Ο «βασιλιάς του ταγκό» στην Ελλάδα του μεσοπολέμου

Ο Eduardo Vicente Bianco (1892-1959) υπήρξε ο πιο φημισμένος Αργεντινός μαέστρος παραδοσιακής ορχήστρας ταγκό. Συνθέτης, βιολιστής, διασκευαστής, ενορχηστρωτής, στιχουργός και τραγουδιστής.

Αποκλήθηκε  «βασιλιάς του ταγκό (*)». Έγραψε 50 ταγκό και διασκεύασε και έπαιζε με την πολυμελή ορχήστρα του πολλά άλλα, περιοδεύοντας σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική και Βόρεια Αμερική και διαδίδοντας το Αργεντίνικο ταγκό σε όλα τα μέρη του κόσμου. Το εισήγαγε και το καθιέρωσε στην Ελλάδα, αλλά και σε πολλές άλλες χώρες (Ελβετία, Τουρκία, Αυστρία, Πολωνία, Βουλγαρία κ.α.).

Εμφανίστηκε στα πιο σπουδαία κέντρα: Στην Όπερα του Παρισιού,  της Νέας Υόρκης, στη Μetropolitan της Βοστώνης, το “Deutsches Theater”κ.α

Ήταν ο πρώτος ξένος μουσικός που έγινε δεκτός στη Σοβιετική Ένωση, όπου έμεινε 17 μήνες.

Έπαιξε μπροστά στον στρατάρχη Στάλιν, τον Χίτλερ, τον Μουσολίνι, τον βασιλιά της Ισπανίας Αλφόνσο 13ο  κ.ά.

 

Ο Bianco στην Ελλάδα

O Bianco σχετίστηκε στενά με την Ελλάδα, την επισκέφθηκε πολές φορές και παρέμεινε πολύ καιρό εμφανιζόμενος με την ορχήστρα του.

Πολλά τραγούδια που έγραψε ή διασκεύασε τραγουδήθηκαν με ελληνικούς στίχους και έγιναν πολύ δημοφιλή. Μάλιστα κάποια απ’αυτά τα έγραψε και  τα πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα.

Σχεδόν πολιτογραφήθηκε  «Έλληνας», αφού έζησε και δημιούργησε στην Ελλάδα, την αγάπησε και αγαπήθηκε από τους Έλληνες.

Ήρθε για πρώτη φορά στην Αθήνα το 1929 και έδωσε σειρά συναυλιών.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1920 η Αθήνα «ταγκοκρατείται», «πνίγεται» στα ταγκό.     

                                                                                                                                                                                                                                                                           

Η έλευση ενός κορυφαίου εκπροσώπου του Αργεντίνικου ταγκό αποτέλεσε σημαντικό κοσμικό και πολιτιστικό γεγονός.

Με τον ερχομό του το ταγκό στην Ελλάδα απέκτησε Αργεντίνικο άρωμα.  Η έντονη παρουσία του αποτέλεσε ορόσημο στην ιστορία του ελληνικού ταγκό και δεν άφησε χωρίς επίδραση τα μουσικά πράγματα στην Ελλάδα.

Η πρώτη του εμφάνιση στην Αθήνα ήταν στον κινηματογράφο «Σπλέντιτ».

Το 1930 πρωτοεπισκέφθηκε τη Θεσσαλονίκη και έδωσε συναυλία στον κινηματογράφο «Διονύσια», ενώ το 1932 έπαιζε στο ξενοδοχείο "Μεντιτερανέ".

Όταν επέστρεψε στην Αθήνα έκανε συνεχείς νυχτερινές  και απογευματινές εμφανίσεις σε διάφορους χώρους, απευθυνόμενες σε όλο το Αθηναικό κοινό.

Συνέθεσε 22 τραγούδια για την οπερέτα "Αρζεντίνα", με  κείμενα του Αλέκου Σακελλάριου, που ανέβηκε στο θέατρο «Κεντρικόν» το 1937 και σημείωσε  ρεκόρ εισπράξεων.

Το ρεπερτόριο της ορχήστρας του, άλλοτε μεγάλης και άλλοτε μικρότερης, περιλάμβανε κομμάτια δικά του αλλά και  διασκευές σε κομμάτια άλλων συνθετών, καλύπτοντας όλο το φάσμα της Λατινοαμερικάνικης μουσικής. Ακόμα και κάποια ελληνικά ταγκό. 

Στην αύξηση της δημοτικότητας της ορχήστρας του συνέβαλε και η ενδυματολογική της παρουσία, με παραδοσιακή στολή με σομπρέρος, μαντήλια στο λαιμό και μπότες.

Στην Ελλάδα γνωρίστηκε και συνεργάστηκε με πολλούς και επώνυμους Έλληνες καλλιτέχνες, μουσικούς, στιχουργούς και τραγουδιστές (Μιχάλη Σουγιούλ, Αλέκο Σακελλάριο, Δανάη, Ζοζέφ Κορίνθιο, Φώτη Πολυμέρη κ.ά.)

Εκτίμησε τις ικανότητες του Μιχάλη Σουγιούλ και τον  ενσωμάτωσε στην ορχήστρα του που περιόδευε τη χώρα, σαν μπαντεονίστα και ενορχηστρωτή. Του πρότεινε μάλιστα να τον ακολουθήσει στις περιοδείες του στο εξωτερικό, αλλά αυτός αρνήθηκε.

Η επιτυχία της ορχήστρας διήρκεσε μέχρι τον πόλεμο.

Μετά τον πόλεμο ο Bianco ξαναγύρισε στην Ελλάδα, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και έκανε κάποιες εμφανίσεις με ελάχιστους μουσικούς στο «Γκρήν Παρκ» και αλλού, μέχρι το 1950.

