Οι Clanadonia είναι μια σκληρά εργαζόμενη μπάντα

Με δυο γκαϊντίστες και όχι λιγότερους από πέντε κρουστούς, στηριζόμενοι στην Σκωτσέζικη μουσική παράδοση και ξεφεύγοντας από αυτήν με το δικό τους ξεχωριστό τρόπο, αποτελούν μια μοναδική και αυθεντική περίπτωση μουσικής δημιουργίας. Με δύο δίσκους στο ενεργητικό τους και με αμέτρητα live σε όλο τον κόσμο, με συμμετοχές σε ταινίες και σε τηλεοπτικές σειρές αλλά κυρίως μέσα από τις τακτικές εμφανίσεις τους σε φεστιβάλ και στους δρόμους της Γλασκώβης και του Εδιμβούργου, οι Clanadonia έχουν γράψει ήδη τη δική τους ιστορία στη μουσική. Τους ανακάλυψα στους δρόμους του Εδιμβούργου το 2010 και το 2013, ζώντας για λίγους μήνες στη Γλασκώβη, είχα τη χαρά να τους γνωρίσω καλύτερα. Αξέχαστη θα μου μείνει η εμπειρία συμμετοχής σε μια πρόβα τους σε ένα απομακρυσμένο χωριό και ακόμα πιο αξέχαστη η χαρά που ένοιωσα παίρνοντας συνέντευξη από το βασικό μέλος και δημιουργό τους, τον Tu-Bardh Wilson, ανακαλύπτοντας πως έχουν βαθιά ριζωμένες αξίες για τον άνθρωπο και την ελευθερία κι όταν μιλάνε για «μουσική της φυλής» εννοούν πολύ περισσότερα.

Κύριε Γουίλσον, καταρχάς σας ευχαριστώ για αυτή τη συνέντευξη. Οι Clanadonia είναι μια ξεχωριστή μπάντα που έχει μαγέψει το κοινό σε Ευρώπη και Αμερική, εδώ και πολλά χρόνια. Πότε ξεκινήσατε ως συγκρότημα;

Καταρχάς προερχόμαστε από διαφορετικές φατρίες (clans), με την έννοια ότι υπάρχουν πολλές μικρές ή μεγαλύτερες φατρίες, αλλά όλη η Σκωτία είναι ουσιαστικά μια φατρία. Τώρα για το πώς ξεκίνησαν οι Clanadonia: συμμετείχαμε πριν πολλά χρόνια σε ένα μιούζικαλ για ένα μυθικό βουνό στο κέντρο της Σκωτίας, η γαελική ονομασία του είναι «Σκιχάουεν» (Gaelic, η αυθεντική γλώσσα της Σκωτίας). Στο συγκεκριμένο μύθο, μέσα από το βουνό έρχεται η τελευταία πολεμίστρια βασίλισσα των ουρανών, η Σκιέτα, και μιλάει στους αρχηγούς των φατριών για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Βρισκόμασταν λοιπόν εκεί περίπου 10 κρουστοί, με τα τύμπανά μας και παίζαμε. Στη συνέχεια αρχίσαμε να πηγαίνουμε στο φεστιβάλ Fringe στο Εδιμβούργο (ένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ στον κόσμο) και παίζαμε και το κοινό ανταποκρινόταν πολύ θερμά. Μάλιστα επειδή παίζαμε σχεδόν μπροστά στην είσοδο ενός καθεδρικού ναού και ο κόσμος μαζευόταν να μας ακούσει, είχαμε και προβλήματα με την αστυνομία (γελάει). Αυτό ήταν το ξεκίνημά μας.

Διάβασα κάπου ότι τα πρώτα μέλη της μπάντας συναντηθήκατε στα γυρίσματα της γνωστής ταινίας "Braveheart" του Μέλ Γκίμπσον, όπου παίζατε και ως ηθοποιοί σε σκηνές μάχης.

