Αν ψάχνετε ένα τέλειο παράδειγμα για το πώς το σύστημα εξοστρακίζει από τους κόλπους του όσους θεωρεί μαύρα πρόβατα, διαβάστε αυτό το άρθρο, γιατί οι 13th Floor Elevators είναι το παράδειγμα που ψάχνετε.
Αν είχατε ποτέ την εντύπωση ότι "Η Φωλιά του Κούκου" είναι μόνο ένα φανταστικό σενάριο που έγινε ταινία με τεράστια επιτυχία και χάρισε ένα Oscar στον Jack Nickolson, διαβάστε αυτό το άρθρο.
Αν νομίζετε ότι το "Easy Rider" ήταν κι αυτό μόνο μία ταινία και ότι αυτά, που είδατε να συμβαίνουν εκεί συμβαίνουν μόνο στο κεφάλι του σεναριογράφου, διαβάστε αυτό το άρθρο.
Αν ψάχνετε ένα τέλειο παράδειγμα για το πώς το σύστημα εξοστρακίζει από τους κόλπους του όσους θεωρεί "μαύρα πρόβατα", διαβάστε αυτό το άρθρο, γιατί οι 13th Floor Elevators είναι το παράδειγμα που ψάχνετε. Χτυπήθηκαν με λύσσα, κόπηκαν στα δύο, έγιναν σκόνη και σκορπίστηκαν στους τέσσερις ανέμους επειδή τόλμησαν να ταράξουν τα νερά και να προχωρήσουν ένα βήμα παραπάνω από όσο η ανεγκέφαλη και σκληροπυρηνική κοινωνία τους επέτρεπε. Δεν ξέρω αν ο χρόνος ήταν λάθος, αλλά τα παιδιά βρέθηκαν σίγουρα σε λάθος τόπο.
*** Ιστορία:
Οι Elevators σχηματίστηκαν από τον Roky Erckson και τον Tommy Hall στο Texas στα 1965 (εκεί που αν σε έπιαναν με ένα χιλιοστό του γραμμαρίου μαριχουάνας, μπορούσες άνετα να περάσεις τα υπόλοιπα 20 χρόνια στη φυλακή ή στο ψυχιατρείο) και είχαν την ατυχία να γίνουν τα "μαύρα πρόβατα" ολόκληρης της καουμπόικης κοινωνίας της πολιτείας, επειδή αντί να παίζουν bluegrass και να την αράζουν μετά στα McDonalds σαν καλά παιδάκια, αποφάσισαν να ηγηθούν της ψυχεδελικής επανάστασης.
Για προληπτικούς λόγους, απέφευγαν να παίζουν σε κτίρια που είχαν 13 ορόφους και αυτός είναι ο λόγος που ονομάστηκαν 13th Floor Elevators οι οποίοι όμως, πήραν τον εαυτό τους σοβαρά. Πολύ σοβαρά. Πάρα πολύ σοβαρά. Στόλιζαν τα φιλοσοφημένα στιχάκια τους με βαθιά μυστικιστικά νοήματα, κάτι όμως που οι καουμπόηδες αστυνομικοί του Texas δεν εκτίμησαν καθόλου.
Ο leader Roky Erickson ήταν πραγματικά "Άγριος" με κεφαλαίο "Α", πολύ πριν ο κόσμος ακούσει για τον Jim Morrison ή τον Iggy Pop. Όχι βέβαια ότι ο κόσμος πρόλαβε να ακούσει για τον Roky Erickson, αλλά αυτό είναι κάτι που ελπίζω να διορθωθεί με αυτό το άρθρο στην έκταση που μπορεί βέβαια, γιατί δεν θα το διαβάσουν ούτε οι Αμερικάνοι, ούτε οι φίλοι μας στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Οι Elevators έπαιζαν μουσική βασισμένη περισσότερο στην ατμόσφαιρα παρά στη μελωδία και οι κιθάρες τους ακούγονταν άγρια εκστατικές. Είχαν το "electric jug" (κάτι σαν πνευστή κανάτα) που ο Tommy Hall το φυσούσε ενισχύοντας τον ήχο του με ένα μικρόφωνο και είχαν και τον Roky Erickson, που ούρλιαζε πάνω-κάτω στη σκηνή σα να τον δέρνανε, διατηρώντας όμως όλη του την ενέργεια για να παίζει ταυτόχρονα και την κιθάρα του.
