Σχέση υλικού κατασκευής εγχόρδου και παραγόμενου ήχου

Ακουστική – Κλασσική – Ηλεκτροακουστική – Ηλεκτροκλασσική κιθάρα

Το ακουστικό έγχορδο όργανο χρησιμοποιεί αντηχείο και το είδος του ξύλου καθώς και οτιδήποτε τοποθετηθεί στο σώμα του και ιδίως στο καπάκι του επηρεάζει τον ήχο του. 

Σε αντίθεση με τις ηλεκτρικές κιθάρες, που τυχόν κακή ποιότητα κατασκευής τους μπορεί συχνά να καλυφθεί με πετάλια και ένα καλό ενισχυτή, η ποιότητα της ακουστικής κιθάρας είναι καθοριστική για το παίξιμο σας.

Δείτε εδώ τα ξύλα των δέντρων από τα οποία φτιάχνονται οι κιθάρες.

Τα ξύλα έχουν διαφορετικές "ηχοχρωματικές" ιδιότητες, ανάλογα με το είδος, τη δομή των κυττάρων, το κόψιμο από το δέντρο, το στέγνωμα, το κλίμα και τη θερμοκρασία που το ξύλο είναι αποθηκευμένο.

Επίσης, η τεχνική του οργανοποιού αλλά και το παίξιμο του κιθαρίστα επηρεάζουν αυτές τις ιδιότητες του κάθε κομματιού ξύλου που χρησιμοποιεί η ακουστική κιθάρα.

Τέλος κιθάρα που όχι μόνο παίζει και ακούγεται καλά, αλλά και σας εκφράζει οπτικά (χρώμα), μπορεί να αποτελέσει επιπλέον κίνητρο για να μη την παρατήσετε.

Για πολλές λεπτομέρειες δείτε το άρθρο μου:

‘’Πριν την αγορά ακουστικής κιθάρας‘’ εδώ.

http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&id=4501

Ομοίως, στην ηλεκτροακουστική/ηλεκτροκλασσική με piezo pickup, το καπάκι θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν λεπτό ώστε το piezo pick up να δέχεται σωστά τις δονήσεις απ’ τις χορδές.

Αν όμως η ηλεκτροακουστική (συρμάτινες χορδές) είναι με magnet pickup, τότε το πάχος και φυσικά το ξύλο του καπακιού και γενικά του σώματος της, θα έχει σχέση μόνο ανάλογα με το πόσο τα ξύλα αυτά επηρεάζουν τη δόνηση των χορδών.

Άρα στα ηλεκτροακουστικά όργανα με μαγνήτες: κιθάρες, μπουζούκια και ΚΥΡΙΩΣ στις ηλεκτρικές κιθάρες ενδιαφέρει περισσότερο το ηχόχρωμα των magnetic pickups, ο ενισχυτής και τα ηχεία. 

Η κιθάρα στο ανωτέρω Video χρησιμοποιεί μετατροπέα (piezo).

Είναι πιστεύω σίγουρο, ότι αυτή η κιθάρα δεν καταστράφηκε λόγω ηλικίας, αλλά σκόπιμα φτιάχτηκε να μοιάζει έτσι για να δίνει την ψευδαίσθηση ότι ο κιθαρίστας παίζει με ‘’σπασμένη’’ κιθάρα. Φυσικά ο κιθαρίστας αυτός είναι σίγουρα πολύ ταλαντούχος μουσικός.

Είναι επίσης λογικό και οφθαλμοφανές ότι μια κιθάρα σε τέτοια κακή κατάσταση δεν θα ήταν σε θέση να αντέξει την ένταση των χορδών της.

