Ο Μανώλης Φάμελλος μιλάει στο MusicHeaven

Ο λόγος για τη συζήτηση που είχαμε με τον Μανόλη Φάμελλο, στον φιλόξενο χώρο του «Σταυρού του Νότου». Με το άγχος των πρωτάρηδων, μαζί με τον ailos_m και τον che, χτυπήσαμε την πόρτα του γνωστού τραγουδιστή. Τελικά διαπιστώσαμε πως είχαμε να κάνουμε με τον …καλλιτέχνη "της διπλανής πόρτας". Έναν άνθρωπο που άνετα θα μπορούσαμε να έχουμε για φίλο, να πίνουμε καφέ μαζί του, να «βγάζουμε γούστα» κατά το Θεσσαλονικότερο. Πάνω από όλα όμως έναν καλλιτέχνη που θα μπορούσε με την κιθάρα και τις μελωδίες του να συντροφεύσει τις σημαντικές στιγμές μας και να μας οδηγήσει στις λεωφόρους της «ευτυχίας που περιμένουμε να έρθει». Στο δικό μας «φωτεινό καλοκαίρι».
Κυρίες και κύριοι, ιδού ο Μανώλης Φάμελλος...

---

Μανώλης Φάμελλος
Ο ποδηλάτης που μας ταξιδεύει στην ευαίσθητη μεριά του εαυτού μας

---

Dimitrapan: Ας ξεκινήσουμε από την αρχή… Πώς μπαίνει τι μικρόβιο της μουσικής μέσα σου; (των μελών annamaraki, koini_maria)
Εκτέθηκα στο μικρόβιο από την οικογένεια… Τόσο ο πατέρας όσο και η ευρύτερη οικογένεια ασχολούταν με την μουσική. Από κει και πέρα, εξαπλώθηκα η ασθένεια και δεν μπόρεσα να την ελέγξω… (γέλια)

Che: Επιρροές… Τι ακούσματα έχεις την περίοδο που αποφασίζεις να ασχοληθείς από την μουσική και να γράψεις τα πρώτα σου τραγούδια; Να επισημάνω και το εξής: Διαβάζοντας τις διάφορες συνεντεύξεις σου, υπήρχε σε όλες ένας κοινός παρονομαστής: Ο Πορτοκάλογλου και οι Φατμέ. Θέλω λοιπόν να μας πεις τις επιρροές σου καθώς και το πώς αισθάνθηκες για πρώτη φορά με αυτούς που είχες ως επιρροή; (των μελών Eliza21, nefeli87)
Οι επιρροές μου ήταν όσα άκουγα γύρω μου… Δηλαδή τα πουλιά, τα αυτοκίνητα, μουσικές, φωνές άκουγα στον ύπνο μου… (γέλια)
Περισσότερο όταν ήμουν μικρότερος μου άρεσε η Punk μουσική και σιγά σιγά άρχισα να ακούω και άλλα πράγματα, όπως new wave και παλαιότερα τραγούδια της δεκαετίας του ’60, folk μουσική αλλά μου άρεσαν και τα λαϊκά και η κλασική μουσική…

C: Λίγο απ’ όλα δηλαδή…
Ναι… Εντάξει, είχα βέβαια κατά καιρούς κάποιες αδυναμίες, όπως Φατμέ και Σαββόπουλο από τη μία, ψυχεδέλεια από την άλλη, μετά άκουγα πιο «σκοτεινά» πράγματα της εποχής… Δεν ήμουν πολύ «πιστός» σε κάποια είδη αλλά όσα άκουγα, δεν τα άφηνα, πίσω, δεν τα διέγραφα. Έμεναν μέσα μου και δούλευαν…

D: Προχωράς και το ’91 αρχίζεις τις «ορθοπεταλιές» με τους Ποδηλάτες. Μίλησε μας γι’ αυτή την συνύπαρξη… (των μελών tarkoulis, ageras)
Είναι μια περίοδος που διήρκησε αρκετά χρόνια, μια 7ετία, στο τέλος όμως όπως συμβαίνει στις περισσότερες 7ετίες, έγινε μια εξέγερση… (γέλια)

D: Σχέση κανονική δηλαδή… Με καβγάδες κλπ…
Κάπως έτσι.. Ίσως και κάτι παραπάνω… Πώς ξεκίνησε το Πολυτεχνείο, η εξέγερση; Σε εκείνο το σημείο έκρινα ότι δεν θα έπρεπε να διαλυθούμε βίαια και αιματηρά και μείναμε σε αυτό το σημείο…
Ήταν κάτι που ξεκίνησε συμπτωματικά αλλά υπήρχαν λόγοι που σταμάτησε όταν τελείωσε.

D: Δεν τα βρίσκατε δηλ μεταξύ σας;
Δεν ήταν προσωπικοί λόγοι. Κυρίως ήταν επειδή ήταν ένα σχήμα που είχε ένα συγκεκριμένο ηχόχρωμα, μέσα στο οποίο μπορούσες να κάνεις πράγματα, αλλά δεν μπορούσες να κάνεις τα πάντα… Οπότε, ήταν μοιραίο κάποια στιγμή να θέλουμε όλοι να κάνουμε κάτι διαφορετικό.

