Πηγή έμπνευσης είναι το βιβλίο “This is your brain on music” του Dr. Daniel Levitin.
Η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου δεν είναι και τόσο εύκολη υπόθεση, οπότε πολλοί δεν το προσπαθούν καν ή το επιχειρούν και στην πρώτη δυσκολία το παρατούν. Το να μάθεις κάποιο μουσικό όργανο έχει πολλά οφέλη, αλλά απαιτεί πολλή υπομονή, ακόμη περισσότερη μελέτη και φυσικά δομημένη θεωρητική και πρακτική ύλη. Εξάλλου, έρευνες έχουν δείξει ότι το πόσο καλός θα γίνεις και το πόσο γρήγορα θα εξελίσσεσαι στη μουσική, εξαρτάται κυρίως από τις ώρες μελέτης σου κι όχι τόσο από το… “ταλέντο” που πολύ συχνά ακούμε! Ποιοι είναι οι λόγοι λοιπόν, που καθιστούν την εκμάθηση κάποιου μουσικού οργάνου τόσο σημαντική; Ένας μέσος εγκεφαλός αποτελείται από σχεδόν 100 δισεκατομμύρια νευρώνες. Αυτό σημαίνει πως έχει τη δυνατότητα να κάνει πάρα πολλές διεργασίες ταυτόχρονα μέσα σε μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου. Κάνοντας διάφορα απλά πράγματα της καθημερινότητας, ενεργοποιούνται αντίστοιχα διάφορα σημεία στον εγκέφαλό μας. Όταν ακούμε ένα τραγούδι για παράδειγμα και τα ηχητικά κύματα περάσουν στο τύμπανο του αυτιού μας, τότε μετατρέπονται σε ηλεκτροχημικά σήματα περνόντας στον ακουστικό φλοιό όπου γίνεται ένας διαχωρισμός της έντασης, του τονικού ύψους, του ηχοχρώματος, του ρυθμού και του στίχου και κατ’ επέκταση στέλνονται αντίστοιχα σήματα προς επεξεργασία σε διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου. Όλη αυτή η διαδικασία πραγματοποιείται μέσα σε μόλις 0,03 δευτερόλεπτα. Πως το γνωρίζουμε αυτό; Οι ραγδαίες εξελίξεις στον κλάδο της νευροεπιστήμης τα τελευταία χρόνια, σε συνδιασμό με τη συνεχή πρόοδο της τεχνολογίας καθιστούν ολοένα και πιο εύκολη την παρατήρηση και μελέτη του εγκεφάλου μας. Με τη χρήση μεθόδων νευροαπεικόνισης όπως είναι το fMRI, καθώς και με εγκεφαλογράφημα (EEG) με τη βοήθεια ηλεκτροδίων, έχουμε καταφέρει να απεικονίσουμε τις διάφορες δραστηριότητες του εγκεφάλου. Στην περίπτωση εκμάθησης κάποιου μουσικού οργάνου τώρα, στον εγκέφαλό μας επικρατεί… αυτό! Διεργασίες σε ΟΛΑ τα σημεία τα οποία έχουν χαρτογραφηθεί μέχρι σήμερα συμπεριλαμβανομένου του οπτικού, ακουστικού, αισθητικού και κινητικού φλοιού. Ανεξάρτητα τι όργανο και τι είδος μουσικής παίζουμε ή ακόμα κι όταν τραγουδάμε, ενεργοποιείται ο κινητικός φλοιός και σημεία στο μετωπιαίο λοβό, που όλα αυτά μαζί, ευθύνονται για τη λογική, τη λήψη αποφάσεων και τον προγραμματισμό της συμπεριφοράς μας — ο αισθητικός φλοιός ο οποίος κατά κάποιον τρόπο μας πληροφορεί εάν οι νότες που παίζουμε στο όργανο είναι σωστές ή λάθος, και φυσικά ο ακουστικός φλοιός. Όταν τώρα διαβάζουμε παρτιτούρα ή στίχους, ενεργοποιείται ο οπτικός φλοιός στο πίσω μέρος του εγκεφάλου μας, ενώ όταν προσπαθούμε να θυμηθούμε