Χρήστος Δημάκης, ένας καινοτόμος συνθέτης

Η δυσκολία των ελλήνων συνθετών να προβάλλουνε το έργο τους σε τέτοιο βαθμό ώστε να γίνει γνωστό στο ευρύτερο κοινό δεν δίνει το δικαίωμα στους μουσικόφιλους να αγκαλιάσουν άλλες μουσικές πλην από αυτές που προβάλλονται σε συνεχή βάση. Ένας εξαιρετικός συνθέτης, ο Χρήστος Ευστρ. Δημάκης έρχεται πάλι στο φως με μουσικές που θα αγαπηθούν από κοινό που ακούει ορχηστρική μουσική.

Μέσα από την επαγγελματική μου ιδιότητα (καλλιτεχνική διευθύντρια των εκδόσεων Cambia) πήρα την πρωτοβουλία να σας συστήσω με συνθέτες που ίσως να μην γνωρίζετε ότι υπάρχουν και οι οποίοι προσφέρουν σημαντικό έργο.

Χρήστο είσαι μουσικοσυνθέτης με μια μεγάλη πορεία στο μουσικό χώρο. Ποιες συνεργασίες έχεις καταγράψει ευχάριστα στη μνήμη σου;

Θυμάμαι το κοντσέρτο σε απευθείας μετάδοση από το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας όπου παρουσιάστηκαν η "Δημοτική Μινιατούρα", το "Quarteτο No2", "ο Αη Γιώργης Γεφυρουριδιανός", ήταν σε απευθείας μετάδοση το 2001 νομίζω.

Επίσης την παρουσίαση του συμφωνικού μου έργου "Νόστιμον Ήμαρ" συμφωνική εικόνα σε δύο πράξεις υπό τη Δ/νση του Ανδρέα Πυλαρινού.

Θυμάμαι έντονα επίσης τα κοντσέρτα στο Δήμο της Βενετίας (2002-2009) όπου παρουσιάστηκαν τα έργα μου "Δημοτική Μινιατούρα" και "Quarteτο No2" δίπλα σε έργα των Vivaldi - Corelli από το συμφωνικό σχήμα: "Interpreti Veneziani". 

Βέβαια έχω δώσει κοντσέρτα σε Αυστρία, Γερμανία, Ουγγαρία...

Θυμάμαι επίσης έντονα τη θεατρική παράσταση "Προμηθέας Δεσμώτης" του Αισχύλου σε μουσική δική μου, που ανέβηκε στο φεστιβάλ Ολύμπου σε συνεργασία με το Πνευματικό Κέντρο "’γιος Φώτιος".

Φέτος, μετά από αρκετά χρόνια αδράνειας ξεκίνησες μία σειρά συναυλιών με ποικίλο ποιοτικό ρεπερτόριο και αξιόλογους συνεργάτες. Μπορείς να μου πεις δυο λόγια για αυτό σου το άνοιγμα;

Αδράνεια μερική ναι, με την έννοια ότι έχουν περάσει τρία χρόνια από την τελευταία μου συναυλία στο εξωτερικό, όπου παρουσιάστηκε αποκλειστικά το έργο μου "De Profundis" και "Symfonia Image" στο Μέγαρο Μουσικής της Σόφιας με μαέστρο τον Svilen Simeonov.  Ωστόσο, πέρυσι στην Αθήνα, στον Φιλολογικό Σύλλογο "Παρνασσός"  παρουσιάστηκαν έργα μου, με τη Δήμητρα Μαντζουράτου στο πιάνο και τον Δημήτρη Κοτταρίδη στο τσέλο.

Εκτός από το συνθετικό έργο μου που στο μεγαλύτερο μέρος του εστιάζεται σε μουσική για μικρά και συμφωνικά μουσικά σχήματα, ανέκαθεν έγραφα και τραγούδια, ενώ πειραματίζομαι και με τη jazz επειδή με ξεκουράζει. 

