Ζαχαρίας Καρούνης: O Μεγαλος Ερωτικός ήταν πράξη αντίστασης

Γράφει η aphroditeermidi
6 άρθρα στο MusicHeaven

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Σταύρος Ξαρχάκος τον επέλεξε να ερμηνεύσει το ρόλο που ενσάρκωσε ο Νίκος Ξυλούρης στη θρυλική παράσταση «Το Μεγάλο μας Τσίρκο», που ανεβαίνει αυτό τον καιρό στην Αθήνα. Δεν είναι τυχαία και η όλη πορεία του Ζαχαρία Καρούνη μέχρι σήμερα. Με την εντατική δουλειά και την αφοσίωση σε αυτό που κάνει, ο Ζαχαρίας Καρούνης κατατάσσεται πλέον στους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της παραδοσιακής και λαϊκής μουσικής σκηνής.

Γεννήθηκα σε ένα χωριό της Λακωνίας. Είχα μια επαφή με την εκκλησία λόγω του ότι ήμουν ψάλτης, στη συνέχεια ακολούθησα την Γ’ δέσμη και μεταξύ των άλλων επιλογών μου ήταν και η θεολογία. Για μένα ήταν μια αφορμή για να ανέβω στην Αθήνα και να ασχοληθώ με το τραγούδι και τη μουσική, επισταμένως πια.

Από όταν θυμάμαι τον εαυτό μου! Ήθελα να ασχοληθώ με τη μουσική και με το τραγούδι, χωρίς να ξέρω τι δρόμο θα τραβήξω, δεν είχα βάλει κάποιο πρόγραμμα. Σπούδασα στο Ωδείο Αθηνών, με υποτροφία, βυζαντινή και ευρωπαϊκή μουσική, πήρα και μαθήματα κλασικού τραγουδιού. Όταν τελείωσα τη Θεολογική, μεταπήδησα στη Μουσικολογία όπου ξεκίνησα διδακτορικό για τα τραγούδια της Πόλης του 18ου αιώνα, το οποίο θέλω πάρα πολύ να ολοκληρώσω αλλά δυστυχώς δεν βρίσκω το χρόνο!

Θα έλεγα ότι είναι λίγο δίκοπο μαχαίρι στην πορεία μου. Γιατί είναι αρκετά δύσκολο ένας ψάλτης ή ένας τραγουδιστής που ασχολείται με τη βυζαντινή μουσική να ξεχωρίσει τα δύο είδη. Δηλαδή, δεν ήθελα να τραγουδάω ψέλνοντας και να ψέλνω τραγουδώντας. Στη δική μου περίπτωση πάντως, θα έλεγα ότι δεν συμβαίνει πολύ εμφανώς αυτό, γιατί καταπιάστηκα και με άλλα είδη τραγουδιού και έτσι μπόρεσα και τα ξεχώρισα. Κράτησα στο τραγούδι τα στοιχεία από τη βυζαντινή μουσική που μπορούν να σε βοηθήσουν να γίνεις καλύτερος τραγουδιστής, μια ευχέρεια στα γυρίσματα της φωνής και το να γνωρίζεις καλύτερα τη φωνή σου, γιατί ασχολείσαι πολύ με αυτήν. Ωστόσο, αυτό που παίζει μεγάλο ρόλο στο τραγούδι είναι η ψυχή! Και όχι οι οκτάβες ή τα γυρίσματα. Ναι μεν σε βοηθούν, αλλά δεν είναι το τραγούδι.

Πιο κοντά μου νιώθω ό,τι μυρίζει Ανατολή! Αλλά όλες αυτές οι ενασχολήσεις που ανέφερες προέκυψαν γιατί μου αρέσει πάρα πολύ να χρησιμοποιώ τη φωνή μου ως όργανο και να την προσαρμόζω όσο καλύτερα μπορώ στα διάφορα είδη της μουσικής. Αυτό βέβαια δεν βοηθά στο να με ταυτίσει το κοινό με ένα είδος μουσικής. Εμένα όμως με εξελίσσει ως καλλιτέχνη, μου αρέσει πάρα πολύ να πειραματίζομαι!