Ναι, η φατρία μας έκανε πολεμικές αναπαραστάσεις σε πολλές ταινίες (stuntacts), στο "Braveheart", μερικοί από εμάς στο "Gladiator" και σε άλλες ταινίες. Ήταν μετά το "Gladiator", όμως, όταν φτιάξαμε την πρώτη μπάντα μας, η οποία και στη συνέχεια διαλύθηκε. Μετά εγώ και ένας ακόμα κρουστός, ο Τζόν Κίλναν Μακ Κένζι αρχίσαμε να παίζουμε και πάλι και να βρίσκουμε νέους μουσικούς. Παίξαμε μάλιστα και στο γάμο της Μαντόνα, ήμασταν η μπάντα που έπαιζε καθώς έβγαινε από το ναό. Εκεί υπήρχαν όλα τα μεγάλα κανάλια, ραδιόφωνα κτλ. Μια εβδομάδα μετά άρχισαν να μας καλούν να παίξουμε στην Αμερική, επειδή μας είχαν δει πριν εκεί. Έτσι ξεκίνησε μια παγκόσμια περιοδεία από το πουθενά. Παίξαμε στην Κόκκινη Πλατεία στη Μόσχα, στη Σεούλ, στη Νότια Κορέα, στη Σιγκαπούρη, παντού… εγώ προσπάθησα να μην πάρουν τα μυαλά μας αέρα, όμως, μας άρεσε πολύ αυτό που κάναμε κι έτσι μετά από αυτή την περιοδεία ξεκινήσαμε κανονικά ως Clanadonia και παίζουμε με αυτή την ονομασία εδώ και 9 χρόνια. Τον πρώτο χρόνο δημιουργίας μας κάναμε και το δίσκο μας και από τότε παίζουμε συνέχεια, γι’ αυτό δεν προλάβαμε να κάνουμε 2ο δίσκο (μέχρι να βγει η συνέντευξη ο δίσκος είχε κυκλοφορήσει). Τώρα σιγά σιγά θα ξεκινήσουμε τη δημιουργία ενός live άλμπουμ που θα βγει και σε dvd με ξεχωριστή, δική μας σκηνοθεσία. Έχουμε αλλάξει και πολλά μέλη στη μπάντα. Ο Μπραντ ΜακΜίλλαν, που παίζει γκάιντα (bagpipes), είναι μαζί μας από 16 ετών, τώρα είναι 22. Τώρα θα έρθει στην μπάντα και ένας ακόμα μουσικός, ο Ντάνκαν.

Έχω ακούσει πολύ κελτική μουσική, και ιδιαίτερα από τη Σκωτία. Οι Clanadonia ξεχωρίζουν και μάλιστα ιδιαίτερα. Από πού προέρχονται οι διαφορετικές επιρροές σας για να γράψετε τη μουσική σας, πέρα από την κελτική μουσική;

Νομίζω ότι έχει να κάνει με την Σκοτσέζικη φλόγα. Με το γεγονός ότι ζούσαμε πάντα μέσα σε φατρίες, ακόμα και σήμερα αυτή η αίσθηση ζωής δεν έχει χαθεί, η ζωή μέσα στη φυλή (tribal life). Επίσης πρέπει να επισημάνω και το διαχωρισμό ανάμεσα στην καθαρή κελτική μουσική που είναι ευρωπαϊκή μουσική και την «πίκτις» (Pictish) ή «Σκοτάϊ» (Scotae) που είναι σκοτσέζικη (Οι Πίκτοι και οι Σκώτοι ήταν σκωτσέζικα φύλα που εμφανίζονται ιστορικά κατά τη ρωμαϊκή περίοδο). Και η δική μας μουσική παράδοση έχει δεχτεί επιθέσεις όπως ίσως καμία άλλη παραδοσιακή μουσική κι αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι δεν έχουμε τη δική μας χώρα, δεν είμαστε ανεξάρτητοι. Μιλούσαμε γαελικά (Gaelic) και μας ανάγκασαν να μιλάμε αγγλικά… το ίδιο προσπάθησαν και προσπαθούν να κάνουν σε κάθε σημείο του πολιτισμού μας, και στη μουσική βέβαια. Κι εγώ προσωπικά ελπίζω ότι κάποια στιγμή θα μπορούμε να κυριαρχούμε τη χώρα μας. Ο πατέρας μου δεν ήταν ποτέ ελεύθερος άνθρωπος. Όταν τη χώρα σου την κυβερνάει μια άλλη χώρα, τότε δεν είσαι ελεύθερος άνθρωπος. Όταν τη χώρα σου την κυβερνάς εσύ ο ίδιος ο λαός της, τότε είσαι ελεύθερος άνθρωπος. Ελπίζω ότι θα προλάβω να δω τη μέρα που θα είμαστε ελεύθεροι κι έχω μεγαλώσει τα παιδιά μου με αυτό το ιδανικό, κι έχω αγωνιστεί γι’ αυτό όλη μου τη ζωή. Να συνειδητοποιήσουμε ποιοι είμαστε. Πάντα ήμασταν και πρέπει να είμαστε φιλικοί με όλες τις γειτονικές μας χώρες, εκτός από αυτή στο νότο (γέλια).

