Black Magic Woman

Γράφει ο Κωνσταντίνος Παυλικιάνης (CHE)
230 άρθρα στο MusicHeaven

Το «BlackMagicWoman» περιλαμβάνεται στο δίσκο του Santana «Abraxas», που κυκλοφόρησε το 1970. Αν και η μεγαλύτερη μερίδα του κοινού γνώρισε το τραγούδι από τον Santana, στην πραγματικότητα πρόκειται για διασκευή του ομώνυμου Blues-Rock τραγουδιού των Fleetwood Mac.
Το τραγούδι το έγραψε το Φεβρουάριο του 1968 ο 22χρονος τότε PeterGreen, κιθαρίστας και ιδρυτικό μέλος των Fleetwood Mac. Έμπνευσή του αποτέλεσε ένα άλλο τραγούδι, με τίτλο «I Loved Another Woman», που είχε γράψει ο ίδιος για τον πρώτο δίσκο του συγκροτήματος («Fleetwood Mac», 1968).

Η ενορχήστρωση του «Black Magic Woman» αποτελείται από δύο κιθάρες, μπάσο και drums, με τη φωνή και τη βασική κιθάρα να παίρνουν τους καθοδηγητικούς ρόλους, και το ρυθμό να είναι στα 4/4. Ο drummer Mick Fleetwoodχαρακτήρισε την αυθεντική εκτέλεση ως «τρία λεπτά sustain αντήχησης κιθάρας με δύο έξοχα σόλο του Peter».

Το single του «Black Magic Woman», διάρκειας μόλις 2:48, έφτασε ως το Νο 37 της Μεγάλης Βρετανίας και την επόμενη χρονιά, το 1969, το τραγούδι συμπεριλήφθηκε στα albums «EnglishRose» και «The Pious Bird Of Good Omen», που κυκλοφόρησαν στις Η.Π.Α. και τη Μεγάλη Βρετανία αντίστοιχα.
Μετά την κυκλοφορία του «Black Magic Woman», ο Peter Green άρχισε να συναναστρέφεται ανθρώπους που ασχολούνταν με τη μαύρη μαγεία. Σε μία συνέντευξη στο περιοδικό Rolling Stone, η Christine McVie (κιμπορντίστρια των Fleetwood Mac από το 1970 έως το 1998) είπε ότι οι άνθρωποι αυτοί ήταν που μύησαν τον Peter Green στα παραισθησιογόνα, γεγονός που όχι μόνο τον έκανε να αφήσει το συγκρότημα αλλά τον οδήγησε και στη σχιζοφρένεια.

Δύο χρόνια μετά την κυκλοφορία του «Black Magic Woman» από τους Fleetwood Mac, ο Santana κυκλοφόρησε τη δική του εκτέλεση, η οποία ακολουθεί σε γενικές γραμμές τη δομή της αυθεντικής, κρατώντας τον ίδιο ρυθμό, την ίδια μελωδία και τους ίδιους στίχους. Εντούτοις είναι αρκετά διαφορετική και αυτό δεν οφείλεται τόσο στις ελαφρώς αλλαγμένες συγχορδίες, όσο στο περίεργο μίγμα Blues, Rock, Jazz και λάγνων αφρο-κουβανέζικων και Latin ρυθμών που έπαιξαν με εντυπωσιακό τρόπο οι μουσικοί του Santana.
Στα drums ήταν ο Michael Shrieve, ο νεότερος μουσικός που έπαιξε στο φεστιβάλ του Woodstock (ήταν μόλις 20 ετών) και που ξεσήκωσε το πλήθος με το ανεπανάληπτο σόλο που έκανε στο «Soul Sacrifice» (εκείνο το σόλο θεωρείται ένα από τα highlights του φεστιβάλ και αποτυπώθηκε και στο ντοκιμαντέρ «Woodstock» του Michael Wadleigh).

Μεταξύ άλλων, στα κρουστά συμμετείχαν ο Jose Chepito Areas στα timbales και ο Mike Carabello στα congas, οι οποίοι μαζί με τον Michael Shrieve μπήκαν το 1998 στο Rock & Roll Hall Of Fame ως μέλη των Santana.