Εφέτος έκανα κάποιες εμφανίσεις σε μουσικές σκηνές των Αθηνών με τη συνοδέια στο τραγούδι, της Έρης Σιδερίδου, της Σωτηρίας Πάλλη και της Κατερίνας Παπαδημητρίου με προγράμματα που βασίζονταν σε διασκευές μου σε έργα σημαντικών συνθετών. 

Σκοπεύω να προεκτείνω τέτοιες συνεργασίες εμπλουτίζοντας το πρόγραμμα που θα παρουσιάζω και με δικά μου τραγούδια. Επίσης μ΄ενδιαφέρει να παρουσιάζω σε μουσικές σκηνές την ορχηστρική δουλειά μου με μικρά μουσικά σύνολα. 

Η συνεργασία μου με τις εκδόσεις Cambia μου έδωσε τη δυνατότητα να εκδόσω αγαπημένη μου οργανική μουσική. Η παρουσίαση του βιβλίου μου στο ΙΑΝΟ στις 28 Ιουνίου "Φλαουτοτράγουδα για μικρή Ορχήστρα" σηματοδοτεί μία καινούρια πορεία για εμένα. Στην συγκεκριμένη εκδήλωση μάλιστα παρουσίασα και το έργο μου "όσα έφερε η στιγμή".

Σε ποιο κοινό απευθύνονται οι συναυλίες αυτές;

Το έργο μου απευθύνεται σε σκεπτόμενο κοινό οποιασδήποτε ηλικίας.  Εμείς που νομίζουμε ότι συνθέτουμε πρέπει αυτό που κάνουμε να είναι αρεστό στο κοινό και να έχει κάτι να του πει και ίσως σε κάτι να του φανεί χρήσιμο. 

Προσπαθώ να απευθυνθώ σε ανθρώπους που δεν αρέσκονται στα εύκολα ακούσματα, διότι η εποχή μας είναι πολύπλοκη και θά ήθελα τουλάχιστον να προσπαθήσω ν΄ανιχνεύσω το μέλλον της σε σχέση με τη μουσική.

Ας πάμε τώρα στη σύνθεση. Η τάση σου είναι να «σπας τις μουσικές φόρμες» όπως μου έχεις αναφέρει. Σε ποιο κοινό πιστεύεις ότι απευθύνεται η μουσική σου;

Οι πρώτες μου συνθέσεις παρακολουθούσαν τη μουσική φόρμα και το μορφολογικό και εικαστικό άκουσμα των μεγάλων δασκάλων, όμως κάθε νέα γενιά με ό,τι καταπιάνεται πρέπει να προεκτείνει και να προτείνει κάτι καινούριο, να απελευθερώνει και να τροποποιεί παλιές συνταγές.  Το ύφος της μουσικής μου έχει ελληνικές παραδοσιακές καταβολές και ιδίως το χρώμα το νησιώτικο αλλά ταυτόχρονα αξιοποιεί και το δυτικότροπο σύγχρονο λόγιο ύφος. Πιστεύω ότι το κοινό επιλέγει τα ακούσματά του.  Όταν γράφω βέβαια κατά παραγγελία τότε φροντίζω να είμαι συνεπής με το θέμα μου.

Είναι εύκολο να καταλάβει το έργο σου ένας απλός ακροατής ή χρειάζεται να έχει αρκετές μουσικές γνώσεις;

Η μουσική και τα τραγούδια της περιρρέουσας ατμόσφαιρας είναι θέμα ενός απλού ακροατή. Τελικά πιστεύω ότι ο σημερινός άνθρωπος σε τέτοιους δύσκολους καιρούς έχει ανάγκη να ξεφύγει από το τετριμμένο, δεν είναι θέμα μουσικών γνώσεων αλλά καλλιέργειας και επίπονης αναζήτησης για το τι θα μας απασχολήσει αύριο και με ποιο τρόπο θα ψυχαγωγηθούμε.