Ήθελα να σας ρωτήσω αργότερα, αλλά θα το κάνω τώρα μιας και θίξατε το θέμα, σχετικά με την ψηφοφορία που έγινε πριν λίγα χρόνια στη Σκωτία για την ανεξαρτησία της η οποία καταψηφίστηκε. Βάσει της προσωπικής μου μελέτης στο θέμα κατέληξα ότι καταψηφίστηκε επειδή οι όροι ανεξαρτησίας που έδιναν οι Βρετανοί ήταν κάθε άλλο παρά ευνοϊκοί και λογικοί, οδηγώντας το Σκωτσέζικο λαό στο να μη δεχτεί αυτούς τους όρους (κάτι ανάλογο με το αντίστοιχο Κυπριακό ψήφισμα). Τι ακριβώς έγινε στο συγκεκριμένο θέμα;

Ισχύει το ότι οι όροι μάς απέτρεψαν από το να υπερψηφίσουμε, ως σύνολο, την πρόταση, αλλά πρέπει να λάβετε υπόψη σας και το διαχωρισμό στο σκωτσέζικο λαό μέσω της θρησκείας και των κοινωνικών τάξεων. Στη Γλασκώβη π.χ. έχεις προτεστάντες και καθολικούς και αυτοί επηρεάζουν την πολιτική της χώρας. Επίσης έχεις τη μεσαία τάξη και την ανώτερη τάξη που επηρεάζουν τα πολιτικά πράγματα. Ξέρετε, έχουμε ακόμα τάξεις στη Σκωτία. Δε θα έπρεπε να υπάρχουν τάξεις να μας διαχωρίζουν. Θα έπρεπε να είμαστε όλοι το ίδιο. Έτσι με μεγάλωσε ο πατέρας μου τουλάχιστον. Με έμαθε ότι δεν έχει σημασία με ποιον μιλάς. Μπορείς να κοιτάς τον καθένα στα μάτια γιατί δεν είναι καλύτερος από εσένα. Μπορεί εκείνος να έχει λεφτά στην τσέπη του κι εσύ όχι, αλλά δεν είναι καλύτερος από εσένα. Να μην αφήνεις δηλαδή κανέναν να σε υποτιμάει επειδή είσαι φτωχός ή οτιδήποτε. Κι αυτό πιστεύω είναι κάτι που συμβαίνει σε εμάς εδώ και αιώνες, πάντα μας υποτιμούσαν (τις «κατώτερες» τάξεις). Όμως και η θρησκεία ήταν πάντα ένα μεγάλο πρόβλημα. Και δεν έχει να κάνει μόνο με τη Σκωτία, σε όλες τις χώρες πάντα υπάρχει κάτι, μια δικαιολογία για να μας διαχωρίζουν. Όμως έχω δει περιπτώσεις, όταν οι άνθρωποι ξεχνάνε τις θρησκείες και τους διαχωρισμούς τους και ενώνονται και γίνονται ένα. Τότε μπορείς να έχεις ανεξαρτησία. Ίσως δουν το φως περισσότεροι και καταφέρουμε να έχουμε την ανεξαρτησία μας. Εγώ πιστεύω ότι θα ανεξαρτητοποιηθούμε και η Αγγλία, που μας κυβέρνησε για τόσους αιώνες, το φοβάται αυτό. Ότι θα τα καταφέρουμε. Και η Ιρλανδία θέλει την ανεξαρτησία της και η Ουαλία θέλει την ανεξαρτησία της, επομένως, ξέρεις, τελικά δεν είναι ένα «Ενωμένο Βασίλειο». Ποτέ δεν ήταν. Και πιστεύω ότι θα κερδίσουμε τη χώρα μας πίσω. Και τότε θα δεις μια πραγματική γιορτή στη Σκωτία (γέλια). Και πιστεύω ότι είμαστε σε αυτό το δρόμο και τελικά θα τα καταφέρουμε. Και μπορούμε να τα καταφέρουμε μια χαρά μόνοι μας. Έχουμε φυσικούς πόρους, έχουμε πετρέλαιο, κι αν δεις την ιστορία της Σκωτίας, έχουν γίνει πολλές ανακαλύψεις και εφευρέσεις από Σκωτσέζους.