O Roky έπαιζε πιάνο από τα πέντε του χρόνια και κιθάρα από τα δέκα. Στα 1965, ένα χρόνο πριν τελειώσει το γυμνάσιο "κέρδισε" οριστική αποβολή, επειδή δεν δέχτηκε να κουρέψει τα μαλλιά του έτσι όπως επέβαλλαν οι κανονισμοί.
Με τη δημιουργία των Elevators, η Janis Joplin έδειξε άμεσο ενδιαφέρον να τους ακολουθήσει σαν τραγουδίστρια, αλλά ο μάνατζερ Chet Helms, την έπεισε να πάει στο San Francisco.
Χωρίς την Joplin, ντεμπουτάρουν στα 1966 με το Psychedelic Sounds και στα 1967 κυκλοφορούν το Easter Everywhere. Μετά το Live που είναι το τρίτο τους album, κυκλοφορούν στα 1968 το Bull of the Woods που είναι το τελευταίο τους στο οποίο ο Erickson δεν συμμετέχει πολύ (τον αντικαθιστά ο κιθαρίστας Stacy Sutherland) επειδή έχει ήδη αρχίσει να έχει προβλήματα με τις αρχές.
Οι Elevators ήταν χρήστες μαριχουάνας και γι’ αυτό το λόγο, τύχαιναν της ιδιαίτερης προσοχής της αστυνομίας. Ο Roky λοιπόν, που συνελήφθη για κατοχή, θεωρήθηκε ότι πάσχει από παρανοϊκή σχιζοφρένεια και στάλθηκε αρχικά στη φυλακή και κατόπιν στο ψυχιατρείο του Houston, για να κάνει θεραπεία με ηλεκτροσόκ.
Μετά την "μετ’ εμποδίων" ηχογράφηση και κυκλοφορία του Bull of the Woods, ο Hall παραιτείται και η μπάντα διαλύεται. Ο Roky εξακολουθεί να έχει προβλήματα, μπαινοβγαίνει στα ψυχιατρεία και συλλαμβάνεται στα 1969 ξανά για κατοχή μαριχουάνας. Τον στέλνουν για δέκα χρόνια στο ψυχιατρείο του Austin, όπου μετά από αρκετές απόπειρες απόδρασης στέλνεται υπό στενή επιτήρηση στο ψυχιατρείο του Rusk ως ποινικά παράφρων, για να συνεχίσει εκεί τη θεραπεία με ηλεκτροσόκ και παραμένει σε στενή επιτήρηση μέχρι και το 1972.
Στα 1974 επιστρέφει στα μουσικά πράγματα και στα 1978 κάνει μία προσπάθεια για reunion με τους υπόλοιπους Elevators η οποία όμως πέφτει στο κενό γιατί ο Sutherland βρίσκεται δολοφονημένος από τη γυναίκα του.
Ο "παρανοϊκός", ο "σχιζοφρενής" και ο "ποινικά παράφρων" Roky Erickson, εξακολουθεί να είναι ενεργός μέχρι σήμερα με διάφορες μπάντες που κατά καιρούς δημιουργεί, αλλά οι Elevators εξακολουθούν ακόμα να επηρεάζουν τις νεότερες γενιές. Δείτε:
* 1990: 21 μπάντες (ανάμεσά τους: οι R.E.M., οι ZZ Top, οι Jesus & Mary Chain και οι Primal Scream) ηχογράφησαν τραγούδια τους στο album Where the Pyramid Meets the Eye: A Tribute to Roky Erickson.
* 2000: Η ταινία High Fidelity, ανοίγει με το "You're Gonna Miss Me" που μπαίνει στο soundtrack.
* 2005: Γίνεται ένα σεμινάριο στο SXSW Music Festival όπου συζητήθηκε και αναλύθηκε η μουσική των Elevators.
* 2005: Ο Johnny Depp εγκωμιάζει τους Elevators σε μία συνέντευξη που έδωσε στο περιοδικό Esquire (αφήνω το κείμενο αυτούσιο): "Roky Erickson and the Elevators, a band out of Texas. They were basically the first psychedelic-Rock band in 1965. If you listen to old Elevators stuff —Roky Erickson especially, his voice— and then go back and listen to early Led Zeppelin, you know that Robert Plant absolutely copped everything from Roky Erickson. And it's amazing. And Roky Erickson is sitting in Austin, Texas. He's just there. And Robert Plant had a huge hit. It always goes back to those guys, you know? I love those fucking guys."
* 2006: H Dell Computers χρησιμοποιεί το "You're Gonna Miss Me" σαν διαφήμιση για τα laptop της.
* Στη νουβέλα Mortal Engines του Philip Reeve, το αερόπλοιο που ανήκει στον Thaddeus Valentine, ονομάζεται 13th Floor Elevator.
