί ότι πιο κοντινό εν λειτουργία έχουμε, αφού όπως όλες οι βυζαντινές τέχνες έτσι και αυτή συνιστά παράγωγο της αρχαίας αντίστοιχης) υπάρχουν πολλά που δεν γνωρίζουμε και ας υπάρχουν τουλάχιστον απο ένα αιώνα και μετά μουσικές σημειογραφίες - παρτιτούρες.
Εξαιρετικό βιβλίο και δη συλλογικό, αποτελεί το Ελληνικά Μουσικά Όργανα -αναζητήσεις σε εικαστικές και γραμματειακές μαρτυρίες (2000 π.Χ. -2000 μ.Χ.), κατάλογος ον σχετικής Εκθέσεως το οποίο μπορεί κανείς να βρει στο Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης και στο αντίστοιχο ίδρυμα της Τραπέζης Πειραιώς και ενδεχομένως σε πωλητήρια Ιδρυμάτων απο όπου πέρασε η Έκθεση. Περιλαμβάνει κεφάλαια απο κάθε χρονολογική ελληνική περίοδο και αποτελεί εξαιρετική εργασία.
σ.σ. Optira υπάρχει ακόμα αντίτυπο στο περίπτερο του ΜΙΕΤ στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης αν σε ενδιαφέρει και όποιον άλλον(25€).
Επίσης απο το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων είχε εκδοθεί Κατάλογος για την Μουσική Παιδεία στην Αρχαία Ελλάδα, που αν και συνοπτικός, έχει πολλά ενδιαφέροντα λήμματα.
Δυστυχώς στην Ελλάδα η μελέτη της μεγάλης μας ιστορίας απαιτεί πολλά και προσκρούει σε διάφορες αντιλήψεις που δεν είναι του παρόντους.
Υ.Γ.: Το Σεικίλου Σκόλιον μου θύμισε λίγο Γρηγοριανό Canto.
[ τροποποιήθηκε από τον/την Konstantinosoa, 10-05-2014 18:19 ]
[ τροποποιήθηκε από τον/την Konstantinosoa, 10-05-2014 18:20 ]
Παράθεση:
|
Όντως πολύ ενδιαφέρον...Σε ευχαριστώ για την επισήμανση.Θα κάνω μια επίσκεψη..
Υ.Γ.:ενδιαφέρον άρθρο για την βυζαντινή μουσική στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού Ιστορικά θέματα: με τίτλο Η μουσική της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η εκκλησιστική και η κοσμική της μορφή, τεύχος 137, Απρίλιος 2014
