Ear Training και Transcribing

Γράφει ο Γιώργος Κρητικός (Jazz-Guitar)
7 άρθρα στο MusicHeaven

Πρωταρχικός παράγοντας για ένα μουσικό που επιθυμεί να κάνει ear training, είναι να έχει κίνητρα και να θέλει πραγματικά να βελτιώσει το αυτί του. Έπειτα πρέπει καθημερινά να αφιερώνει 15-20 λεπτά κατά προτίμηση πριν την καθιερωμένη του μουσική μελέτη, τουλάχιστον για 1 με 2 μήνες ή και περισσότερο καιρό αν χρειαστεί. Τέλος θα χρειαστεί κάποιο ειδικευμένο βιβλίο ή software, το οποίο θα εφοδιάσει με ύλη σχετικά με το ear training. Υπάρχουν δωρεάν λύσεις, τόσο on-line σε σελίδες όσο και σε software. Αν για κάποιο λόγο οι δωρεάν λύσεις δεν επαρκούν, υπάρχουν και οι εμπορικές λύσεις οι οποίες με σωστή έρευνα αγοράς, μπορούν να έχουν προσιτό κόστος.

Κάποια προικισμένα άτομα, διαθέτουν το λεγόμενο "απόλυτο αυτί" ή "απόλυτη ακοή" (perfect/absolute pitch). Δηλαδή είναι σε θέση να αναπαράγουν ή και να αναγνωρίζουν οποιαδήποτε νότα, χωρίς αρχικά να έχουν ακούσει κάποια νότα για βοήθεια. Πρόκειται για ένα σπάνιο προσόν που έχουν ελάχιστοι και σίγουρα βοηθάει στην μουσική σταδιοδρομία, άλλα μόνο του δεν φτάνει για να γίνει κάποιος καλός μουσικός, μιας και χρειάζονται και άλλα προσόντα, μεταξύ άλλων, όπως ακούσματα, καλλιέργεια, μελέτη και σχετικό αυτί (relative pitch). 

Το σχετικό αυτί είναι η ικανότητα να αναγνωρίζει κάποιος νότες και μουσικά διαστήματα, με εξωτερική βοήθεια, ακούγοντας μια νότα για βοήθεια. Αυτή ακριβώς την ικανότητα στοχεύει κάποιος να αναπτύξει μέσω του ear training και τα πλεονεκτήματα που θα αποκομίσει θα είναι πολύ σπουδαία και αναντικατάστατα. Ένας μουσικός θα βελτιωθεί σημαντικά. Ένας μουσικός παραγωγός ή ηχολήπτης θα μπορεί να συνεργαστεί καλύτερα με τους μουσικούς και θα μπορεί να βρίσκει λύσεις αμεσότερα σε προβλήματα που τυχόν θα προκύψουν, χωρίς να μπαίνει σε "trial and error" διαδικασίες. Τέλος ένας μουσικόφιλος θα μπορεί να ακούσει την μουσική που αγαπά με νέο τρόπο, που θα του προσφέρει πρωτόγνωρες εμπειρίες  και θα αποκτήσει βαθύτερη μουσική κατανόηση, που θα του διευρύνει τους ορίζοντες.

Άλλη μία πολύ σημαντική διαδικασία στην μουσική μελέτη, είναι το transcribing. Transcribing είναι η διαδικασία να βγάλουμε μια μελωδία ή αρμονία με το αυτί και να την γράψουμε σε πεντάγραμμο. Για να είναι εφικτό κάτι τέτοιο, χρειάζεται να έχει προηγηθεί καλό ear training.  Η αξία του transcribing στην μουσική μελέτη είναι ανεκτίμητη, διότι βελτιώνει ακόμα περισσότερο το αυτί και την μουσική αντίληψη. Επιπρόσθετα είναι ένας καλός τρόπος για να δημιουργηθεί μια συλλογή από licks για όσους μελετάνε Jazz.  To transcribing είναι αρκετά χρονοβόρο και δύσκολο επομένως χρειάζεται κάποιο βοήθεια από software. Ιδανικό πρόγραμμα είναι το Transcribe! (δεν υπάρχει πρόθεση διαφήμισης, είναι το μοναδικό ειδικευμένο software για αυτή τη δουλειά), φτιαγμένο από μουσικούς για μουσικούς, εφοδιασμένο με όλα τα εργαλεία που χρειάζονται για αυτή τη διαδικασία. Το πρόγραμμα μπορεί να επιβραδύνει το tempo του κομματιού ακόμα και στο 1/20 της ταχύτητας, χωρίς να αλλοιωθεί το pitch.

Ας δούμε στην πράξη, πως μπορούμε να κάνουμε transcribe κάποιο αγαπημένο lick από την  δισκογραφία.  Για το παράδειγμα διάλεξα το κομμάτι "Now's The Time" από το ομότιτλο άλμπουμ του Charlie Parker. Το επιλεγμένο lick είναι στο 0:35.

Σημειώστε σε ένα κομμάτι χαρτί, το τίτλο του κομματιού, τον εκτελεστή, το 0:35 (χρονικό σημείο στο track) και τον κωδικό του δίσκου  προκειμένου να μην μπερδευτείτε αργότερα, διότι τα  δημοφιλή κομμάτια ηχογραφήθηκαν από πολλούς μουσικούς και είναι διαθέσιμα σε πολλές εκτελέσεις. Έπειτα τραβήξτε μία οριζόντια γραμμή πιο κάτω. Αυτή η γραμμή θα είναι η βάση προκειμένου να γραφτεί και να χωριστεί το lick σε μέτρα.

 Ακούστε το lick ξανά και ξανά και μετρήστε τις αξίες των νοτών με την βοήθεια του χεριού σας, το οποίο κινείται με το tempo. Αρχικά γράψτε μόνο τις ρυθμικές αξίες του lick και χωρίστε τα μέτρα. Καλό είναι μιας και δεν χρησιμοποιούμε ακόμα πεντάγραμμο,  οι ρυθμικές αξίες να γραφτούν σε διαφορετικά ύψη, ανάλογα με το ύψος της νότας που αντιπροσωπεύει. Μαρκάρετε τα beats του κάθε μέτρου με μια διακριτική γραμμούλα πάνω στην οριζόντια που είχατε τραβήξει.

Παίξτε και ακούστε την θεμέλιο νότα της τονικότητας του κομματιού, για να έχετε σημείο αναφοράς. Στο συγκεκριμένο κομμάτι είναι η φα (F7). Βρείτε με το αυτί τις νότες και συμπληρώστε τις πάνω στις αντίστοιχες ρυθμικές  αξίες που έχετε γράψει. Αν δυσκολεύεστε να βρείτε τις σωστές νότες με το αυτί, ξαναπροσπαθήστε με το μουσικό σας όργανο και προγραμματίστε ear-training στην μελέτη σας.

Η δύσκολη δουλειά έγινε. Μένει μόνο να μεταφερθεί το lick σε πεντάγραμμο και να μπει στην συλλογή σας, η οποία μπορεί να είναι είτε σε χειροπιαστή, είτε σε ψηφιακή μορφή.