* Οι καλλιτέχνες που εξακολουθούν να διασκευάζουν τραγούδια τους, είναι πάρα πολλοί. Αναφέρω μερικούς: Radio Birdman, Psycotic Pineapple, Julian Cope, Jesus and Mary Chain, Queens of the Stone Age, Nebula, Names and Faces.
Το γεγονός είναι ότι η εντυπωσιακή και απρόσμενη άφιξη των Elevators δημιούργησε "άμεση ανάφλεξη" και αναφέρονται σαν οι δημιουργοί του όρου αλλά και του είδους "Ψυχεδέλεια".
Μπορεί να μην ξεπέρασαν (ίσως δεν πρόλαβαν) μπάντες όπως οι Airplane, αλλά θεωρήθηκαν τουλάχιστον ισάξιοι με αυτούς και είναι βέβαιο ότι δούλευαν πολύ για να εξελίξουν το στυλ της μουσικής τους. Αυτό φαίνεται από τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στα δύο πρώτα τους albums και είναι πάλι βέβαιο, ότι ο Roky θα τους οδηγούσε ακόμα πιο μπροστά. Κρίμα βέβαια που δεν συνέβη έτσι, γιατί οι Elevators ήταν πραγματικά μία μουσική δύναμη και ας μην πέτυχαν ποτέ την καθολική αναγνώριση που τους άξιζε. Ο Erickson αντιμετωπίστηκε από το σύστημα σαν "καμένο χαρτί", οι εμπειρίες που συσσώρευε από τις "Φωλιές του Κούκου" δεν τον βοήθησαν καθόλου και όπως ήταν προβλεπόμενο, οι Elevators έπαψαν να υπάρχουν.
Τα δισκάκια τους μπορεί σήμερα να ακούγονται "ληγμένα". Η ίδια η μπάντα, μπορεί να θεωρείται "ληγμένη" και να "μην ακούγεται με τίποτα". Όμως, η μουσική κληρονομιά που μας άφησαν (έστω κι αν είναι μικρή), λειτούργησε σαν γέφυρα ανάμεσα στο μουσικό κίνημα του acid Rock (σε μπάντες όπως οι Airplane) και σε μπάντες του avantgarde όπως οι Velvet Underground. Δεν πρόλαβαν να γίνουν "μεγάλοι", αλλά ήταν μοναδικοί. Ανακαλύψτε τους…
*** Lineup:
* Roky -Roger Kynard- Erickson (1947, Κιθάρα, Φωνή)
** Easter Everywhere (Το Καλύτερο, 1967)
* Tracks: 1) Slip Inside This House, 2) Slide Machine, 3) She Lives (In A Time Of Her Own), 4) Nobody To Love, 5) Baby Blue, 6) Earthquake, 7) Dust, 8) I've Got Levitation, 9) I Had To Tell You, 10) Postures (Leave Your Body Behind).
Και εδώ φυσικά ροκάρουν, αλλά τουλάχιστον ελέγχουν την "αγριάδα" τους και σε αφήνουν να παίρνεις που και που μια ανάσα με τα ενδιάμεσα folk τραγούδια. Είναι μελαγχολικοί, υπνωτικοί και ο ήχος τους είναι κάτι ανάμεσα σε Dylan του 1962 και σε Velvet Underground.
Υπάρχει πάντα το "πρόβλημα" του Electric Jug και αν δεν συμφιλιωθείς με αυτό, δεν θα περάσεις καλά. Δεν καταλαβαίνω γιατί δεν έδιναν στον Tommy Hall να χτυπάει ένα ντέφι όπως έκανε ο Gene Clark στους Byrds. Φαντάσου δηλαδή να είχαν οι Beatles ένα πέμπτο μέλος που να έπαιζε "ηλεκτρικό …καζανάκι" και κάθε λίγο να το τραβάει και ο ήχος αυτός, να μιξάρεται μέσα στα υπέροχα τραγούδια τους. Ευτυχώς κατάφερα να το ξεπεράσω, αλλά θα έδινα τα πάντα για να ακούσω τα τραγούδια τους χωρίς αυτό το φύσημα της "ηλεκτρικής κανάτας".