στίχους ενεργοποιούνται διάφορα κέντρα που σχετίζονται με τη γλώσσα, όπως η περιοχή του Βέρνικε, και η περιοχή του Μπροκά, ταυτόχρονα με άλλα κέντρα σε κροταφικό και μετωπιαίο λοβό. Για να αποθηκεύσουμε νέα μουσική ή να θυμηθούμε μουσική που ήδη γνωρίζουμε, επιστρατεύουμε το κέντρο μνήμης μας, μέσα στο οποίο είναι κι ο Ιππόκαμπος, και για να ακολουθήσουμε το ρυθμό, επιστρετεύουμε μέρη της παρεγκεφαλίδας. Δίκτυα μεταξύ δικτύων σε μία πανδαισία διασυνδεδεμένων νευρώνων που υπολογίζουν και μεταφέρουν πληροφορίες από το ένα ημισφαίριο του εγκεφάλου μας στο άλλο, και στην ουσία μας καθιστούν ικανούς να κατανοήσουμε και να παίξουμε μουσική. Όλη αυτή η διαδικασία… γυμνάζει τα δίκτυα νευρώνων μας και μάλιστα ένας μουσικός φαίνεται να έχει σημαντικά μεγαλύτερο μεσολόβιο από ένα μη μουσικό. Το μεσολόβιο είναι μία γέφυρα από νευρικές ίνες που ενώνει το ένα ημισφαίριο με το άλλο. Επειδή ακριβώς μεταφέρονται συνεχώς πληροφορίες από το ένα ημισφαίριο στο άλλο, με τον καιρό, αυτή η διαδικασία αρχίζει και γίνεται γρηγορότερα και μέσα από ολοένα και περισσότερες οδούς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση και λύση προβλημάτων ακόμα και στην καθημερινή μας ζωή έξω από τα πλαίσια της μουσικής. Και δε σταματάει εκεί. Παράλληλα, ενδυναμώνονται τα κέντρα μνήμης κι ακοής μας, κι επειδή μουσική και γλώσσα μοιράζονται μέρη του εγκεφάλου, μας βοηθάει και στον γλωσσικό μας γραμματισμό. Λίγο πιο βαθιά τώρα στον εγκέφαλο, βρίσκεται η καρδιά των συναισθημάτων μας. Η μουσική δε θα μπορούσε να λείπει από εκεί. Για τη συναισθηματική εμπειρία που βιώνουμε παίζοντας κι ακούγοντας μουσική ευθύνεται σε ένα μεγάλο βαθμό το πρωτόγονο αυτό σημείο του εγκεφάλου μας που ονομάζεται Αμυγδαλή. Σκεφτείτε ένα αγαπημένο σας γλυκό. Κάτι που θα θέλατε πολύ να έχετε τώρα. Ε λοιπόν αυτό είναι η μουσική για το εγκέφαλό μας. Όταν παίζουμε ή ακόμα κι όταν ακούμε μουσική, ο εγκέφαλός μας, μας ανταμοίβει και μας ενθαρρύνει να συνεχίσουμε, ενισχύοντας τα επίπεδα της ορμόνης που έχει και ρόλο νευροδιαβιβαστή, με το όνομα ντοπαμίνη — όπως ακριβώς γίνεται και όταν κάνουμε σεξ — ρίχνοντας συγχρόνως και τα επίπεδα κορτιζόλης η οποία αυξάνεται όταν στρεσσαριζόμαστε, με αποτέλεσμα να νιώθουμε και πολύ καλύτερα ψυχολογικά. Η μουσική εκπαίδευση λοιπόν δεν είναι κάτι ασήμαντο κι αμελητέο. Βελτιώνει τη συμπεριφορά, την υγεία αλλά και τις κοινωνικές μας δεξιότητες. Ένας μουσικός πρέπει πάντα να συνυπάρχει αρμονικά και με άλλους μουσικούς. Πρέπει να προσέχει τον άλλο, και να συμβαδίζει μαζί του. Να τον εμπιστέυεται. Εκεί έρχεται η οξυτοκίνη. Η ορμόνη του αλτρουισμού και την ενσυναίσθησης βοηθώντας μας ταυτόχρονα να χτίζουμε πιο αποτελεσματικά ανθρώπινες σχέσεις. “Η ποιότητα του μέσου ανθρώπου, φαίνεται από τις πόσες ώρες αφιερώνει στη μουσική.”