D: Έχετε επαφές ακόμα με τα παιδιά; (του μέλους ageras)
Και βέβαια… Και με πολλούς παίζω ακόμα. Ίσως όχι τακτικά αλλά παίζω… Ανήκουν δηλ στον κορμό της ευρύτερης ομάδας…

Aiolos_m: Στη συνέχεια έρχεται ο πρώτος σου δίσκος, «Καθώς μικραίνει η μέρα», όπου γίνεσαι πιο «ηλεκτρικός». Το κοινό πώς αντιδρά; Κράτησες το κοινό που είχες, άλλαξες κοινό ή «μεταλλάχθηκε» το κοινό που είχες μαζί σου;
Καλά, μην φανταστείς ότι είχα κανένα μεγάλο κοινό αλλά όντως δεν αντέδρασε θετικά, εκτός από μία μερίδα του Τύπου και μια ομάδα «φωτισμένων»… Δεν έτυχε θερμής υποδοχής ο δίσκος.

D: Μετά όμως βγάζεις το «Ένα μεγάλο φωτεινό καλοκαίρι» και το «Η ευτυχία είναι αυτό», που είχαν μεγάλη απήχηση και γίνεσαι ευρύτερα γνωστός…
Δεν είχαν τρομακτική απήχηση στο κοινό αλλά σαφώς πήγαν πολύ καλύτερα από τον προηγούμενο δίσκο…

D: Κι όμως με το η «Ευτυχία είναι αυτό» υπήρξε σαφώς διαφορά… Θυμάμαι ότι το τραγούδι σου παιζόταν συνέχεια στα ραδιόφωνα και ο κόσμος το ζητούσε συνέχεια… Γιατί νομίζεις πώς έγινε η διαφορά με αυτό το τραγούδι; Ο κόσμος έχει ανάγκη από συνταγές για το τι είναι ευτυχία;
Κοίταξε, ήταν ένα τραγούδι πιο προσβάσιμο, πιο ανοιχτό. Ο προηγούμενος δίσκος όπου δεν ήταν μελαγχολικός, ήταν θυμωμένος. Η «ευτυχία» είχε έναν ρομαντισμό με τον οποίο μπορούσε να επικοινωνήσει περισσότερος κόσμος. Ίσως ήταν και καλύτερος δίσκος, δεν ξέρω…

D: Παιδιά σου είναι… Μπορείς να ξεχωρίσεις και να πεις ότι κάποιο είναι καλύτερο από το άλλο; Κάποιο αγαπάς περισσότερο και κάποιο λιγότερο;
Ναι, αλλά δεν είμαι σταθερός στις απόψεις μου! Δεν είναι σταθερή η διάθεση μου αυτή, είμαι μία έτσι, μία αλλιώς…

D: Σήμερα έχουν περάσει επτά χρόνια από τότε που μας πρωτοείπες ότι «η ευτυχία είναι αυτό που περιμένουμε να ‘ρθει». Ήρθε τελικά; Έρχεται ποτέ;
Πλησιάζει… Τώρα βέβαια δεν ξέρω αν πλησιάζει πολύ αργά ή αν απομακρύνομαι εγώ… (γέλια)

D: Υπάρχει περίπτωση να είναι μόνο η ελπίδα της προσμονής η ευτυχία;
Μ.Φ. Λίγο πολύ αυτό λέει το τραγούδι… Ευτυχία είναι να ποθείς κάτι και να προσπαθείς γι’ αυτό.

Α: Μιας και μιλάμε για την ευτυχία, εμπνέεσαι από την προσπάθεια για την ευτυχία για να γράψεις; Πολλοί εμπνέονται, για παράδειγμα, μέσω της μελαγχολίας…
Αυτό που λες προϋποθέτει να είμαι ευτυχισμένος…

Α: Από πού αντλείς λοιπόν τα θέματά σου; Από τον κόσμο γύρω μας ή από έναν άλλον, φανταστικό κόσμο; (του μέλους moufixtors)
Και τι προηγείται όταν γράφεις; Ο στίχος ή η μουσική, αν προηγείται κάτι; (του μέλους arhodia)
Χρησιμοποιώ τα πάντα σαν δεξαμενή. Δεν ξέρω που σταματάει ο πραγματικός κόσμος και που αρχίζει ο φανταστικός… Η αλήθεια είναι ότι πολλές φορές νιώθω ωραία σε μια ατμόσφαιρα μελαγχολίας…
Γενικότερα πάντως, συνήθως έχω μια ιδέα, μια λέξη, η οποία με πηγαίνει σε μια μουσική φράση, αυτή η μουσική φράση με οδηγεί σε μία ομάδα λέξεων κοκ. Είναι κάτι το οποίο το ένα σύρει το άλλο… Άλλες φορές έρχεται μαζί… Δεν ξέρω καλά τον τρόπο να μελοποιώ ένα κείμενο… Δεν μπορώ πρώτα να γράψω και μετά να το μελοποιήσω. Οπότε πούμε, χαριτολογώντας, ότι είμαι συγγραφέας μουσικών κειμένων.