Ο Erickson λάμπει, αστράφτει και βροντά μέσα σ’ αυτή την ….κανατοχώρα, ιδιαίτερα στα κομμάτια που ανοίγουν και κλείνουν το album που βρίσκεται υπό την επιρροή του Dylan. Τα 'Slip Inside This House' & 'Postures (Leave Your Body Behind)' είναι μεγάλα και μονότονα, αλλά οι Elevators δεν είναι ο Dylan και δεν καταφέρνουν να κρατήσουν το ενδιαφέρον. Όμως το 'Slip Inside This House' έχει κάτι σκοτεινό και φοβιστικό στο ύφος του 'Gimmie Shelter' που βγήκε δύο χρόνια αργότερα και το 'Postures' έχει κάτι από το 'Remember' του Jimi Hendrix, αλλά δεν ξέρω αν ο Jimi άκουγε τους Elevators. Και αφού συζητάω για ομοιότητες, βρίσκω ότι το riff στο φινάλε του 'Earthquake', μοιάζει με το riff του 'Bitch' που έκαναν οι Stones το 1970. Μπορεί να φαντάζομαι και να βλέπω πράγματα εκεί που δεν υπάρχουν, αλλά έχει πλάκα να εντοπίζεις ομοιότητες και το πώς ο καθένας τις χρησιμοποιεί και τις κάνει δικές του. Τα δύο λοιπόν αυτά κομμάτια είναι σούπερ αξιόλογα.
Το 'Slide Machine' βυθίζεται μέσα σε folk ψυχεδέλεια και το 'Nobody To Love' έχει "βίαιη" κιθάρα όχι όμως αναγκαστικά μέσα από παραμόρφωση, αλλά στο στυλ της "βιαιότητας" των Jefferson Airplane και των Grateful Dead. Ακόμα και η διασκευή που κάνουν στο 'It's All Over Now Baby Blue' του Dylan κάνει φινάλε με τον ίδιο αυτόν ήχο στην κιθάρα και πρέπει να πω ότι είναι μία καθ’ όλα άψογη διασκευή.
Το 'Earthquake' και το 'I've Got Levitation' ροκάρουν και βρίσκω στο δεύτερο άλλη μία ομοιότητα. Μοιάζει με το 'Levitation' που έκαναν οι Hawkwind δώδεκα χρόνια μετά (!!!).
Υπάρχει επίσης η πολύ όμορφη μπαλάντα 'I Had To Tell You' και το 'Dust' που δεν είναι όμως ότι καλύτερο θα μπορούσαν να κάνουν οι Elevators.
* Σχόλιο: Παίρνουμε έναν Dylan του 1964, τον βάζουμε μέσα σε μία χρονομηχανή και της δίνουμε εντολή να μας κάνει έναν δίσκο του 1967.
* Να το πάρω; Ναι και να το έχεις σαν τα μάτια σου.
** Bull Of The Woods (1968)
* Tracks: 1) Livin' On, 2) Barnyard Blues, 3) Til Then, 4) Never Another, 5) Rose And The Thorn, 6) Down By The River, 7) Scarlet And Gold, 8) Street Song, 9) Dear Dr Doom, 10) With You, 11) May The Circle Remain Unbroken.
Στα 1968, οι Elevators παρουσιάζουν μία δυσλειτουργία λόγω των προβλημάτων του Erickson με τις φυλακές και τα ψυχιατρεία και ο Sutherland μαζί με τον Hall αναλαμβάνουν τα πάντα.
Εάν το Psychedelic Sounds ήταν garage και το Easter Everywhere ήταν folk, το Bull είναι Blues. Με τον Roky απόντα, υπάρχει λιγότερη "αγριάδα", αλλά εξακολουθεί να υπάρχει ψυχεδέλεια. Ο ήχος είναι όμορφος και προσεγμένος, αλλά το πρόβλημα είναι ότι δεν θυμάσαι τα τραγούδια. Δεν μένουν οι μελωδίες στο μυαλό σου. Με τα αργά Blues κομμάτια όπως το 'Livin' On', τα πράγματα είναι καλύτερα, αλλά όταν γκαζώνουν όπως στο 'Til Then' δεν βρίσκεις κάτι το ενδιαφέρον.
Οι Hall & Sutherland δεν είναι άσχημοι τραγουδοποιοί. Δεν παρουσίασαν όμως ποτέ κάτι το αξιόλογο και εδώ χωρίς τον Roky, τα πράγματα είναι στερεότυπα και συνηθισμένα. Δεν είναι λοιπόν έκπληξη ότι τα δύο τραγούδια που κατάφερε ή πρόλαβε να γράψει και να τραγουδήσει ο Erickson είναι τα καλύτερα του δίσκου. Το ένα είναι το 'Never Another' με avantgarde διάθεση και το άλλο είναι το 'May The Circle Remain Unbroken', που ανακυκλώνει συνεχώς τον ήχο της κιθάρας επινοώντας αυτό που έκανε ο Neil Young στο soundtrack του Dead Man 25 χρόνια αργότερα και επειδή είναι το τελευταίο κομμάτι του album, αυτή η συνεχής επανάληψη μένει στο μυαλό σου και σε ακολουθεί για αρκετή ώρα σαν τελευταία μουσική κατάθεση του τελευταίου album των "original" Elevators.