Η Σκωτία αγωνίζεται εδώ και σχεδόν χίλια χρόνια για την ανεξαρτησία της, με τον ένα τρόπο ή τον άλλο και σε κάποιες περιπτώσεις κέρδισε την ανεξαρτησία της για κάποια χρονικά διαστήματα…

Ναι αλλά δεν ήταν ακριβώς έτσι. Είχαμε μια υποτιθέμενη ανεξαρτησία για λίγο μέσα σε αυτά τα χίλια χρόνια, το ονομάσανε επίσημα «Ένωση», ο Σκωτσέζικος λαός το ονομάζει «Ασχήμια». Δεν είχαμε καμία συμμετοχή ουσιαστικά στη διακυβέρνηση, ειδικά μετά την τελευταία μάχη στο Κολόντιν. Οι μεγαλοϊδιοκτήτες γης, που κυβερνούσαν στην πραγματικότητα, έδιωξαν τους ανθρώπους από τη γη και τους αντικατέστησαν με πρόβατα (για να αυξήσουν τα κέρδη τους). Κι έτσι ξεκίνησε το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα των φτωχών Σκωτσέζων προς την Αμερική, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία (κάτι αντίστοιχο έγινε και στην Ιρλανδία με το μεγάλο λιμό λίγο αργότερα). Οι Σκωτσέζοι μετανάστευσαν παντού και τα κατάφεραν όπου πήγαν. Είμαστε ένας φανταστικός λαός και μπορούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας, ό,τι κι αν λένε διάφοροι, φτάνει να μας αφήσουν ήσυχους στη χώρα μας. Και το ίδιο συμβαίνει και σε πολλές άλλες χώρες. Όμως ο σκωτσέζικος λαός δεν αντέχει άλλο. Γι’ αυτό και πιστεύω ότι τελικά θα κερδίσουμε την ανεξαρτησία μας. Κι όταν συμβεί αυτό, δε λέω ότι δε θα έχουμε καμία σχέση πια με την Αγγλία, όχι. Όμως θα κανονίζουμε τα δικά μας ζητήματα μόνοι μας, θα ελέγχουμε τη χώρα μας. Το πρόβλημα τους είναι ότι αν ποτέ μας ξεχρέωναν όλα τα χρήματα που μας χρωστάνε όλους αυτούς τους αιώνες, η Τράπεζα της Αγγλίας θα άδειαζε σε μια μέρα. Κι αυτό δεν είναι υπερβολή αν αναλογιστούμε μόνο και μόνο τα εκατομμύρια λίρες από τα Σκωτσέζικα κέρδη της πώλησης πετρελαίου που εξαφανίζονται κάθε εβδομάδα προς την Τράπεζα της Αγγλίας. Το ονομάζουν «Βασιλικό κέρδος». Δεν έχουν κανένα δικαίωμα. Δεν είναι δικά τους τα πετρέλαια. Όμως επειδή είμαστε κάτω από το «Ενωμένο Βασίλειο» παίρνουν τον εθνικό μας πλούτο. Δεν είμαι εμπαθής, απλά τα λέω όπως είναι και όπως σκέφτομαι για το θέμα ως Σκωτσέζος. Και γι’ αυτό και υποστηρίζω οποιαδήποτε χώρα στον κόσμο απαιτεί την ανεξαρτησία της. Όσον αφορά τα επιχειρήματα κάποιων ότι δε θα στεκόμασταν σαν ανεξάρτητη οικονομία, αυτό δεν ισχύει. Έχουμε εμπορικές σχέσεις με πολλές χώρες, την Αμερική, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία, ακόμα και χώρες της Ασίας. Αν δηλαδή χρειαζόμασταν δάνεια θα μπορούσαμε να πάρουμε πολύ εύκολα. Κι ας μη γελιόμαστε, αν ελέγχαμε τις δικές μας πετρελαιοπηγές, δε θα είχαμε κανένα πρόβλημα να σταθούμε στα δικά μας πόδια.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει, ξέρετε, και στην Ελλάδα. Παρόλο που υποτίθεται είμαστε ανεξάρτητο κράτος, δεν μας επιτρέπεται επί της ουσίας, με διάφορους τρόπους, να εκμεταλλευτούμε το πετρέλαιο που έχουμε στο Αιγαίο. Αυτό έχει να κάνει βέβαια και με τις Αμερικανικές βλέψεις στις παγκόσμιες πηγές πετρελαίου, δεν συμβαίνει τυχαία.