C: Άλλωστε και πριν μας είπες ότι είχες μια αδυναμία στα «σκοτεινά» τραγούδια… Επίσης, προσέχοντας λίγο τους τίτλους των τραγουδιών σου, βλέπουμε ότι ένα λέγεται «μαύρο σύννεφο», «μαύρο μου πουλί», «γυναίκες με τα μαύρα»… Υπάρχει γενικά ένα σκοτεινό ύφος και μια μελαγχολία… Θα έλεγες ότι υπάρχει πεσιμισμός στον χαρακτήρα σου τραγούδια σου; (του μέλους theog)
Ναι, υπάρχει κάποιος πεσιμισμός στον χαρακτήρα μου, ο οποίος μοιραία αντανακλάται και στα τραγούδια μου.

C: Εξάλλου έχεις δηλώσει και στο παρελθόν ότι μέσα από τραγούδια σου ουσιαστικά κάνεις ψυχανάλυση…
Ναι, κατά ένα μεγάλο μέρος είμαι πεσιμιστής…

Α: Ας γυρίσουμε στους δίσκους σου… Μετά την «ευτυχία» ακολουθεί το μια «Πολιτεία στο Βυθό». Μέσα από τα τραγούδια σου φαίνεσαι να είσαι πληγωμένος από την πόλη… Αισθάνεσαι άπατρις όπως και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες;
Αυτό είναι μια πολύ μεγάλη ιστορία... Αυτός ο δίσκος έχει να κάνει με την μνήμη. Αόριστα υπάρχει μια βυθισμένη πολιτεία, η οποία βρίσκεται κοντά στο χωριό μου, κοντά σε μια ακτή της Πελ/σου, αλλά κι αυτή υπάρχει περισσότερο στην φαντασία μου, παρά οπουδήποτε αλλού. Από εκεί προέκυψε κι ο τίτλος.

C: To 2005 έρχεται το «Ποτέ όπως πριν», που αποτελεί μια συλλογή από παλαιότερα τραγούδια σου. Θεώρησες ότι ήταν τραγούδια που δεν είχαν ακουστεί όσο ήθελες και ένιωσες την ανάγκη να ξαναπροβληθούν ή το cd αυτό ήταν ουσιαστικά μια συνάντηση με τα φιλαράκια σου, την οποία «έτυχε» να ηχογραφήσετε;
Ήταν ουσιαστικά τραγούδια τα οποία ήθελα να ξανακάνω, να ξανακοιτάξω. Όχι τόσο επειδή δεν είχαν ακουστεί –κάποια όντως δεν είχαν ακουστεί όσο πίστευα ότι τους άξιζε, μπορεί να κάνω και λάθος εδώ βέβαια- αλλά κάποια ήθελα να τα ακούσω εγώ διαφορετικά κυρίως. Από άποψη ενορχήστρωσης, παραγωγής, ερμηνείας…, υπήρχαν στοιχεία τα οποία ήθελα να ξανακοιτάξω.

D: Δεν ήσουν δηλαδή ευχαριστημένος με το πώς ήταν πριν;
Καλά, γενικά δεν είμαι με τίποτα ευχαριστημένος… (γέλια)

D: Στον δίσκο αυτό έχεις και μια διασκευή του «Κάπου νυχτώνει»... Ποια η σχέση σου με το λαϊκό τραγούδι;
Το συγκεκριμένο τραγούδι όπως και άλλα τα οποία διασκευάζω, είχε μείνει μέσα μου και το θυμήθηκα με τον τρόπο μου.
Γενικότερα, κατά καιρούς έχω κάνει τραγούδια που θα μπορούσε κανείς να τα χαρακτηρίσει λαϊκά… Κάνω ελάχιστα όμως, όποτε μου προκύψει κάτι εντελώς συμπτωματικά και για θεραπευτικούς λόγους κυρίως… Δηλαδή εμφανίζεται κάτι και στον βαθμό που εμφανίζεται πιστεύω ότι πρέπει να το ανασύρω ολόκληρο… Ωστόσο δεν εμφανίζεται συχνά κι εγώ δεν πηγαίνω προς τα εκεί, δεν το καλλιεργώ αυτό το έδαφος. Είμαι αλλού… Κάποια στιγμή όταν ξεχνιέμαι, βρίσκομαι εκεί, μου έρχεται ένα τραγούδι και μετά φεύγω…

