Back On The Chain Gang - Pretenders

Το ‘‘Back On The Chain Gang’’ περιλαμβάνεται στον τρίτο δίσκο των Pretenders “Learning To Crawl”, που κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο του 1984.
Το τραγούδι το έγραψε η τραγουδίστρια των Pretenders, Chrissie Hynde, και αποτίνει φόρο τιμής στον James Honeyman-Scott, τον κιθαρίστα των Pretenders που πέθανε από υπερβολική δόση ναρκωτικών το 1982 σε ηλικία 26 ετών.

Ο James Honeyman Scott ήταν ιδρυτικό μέλος των Pretenders και ένας από τους πιο πολυτάλαντους κιθαρίστες της new wave σκηνής επηρεάζοντας μία γενιά κιθαριστών στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Εκτός από κιθαρίστας, έπαιζε και keyboards, έκανε δεύτερα φωνητικά και έγραφε τραγούδια για το συγκρότημα.

Στις 14 Ιουνίου του 1982 συναντήθηκε στο Λονδίνο με την τραγουδίστρια των Pretenders, Chrissie Hynde, και τον drummer Martin Chambers και αποφάσισαν την αποπομπή του μπασίστα Pete Farndon, εξαιτίας της όλο και μεγαλύτερης εξάρτησής του από τα ναρκωτικά, η οποία δημιουργούσε πλέον πρόβλημα στο συγκρότημα. Σ’ εκείνη τη συνάντηση ο Scott πρότεινε να αντικαταστήσουν τον Farndon με τον κιθαρίστα Robbie McIntosh. Η μοίρα, όμως, έπαιξε περίεργο παιχνίδι. Δύο μέρες μετά την αποπομπή του Farndon, ο Honeyman Scott, του οποίου η μουσική ικανότητα είχε παίξει μεγάλο ρόλο στην επιτυχία του συγκροτήματος, πέθανε σε ηλικία 26 χρονών από καρδιακή προσβολή που προκλήθηκε από κατανάλωση κοκαΐνης και δέκα μήνες αργότερα, στις 14 Απριλίου 1983, ο Farndon πνίγηκε στην μπανιέρα του μετά από υπερβολική δόση ηρωίνης.

Ο θάνατος του Honeyman Scott είχε καταλυτική επιρροή στη μακροβιότητα και τη μεταγενέστερη πορεία των Pretenders. Η Chrissie Hyde είπε σχετικά: Ένα από τα πράγματα που κράτησαν ζωντανό το συγκρότημα, κατά ειρωνικό τρόπο, ήταν ο θάνατος του Jimmy Scott. Όταν συνέβη ένιωσα ότι δεν μπορούσα ν’ αφήσω τη μουσική μας να πεθάνει. Δουλέψαμε πολύ σκληρά για να φτάσουμε σ’ αυτό το σημείο… Έπρεπε να τελειώσω αυτό που αρχίσαμε (Rhino Entertainment Company, 2006).

Παρά το γεγονός ότι το τραγούδι αφιερώνεται στον Scott, αρχικά γράφτηκε για τον Ray Davies, τον βασικό τραγουδιστή των Kinks. Μάλιστα ο πρώτος στίχος που τραγουδάει η Chrissie Hynde (“I found a picture of you…”) αναφέρεται σε μία φωτογραφία του Ray Davies που βρήκε στο πορτοφόλι της. Η Chrissie Hynde και ο Ray Davies είχαν σχέση για πολλά χρόνια και απέκτησαν μαζί μία κόρη, την Natalie Rae Hynde.
Το τραγούδι, λοιπόν, γράφτηκε αρχικά για τον Ray Davies αλλά άλλαξε το νόημά του όταν μεσολάβησε ο θάνατος του Scott. Έτσι, παρά το ροκ ρυθμό του τραγουδιού, το ‘‘Back On The Chain Gang’’ είναι ένα πολύ συναισθηματικό κομμάτι και γι’ αυτό πολλές φορές η Chrissie Hynde “σπάει’’ όταν το ερμηνεύει.