Αυτό συμβαίνει σε όλους τους τομείς. Η Αμερική νομίζει ότι μπορεί απλά να ζητάει κάτι και να το έχει. Και πιστεύω ότι (αναφορικά με τους πρόσφατους πολέμους) αν ο βρετανός πρωθυπουργός είχε θέσει το θέμα (συμμετοχής του «Ενωμένου Βασιλείου» στον πόλεμο) σε δημοψήφισμα, το αποτέλεσμα θα ήταν αρνητικό και ο συγκεκριμένος πρωθυπουργός θα ήταν ακόμα στην κυβέρνηση γιατί θα είχε δώσει αυτή τη δυνατότητα στους πολίτες της χώρας του. Κι έτσι φτάσαμε να στέλνονται νέοι από τη Σκωτία στο Αφγανιστάν, επειδή δεν έχουμε κανένα λόγο στις αποφάσεις που παίρνονται. Δεν έχω κάποιο πολιτικό μυαλό, αλλά θέλω να βλέπω τα πράγματα όπως είναι, η αλήθεια είναι πάντα η αλήθεια. Κι έχω μεγαλώσει πια, έχω εγγόνια. Οφείλω να σκέφτομαι το δικό τους μέλλον. Κι ό,τι μπορώ να κάνω πρέπει να το κάνω.

Για να επιστρέψουμε στη μουσική, η ανταπόκριση του κοινού σε όλο τον κόσμο είναι πολύ θερμή στη μουσική σας. Ακόμα και άνθρωποι που δεν ακούνε την ονομαζόμενη «έθνικ» σκηνή, είναι πολύ θετικοί στη δική σας μουσική. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό; Έχει να κάνει με το ρυθμό και τη ζωντάνια της μουσικής σας; Πώς εξηγείτε ότι η μουσική σας μιλάει σε τόσο διαφορετικούς ανθρώπους;