Α: Να έρθουμε λίγο στην «Ψυχή του πάρτυ»… Θα ήθελες να ήσουν η ψυχή του πάρτυ και παρόλα αυτά εσύ δεν ήσουν;
Ο δίσκος ξεκινάει ακριβώς έτσι… Ότι δεν ήμουν ποτέ η ψυχή του πάρτυ… Δεν είχα τον τρόπο να σταθώ έτσι… Δεν ήταν κάτι που απαξίωνα πάντα, ίσως μάλιστα κάποιες φορές να ζήλευα κιόλας τα παιδιά που ήταν στο επίκεντρο της έκρηξης. Εγώ όμως είχα κάποια «δομικά» προβλήματα… (γέλια)

D: «Δομικά» προβλήματα;
Δεν εννοώ προβλήματα σωματικής διάπλασης… Μάλλον προβλήματα… κατάρτισης της προσωπικότητας! (γέλια)

Α: Και πώς τον ολοκληρώνεις λοιπόν τον δίσκο;
Είναι ένας δίσκος που ξεκίνησα την περασμένη άνοιξα να ολοκληρώνω τα τραγούδια και ηχογραφήθηκε το καλοκαίρι. Τα περισσότερα ήταν ιδέες πολύ σκόρπιες στο μυαλό μου και τα οργάνωσα συστηματικά λίγες μέρες πριν την ηχογράφηση. Όπως και το τραγούδι που έδωσε τον τίτλο στον δίσκο ήταν από τα τελευταία που προστέθηκαν σε αυτόν. Πρόκειται ουσιαστικά για αυτόνομα τραγούδια, δεν φτιάχτηκε δηλαδή ο δίσκος πάνω σε μία συγκεκριμένη συλλογιστική, μια κεντρική ιδέα.

C: Στα live σου υπάρχει μεγάλη απήχηση από το κοινό. Από τις πωλήσεις των δίσκων σου είσαι ευχαριστημένος; (του μέλους spiroos)
Ποτέ δεν είμαι ευχαριστημένος. Γενικότερα δεν ήμουν ποτέ ο καλλιτέχνης με τις μεγάλες πωλήσεις αλλά με έναν τρόπο αισθάνομαι ότι έχω καταφέρει να επιζήσω μέσα σε ένα σύστημα που καταρρέει, χωρίς να έχω ξεφύγει από το βεληνεκές μου. Αισθάνομαι ότι μέσα σε μία φάση γενικής υποχώρησης του κόσμου από την δισκογραφία, έχω καταφέρει να συγκρατήσω κάπως τις μικρές αλλά υπολογίσιμες δυνάμεις μου.

Α: Όντως, τελευταία πληθαίνουν ολοένα οι φωνές που μιλάνε για «κατάντια» στο ελληνικό τραγούδι. Σε βρίσκουν σύμφωνο αυτές οι φωνές; (του μέλους dora21kipseli)
Είμαι μεγάλη συζήτηση αυτή… Σε ποιο επίπεδο αναφέρεσαι;

Α: Στο επίπεδο της ποιότητας γιατί στο επίπεδο των πωλήσεων όλο και κάτι σκαρφίζονται οι εταιρίες για να πουλήσουν δίσκους ορισμένοι καλλιτέχνες…
Στο επίπεδο των πωλήσεων τα πράγματα είναι απογοητευτικά. Δηλαδή υπάρχουν μερικά πράγματα που δεν μπορούν να σταθούν, δεν μπορούν να δημιουργήσουν τους όρους για να υπάρξουν εμπορικά.
Στο επίπεδο της ποιότητας από την άλλη, υπάρχουν φωνές και νέοι άνθρωποι, οι οποίοι τουλάχιστον φτάνουν σε μένα, που θέλουν να βγουν στην δισκογραφία ή που θέλουν να προτείνουν τον εαυτό τους και είναι πραγματικά καλοί…

Α: Αν δηλαδή έρθει ένας νέος, που κατά τη γνώμη σου έχει ταλέντο, βοηθάς;
Ναι… Κοίτα, δεν είναι κάτι που κάνω εντελώς ανιδιοτελώς. Από τη μία θεωρώ ότι είναι η δουλειά μου και από την άλλη πιστεύω ότι σαν μουσικός και σαν άνθρωπος που αγαπά τη μουσική γενικότερα έχω αντικειμενικά κάποια πράγματα να κερδίσω από αυτό.
Πάντως, ειδικά το τελευταίο καιρό, έχω δει αρκετά πράγματα που αξίζουν τον κόπο να σταθούν παραέξω…

D: Όπως;
Τώρα για παράδειγμα κάνω την παραγωγή σε ένα νέο συγκρότημα από τη Δράμα, το οποίο λέγεται «Δραμαμίνη» και σε έναν νέο τραγουδοποιό ο οποίος λέγεται Μύρωνας Στρατής, δουλειές που θα κυκλοφορήσουν γύρω στα μέσα του Απριλίου.
Μακάρι να είχα περισσότερο χρόνο για να επενδύσω σε περισσότερες περιπτώσεις.

