Άμεσο διάβασμα παρτιτούρας - Sight Reading

Όλοι οι μουσικοί φαντασιώνονται ότι μπορούν να καθίσουν στο πιάνο και τα δάχτυλά τους να τρέχουν και να παίζουν ένα κείμενο που είδαν για πρώτη φορά. Με πειθαρχία, γνώση, αφοσίωση, μπορούμε να ανεβάσουμε την τεχνική μας και την ικανότητα να διαβάζουμε άμεσα μία παρτιτούρα. Βέβαια, χρειάζεται ένα καθημερινό και οργανωμένο πρόγραμμα για να το πετύχουμε.

Πολλοί μαθητές νομίζουν ότι η ανάγνωση παρτιτούρας είναι πολύ δύσκολη και στην αρχή φοβούνται πάρα πολύ αυτή τη διαδικασία. Όμως η ανάγνωση παρτιτούρας prima vista είναι απαραίτητη ικανότητα για έναν μουσικό. Μόνο λίγα λεπτά καθημερινής μελέτης αρκούν, για να φέρουν καταπληκτικά αποτελέσματα. Θα πρέπει, όμως, να ξεκινάμε αυτή τη μελέτη, όταν το μυαλό μας είναι καθαρό και σε εγρήγορση, για να μπορούμε να αφομοιώνουμε καλύτερα και όχι όταν είμαστε κουρασμένοι.

Πάμε, λοιπόν, να ξεκινήσουμε από την αρχή και να δούμε τους τρόπους προσέγγισης, για να πετύχουμε ένα δυνατό sight reading. Στην αρχή, προσπαθήστε να διαβάσετε απλά τις νότες, χωρίς να σας ενδιαφέρει η ρυθμική τους αξία, θεωρώντας ότι όλες είναι ολόκληρα. Προσοχή! Σημασία έχει να αναγνωρίζετε τις νότες κοιτώντας από μακριά την παρτιτούρα, χωρίς να τις δείχνετε με το δάχτυλο. Χρησιμοποιήστε μετρονόμο και πείτε κάθε νότα έπειτα από τέσσερα κλικ. Προσοχή!Απλά προφέρουμε το όνομα της νότας, χωρίς να τραγουδάμε το τονικό ύψος. Αυτό το κάνουμε για να εξοικειωθεί το μάτι μας με τις νότες. Τις διαβάζουμε σταθερά και πάντα με έναν ρυθμό.

Μάθετε τις νότες χρησιμοποιώντας στην αρχή τις σολ σι ρε φα λα ντο μι (πίνακας 1), μαθαίνοντας έτσι εύκολα τις τρεις βασικές θέσεις και μετά τις ακρώνυμες νότες. Οι σύγχρονοι μουσικοί θα πρέπει να εξοικειωθούν και με τα letter names, τα γράμματα που συμβολίζουν τις συγχορδίες, ακόμα και τις νότες. Εξοικειωθείτε με το A, B, C, D, E, F, G, τα οποία αντιστοιχούν στις νότες λα, σι, ντο, ρε, μι, φα, σολ. Διαβάστε με τον ίδιο τρόπο τα letter names, σαν να ήταν ολόκληρα, και προσπαθήστε να μετρήσετε και αυτά με μετρονόμο. Σημασία πάντα έχει η σταθερότητα και η ακρίβεια στην ανάγνωση.

Αφού νιώσετε άνετα με την αναγνώριση των νοτών και των letter names, καθίστε στο πιάνο. Είναι πολύ σημαντική η τοποθέτηση του σώματός μας μπροστά στο πιάνο. Για να έχουμε ένα καλό sight reading, θα πρέπει η απόσταση να είναι τέτοια, που να μπορούμε άνετα να διαβάζουμε και την παρτιτούρα αλλά παράλληλα να βλέπουμε όλο το κλαβιέ. Κρατήστε ένα ημερολόγιο με τη μελέτη σας, ώστε να παρατηρείτε καθημερινά τη βελτίωσή σας. Σημειώστε ακριβώς κάθε φορά τι κάνατε. Ένα πολύ καλό βιβλίο για να ξεκινήσετε είναι ο Mikrokosmos του BélaBartók. Είναι μια ολοκληρωμένη σειρά τεσσάρων βιβλίων, στην οποία μπορείτε να δείτε όλα τα μουσικά σημάδια και να συνηθίσετε όλες τις μουσικές αξίες με πολύ σωστή δακτυλοθεσία, καθώς αποτελεί μια πάρα πολύ καλή αρχή για το sight reading. Επίσης, για τους σύγχρονους πιανίστες η μέθοδος της Martha Meier και του Oscar Peterson είναι μια πολύ καλή προσέγγιση για το ξεκίνημα. Μελετήστε αργά και προσπαθήστε να διαβάσετε στην αρχή τις νότες και να παίξετε με ακρίβεια ό,τι γράφει το κείμενο. Μπορεί το tempo να είναι πολύ αργό, αλλά τονίζω ότι είναι πολύ σημαντική η ακρίβεια και η σταθερότητα αυτών που θα παίξετε.

Στο πρώτο μέρος θα ασχοληθούμε με την ανάγνωση και την αναγνώριση των μουσικών σημαδιών, δηλαδή των νοτών, σε δύο κλειδιά, το σολ και το φα. Θα δούμε τις διέσεις, τις υφέσεις, τις αναιρέσεις, τα διαστήματα, τις κινήσεις των χεριών σε αντίθετη, παράλληλη και διαφορετική κίνηση, τις συγχορδίες κτλ. Θα προσπαθήσουμε να εξοικειωθούμε όσο γίνεται με το πεντάγραμμο, χωρίς να μας απασχολούν προς το παρόν οι ρυθμικές αξίες.

Σας δίνω κάποιες ασκήσεις για να βελτιωθείτε στο sight reading. Προσοχή! Μην προχωρήσετε στην επόμενη άσκηση, εάν δεν μπορείτε να παίξετε καλά την προηγούμενη. Όπως θα παρατηρήσετε, οι ασκήσεις δεν έχουν γραμμένες ρυθμικές αξίες. Θα πρέπει να τις εκτελείτε μέσα σε διάρκεια περίπου 10 δευτερολέπτων. Εάν αρχίσετε και εξοικειώνεστε με τις ασκήσεις, φτιάξτε δικές σας παρόμοιες, μέχρι να νιώσετε ότι μπορείτε άνετα να αναγνωρίσετε όλα τα μουσικά σημάδια.

Στο δεύτερο μέρος, στο επόμενο άρθρο, θα ασχοληθούμε με την εξοικείωσή μας με το κλαβιέ. Είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να παίζουμε χωρίς να κοιτάμε το κλαβιέ. Έτσι,τα μάτια μας θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να μπορούν να απορροφούν κάθε νότα που υπάρχει στην παρτιτούρα καιθα έχουμετην άνεση να διαβάζουμε γρήγορα. Θα σας δώσω κάποιες λεπτομέρειες, καθώς και ασκήσεις, για να επιτύχετε αυτή την εξοικείωση.

Σας εύχομαι να ευχαριστηθείτε τη μελέτη σας. Αν έχετε οποιαδήποτε απορία, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζι μου στο jazzteaching@gmail.com για να σας βοηθήσω.

Εάν βρήκατε ενδιαφέρον το άρθρο, επισκεφτείτε το www.jazzteaching.gr και παρακολουθήστε και άλλα μαθήματα.

Χρήστος Μαστρογιαννίδης

jazz piano teacher

Kunst Universität Graz Austria

Berklee College of Music USA