Το ‘‘Chain Gang’’ του τίτλου είναι οι κατάδικοι που είναι δεμένοι ο ένας με τον άλλον, συνήθως όταν εκτελούν κάποια χειρωνακτική εργασία εκτός των φυλακών. Εκτός από αυτό, παραπέμπει και στο ομώνυμο τραγούδι του Sam Cooke, που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 1960, κι απ’ το οποίο προέρχονται σχεδόν αυτούσια τα ‘‘ooh-ooh-ooh-ooh’’.
Η ηχογράφηση έγινε στις 20 Ιουλίου του 1982 στα AIR Studios του Λονδίνου. Μετά από τα τραγικά γεγονότα που προηγήθηκαν, οι Pretenders βρισκόντουσαν σε στάδιο ανασυγκρότησης. Μόνο η τραγουδίστρια Chrissie Hynde και ο drummer Martin Chambers παρέμειναν από το αρχικό σχήμα. Προκειμένου λοιπόν να ηχογραφήσουν το τραγούδι, στρατολόγησαν κάποιους μουσικούς, όπως τον κιθαρίστα Robbie McIntosh, τον οποίο είχε ήδη προτείνει ο Honeyman-Scott, τον κιθαρίστα των Rockpile, Billy Bremner, και τον μπασίστα των Big Country, Tony Butler.

Όπως στα δύο πρώτα albums των Pretenders (‘‘Pretenders’’ και ‘‘Pretenders II’’), έτσι κι εδώ παραγωγός είναι ο Chris Thomas. Ο Chris Thomas έγινε ιδιαίτερα γνωστός από τη δουλειά του στο “White Album’’ των Beatles, το ‘‘Dark Side Of The Moon’’ των Pink Floyd και το ‘‘Let’s Stick Together’’ του Bryan Ferry ενώ έχει κάνει παραγωγές και στους Roxy Music, Wings, Elton John, INXS, Paul McCartney και U2.

Κατά ένα μεγάλο μέρος, ο Chris Thomas ήταν υπεύθυνος για τον χαρακτηριστικό ήχο των Pretenders και την ικανότητα του συγκροτήματος να γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ της Punk, του new wave και της μελωδικής Pop.

Χωρίς αμφιβολία, αν ο George Martin ήταν ο πέμπτος Beatle, τότε ο Chris Thomas ήταν ο πέμπτος Pretender, λέει ο μηχανικός ήχου Steve Churchyard. Ήταν παρών σε όλες τις φάσεις της ηχογράφησης ενώ, αντιθέτως, πολλοί παραγωγοί δίνουν οδηγίες τηλεφωνικά από το αυτοκίνητό τους. Ήταν εκεί για κάθε στιγμή που θα συνέβαινε κάτι, κατευθύνοντας είτε εμένα είτε τους μουσικούς, και από πολλές απόψεις ήταν ο μέντοράς μου. Πιθανότατα έμαθα περισσότερα από αυτόν από οποιονδήποτε άλλο.

Ο Steve Churchyard εργαζόταν ήδη πέντε χρόνια στα AIR Studios όταν κλήθηκε να δουλέψει με τον Chris Thomas. Συνήθως ο Thomas χρησιμοποιούσε για μηχανικό ήχου τον Bill Price αλλά εκείνη την εποχή ο Price ήταν απασχολημένος με το Wessex, το αδερφό studio του AIR, κι έτσι ζήτησε από τον Steve Churchyard, ο οποίος είχε αναλάβει το project των Big Country, να συνεργαστούν για την ηχογράφηση του ‘‘Back On The Chain Gang’’.

Ο Churchyard λέει σχετικά: Ο Jimmy (Honeyman-Scott) και ο Pete φύγανε και ήταν μια πραγματικά δύσκολη εποχή για την Chrissie και τον Martin. Ήταν ακόμα σοκαρισμένοι και οι υπόλοιποι ήμασταν πολύ συμπονετικοί. Δεν νομίζω ότι ήξερε κανείς πραγματικά σε τι κατάσταση ήταν οι Pretenders τότε.