Επίσης παρατηρήστε τα "True Temperament" τάστα της κιθάρας. Δείτε λεπτομέρειες για το "True Temperament" στο άρθρο μου εδώ:

http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&id=3655

Υποστηρίζεται ότι αντί για μαγνήτη, ένα δυναμικό μικρόφωνο προσεκτικά τοποθετημένο σε κάποια μικρή απόσταση, μπορεί να δώσει πιο αντιπροσωπευτικό και πιστό ήχο σε ακουστικά όργανα, όπως η ακουστική κιθάρα (το δυναμικό μικρόφωνο δεν είναι ευαίσθητο όπως το πυκνωτικό).

Δείτε από το χρόνο 0:33 εδώ:

... ακόμα και ο John Lennon προτιμούσε δυναμικό μικρόφωνο, αντί magnetic pickup στην ακουστική του κιθάρα.

Δείτε Εδώ: Μαγνήτη + Μικρόφωνο για καλύτερη απόδοση.

Δείτε επίσης τη Yamaha SLG  που θεωρείται ένα όργανο (με ήχο σαν ακουστική κιθάρα είτε με ναϋλον είτε με συρμάτινες χορδές – δείτε το εδώ:) για πρακτική εξάσκηση, για τα ταξίδια ή και για  χρήση στο πάλκο (όταν δεν μπορείτε να κουβαλάτε την ακουστική σας). Διαφημίζεται ότι δίνει απίστευτα φυσικό ήχο μέσω line-out σε ενισχυτή. Μπορείτε επίσης να συνδέσετε σ’ αυτήν ένα  CD player, στο AUX IN jack και να συνοδεύσετε τα αγαπημένα σας κομμάτια. Μια παρόμοια είναι και η Bone guitar.

Η Ηλεκτρική Κιθάρα

Το συμπέρασμά μου απ’ τα ανωτέρω, είναι ότι αν το όργανο δεν είναι ακουστικό – να παράγει το φυσικό ήχο χωρίς ηλεκτρονικά - ακόμα και από ‘’αφύσικα’’ υλικά, όπως από παλέτες συσκευασίας – δείτε τέτοιες εδώ: να είναι φτιαγμένη η ηλεκτρική κιθάρα, μικρή σημασία θα έχει.

Φυσικά οι εταιρείες δεν γίνεται να χρησιμοποιήσουν καπλαμά ή πολύ φτηνό ξύλο (πχ από λεύκα , φλαμουριά, ιτιά…) για ηλεκτρική κιθάρα, για λόγους αντοχής, γιατί κάθε μήνα θα έπρεπε να αλλάζαμε την ηλεκτρική μας κιθάρα με καινούργια!

• Πολλοί ισχυρίζονται ότι ακούνε διαφορές ανάλογα με το τι ξύλο αλλά και τι χρώμα έχει το μπράτσο της ηλεκτρικής κιθάρας. Μάλιστα προκαλούν και  γέλιο φράσεις που λένε, ότι για να δούνε πόσο ‘’μουσικό’’ είναι το ξύλο, απαιτείται ειδική τεχνική και χρειάζεται γυμνασμένο αυτί. (The tapping technique requires a trained ear and capturing the subtle differences may be hard in the beginning).
• Ταλαντούχος κιθαρίστας, ο John Mayer διάβασα κάπου ότι δήλωσε ότι ξύνοντας το βερνίκι της κιθάρας του ακούγεται καλύτερα!
• Άλλοι επιμένουν: ‘’ πάρτε δύο ίδιες κιθάρες αλλά μόνο με διαφορετικό ξύλο φτιαγμένες (όλες οι άλλες μεταβλητές να παραμένουν οι ίδιες), χτυπήστε το ξύλο τους (όχι τις χορδές) και θα δείτε ότι ο ήχος χτυπήματος θα είναι διαφορετικός’’. Η απάντηση μου: Πράγματι οι ήχοι χτυπήματος εμφανίζουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των διαφορετικών ξύλων. Όμως αυτοί οι ήχοι δεν είναι αυτό που ακούτε όταν παίζετε μια ηλεκτρική κιθάρα, έτσι αυτό είναι πολύ παραπλανητικό.

