Δήμος Μούτσης: μια αυθεντική μουσική μορφή

Γράφει η hrysi
20 άρθρα στο MusicHeaven

Ήρθε ένα βράδυ ο πεθερός μου και μου είπε να ακούσω ένα τραγούδι.

Μία φυσαρμόνικα που κλαίει...

Με τη πρώτη ευκαιρία πάτησα στο Youtube την επιλογή του τραγουδιού. Δεν μπορώ να πω ότι ενθουσιάστηκα, όμως η καθαρή φωνή του Δήμου Μούτση σαν να με πήρε από το χέρι και να έβαλε την επόμενη επιλογή:

Τις γκόμενες. 

Τι ωραίο τραγούδι. Οι στίχοι λες και βγήκαν από το σήμερα, με την απλότητά τους και την αλήθεια τους.

Μέρα με τη μέρα τον γνώριζα μέσα από τα τραγούδια του και ανακάλυψα πόσο πολυδιάστατη ήταν η μουσική του πορεία. Δεν μπορούσα να καταλάβω όμως πως από τα λαϊκά έφτασε στον καινούριο αυτό ήχο. 

Άρχισα να διαβάζω για τη ζωή του και έμαθα πρώτα απ’όλα πως είναι Πειραιώτης. Τελείωσε κλασική μουσική στο Ωδείο Αθηνών με δεξιοτεχνία στο βιολί (χωρίς να το αγαπάει ιδιαίτερα). Όλος του ο κόσμος ήταν το ωδείο  και κομμάτια που σιγοψιθύριζε ή επηρέαζαν τη ζωή του ήταν μόνο κλασικά.

Κάποια στιγμή στο νεαρό της ηλικίας του και ενώ ακόμα σπούδαζε στο ωδείο, περίπου το 1962,  παρακολούθησε το έργο ¨ο  τραγούδι του νεκρού αδελφού¨  του  Μίκη Θεοδωράκη  και συγκλονίστηκε με το μεγαλείο των μπουζουκιών. 

Ύστερα από αρκετά χρόνια έπεσε στα χέρια του ένας δίσκος του Βαμβακάρη. Του είχε κάνει εντύπωση η αυστηρότητα του ρυθμού, η λιτότητα της μουσικής και η αλήθεια των στίχων.  Επιτέλους άκουγε κάτι αυθεντικό και γνώριμο κάτι ¨Ελληνικό¨. Συγκλονίστηκε για δεύτερη φορά.  Έτσι άρχισε η δημιουργική του διαδρομή στα τέλη της δεκαετίας του '60.

Το 1966 κυκλοφόρησε το πρώτο του δισκάκι με δύο τραγούδια το ¨Σιγά σιγά¨ και το ¨Πήρες το μεγάλο δρόμο¨. Στη συνέχεια κυκλοφόρησε άλλα δύο τραγούδια το ¨μη μου χτυπάς μεσάνυχτα τη πόρτα¨ και ¨ο προφήτης Ηλίας¨ με ερμηνευτή το Σταμάτη Κόκοτα, αλλά πολύ πριν από τα τέσσερα τραγούδια είχε γράψει το ¨μέσα από το παλιό  μου σπίτι¨ όπου αργότερα το τραγούδησε ο Μπιθικώτσης.  

Στους δίσκους ¨κάποιο καλοκαίρι¨ και ¨ένα χαμόγελο¨ μας συστήνει το Μανώλη Μητσιά και τη Δήμητρα Γαλάνη. Το 1971 γράφει τον ¨Αγιο Φεβρουάριο¨ και καταφέρνει μία δισκογραφική αλλαγή. Εδώ ήθελε ερμηνευτές που δεν ήταν ακόμη πολύ γνωστοί και έτσι διάλεξε το Δημήτρη Μητροπάνο και την Πετρή Σαλπέα. Σε αυτό το δίσκο όλα τα τραγούδια συνδέονται μεταξύ τους σαν μία ιστορία. Υπάρχει αρχή, μέση και τέλος.

Ακολουθούν 3 δίσκοι με λαϊκά τραγούδια ¨ο Συνοικισμός Α¨,  ¨οι Στροφές¨ και αργότερα με τη μεταπολίτευση ¨οι Μαργαρίτες¨.  Σε όλους τους παραπάνω δίσκους δεν θα ήθελα να παραλείψω  τους σημαντικούς συνεργάτες του Δήμου Μούτση. Τον Νίκο Γκάτσο, τον Μάνο Ελευθερίου,  τον Γιάννη Λογοθέτη, τη Βαρβάρα Τσιμπούλη, τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Γιώργο Χρονά, τον Πυθαγόρα και τον Λευτέρη  Παπαδόπουλο.