Από πού αντλείς τη θεματολογία των συνθέσεών σου;

Από το θρόϊσμα των φύλλων έως το κλάμα ενός μικρού μωρού, από τη χαρά των αισθήσεων, από τον πόνο, από τη μοναξιά, από τον αέρα που μου πάει κόντρα, από τη θάλασσα που γαληνεύει το βλέμμα μέχρι τους υγρούς ασχημάτιστους τοίχους και τις συνοικίες που με μια δεύτερη ματιά διαπιστώνει κανείς πόσα πρέπει να πει κανείς και πόσα ν΄αλλάξει , από την τάξη με τους μαθητές που θ΄αντικρύσω μέχρι το εύκολο παρκιγκ που θα βρω.

Πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι στην εποχή μας να αναδειχθεί η εργασία ενός συνθέτη;

Σε μια χώρα που η αξιοκρατία απουσιάζει είναι εξαιρετικά δύσκολο.  Να φανταστεί κανείς ότι είμαστε η μόνη ευρωπαίκή χώρα που δεν έχει Ακαδημία Μουσικής.

Αν και πέρασες μια δύσκολη επαγγελματική περίοδο, η δημιουργικότητά δεν σε εγκατέλειψε. Θυμάμαι στην πρώτη μας συνάντηση που ήρθες με μια αγκαλιά παρτιτούρες, με συνθέσεις τις οποίες θα χρειαζόμασταν πάρα πολλά βιβλία προκειμένου να εκδοθούν όλες. Ισχύει ότι οι καλύτερες συνθέσεις γράφονται σε δύσκολες εποχές;

Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου δεν πέρασε περίοδος που να μην γράφω. Το να γράφω μουσική  είναι ζωτική ανάγκη για εμένα.

Πως πήρες την απόφαση να εκδόσεις ένα βιβλίο με τη μουσική σου και σε ποιο κοινό πιστεύεις ότι απευθύνεται;

Η σημερινή εποχή είναι καταθλιπτική. Τα φλαουτοτράγουδα, κόντρα σε αυτή την καταθλιπτική τάση, έχουν  έναν χαρούμενο και μελωδικό χαρακτήρα. Έχουν εκδοθεί άλλα 4 βιβλία μου, σε μικρότερη κλίμακα, χάρη στην πρωτοβουλία  φίλων και συλλόγων που πίστεψαν στο έργο μου και θέλησαν να το κάνουν ευρύτερα γνωστό. 

Το συγκεριμένο βιβλίο ωστόσο που εκδίδεται από τις εκδόσεις Cambia, απευθύνεται σε ευρύτερης κλίμακας κοινό, περιέχει στην προσεγμένη έκδοσή του cd και θεωρώ ότι πρόκειται για μια πραγματικά πρωτοποριακή προσπάθεια που επιθυμώ να συνεχιστεί και στο μέλλον. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τους μουσικούς που συνέβαλαν στην ηχογράφηση (Στάθης Χωματσάς στο πιάνο, Αλεξάνδρα Καμινιώτη στο φλάουτο, Νάγια Βουρλάκη στη βιόλα, Ουρανία Καραντούνη στο τσέλο, Αθανάσιος Νασόπουλος στο κοντραμπάσο) και το Ωδείο Αναγέννηση, ιδιαίτερα τον διευθυντή του κ. Τιμόθεο Λιγνό που βοήθησαν ώστε να δημιουργηθεί το μουσικό σύνολο.

Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;

Έχω ήδη καταθέσει συμφωνικά μου έργα μου στις κρατικές ορχήστρες της Ελλάδας, ελπίζω ότι τελικά θα καταφέρουμε να κρατήσουμε ζωντανό το κομμάτι του πολιτισμού μας για την τέχνη στον ελληνικό χώρο.  Όσον αφορά τα μελλοντικά μου σχέδια για τη δραστηριοποίησή μου στο εξωτερικό έχω να επεξεργαστώ συμφωνικά μου έργα και να έρθω σε συμφωνία με αίθουσες μουσικής.