Φωνητικά έκανε ο Gregg Rolie, ο οποίος έπαιζε keyboards και ήταν αυτός που είχε την ιδέα να επανεκτελέσουν το τραγούδι των Fleetwood Mac. Ήταν μεγάλος φαν του Peter Green από τον καιρό που ο Green πήρε τη θέση του Eric Clapton ως βασικός κιθαρίστας των John Mayall’s Blues Breakers και έκανε μαζί τους το δίσκο «HardRoad» (1967). Ο drummer του Santana, Mike Shrieve, γνωρίζοντας ότι ο Rolie ήταν φαν του Peter Green, του έδωσε το δίσκο «English Rose» των Fleetwood Mac. Σ’ αυτό το δίσκο ο Rolie βρήκε το «Black Magic Woman» κι από τότε παθιάστηκε με το τραγούδι.

GregRolie:
- Το «Black Magic Woman» είναι ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια που ακόμα μ’ αρέσει να ερμηνεύω και ν’ αποδίδω έστω και μετά από 40 χρόνια. Μου πήρε σχεδόν ένα χρόνο για να πείσω τη μπάντα ότι μπορούμε να κάνουμε αυτό το τραγούδι. Είχα παθιαστεί μ’ αυτό και ήξερα ότι μπορούσα να το τραγουδήσω. Μερικά τραγούδια είναι φτιαγμένα για σένα και άλλα τραγούδια που μπορείς απλά να τα τραγουδήσεις. Το συγκεκριμένο ήταν λες και γράφτηκε για μένα… Είμαι σίγουρος ότι ο Mike είναι χαρούμενος που μου έδωσε το δίσκο.

Εκτός από τα φωνητικά, οRolie έπαιξε ηλεκτρικό πιάνο αλλά και Hammond B3 προσφέροντας μερικά έξοχα riffs. Το 1971 οι διαφορές που είχε με τον Carlos Santana τον έκαναν να αποχωρήσει από τη μπάντα και να ασχοληθεί με το εστιατόριο του πατέρα του, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Το 1973 μαζί με τον πρώην κιθαρίστα του Santana, Neal Schon, σχημάτισε τους Journey.

Το «Black Magic Woman» στην εκτέλεση του Santana κυκλοφόρησε σε single το 1970, με παραγωγούς τον Fred Catero και τον Carlos Santana, και έχοντας στη β’ πλευρά το «Hope You’re Feeling Better». Το τραγούδι, διάρκειας 3:16, έφτασε στο Νο 4 των Η.Π.Α. και έγινε η μεγαλύτερη μέχρι τότε επιτυχία των Santana. Μάλιστα θεωρείται ένας από τους βασικούς παράγοντες που το album «Abraxas» έγινε Νο 1 στις Η.Π.Α. και 4 φορές πλατινένιο, αφού η εκτέλεση που συμπεριλήφθηκε στο album έχει μία βασική διαφορά σε σχέση μ’ αυτή που κυκλοφόρησε σε single. Στο «Abraxas» η διάρκεια του «Black Magic Woman» είναι σχεδόν κατά δύο λεπτά μεγαλύτερη από αυτή του single, φτάνοντας τα 5:24, γιατί αμέσως μετά την κανονική διάρκεια του τραγουδιού ακολουθεί χωρίς παύση ένα γοητευτικό ορχηστρικό μέρος, που τιτλοφορείται «Gypsy Queen» και το οποίο δεν υπήρχε στο single.

Το «Gypsy Queen» το έγραψε ο Ούγγρος κιθαρίστας της Jazz, Gabor Szabo. Ο Gabor Szabo γεννήθηκε στη Βουδαπέστη στις 8 Μαρτίου 1936 και άρχισε να παίζει κιθάρα σε ηλικία 14 ετών ακούγοντας μουσική Jazz από τη ραδιοφωνική εκπομπή «Η Φωνή της Αμερικής». Το 1956, σε ηλικία 20 ετών, διέφυγε στις Η.Π.Α., όπου παρακολούθησε μαθήματα στο Berklee School Of Music της Βοστόνης. Κατόπιν ακολούθησε καριέρα ως κιθαρίστας της Jazz ενσωματώνοντας στοιχεία pop-Rock και παραδοσιακής ουγγαρέζικης μουσικής. Πέθανε το 1982 κατά τη διάρκεια επίσκεψης στη γενέτειρά του, τη Βουδαπέστη, σε ηλικία μόλις 46 ετών, από ασθένεια στο ήπαρ και τα νεφρά.

Αν και το «Gypsy Queen» είναι ξεχωριστό κομμάτι από το «Black Magic Woman», ο Santana τα συνδύασε με τρόπο που να φαίνεται σαν να είναι το ίδιο τραγούδι. Στην πραγματικότητα, το «Gypsy Queen» δεν ακούγεται μόνο στο φινάλε. Ακόμα και η διάσημη εισαγωγή του «Black Magic Woman», με τα hammer-on, pull-off και slides της κιθάρας, είναι κι αυτή παρμένη από το «Gypsy Queen».