Το 1975 γράφει ένα σπουδαίο έργο τη ¨Τετραλογία¨ . Για τον ίδιο ήταν ένα ηχητικό πείραμα θέλοντας να βγάλει τα ενορχηστρωτικά του απωθημένα. Μελοποίησε  ποιήματα των Γιάννη Ρίτσου, Κωνσταντίνου Καβάφη, Γιώργου Σεφέρη και Κώστα Καρυωτάκη, με μεγάλη επιτυχία, μία ενορχήστρωση απίστευτα έντονη.

Το 1976 γράφει την ¨Εργατική  Συμφωνία¨ από το θεατρικό έργο ¨Απεργία¨ του Γιώργου Σκούρτη και το 1979 γράφει το  ¨Δρομολόγιο¨ με στίχους του Νίκου Γκάτσου.

Τα επόμενα τρία χρόνια ο Δήμος Μούτσης απέχει από τη δισκογραφία. Όπως έχει πει ο ίδιος ένιωσε πως η σχέση του με το λαϊκό τραγούδι είχε τελειώσει διότι δεν ήταν πια αυθεντικό. Οι μελωδίες που συνέχιζε να γράφει τον οδηγούσαν κάπου αλλού. Κάτι καινούριο ερχόταν μουσικά που τον εξέφραζε περισσότερο. Τα καινούρια του τραγούδια είχαν λόγο ύπαρξης.

Ωραία, είχαν λόγο ύπαρξης όμως ποιος θα τα ερμήνευε; 

Και εδώ πρότεινε τον εαυτό του (χωρίς να έχει το απωθημένο του τραγουδιστή). Έτσι το 1981 ήρθε ο δίσκος ¨Φράγμα¨ με στίχους  του Κώστα Τριπολίτη και τραγουδούν ο Λουκιανός Κηλαηδόνης, η Άλκηστη Πρωτοψάλτη, ο ίδιος και η  Σωτηρία Μπέλλου.

Από δω και έπειτα αρχίζει η μοναχική του πορεία. Ο Μητσιάς του είχε πει «πότε θα μας γράψεις κανένα τραγούδι, αλλά εσύ τώρα είσαι αλλού…» και έτσι ήταν.

Το 1983 ο Δήμος Μούτσης γράφει το ¨Ενέχυρο¨. Εδώ ξετυλίγονται όλοι οι προβληματισμοί του για τη πίστη και τη κοινωνία. Ένας επίσης σπουδαίος δίσκος με πρωταγωνιστή το βιολί.

Ακολουθούν το 1987 ο δίσκος ¨Να!¨, ¨Για πούλημα λοιπόν¨ και ¨Ταξιδιώτης του παντός¨.

Έγραψε επίσης μουσική για το θέατρο και το κινηματογράφο.  Νεφέλες (Αριστοφάνη) Επίδαυρος Εθν. Θέατρο, 50 χρόνια δάκρυα 50 χρόνια γέλιο¨ (Κ. Καραγιάννη), Λεπρέντης (Χουρμούζη), Απεργία ( Γ. Σκούρτη), Εν αστείο κορίτσι, Ένας μάγκας στα σαλόνια.

Χαίρομαι που ο Δήμος Μούτσης υπάρχει ακόμα εδώ κάπου ανάμεσά μας. Είμαι σίγουρη πως τα συρτάρια του θα είναι γεμάτα νέες μελωδίες που θέλουν να ζήσουν μαζί μας. Σε κάποια συνέντευξη του είχε πει : Έχω κάποια τραγούδια γραμμένα εδώ και χρόνια, κι όλο σκέφτομαι να τα βγάλω, και μετά ξανασκέφτομαι γιατί να τα βγάλω και για ποιον να τα βγάλω και πώς, κι άμα δεν τα βγάλω τι θα γίνει; Τίποτα.

Χρειαζόμαστε ακόμα τη μουσική του παρέα. Θεωρώ πως είναι ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους  Έλληνες συνθέτες και τον ευχαριστώ που υπάρχει διότι έκανε τη μουσική μου συλλογή πιο ¨πλούσια¨.

Στο blog μου www.accordionfun.blogspot.com έχω γράψει μία ωραία ιστορία για το πώς ηχογραφήθηκε αυτό το τελευταίο τραγούδι. Οι παλαιότεροι θα την γνωρίζουν, οι πιο νέοι όμως καλό θα ήταν να μαθαίνουμε.