* Σχόλιο: Το όνειρο τελείωσε εδώ. Δεν ξέρουμε τι άλλο θα μας έδιναν αυτά τα παιδιά, αλλά τους ευχαριστούμε για το μεγάλο τους δώρο, που δεν είναι άλλο από την τεράστια μουσική κληρονομιά που μας άφησαν.
* Να το πάρω; Και μόνο που έχει τα δύο κομμάτια του Roky, θα σου έλεγα: Ναι! Άλλωστε δεν πρέπει να κλείσεις κι εσύ τον κύκλο μαζί τους;
** Levitation (Live, 1994)
* Tracks: 1) Levitation, 2) Roller Coaster, 3) Fire Engine, 4) Reverberation, 5) Don't Fall Down, 6) Tried To Hide, 7) Splash 1, 8) You're Gonna Miss Me, 9) Monkey Island, 10) Kingdom Of Heaven, 11) She Lives In A Time Of Her Own.
Αν σε ενδιαφέρουν τα live albums, υπάρχουν μερικά των Elevators που κυκλοφορούν από δω κι από κει, αλλά τα περισσότερα απ’ αυτά έχουν κάκιστο ήχο. Μετά την κυκλοφορία του Live που έκαναν στα 1968 που δεν ήταν live album, αλλά γραμμένο στο στούντιο με προσθήκη χειροκροτημάτων και ουρλιαχτών, κυκλοφορεί στα 1994 το Levitation και νομίζω πώς είναι αυτό που σου χρειάζεται.
Ο ήχος του Levitation είναι πάρα πολύ καλός, η συναυλία έγινε στο La Maison Club του Houston, αλλά δεν υπάρχει βεβαιότητα για το αν έγινε το 1965 ή το 1966. Τα κομμάτια είναι όλα από το Psychedelic Sounds και μόνο δύο από το Easter Everywhere. Τα 'Levitation' & 'She Lives In A Time Of Her Own'.
Το 'Reverberation' βγαίνει καλύτερο από το στούντιο και καθώς το "βαρύ μεταλλικό χέρι" δεν έχει γραπώσει ακόμα τον Roky, τον βρίσκουμε σε μεγάλα κέφια που τα κάνει ορατά και στο 'Levitation' αλλά και στο 'You're Gonna Miss Me'. Άξια προσοχής είναι επίσης και τα 'Roller Coaster' & 'Fire Engine' με τον Roky να τραγουδάει a la Jagger. Τα 'Don't Fall Down' & 'Splash 1' δεν είναι μάλλον για live και ίσως θα ήταν καλύτερα να βάλουν άλλα κομμάτια στη θέση τους. Παρ’ όλα αυτά, δεν επηρεάζουν αρνητικά το album.
* Σχόλιο: Καταπληκτικός ήχος για live του 1965-66.
* Να το πάρω; Ε μόνο αυτό έμεινε. Θα το αφήσεις απ’ έξω;
*** Πρόταση:
Τα δύο πρώτα (τουλάχιστον).
1: Psychedelic Sounds
2: Easter Everywhere
*** Βιβλιογραφία:
1: Encyclopedia of Rock & Roll (Rolling Stone)
2: Illustrated Encyclopedia of Rock (Salamander)
3: Classic Rock And Pop Album Rev and Updat (G. Starostin)
4: Encyclopedia of Pop, Rock and Soul (Irwin Stambler)
*** Ακουστικά Βοηθήματα:
1: 13th Floor Elevators (Discography)
*** Ευχαριστώ για την ανάγνωση…
Αν σου αρέσει να γράφεις για μουσικά θέματα, σε περιμένουμε στην ομάδα συντακτών του ιστορικού, ανεξάρτητου, πολυφωνικού, υγιούς και δημοφιλούς ηλεκτρονικού περιοδικού μας.
Στείλε το άρθρο σου
σχολιάστε το άρθρο
#22392 / 28.04.2011, 10:00 / Αναφορά Πολύ καλό κείμενο. Αν και τους έχω ακούσει δεν περίμενα να είχαν τόσο μεγάλη επιρροή. Αλλά αυτό συμβαίνει συχνάμε με τις "μεγάλες" μπάντες. |