Για το σόλο του ο Santana διάλεξε μία κιθάρα Gibson Les Paul Special με την οποία κινείται ευέλικτα από τους μαλακούς τόνους μέχρι τους περισσότερο λάγνους ήχους και προσθέτοντας δραματικό τόνο με την πολύ καλή χρήση της έντασης του ήχου του.

Μετά το εισαγωγικό σόλο της κιθάρας, το οποίο έχει την ίδια ακολουθία συγχορδιών με το κουπλέ, το τραγούδι οδηγείται σε ένα 8μετρο πιάνο σόλο σε ρε ελάσσονα, που οδηγεί στα δύο κουπλέ που ερμηνεύει ο Gregg Rolie. Κατόπιν ακολουθούν δύο στροφές από κιθαριστικά σόλο και άλλο ένα κουπλέ, το οποίο δίνει τη θέση του σε ένα φινάλε-παραλλαγή του «Gypsy Queen» που ακουγόταν στην εισαγωγή.

Ολόκληρο το τραγούδι είναι εμπλουτισμένο με congas, bongos, timbales, κουδούνες, ξύστρα και άλλα κρουστά, καθώς και πιάνο, αρμόνιο και άλλα όργανα που όλα μαζί δημιουργούν μία τρομακτική και αποκρυφιστική ατμόσφαιρα «μαύρης μαγείας», που εμπνέει ταυτόχρονα τόσο ερωτισμό ώστε καθιστά το τραγούδι ως ένα από τα πιο σέξι κομμάτια που ηχογραφήθηκαν ποτέ. Η δουλειά που έκαναν οι μουσικοί του Santana στα κρουστά, και ιδιαίτερα στο jam κατά τη διάρκεια του φινάλε του «Gypsy Queen», είναι εντυπωσιακή. Εν γένει, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το «Black Magic Woman/Gypsy Queen» αποτελεί ένα είδος επίδειξης των ικανοτήτων του αυθεντικού line-up του Santana και δικαίως παραμένει μέχρι σήμερα ένα από τα δημοφιλέστερα τραγούδια του. Αναμφισβήτητα, ο Santana και η μπάντα του ήταν αυτοί που απελευθέρωσαν την κρυφή δύναμη που υπαινισσόταν το τραγούδι των Fleetwood Mac.

Οι ραδιοφωνικοί σταθμοί και οι ανυποψίαστοι ακροατές υπέκυψαν αμέσως στα πολυρυθμικά βουντού του Santana. Η εκτέλεσή του όχι μόνο επιβλήθηκε κατά κράτος στις ραδιοφωνικές συχνότητες, αλλά επιπλέον δημιούργησε στο ευρύ κοινό την εντύπωση ότι η πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού είναι του Santana και όχι των Fleetwood Mac!

Ζωντανές εκτελέσεις

Το Φεβρουάριο του 1970 οι Fleetwood Mac ηχογράφησαν μία συναυλία που έδωσαν στη Βοστόνη, η οποία κυκλοφόρησε επίσημα σε τριπλό album το 1998. Το album με τίτλο «Live In Boston» (γνωστό και ως «Live At The Boston Tea Party») ανοίγει με μία εκτέλεση του «Black Magic Woman» διάρκειας 6:45. Στην εκτέλεση αυτή συμμετέχει κανονικά ο Peter Green αφού αποχώρησε από το συγκρότημα τρεις μήνες αργότερα.
Στο δίσκο «Show-Biz Blues: Fleetwood Mac 1968-1970» περιλαμβάνεται άλλη μία ζωντανή ηχογράφηση του «Black Magic Woman», διάρκειας 7:39, από την εποχή που ο Peter Green ήταν ακόμα μέλος του συγκροτήματος.

Ακόμα και μετά την αποχώρηση του Green, οι Fleetwood Mac συνέχισαν να συμπεριλαμβάνουν το «Black Magic Woman» στις συναυλίες τους, όπου συχνά το ερμήνευε ο κιθαρίστας Danny Kirwan. Μάλιστα το τραγούδι αποτέλεσε και τη βάση για τα μεγάλα jams των συναυλιών τους, παρουσιάζοντας στο κοινό τα μέλη του συγκροτήματος και συχνά υπενθυμίζοντας ότι το τραγούδι είναι δικό τους και όχι του Santana.