D: Έχεις κάνει μία συνεργασία και με έναν άλλο νέο τραγουδοποιό, μέλος της μουσικής μας κοινότητας, τον Δημήτρη τον Βεριώνη (dver17). Έχετε κάνει μαζί ένα ντουέτο στον δίσκο του «Το πιο όμορφο παράθυρο της πόλης», τη «Φένια». Πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία;
Τον Δημήτρη τον γνώρισα πριν από πολλά χρόνια… Συμπωματικά τον γνώρισα μέσω του Βασίλη Καζούλη. Αυτό είναι από τα τραγούδια που ξεχώρισα σε αυτόν τον δίσκο του και νομίζω ότι το αποτέλεσμα μας δικαίωσε.

D: Για τον Δημήτρη τι έχεις να μας πεις;
M.Φ.: Τι να πω για τον Δημήτρη; Ο Δημήτρης είναι φίλος…

D: Οκ, καλύφθηκα. Ας αφήσουμε τα νέα παιδιά κι ας ξαναγυρίσουμε σε σένα. Γράφεις τραγούδια, είσαι παραγωγός και τραγουδάς. Ποιο απ’ όλα προηγείται μέσα σου;
Εκ των πραγμάτων το ότι γράφω, γιατί αν δεν έγραφα δεν θα τραγουδούσα, αν δεν τραγουδούσα δεν θα έκανα δίσκους κι αν δεν έκανα δίσκους, δεν θα δούλευα στην παραγωγή.

D: Σου μένει ελεύθερος χρόνος με όλα αυτά;
Ελεύθερος χρόνος είναι ο χρόνος που επιλέγεις πώς θα τον διαθέσεις. Εγώ τον χρόνο μου, ακόμα κι όταν τον διαθέτω στη μουσική, θεωρώ ότι είναι ελεύθερος χρόνος.

D: Έχουμε μάθει ότι εδώ στα καμαρίνια σου διαβάζεις Θουκιδίδη…
Ναι… Γενικότερα διαβάζω όσο μπορώ. Κυρίως διαβάζω ιστορία και φιλοσοφία. Τελευταία λογοτεχνία δεν διαβάζω πολύ… Έχω διαβάσει πάρα πολύ στη ζωή μου και νομίζω ότι κουράστηκα λίγο αλλά ελπίζω να είναι προσωρινό. Με την ποίηση, από την άλλη, έχω μια σταθερή σχέση σαν αναγνώστης.

C: Το διάβασμα σε έχει βοηθήσει στη συγγραφή των στίχων; Έχεις εμπνευστεί κάποιο κομμάτι από κάποιο βιβλίο;
Ναι, βέβαια. Έχω γράψει πολλούς στίχους, στους οποίους με έχουν οδηγήσει στίχοι, άλλων ανθρώπων.. Είτε αυτοί είναι ενταγμένοι μέσα σε ένα πεζό κείμενο, είτε αυτούσιοι στίχοι από κάποιο ποίημα, είτε εικόνες, είτε πράγματα που παρεξήγησα μέσα στο μυαλό μου και τα είδα διαφορετικά, είτε πράγματα που είχα διαβάσει, ξέχασα και τα θυμήθηκα πάλι αργότερα με τον τρόπο μου.

Α: Και καλά όταν πρόκειται για τραγούδια που πρόκειται να τραγουδήσεις εσύ. Όταν πρόκειται για τραγούδια που θα δώσεις σε κάποιον άλλον; Με τι κριτήρια επιλέγεις πού θα δώσεις κάποιο τραγούδι σου;
Όταν γράφω δεν… πρόκειται… Δηλαδή κάνω το τραγούδι όπως προκύπτει κι από κει και πέρα, όταν ολοκληρωθεί το τραγούδι, αν δω ότι δεν μπορώ να το «φροντίσω» όπως θέλω, δεν έχω τα μέσα, τότε αποφασίζω. Είναι όπως τα παιδιά που δίνουμε για υιοθεσία. Για να έχουν μια καλύτερη τύχη…

C: Έχεις μετανιώσει για κάποια συνεργασία σου; Είτε επειδή δεν έμεινες ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα είτε επειδή σε απογοήτευσε αυτός με τον οποίο συνεργάστηκες; (του μέλους mariametokapelo)
Έχω μετανιώσει για διάφορες συνεργασίες αλλά δεν έχω μετανιώσει με τους ανθρώπους καθαυτούς, έχω μετανιώσει για το αποτέλεσμα. Αλλά το αποτέλεσμα δεν είναι κάτι που μπορώ να χρεώσω σε αυτούς χωρίς να το χρεώσω και στον εαυτό μου…

C: To αποτέλεσμα με καλλιτεχνικά κριτήρια ή και με εμπορικά;
M.Φ.: Κυρίως με καλλιτεχνικά. Αλλά κάτι που είναι εμπορικό, δεν είναι απαραίτητα μη καλλιτεχνικό.