Φυσικά εγώ δεν αναφέρομαι στους αρχάριους ή πεπειραμένους μουσικούς ηλεκτρικών εγχόρδων φτιαγμένων από διάφορα ξύλα (maple, rosewood…), ούτε θέλω να θίξω κανέναν για την όποια αγορά ηλεκτρικής κιθάρας έκανε ή σκοπεύει να κάνει, ή νομίζει ότι ακούει διαφορές με διαφορετικά ξύλα, χρώματα, βερνίκια σώματος και μπράτσου.

Ο καθένας ας κρατήσει τις απόψεις του. Απλά η ενημέρωση αυτή πιθανόν να βοηθήσει κάποιους και ίσως αποδειχθεί να είναι ωφέλιμη για την τσέπη τους, ή καλύτερα να επενδύσουν σε σωστά Magnetic Pickups, ενισχυτές , ηχεία.

Επομένως πριν επιλέξετε δοκιμάστε μόνος σας κιθάρες από διαφορετικά ξύλα και κατόπιν κάντε την επιλογή αυτή που (υποκειμενικά) θεωρείτε καλύτερη (χωρίς χρήση effects).

Έτσι λοιπόν, όπως και στους ενισχυτές ηλεκτρικής κιθάρας, (όχι βέβαια ως προς την ποιότητα κατασκευής τους) το ποιός είναι καλύτερος είναι εντελώς υποκειμενικό, έτσι και με την ηλεκτρική κιθάρα ο καθένας θα πρέπει να δοκιμάζει να διαμορφώνει την προσωπική του άποψη και μετά να αγοράζει το συγκεκριμένο μοντέλο, ή καλύτερα το πακέτο ηλεκτρικής κιθάρας και ενισχυτή.

Αναφέρομαι λοιπόν, όχι στους κιθαρίστες αλλά στις εταιρίες και εμπόρους ηλεκτρικών έγχορδων μουσικών οργάνων που απευθύνονται στο συναίσθημα με λογικοφανείς, όχι όμως λογικές επεξηγήσεις.

Στην ηλεκτρική κιθάρα, που δεν παράγει φυσικό ήχο, το υλικό της (ξύλο παλλίσανδρος, κελεμπέκι ή σφένδαμος) έχει μικρή σχέση με τον ήχο που παράγεται (magnetic pickups are not capable of picking up vibrations of non-magnetic materials). Οι μαγνήτες δεν έχουν την ικανότητα να συλλαμβάνουν δονήσεις μη μαγνητικών υλικών - βασικό αξίωμα της Φυσικής.

Αν αυτό το υιοθετούμε τότε μια εναλλακτική κατασκευή από άλλα ξύλα θα παράγει φτηνότερες κιθάρες με ίδια χαρακτηριστικά όπως και με τα γνωστά ξύλα.   

Έτσι πχ μπορεί να επιλέξουμε (γιατί μας αρέσει στο μάτι) σκούρο ή ανοιχτό χρώμα στο μπράτσο, αλλά αυτό απέχει από το να λέμε ότι αγοράσαμε το σκουρόχρωμο γιατί ακούγεται καλύτερα!

Βέβαια οι κατασκευαστές ισχυρίζονται ότι υπάρχει σχέση, όμως σίγουρα (κατ’ εμέ) δεν θα βρείτε μετρήσεις που να αποδεικνύουν τον ισχυρισμό τους.

Φυσικά εννοούμε ότι κάνουμε σύγκριση οργάνων με ίδιες προϋποθέσεις του πειράματος:

Δηλαδή ίδιο χώρο, ίδιο ενισχυτή χωρίς effects, ίδια ηλεκτρική κιθάρα με τη διαφορά ότι η μία θα έχει άλλο χρώμα στο μπράτσο ή μπράτσο από άλλο ξύλο, ίδιες χορδές, ίδια μεταλλικά τάστα, ίδιο ύψος χορδών, ίδια πένα, ίδιο κιθαρίστα με ίδιο κέφι και τεχνική σ’ αμφότερα τα όργανα.