Η δομή του ‘‘Back On The Chain Gang’’ ήταν ήδη έτοιμη όταν οι Pretenders αποφάσισαν να το ηχογραφήσουν. Ο Chris Thomas ήταν ικανοποιημένος από το τραγούδι και από την ενορχήστρωση κι έτσι δεν θα χρειάζονταν πολλές αλλαγές. Το σχέδιο ήταν να γίνει η ηχογράφηση των λήψεων σε μία 24κάναλη κονσόλα και αργότερα θα γινόταν η επεξεργασία. Ο Chris Thomas θα επέλεγε την καλύτερη λήψη, από την οποία θα έπαιρναν το πιο μεγάλο μέρος και μετά θα επέλεγαν τα καλύτερα μέρη των άλλων λήψεων και θα τα συνέδεαν μεταξύ τους.

Οι Pretenders στήθηκαν σαν να επρόκειτο να παίξουν live. Ο Martin Chambers έστησε τα drums πάνω σε ένα υπερυψωμένο βάθρο στο κέντρο του δωματίου κι όπως χαρακτηριστικά θυμάται ο Churchyard ‘‘δεν είμαι σίγουρος για τη συμβολή του βάθρου στον ήχο, αλλά η εικόνα ήταν σπουδαία’’.
Πίσω από τον Chambers υπήρχαν κάποια μικρά αυτοδύναμα ηχεία Yamaha, τα οποία είχε τοποθετήσει ο Chris Thomas για να είναι πιο γεμάτος ο ήχος στο studio. Μόλις ο ήχος των drums πήγαινε στο control room αυτοί περνούσαν τον ήχο πάλι στα ηχεία για να τον κάνουν πιο επιβλητικό. Έτσι τα ηχεία αποτέλεσαν μέρος του ήχου των drums που ακούγονται στο τραγούδι. Ο ίδιος ο Martin ήταν πολύ ευχαριστημένος από τον ήχο γιατί αισθανόταν σαν να ήταν σε σκηνή και να άκουγε τον ήχο από τα monitors. Ένιωθε πραγματικά το χτύπημα της μπότας, καθώς επέστρεφε από τα ηχεία, κι έτσι ακουγόταν πολύ ζωντανά σε σχέση με τον συνηθισμένο στεγνό ήχο των studios. Χάρη τόσο στο παίξιμο του Martin όσο και στον Chris Thomas το ‘‘Back On The Chain Gang’’ έχει τόσο καλό ήχο στα τύμπανα.

Η προηγούμενη εμπειρία του Chris Thomas έπαιξε σημαντικό ρόλο καθώς η συναναστροφή του με δημιουργικούς μουσικούς, όπως ο George Martin και ο Brian Eno, αποτέλεσε καταλυτικό παράγοντα στις επιδόσεις του ως παραγωγός.

Αριστερά από τον Martin Chambers στάθηκε ο μπασίστας Tony Butler και δεξιά ο κιθαρίστας Robbie McIntosh. Χρησιμοποιήθηκαν αρκετές διαφορετικές κιθάρες, από 6χορδη και 12χορδη Rickenbacker μέχρι Strats και Les Pauls, που πλέον είναι δύσκολο να βγάλει άκρη κανείς που ξεκινάει η μία και που η άλλη. Δίπλα από τον μπασίστα ήταν ο κιθαρίστας Billy Bremner και μπροστά από τον drummer ήταν η Chrissie Hynde. Και οι δύο έπαιξαν σε κιθάρες Telecaster.