Η μουσική μας μιλάει σε όλες τις ηλικίες, ειδικά βέβαια στους νέους. Κι όλοι μας λένε ότι τους αρέσει ο δίσκος μας και οι συμμετοχές μας σε άλλους δίσκους (έχουν παίξει σε περίπου 10 δίσκους ακόμα), αλλά δε μπορεί να συγκριθεί με τις ζωντανές μας εμφανίσεις. Τα τύμπανα και η γκάιντα δημιουργούν κάτι ξεχωριστό. Το κοινό το νιώθει μέσα του. Από εκεί και πέρα αυτό δεν είναι τυχαίο. Έχουμε ψάξει πάρα πολύ τη μουσική μας. Όταν κάτι δε δουλεύει, σταματάω την πρόβα αμέσως και πάμε πάλι από την αρχή. Έτσι ο κόσμος αναζητάει την επόμενη δουλειά μας, γι’ αυτό και θα κάνουμε το νέο δίσκο. Και παίζουμε συνέχεια σε φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Ελπίζω κάποια στιγμή να τα καταφέρουμε να έρθουμε και στην Ελλάδα.

Κι εγώ το εύχομαι. Τώρα όσον αφορά το είδος της μουσικής σας, εσείς οι ίδιοι στο δίσκο σας "Keep it tribal" το ονομάζετε «Μουσική της φυλής» (Tribal music). Πώς προέκυψε αυτό και τι μηνύματα θέλετε πιθανά να περάσετε με αυτό τον προσδιορισμό;

Όσον αφορά την ονομασία, προέκυψε με το χιούμορ ενός παλιότερου μέλους μας που έκανε μια ψεύτικη διαφήμιση για να γελάσουμε και κατέληξε με το μότο "Keep it tribal".

Ο τίτλος αυτός μιλάει σε πολλές διαφορετικές κουλτούρες και υπονοεί και μια πιο ελεύθερη ζωή, όπου οι άνθρωποι ζουν ανεξάρτητοι μέσα στην κοινότητά τους, κι όχι κάτω από κάποια εξουσία.

Ακριβώς. Είμαστε άνθρωποι που προερχόμαστε από φυλές (tribes). Κι έτσι ζούμε μεταξύ μας, σαν ομάδα.

Στην Ελλάδα ζούμε αυτά τα χρόνια μια μεγάλη κρίση, η οποία είναι βέβαια παγκόσμια και σίγουρα και ευρωπαϊκή. Στη Σκωτία έχετε νιώσει την κρίση;

Βλέπουμε τι συμβαίνει στην Ελλάδα κι είναι τρομακτικό. Υπάρχουν πολλά έθνη σήμερα που αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα, προσπαθούν να πάρουν δάνεια από τα μεγάλα κράτη κτλ. Όμως μοιάζουν όλοι να ξεχνάνε ότι μιλάμε για ανθρώπους. Δε μιλάμε για κράτη, για τη γη κτλ. Μιλάμε για ανθρώπους, για πληθυσμό που καταλήγει στη φτώχεια και την πείνα. Και λειτουργεί βέβαια και το φαινόμενο ντόμινο. Μπορεί να υπάρχει ο Ο.Η.Ε. και όλα αυτά, αλλά τελικά θα έρθει και στη δική σου χώρα η κρίση. Δε θα έπρεπε καμιά χώρα να φτάνει σε τέτοια σημεία κρίσης.

Τα επόμενα σχέδιά σας;

Καταρχάς ο επόμενος δίσκος (κυκλοφόρησε εν τω μεταξύ). Από εκεί και πέρα θέλουμε να φτιάξουμε και ένα DVD. Θέλουμε να συνεργαστούμε με διάφορους σκηνοθέτες και να κάνουμε κάτι διαδραστικό, ελπίζω να τα καταφέρουμε. Προς το παρόν όμως θα πάμε σε ένα μέρος στη Βόρεια Σκωτία, εκεί γράφουμε τη μουσική μας, στα Highlands.

Κύριε Γουίλσον, σας ευχαριστώ πολύ για αυτή τη συνέντευξη κι ελπίζω να καταφέρουμε να σας δούμε σύντομα ζωντανά και στην Ελλάδα.

Το εύχομαι κι εγώ!

Συνέντευξη: Δημήτρης Λάμπος

 *Χρήσιμα Links:

http://www.clanadonia.co.uk/

https://www.youtube.com/watch?v=d2mWMKTzUt8

http://www.dimitrislampos.gr