Βέβαια υπάρχουν και ηλεκτρικές κιθάρες που διαθέτουν Magnetic + piezo pick up, πχ η Parker Fly electric Guitar και η Piezo Out να οδηγείται σε διαφορετικό ενισχυτή απ’ ότι η magnetic Out.

Στα ηλεκτρικά όργανα δεν υπάρχει αντηχείο, συνεπώς το θέμα με τα διαφορετικά ξύλα, βερνίκια, είναι θέμα αισθητικό και όχι ακουστικό.

• Πχ η σειρά EV είναι η νέα σειρά ηλεκτρικών βιολιών της Yamaha κι αυτό που καθιστά πραγματικά ξεχωριστά τα μοντέλα EV είναι η προσθήκη αισθητήρων σε κάθε χορδή ξεχωριστά. Ο κάθε αισθητήρας αποδίδει ένα τρισδιάστατο ήχο δίνοντας την αίσθηση ενός πραγματικού ακουστικού βιολιού.

Αν κάποιος επιμένει ότι τα magnetic pickups συλλαμβάνουν έστω και ελάχιστες από τις δονήσεις του σώματος της ηλεκτρικής κιθάρας, ας δοκιμάσει να αντικαταστήσει τις χορδές της με νάιλον χορδές και τότε θα διαπιστώσει ότι δεν θα ακούει τίποτα (αν ακούσει κάτι τότε οι ηλεκτρομαγνήτες του έχουν πρόβλημα. Δείτε τα 2 παρακάτω Video μου για το πώς μπορεί να ξεγελαστεί κάποιος για να το διαπιστώσετε).

Σύμφωνα με τη θεωρία της φυσικής, (βλέπε Wikipedia) δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το ξύλο ηλεκτρικής κιθάρας δίνει διαφορά στον ήχο της, γιατί τότε θα πρέπει να αποδείξουμε ότι ο ήχος μεταφέρεται από ένα στερεό σώμα που είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισμού στον ηλεκτρομαγνήτη.

Όπως δείχνουν τα 2 Video μου, κάποιος μπορεί να ξεγελαστεί όμως αυτό δεν είναι πόρισμα της Φυσικής επιστήμης και το εξηγώ απλά και κατανοητά για το που οφείλεται το ξεγέλασμα.

 

 

Οι χορδές, η ποιότητα και η τοποθέτηση του pickup, το ύψος του pickup, η γέφυρα επιδρούν στην ηχητική χροιά καθώς επηρεάζουν τη δόνηση των χορδών και άρα και το παραγόμενο ηλεκτρικό σήμα. Το ξύλο θα επηρέαζε αν συμμετείχε στην δόνηση των χορδών. Επίσης το ξύλο στην ηλεκτρική κιθάρα θα έπαιζε κάποιο ρόλο, αν ο magnet pick up είναι Floating Coil ή έχει εκ κατασκευής ή φτηνοκατασκευής, κακοφτιαγμένο μη καλώς μονωμένο τύλιγμα ηλεκτρομαγνήτη. Αυτό εξηγείται  στο ανωτέρω πρώτο video αλλά και στην παρακάτω φωτογραφία.

To M1 με το ευαίσθητο αυτό πηνίο είναι ένα συν για τους κιθαρίστες που ασχολούνται με το στυλ παιξίματος ‘’Percussive fingerstyle". Πχ δείτε Εδώ :

‘’Percussive fingerstyle" είναι ένα στυλ παιξίματος κιθάρας που βασίζεται σε απότομη κρούση των χορδών , καθώς και χτυπήματα με την παλάμη και τα δάχτυλα τόσο τις χορδές όσο και το σώμα της κιθάρας . Αυτό το στυλ είναι από χρόνια δημοφιλές στη Flamenco και Latin American music αλλά και σήμερα παίζεται από κιθαρίστες ηλεκτρικής και ηλεκτρακουστικής κιθάρας.