Όπως ειπώθηκε και παραπάνω, η ατμόσφαιρα ήταν λίγο παράξενη καθώς κανένας δεν ήταν απόλυτα σίγουρος αν το συγκρότημα θα συνέχιζε την πορεία του. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξαν και διασκεδαστικές στιγμές. Για παράδειγμα, για να επιτευχθεί ένας βαρύς ήχος που ακούγεται στα ρεφρέν, αναγκάστηκε όλο το προσωπικό του studio να χτυπάει διάφορα βαριά αντικείμενα προσπαθώντας να πετύχουν το κατάλληλο εφέ. Τελικά ο καλύτερος ήχος ήρθε από αυτά τα 25κιλα που κανονικά χρησιμοποιούνται για να κρατήσουν τους βραχίονες των μικρόφωνων για ορχήστρα ώστε να μην πέσουν. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η ψηφιακή τεχνολογία με την οποία θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αυτό τον ήχο και να τον κοπιάρουν. Ο ήχος αυτός έπρεπε λοιπόν να παραχθεί με φυσικό τρόπο. Έτσι ανέθεσαν σε έναν βοηθό του Steve Churchyard, τον Jeremy Allom, το δύσκολο έργο να χτυπήσει μεταξύ τους δυνατά αυτά τα 25κιλα. Αν σκεφτεί κανείς ότι για να επιτευχθεί ο επιθυμητός ήχος χρειάστηκαν παραπάνω από μία λήψεις, μάλλον δεν θα πρέπει να εκπλαγούμε αν μάθουμε ότι ο Allom είναι σήμερα… ανάπηρος!

Έπειτα έπρεπε να ηχογραφηθούν τα βοηθητικά φωνητικά, τα οποία ανέλαβαν ο Martin Chambers και ο Tony Butler. Στην αρχή η Chrissie Hynde δεν ήταν ικανοποιημένη από τις προσπάθειές τους. Τότε πήγε μπροστά τους, τούρλωσε τα οπίσθιά της και άρχισε να λικνίζει τον ποπό της ενώ οι άλλοι τραγουδούσαν! Στο control room έπεσαν στο πάτωμα από τα γέλια αλλά παρόλα αυτά η κίνησή της έφερε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Για το σόλο του Billy Bremner δεν απαιτήθηκε η ίδια ενθάρρυνση… Το κιθαριστικό μέρος του Bremner και τα φωνητικά της Chrissie Hynde αποτελούν τη σπονδυλική στήλη και το σημείο εστίασης του τραγουδιού. Λέγεται ότι αυτό το σόλο ηχογραφήθηκε με μία μόνο λήψη. Ο Bremner μπήκε στο στούντιο και χωρίς να καταβάλει κάποια προσπάθεια έπαιξε απλά το σόλο του. Φαίνεται πως βρισκόταν σε ιδιαίτερα εμπνευσμένη στιγμή. Όλοι στο στούντιο τα ‘‘παίξανε’’ από τον τρόπο που έκανε το σόλο και όταν το τελείωσε πήγανε όλοι μαζί στο μπαρ.

Στο τραγούδι δεν υπάρχουν ιδιαίτερα εφέ κι αυτό επειδή τα περιφρονούσανε. Άλλωστε δεν είχαν και πολλές δυνατότητες. Στο στούντιο υπήρχε ένα EMT 140 Echo με tape delay, ένα MXR Flanger για τα drums, λίγη συμπίεση στο μπάσο και μία γενική συμπίεση στη μίξη, αλλά για τα δεδομένα της εποχής αυτά ήταν τα απολύτως βασικά. Το αρχικό κόψιμο έγινε μέσα σε μία μέρα και έπειτα χρειάστηκαν άλλες δύο μέρες για να μπουν από πάνω τα φωνητικά, κάποια επιπρόσθετα μέρη της κιθάρας καθώς και τα μέρη που ο Jeremy Allom κοπανούσε τα 25κιλα βάρη.

Το «Back On The Chain Gang» κυκλοφόρησε στις 12 Νοεμβρίου 1982 ως το πρώτο single του επερχόμενου album, που τελικά κυκλοφόρησε δύο χρόνια αργότερα. Το τραγούδι έφτασε ως το Νο 5 των Η.Π.Α., την υψηλότερη θέση που πήρε single των Pretenders, και ως το Νο 17 της Μεγάλης Βρετανίας μένοντας στα βρετανικά charts για 9 εβδομάδες. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι το τραγούδι αυτό αποτέλεσε κομβικό σημείο στη μουσική εξέλιξη των Pretenders και καθίσταται ακόμα πιο αξιοπρόσεκτο αν αναλογιστεί κανείς ότι προέκυψε μέσα από ένα τραγικό γεγονός και από μία περίοδο έντονων αναταραχών στο συγκρότημα.
Όπως περιγράφει ο Churchyard: Όταν τελειώσαμε το ‘‘Back On The Chain Gang’’ ήταν το πρώτο τραγούδι των νέων Pretenders και πάντα σκεφτόμουνα ότι ηχούσε κάπως αδύναμα, ενώ τα επόμενα κομμάτια ήταν τονικά καλύτερα. Εντούτοις, δεν φάνηκε ποτέ να ενοχλεί κάποιον άλλον εκτός από μένα. Kαι αν πράγματι ήταν λίγο αδύναμο, αυτό μπορεί να το βοήθησε στο ραδιόφωνο. Τώρα όταν το ακούω μου ακούγεται αρκετά καλό.