Το Δεκέμβριο του 1976 οι Santana ηχογράφησαν μία ζωντανή εκτέλεση, διάρκειας 6:32, η οποία περιλαμβάνεται στο δίσκο «Moonflower» (1977).
Τον Οκτώβριο του 1993 οι Santana κυκλοφόρησαν άλλη μία ζωντανή εκτέλεση, διάρκειας 8:53, η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Sacred Fire: Live In South America».

Το 1998 ο Carlos Santana και ο Peter Green συνευρέθηκαν στη σκηνή και έπαιξαν το «Black Magic Woman» για πρώτη φορά μαζί, σε μία εκτέλεση διάρκειας 9:11.

Το 2007 ο Santana το έπαιξε ζωντανά με τη συμμετοχή της Alicia Keys και φυσικά το έπαιξε και στη συναυλία που έδωσε στην Αθήνα τον Ιούλιο του 2009.

Άλλες εκτελέσεις

Το 1973 ο Τζαμαϊκανός τραγουδιστής της Reggae, Dennis Brown ηχογράφησε μία εκτέλεση του «Black Magic Woman», η οποία κυκλοφόρησε σε single. Μαζί κυκλοφόρησε και μία εκτέλεση των Phil Pratt AllStar.
Το 1992 ο El Vez ηχογράφησε μία εκτέλεση, η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Not Hispanic».
Το 1996 ο Αμερικανός μουσικός του surf-Rock Gary Hoey κυκλοφόρησε μία εκτέλεση, η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Bug Alley».
Το 1997 ο Νότης Σφακιανάκης κυκλοφόρησε μία ζωντανή εκτέλεση, η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Εμπειριών Συλλέκτης». Αργότερα συμπεριέλαβε το τραγούδι και στο άλμπουμ «Ευαίσθητες Νότες» (2004).
Το 2000 κυκλοφόρησε μία ορχηστρική country εκτέλεση, η οποία περιλαμβάνεται στο δίσκο «Pickin’ On Santana: A Bluegrass Tribute To Santana».
Την ίδια χρονιά, η Patricia Barber κυκλοφόρησε μία πολύ καλή εκτέλεση, η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Companion».
Το 2003 ακολούθησαν οι Go Getters και το 2004 ο Ιταλός κιθαρίστας της Blues, Rudy Rotta, ο οποίος το συμπεριέλαβε στο δίσκο «Some Of My Favorite Songs».
Το 2005 ο Snowy White συμπεριέλαβε μία Blues εκτέλεση του τραγουδιού στον προσωπικό του δίσκο «The Way It Is».
Την ίδια χρονιά, ο Albert Kuvezin και οι Yat-Kha ηχογράφησαν τη δική τους εκτέλεση, η οποία περιλαμβάνεται στο δίσκο «Re-Covers».
Το 2008 η Μεξικάνα τραγουδίστρια Lila Downs έκανε μία απρόβλεπτα καλή Jazz tribal διασκευή του «Black Magic Woman» με τη συμμετοχή του Αμερικανού τραγουδιστή και κιθαρίστα Raul Midon. Η εκτέλεση αυτή περιλαμβάνεται στο δίσκο «Ojo De Culebra».
Το τραγούδι ερμήνευσαν επίσης οι The Goodfellas Band ενώ περιλαμβάνεται και στα video games Guitar Hero III και Guitar Hero: On Tour.

Το «Black Magic Woman» έδωσε τον τίτλο του και στο ομώνυμο μυθιστόρημα φαντασίας του Αμερικανού συγγραφέα Justin Gustainis, που κυκλοφόρησε το 2008. Το επόμενο βιβλίο που κυκλοφόρησε ο Gustainis φέρει τον τίτλο «Evil Ways», που κι αυτός είναι τίτλος τραγουδιού του Santana!

BLACK MAGIC WOMAN / GYPSY Queen - Santana

I got a Black Magic woman.
I got a Black Magic woman.
Yes, I got a Black Magic woman,
She's got me so blind I can't see;
But she's a Black Magic woman and
She's trying to make a devil out of me.

Don't turn your back on me, baby.
Don't turn your back on me, baby.
Yes, don't turn your back on me, baby
Don't mess around with your tricks;
Don't turn your back on me, baby,
'Cause you might just wake up my magic sticks.

Got your spell on me, baby
Got your spell on me, baby
Yes, you got your spell on me, baby
Turning my heart into stone
I need you so bad, magic woman
I can't leave you alone

Κωνσταντίνος Παυλικιάνης