Τη Δόμνα τη γνώρισα το 1998. Ήμουν 20 χρονών, με είχε ακούσει ο Μίλτος Λογιάδης στην Ορχήστρα των Χρωμάτων και μου είχε προτείνει να κάνουμε μια συναυλία αφιέρωμα στη Μικρά Ασία, στο Ίδρυμα "Μελίνα Μερκούρη". Εκεί ήταν καλεσμένη και η Δόμνα Σαμίου. Για μένα το όνομά της ήταν ένας μύθος γιατί ασχολιόμουν με τα παραδοσιακά τραγούδια. Της έκανα εντύπωση, μου το είπε όταν τελείωσε η συναυλία, αλλά μετά χαθήκαμε. Μετά από ενάμιση, δύο χρόνια με πήρε τηλέφωνο και μου πρότεινε να συμμετέχω σε μια συναυλία της. Από 'κεί και πέρα, με κράτησε ως βασικό της συνεργάτη και γυρίσαμε σχεδόν όλο τον κόσμο! Με έχει βοηθήσει πολύ στον τρόπο που λέω τα παραδοσιακά τραγούδια, γιατί απαιτούσε να είσαι συγκεκριμένος. Αλλά πέρα απ’ αυτό, ήταν και προσωπική η σχέση μου με τη Δόμνα Σαμίου, ήταν άνθρωπος που μοιραζόμουν μαζί της μέχρι και τα μυστικά μου. Μιάμιση εβδομάδα πριν "φύγει", μου τραγουδούσε στο τηλέφωνο. Με έχει στιγματίσει η συνεργασία μας και είναι από τους ανθρώπους που μου λείπουν ουσιαστικά. Αυτό που μου είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση ήταν ο τρόπος της ζωής της, που ήταν λιτός. Στο σπίτι της είχε μόνο τα απολύτως χρειαζούμενα. Η Δόμνα δεν τάχθηκε στο τραγούδι για να αποκομίσει οφέλη, ενώ θα μπορούσε, αν ήθελε.

Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποια. Πραγματικά μέχρι στιγμής, για τις συνεργασίες που έχω κάνει, σίγουρα δεν θα μετανιώσω ποτέ! Μπορεί κάποιες να ήταν πιο δυνατές και αν θες πιο σημαντικές για τον πολύ κόσμο, αλλά ακόμα και η πιο «μικρή», προσέθετε κάτι στα σκαλοπάτια που ήθελα να ανέβω. Ξεκίνησα από το Εθνικό Θέατρο που ήταν μια πολύ σημαντική συνεργασία, μετά συνεργάστηκα με τη Μαριώ στο «Περιβόλι του Ουρανού», μετά από ακρόαση η Μαρία Φαραντούρη με πήρε να τραγουδήσω στο Ηρώδειο, ακολούθησε η "Μικρή Άρκτος", στη συνέχεια έκανα τον προσωπικό μου δίσκο «Ζαχαρίας Καρούνης solo» (σε παραγωγή της εταιρίας «Δίκτυο» των Πάρη Μήτσιου και Γιώργου Χατζηγιάννη). Εκεί με άκουσε ο Γιώργος Νταλάρας και μου πρότεινε να συνεργαστούμε. Εγώ όμως πάντα έτρεχα για να προκύψουν αυτές οι προτάσεις. Όλες αυτές οι δουλειές έγιναν με ακροάσεις. Πήγαινα ως σχολιαρούδι μπροστά σε μια επιτροπή. Έτσι έγινε και με τον Σταύρο Ξαρχάκο και το «Αμάν Αμήν». Οπότε δεν μπορώ να ξεχωρίσω τίποτα. Ήταν όλα βαλμένα εκεί που έπρεπε.