Δύο μήνες μετά την κυκλοφορία του single, το «Back On The Chain Gang» χρησιμοποιήθηκε στην ταινία του Martin Scorsese «Βασιλιάς Για Μια Νύχτα» (The King Of Comedy, 1983) και συμπεριλήφθηκε και στο soundtrack της ταινίας.

Το τραγούδι ακούστηκε επίσης στην τηλεοπτική σειρά «How, I Met Your Mother» και ήταν και το πρώτο τραγούδι που μετέδωσε ο Αντώνης Κανάκης στην πρώτη του εκπομπή στο ραδιόφωνο ως ‘‘πειρατής’’.

Το «Back On The Chain Gang» περιλαμβάνεται σε ζωντανές ηχογραφήσεις από τους Pretenders στο «The Isle Of View» (1995) και στο «Loose Crew» (2003) ενώ το είχαν ερμηνεύσει και στο Live Aid το 1985.

Το 1993 η Selena με τους Los Dinos ηχογράφησαν μία Latin εκτέλεση του τραγουδιού στα ισπανικά και συμπεριλήφθηκε στο δίσκο «Amor Prohibido» Το τραγούδι, παραγωγής του AB Quintanilla III (αδερφού της Selena), έχει τίτλο «Fotos Y Recuerdos» (δηλαδή «Φωτογραφίες κι Αναμνήσεις») και κυκλοφόρησε σε single το Φεβρουάριο του 1995, δηλαδή ένα μήνα πριν τη δολοφονία της Selena από την πρόεδρο του fun club της. Οι στίχοι στην ισπανική εκδοχή διαφέρουν από τους πρωτότυπους και, παρά το γεγονός ότι δεν γίνεται αναφορά σε φυλακισμένους, η Selena κράτησε το χαρακτηριστικό «ooh-ooh-ooh-ooh» στο ρεφρέν. Το τραγούδι γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην κατηγορία των Latin τραγουδιών ανεβαίνοντας στο Νο 1 του Billboard Hot Latin Tracks των Η.Π.Α., όπου παρέμεινε για 7 εβδομάδες, χαρίζοντας στη Selena το τέταρτο Νο 1 της στη συγκεκριμένη κατηγορία.
Το 2004 η Βραζιλιάνα τραγουδίστρια Danni Carlos κυκλοφόρησε μία εκτέλεση (στα αγγλικά), η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Rock ’N’ Road Again».

Κωνσταντίνος Παυλικιάνης

---------------------

BACK ON THE CHAIN GANG - Pretenders

I found a picture of you, ooh-ooh-ooh-ooh
what hijacked my world that night
to a place in the past
we’ve been cast out of? Ooh-ooh-ooh-ooh
Now we're back in the fight
We're back on the train
Oh, back on the chain gang

A circumstance beyond our control, ooh-ooh-ooh-ooh
The phone, the TV and the news of the world
Got in the house like a pigeon from hell, ooh-ooh-ooh-ooh
Threw sand in our eyes and descended like flies
Put us back on the train
Oh, back on the chain gang

The powers that be
That force us to live like we do
Bring me to my knees
When I see what they've done to you
But I'll die as I stand here today
Knowing that deep in my heart
They'll fall to ruin one day
For making us part

I found a picture of you, ooh-ooh-ooh-ooh
Those were the happiest days of my life
Like a break in the battle was your part, ooh-ooh-ooh-ooh
In the wretched life of a lonely heart
Now we're back on the train
Oh, back on the chain gang