D: Εκτός από τον χώρο, τον δικό σου να πω; Από τον χώρο του «έντεχνο-ροκ» ας το ονομάσουμε, υπάρχει κάποιος με τον οποίο θα ήθελες να συνεργαστείς;
Έχω συνεργαστεί με ανθρώπους που κατάγονται από τέτοιους χώρους, όπως την Χαρούλα Αλεξίου, η οποία είναι μεγάλη λαϊκή καλλιτέχνιδα.
Γενικά όμως με τους «χώρους», αυτή τη γεωγραφική κατανομή, δεν τα πάω καλά. Το «έντεχνος» είναι μία γενίκευση η οποία κάπως κολακεύει τον χαρακτηριζόμενο. Ότι γίνεται δηλαδή μέσα στο «έντεχνο» πάει να πει ότι είναι καλό, επειδή ανήκει σε μια «κατηγορία» με αυτόν τον τίτλο; Άρα, πώς γίνεται κάτι να είναι έντεχνο και να μην καλό; Δεν μπορώ να το ξεχωρίσω… Δηλαδή μέσα στο «έντεχνο» δεν υπάρχει κάτι άτεχνο;

D: Και για πολλούς από εμάς, που ακούμε αυτό το είδος της μουσικής, δεν ευσταθεί ο συγκεριμένος όρος… Αλλά τον ονομάζουμε έτσι, για χάρη της κουβέντας. Πώς αλλιώς να τον ονομάσουμε;
M.Φ.: Για χάρη της μουσικής καλύτερα να μην το ονομάσουμε.., (γέλια)

C: Αν υπήρχε μια «Κιβωτός» της μουσικής. Κι έπρεπε να σώσεις τρία τραγούδια δικά σου και τρία άλλων καλλιτεχνών. Ποια θα έσωζες;
Θα προσπαθούσα να διασώσω κάποια μουσικά όργανα, ούτως ώστε να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να μπορέσει να συνεχίσει να υπάρχει μουσική. Κι αν είχα την δυνατότητα να σώσω μόνο 6 τραγούδια, μάλλον δεν θα διέσωζα κανένα δικό μου. Κυρίως επειδή τα δικά μου θα τα θυμόμουν τα περισσότερα! (γέλια)

C: Στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης του 2005, υπήρξες παραγωγός στα κομμάτια των νέων δημιουργών. Τι σε έσπρωξε σε αυτό; Ήθελες πραγματικά να βοηθήσεις ή έγινε και για λόγους προβολής; (του μέλους Jimy)
Ήταν κάτι το οποίο δεν μπορούσε κανείς να προβλέψει το τελικό αποτέλεσμα όταν έγινε η πρόσκληση ενδιαφέροντος από την πλευρά της ΕΡΤ. Ήταν κάτι που στην πορεία έκρινα ότι με ενδιέφερε και μπορούσα με τον τρόπο να βοηθήσω…
Τώρα το θέμα της προβολής είναι κάτι το οποίο σου προσάπτουν με την κάθε ευκαιρία αλλά είναι κάτι τόσο σύμφυτο με τη δουλειά που κάνουμε, που είναι αδύνατο να κάνεις κάτι χωρίς να υπάρχει μία προβολή είτε θετική είτε αρνητική σε αυτό που κάνεις…

C: Γιατί πιστεύεις ότι επέλεξαν εσένα κι όχι κάποιον άλλον;
Υποθέτω γιατί έκανα γι’ αυτό που είχαν στο μυαλό τους και κατά δεύτερο λόγο ίσως με βρήκαν και πιο πρόχειρο… (γέλια). Συμμετείχα και στην προπαρασκευαστική επιτροπή και πιθανόν κι αυτό έπαιξε το ρόλο του.

Α: Μια που μιλήσαμε για ανάθεση, κατά παραγγελία γράφεις;
Συνήθως πάντα υπάρχουν πολλά τραγούδια αδιάθετα κι όταν υπάρχει κάποια εκδήλωση ενδιαφέροντος, σκέφτομαι αν υπάρχει κάτι το οποίο θα μπορούσε να ταιριάξει στην συγκεκριμένη περίπτωση. Σπανίως γράφω πάνω σε στίχο που προϋπήρχε είτε σε μια κατεύθυνση που μου υπαγορεύτηκε. Πάντως όσες φορές το έχω κάνει, δεν μου πήγε τόσο άσχημα κι ήταν γοητευτικό να δοκιμάσω τον εαυτό μου σε έναν άγνωστο τρόπο…
Σε κάποια πράγματα, όπως και να ‘χει, οδηγείσαι από την πορεία των συμπτώσεων, η οποία είτε είναι μεταφυσική είτε εμείς έχουμε μια προδιάθεση μυστική μέσα μας που μας οδηγεί σε αυτό, είτε συρόμαστε σε αυτό… Για παράδειγμα, όταν ξεκίνησα να γράφω, πριν κάνω πολλά τραγούδια, επειδή είχα μια ευχέρεια στο να γράφω μουσικές, φανταζόμουν ότι θα μου ταίριαζε να γράφω μουσική για τον κινηματογράφο…