Όταν μου πρότεινε ο  Σταύρος Ξαρχάκος να κάνω αυτόν το ρόλο, άκουσα απευθείας το πρώτο ηχογράφημα. Ενθουσιάστηκα με τα τραγούδια, θεώρησα από την πρώτη στιγμή ότι μου πηγαίνουν και το επόμενο συναίσθημα ήταν ένα άγχος και ένας «φόβος» για το πώς θα ερμηνεύσω εγώ τα τραγούδια αυτά. Όχι γιατί τα είχε πει ο Νίκος Ξυλούρης, αλλά πιο πολύ με άγχωνε ο μύθος του και ο μύθος της παράστασης γενικότερα. Ο Ξυλούρης είναι ένας από τους πιο λαοπρόβλητους και λαοφιλής καλλιτέχνες της νεότερης ελληνικής μουσικής σκηνής. Τα τραγούδα αυτά τα στιγμάτισε και θα ήμουν τουλάχιστον χαζός εάν προσπαθούσα να μιμηθώ τον τρόπο που τα είπε ή να σκεφτώ ότι εγώ θα κάνω την τέλεια ερμηνεία. Εάν έπρεπε να ξεπεράσω κάποιον, αυτός ήταν ο εαυτός μου και κανείς άλλος. Σίγουρα επηρεάστηκα από την ενέργεια και από το συναίσθημα που έβγαζε εκείνος, αλλά τράβηξα το δικό μου δρόμο, στηριζόμενος στις οδηγίες του δημιουργού. Είμαι τυχερός που στη σκηνή είναι μαζί μας και ο Σταύρος Ξαρχάκος. Ο ίδιος δίδαξε τα τραγούδια και στον Ν. Ξυλούρη και σε μένα.

Πράγματι, από όσο καταλαβαίνω από το χειροκρότημα, είχα την ευτυχία να πείσω τον κόσμο που ήρθε στην περιοδεία που κάναμε και που συνεχίζουμε τώρα στο Θέατρο «ΑΚΡΟΠΟΛ». Πολλοί μου έλεγαν ότι έρχονταν προκατειλημμένοι, και με το δίκιο τους, ως προς το ποιος θα είναι αυτός που θα αντικαταστήσει τον Ν. Ξυλούρη. Προσπαθώ πάντως να δώσω τον καλύτερό μου εαυτό γιατί αυτού του καλλιτέχνη, αλλά και του συνθέτη, δεν τους πρέπει κατώτερη ερμηνεία!

Αρχικά το έργο αυτό είχε χαρακτηριστεί πολιτικό λόγω του ότι ανέβηκε το 1973 εν μέσω δικτατορίας. Ωστόσο, διαβάζοντάς το είδα πόσο καυστικό αλλά και συνάμα έξυπνο είναι, πόσο μεστό από νοήματα. Όσες φορές το μελετήσεις, βρίσκεις και καινούργια στοιχεία. Είναι και κοινωνικό και βαθύτατα ανθρωπιστικό. Μια κυρία μετά από μια παράσταση μου είπε: «Τέτοια έργα μπορούν να ξαναενώσουν τους ανθρώπους!». Να τους ενώσουν ως προσωπικότητες, έτσι το σκέφτομαι εγώ, γιατί πιστεύω ότι η ευτυχία μας περνά μέσα από την ευτυχία του άλλου.

Ο καλλιτέχνης πρέπει να σχολιάζει την επικαιρότητα με όποιον τρόπο νομίζει, αλλά πάντα μέσα από την τέχνη του, όχι μέσα από δημόσιες δηλώσεις. Αυτήν τη στιγμή βρίσκομαι στη διαδικασία ετοιμασίας ενός δίσκου και κάποια από τα τραγούδια μιλούν για την κατάσταση που βιώνουμε. Λύσεις δεν θα δίνουν αλλά ακόμα και αυτή η αναφορά θεωρώ ότι μας κρατά σε μια επαγρύπνηση. Πιστεύω ότι η δουλειά ενός καλλιτέχνη και οι πράξεις αντίστασης προέρχονται μέσα από την ποιότητα της δουλειάς του. Θα σου φέρω ένα παράδειγμα: Ο Χατζιδάκις, που δεν έχει χαρακτηριστεί «αντιστασιακός» συνθέτης όπως π.χ. ο Θεοδωράκης, μέσα στη χούντα επέλεξε να βγάλει το «Μεγάλο Ερωτικό», μέσα σε ένα τόσο κιτς περιβάλλον. Αυτό για μένα είναι πράξη αντίστασης.