Οργανοποιία

Mερικές πληροφορίες για το κελεμπέκι από Ελληνικό οργανοποιείο:

"Έχει μέτρια ελαστικότητα και δουλεύεται εύκολα και καθαρά. Είναι πολύ ευαίσθητο στους μύκητες και προσβάλλεται από έντομα.

Εμφανίζεται ανά περιοχές με πολύ διαφορετικό ειδικό βάρος και σκληρότητα.

Άλλωστε η παράδοση των ηχείων των τοξωτών, της οικογένειας του βιολιού, θέλει τα όργανα αυτά να κατασκευάζονται από κελεμπέκι.

Η ευρεία γκάμα των τεχνικών του ιδιοτήτων μας δίνει την δυνατότητα της επιλογής του κατάλληλου κομματιού και της επιλογής της σκληρότητας που θα διαλέξουμε για το ηχείο μας, έτσι ώστε να συνδυαστεί όσο το δυνατόν πιο αρμονικά με το καπάκι για την παραγωγή του καλύτερου αποτελέσματος.

Το κελεμπέκι επίσης παρουσιάζει πότε-πότε κάποια αισθητικά χαρακτηριστικά, όπως είναι η στικτή του μορφή, το bird’seye, μάτια πουλιού δηλαδή, το οποίο είναι σκληρό και έχει μια ευχάριστη αισθητική ιδιομορφία. Άλλη ιδιομορφία είναι οι κυματισμοί που παρουσιάζονται ενίοτε στη σάρκα του ξύλου flame maple ( ελληνική εμπορική ονομασία μοαρέ).

Αυτές οι φυσικές αισθητικές παραξενιές του ξύλου δεν έχουν καμία επίδραση στον ήχο, απλώς αισθητικά μας βοηθούν να κάνουμε περισσότερο αποδεκτό το αποτέλεσμα του οργάνου. Επομένως η γνώση ότι τα αισθητικά χαρακτηριστικά του ξύλου δεν έχουν καμία επίδραση στον ήχο του οργάνου, είναι σίγουρα ωφέλιμη για την τσέπη μας".

Κάθε ποικιλία rosewood ίσως έχει διαφορετική πυκνότητα. Δείγματα με όλους τους τύπους και την προέλευση των ξύλων rosewood εδώ.

(Brazilian rosewood was banned in 1992 due to it becoming listed as an endangered species. The rosewood used in guitar manufacturing today is usually sourced from either India or Bangladesh.) 

Ας δούμε και λίγα για τη μερική μικροβιακή καταστροφή του ξύλου στην οργανοποιία ακουστικών οργάνων και κυρίως στην κατασκευή βιολιού όπου το Biotech wood – όπως λένε- έδωσε επανάσταση στην τεχνική κατασκευής βιολιών.

Σε άρθρα με αρκετούς ερευνητές, φαίνεται ότι η μερική μικροβιακή καταστροφή του ξύλου έχει απίστευτα ευεργετικές ιδιότητες στην ποιότητα του ήχου και πολλοί πιστεύουν ότι αυτό ήταν και το μυστικό του Στραντιβάρι. 

Δείτε στο: Biotech wood, a revolution in the art of violin making ΕΔΩ :

Επίλογος

Τώρα αν εξακολουθείτε να επιμένετε ότι το ξύλο παίζει ρόλο, τουλάχιστον με την ανάγνωση του άρθρου σας δίνεται η δυνατότητα να μελετήσετε διάφορα σχετικά άρθρα και να λάβετε υπ’ όψη τις εκφρασθείσες αντιρρήσεις.

Ακολουθούν αρκετές ξένες ιστοσελίδες με σχετικά άρθρα, όπου θα βρείτε διαφωνίες για το αν επηρεάζει τον ήχο το ξύλο στις ηλεκτρικές κιθάρες:

Εδώ: εδώ: εδώ : εδώ: …….