Α: Αυτή ήταν και η επόμενή μου ερώτηση…
Τελικά δεν το έκανα αυτό. Δεν μου έγινε ποτέ ούτε μία πρόταση. Ενώ ήταν κάτι που το φαντασίωνα πριν εισβάλω στο τραγούδι, δεν έγινε ποτέ. Αν είχα κάποιες προτάσεις, πιθανότατα θα το έκανα. Δεν λέω απαραίτητα ότι θα το έκανα επιτυχημένα, απλά θα δοκίμαζα τον εαυτό μου και εκεί…

C: Θα έγραφες μουσική και για την τηλεόραση;
Γιατί; Η τηλεόραση χρειάζεται τη μουσική; Μπορεί να κάνει και χωρίς αυτήν… (γέλια)
Παλαιότερα είχαν βγει κάποια όμορφα κομμάτια μέσα από αυτό αλλά όχι πια… Νομίζω ότι τα πρώτα χρόνια της ελεύθερης τηλεόρασης υπήρχε μια φροντίδα και κάποιοι άνθρωποι επένδυσαν σε αυτό, αλλά τώρα πολύ σπάνια ακούω κάτι που με εκπλήσσει. Τα περισσότερα είναι διεκπεραιωτικά.
Αντίθετα ο κινηματογράφος έχει ανάγκη την καλή μουσική. Δηλαδή είναι στοιχείο οργανικό του τελικού αποτελέσματος.

C: Βλέπεις κινηματογράφο γενικά; Τι είδους ταινίες προτιμάς;
Ναι, βλέπω, πάρα πολύ! Και είμαι ανοιχτός σε όλα. Δεν κρίνω το αποτέλεσμα από τις προθέσεις κάποιου, αν και οι προθέσεις γράφονται μέσα από το αποτέλεσμα. Δηλαδή δεν πιστεύω ότι μια ταινία η οποία θέλει να κάνει εισιτήρια, είναι απαραίτητα και για τα σκουπίδια. Εντάξει, μου αρέσει ο Ευρωπαϊκός κινηματογράφος αλλά και αμερικανικός, όπως μου αρέσει και ο κινέζικος… Ήμουν αμερικανόφιλος μια εποχή, έπειτα πήγα στους Γάλλους… Τελευταία οι Σκανδιναβοί κινηματογραφιστές μου αρέσουν ιδιαίτερα…

D: Να ξαναγυρίσουμε στη μουσική. Πριν λίγους μήνες έδωσες δύο συναυλίες στο Μέγαρο Μουσικής, με αφορμή το διπλό σου cd σου… Γενικά όμως το συναντάμε συχνά αυτό το φαινόμενο. Συναυλίες όπου ο καλλιτέχνης, καλεί τους φίλους του να τραγουδήσουν παρέα. Αυτό γιατί συμβαίνει; Η ισχύς εν τη ενώσει; Είναι μόδα; Γίνεται ανταποδοτικά;
Κοίταξε, υπάρχουν ανταποδοτικά τέλη κι ανταποδοτικά οφέλη.
Το φαινόμενο υπάρχει αλλά δεν νομίζω ότι συνδέεται με την δική μου εμφάνιση και δεν μπορώ να γενικεύσω με αφορμή τη δική μου εμφάνιση γιατί αυτή ήταν κάτι διαφορετικό. Έκανα έναν δίσκο με αυτή τη λογική και κλείνοντας τον κύκλο του δίσκου, έκανα αυτές τις εμφανίσεις. Μάλιστα αυτές οι εμφανίσεις ήταν ο απόηχος μιας εμφάνισης που είχαμε κλείσει τον προηγούμενη χρόνο στο Θέατρο Βράχων, η οποία ματαιώθηκε για λόγους προγραμματισμού δικού μας και στην πορεία βρέθηκε το Μέγαρο, που είχε και τις προδιαγραφές που θέλαμε και μοιράστηκε και σε δύο μέρες.

Α: Μεγάλοι συναυλιακοί χώροι ή μικρές μουσικές σκήνες;
Χώροι με καλή υποδομή. Χώροι με προδιαγραφές να παίζεται μουσική, να ακούμε καλά εμείς, να περνάμε καλά εμείς, να ακούει καλά ο κόσμος και να ζει τη μουσική ο κόσμος.

Α: Δεν έχεις δηλαδή κάποια ιδιαίτερη συμπάθεια…
Συμπαθώ και τους μικρούς και τους μεγάλους χώρους. Συμπαθώ κυρίως τους γεμάτους χώρους… (γέλια)

Α: Τώρα σε συναντάμε σε έναν χώρο που σε φιλοξενεί συχνά, μαζί με τον Βασίλη Καζούλη και με τον Φίλιππο Πλιάτσικα. Μια ομολογουμένως πολύ επιτυχημένη συνέρευση… Που οφείλεται η τόσο μεγάλη ανταπόκριση;
Ναι όντως, πηγαίνουμε πολύ καλά… Τώρα που οφείλεται η ανταπόκριση δεν μπορώ να το γνωρίζω.

D: Θεωρείς ότι είστε μια καλή παρεούλα μεταξύ σας και αυτό βγαίνει προς τα έξω και κερδίζει και τον κόσμο;
Δεν ξέρω… Μια χαρά τα πηγαίνουμε μεταξύ μας αλλά γνωρίζω και άλλους που τα πηγαίνουν μια χαρά μεταξύ τους αλλά τα πηγαίνουν καλά μόνο μεταξύ τους… (γέλια). Ο κόσμος «γλεντάει» σ’ αυτό το πρόγραμμα με το τον τρόπο του… (γέλια) Αυτό το πρόγραμμα έχει έναν τρόπο να διασκεδάζει την εσωστρέφειά του.

Α: Διαχωρίζεις την ψυχαγωγία από τη διασκέδαση;
Ναι την διαχωρίζω.

Α: Εσύ τι πιστεύεις ότι προσφέρεις; Εμείς έχουμε την δική μας άποψη, εσύ τι πιστεύεις όμως;
Θα ήθελα να μου το διευκρινήσετε κι εμένα γιατί την έχω αυτή την απορία… (γέλια). Πιστεύω ότι προσφέρω… μουσική!

C: Έχεις δηλώσει ότι τα πράγματα έχουν τη δική τους λογική και αποφασίζουν από μόνα τους πότε θα συμβούν. Ωστόσο είσαι και άνθρωπος του προγράμματος. Ποια τα σχέδιά σου λοιπόν για το άμεσο και απώτερο μέλλον; Ετοιμάζεις ενδεχομένως και κάποια συνεργασία με άλλους καλλιτέχνες; (του μέλους rompa)
Το ένα συνδέεται με το άλλο. Ακριβώς επειδή τα πράγματα έχουν την δική τους λογική και αποφασίζουν πότε θα συμβούν, πρέπει κι εμείς να προετοιμάζουμε τον ευατό μας ώστε να μπορούμε να τα ακολουθήσουμε, να τα αρπάξουμε και να τα κάνουν να ανθίσουν.
Όσον αφορά στα σχέδια, είναι οι δύο παραγωγές που σας είπα προηγούμενως και κάποιες άλλες παραγωγές που θα τρέξουν μέσα στο καλοκαίρι και μέσα στον επόμενο χρόνο, σκέφτομαι πώς θα είναι ο επόμενός μου δίσκος…

D: Cd με ζωντανές ηχογραφήσεις έχεις σκοπό να βγάλεις; (του μέλους dver17)
Όχι, αλλά ίσως να κυκλοφορήσω παρεπιπτόντως μερικά τραγούδια… Θα κυκλοφορήσει μια επιλογή από τραγούδια μέσα στο καλοκαίρι, ένα ας πούμε greatest hits, όπου θα υπάρχουν και δύο νέα τραγούδια τα οποία ηχογραφώ τώρα και ίσως εκεί να υπάρχει και κάποια «ζωντανό» υλικό, αλλά αν υπάρχει, θα υπάρχει παρεπιπτόντως, δεν θα είναι κάποια πρόταση ολοκληρωμένη.

D: Ως μέλη διαδικτυακής κοινότητας δεν θα μπορούσαμε να μην σε ρωτήσουμε ποια η σχέση σου με το διαδίκτυο. Έχεις μια πολύ ωραία προσωπική ιστοσελίδα αλλά εσύ προσωπικά ασχολείσαι;
Έχω καθημερινή επαφή! Αλληλογραφώ, περιδιαβαίνω δεξιά κι αριστερά, έχω και στην προσωπική μου σελίδα όπου υπάρχει ένα ημερολόγιο και μιλάμε με τα παιδιά…

Α: Πάντως η ιστοσελίδα σου έχει το χρώμα σου… Είναι σαν να σε βλέπουμε μπροστά μας.
Είναι το δωμάτιό μου αυτό θεωρητικά! Αλλά να σας πω την αλήθεια, έχω κουραστεί λίγο με αυτό. Σκέφτομαι το δωμάτιο αυτό να το εντάξω σε ένα μεγαλύτερο οίκημα… Ένα γενικότερο οικοδόμημα, μια πολυκατοικία και μέσα σε αυτή να έχω ένα δικό μου διαμέρισμα.

Α: Το δικό μας το οίκημα, το MusicHeaven, το γνωρίζεις;
Ναι βέβαια το γνωρίζω και το επισκέπτομαι τακτικά. Μπήκα πρώτη φορά συμπτωματικά διαβάζοντας για μένα και από ‘κει και πέρα, μπαίνω συχνά και μάλιστα έχω γνωρίσει και 2-3 παιδιά από την παρέα σας…

D: Σ’ ευχαριστούμε πολύ Μανώλη…
M.Φ.: Εγώ ευχαριστώ παιδιά…