Επιστροφή στην Αργεντινή

Όμως καθώς το άστρο του είχε δύσει, τελικά επέστρεψε οριστικά στην Αργεντινή και πέθανε στο Μπουένος Άιρες.

Ο τάφος του είναι στο νεκροταφείο του Μπουένος Άιρες, κοντά σ’ εκείνον του άλλου μεγάλου του Tango, Carlos Gardel, με τον οποίο είχαν φιλία ήδη από το Μπουένος Άιρες, που συνεχίστηκε στη Γαλλία.

Βιογραφικά

Σπούδασε κλασσικό βιολί από μικρός στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Ροζάριο. Παιδί ακόμα πήγε στο Μπουένος Άιρες για να ενταχθεί σε κάποια ορχήστρα, αλλά δεν ήταν τυχερός. Το 1922 έγραψε εκεί το πρώτο του ταγκό.

Το 1924 ήρθε στην Ευρώπη για να αναζητήσει  την τύχη του στο Παρίσι. Η «πόλη του φωτός», που λειτουργούσε σαν πολιτιστικό κέντρο, ήταν η πρώτη Ευρωπαική πρωτεύουσα στην οποία διαδόθηκε το ταγκό.

Ο Bianco δεν αρκέστηκε να είναι ένας ακόμα οργανοπαίχτης, ένα μέλος της ορχήστρας.  Είχε τις δικές του ιδέες. Γρήγορα κατανόησε τα γούστα τού κοινού και εμπλούτισε τα ταγκό του με Ευρωπαικό άρωμα. Έγινε έτσι ευρύτατα αποδεκτός σε όλες τις χώρες, στις οποίες  εμφανίστηκε.

Έδωσε στα ταγκό ένα αργόσυρυτο και δραματικό χαρακτήρα. Με επιλογή μελαγχολικών θεμάτων και μελοδραματικής ατμόσφαιρας, ελαστικότητα του ρυθμού, έντονες εξάρσεις και αλλαγές δυναμικής, τονισμούς, συγκοπές, αντιστικτικές γραμμές  κλπ.

Ίδρυσε εκδοτικό οίκο στο Παρίσι, που εξέδιδε τα έργα του και έργα άλλων Αργεντινών μουσικών.

 

Σχημάτισε με τον μπαντονεονίστα  Juan «Bachicha» Deambroggio την “orquesta tιpica (**) Bianco-Bachicha”, την οποία διηύθυνε. Συμπεριέλαβε τον κιθαρίστα Horacio Pettrorossi, τον μπαντεονίστα Mario Melfi και τον μπαντεονίστα Victor Lomuto. Τα υπόλοιπα μέλη της ορχήστρας ήταν Ευρωπαίοι.

Έκαναν το ντεμπούτο τους στο “Washington Palace” το 1925. Η ορχήστρα διαχωρίστηκε το 1928 και συνέχισε σαν “orquesta tipica Eduardo Bianco”. Από το 1927 μέχρι το 1931 ήταν η δημοφιλέστερη ορχήστρα στο Παρίσι.                                                              

Ο Bianco ήταν κοσμοπολίτης και μποέμ τύπος, με περίεργη προσωπικότητα και  πολυτάραχη ζωή.

Υπήρχαν γύρω απ’αυτόν διάφορες τρελές, φανταστικές ή ανεπιβεβαίωτες φήμες .

Ότι υπήρξε μέγας τζογαδόρος, ότι συχνά έμενε ταπί, ότι πούλησε τη χρυσή του μασέλα γιά να ξεχρεωθεί, ότι  σκότωσε από ζήλια τον εραστή της γυναίκας του και κλείστηκε σε μοναστήρι, όπου έγραψε το περίφημο τραγούδι  “Plegaria” (Ικεσία) και διάφορα άλλα.

Υπάρχει διχογνωμία σχετικά με τον ρόλο του  κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατηγορήθηκε για συνεργάτης του Ναζισμού,  επειδή έπαιξε στο Βερολίνο για τον Χίτλερ και  τον Γκαίμπελς το 1939.

Επίσης επειδή το τραγούδι του «Plegaria» παιζόταν από Εβραικές ορχήστρες στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως και έγινε έτσι το «Ταγκό του Θανάτου» (Τango de la Muerte).

Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι έκανε ότι μπορούσε για να είναι μακριά από τις χώρες του Πολέμου αλλά δεν μπορούσε να πάρει άδεια να φύγει. Επίσης ότι μια μέρα, ενώ δοκίμαζαν με τους συνεργάτες του να φύγουν περνώντας τα σύνορα, συνελήφθησαν στο Ίννσμπουργκ και ελευθερώθηκαν χάρη στην παρέμβαση ενός στρατιωτικού, λάτρη του ταγκό. Ότι φοβόταν αυτούς που τους κυνηγούσαν μέρα-νύχτα και ότι αυτό του προκάλεσε καρδιακά προβλήματα και νοσηλεύτηκε σε κλινική στο Magdeburg.

Σαν τραγουδιστής χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Manuel Bianco.

----------------------

(*)Το Tango στην Ελλάδα έγινε γνωστό σαν «ταγκό» (από τα γαλλικά, διότι  ήρθε  μέσω Γαλλίας). Με την αναγέννηση του ενδιαφέροντος για αυτό,

χρησιμοποιείται από τους νεότερους η λέξη «τάνγκο».

 

(**) orquesta tipica = παραδοσιακή Αργεντίνικη ορχήστρα ταγκό.

 

Επιλογή τραγουδιών

-Eduardo Bianco “Nocturno”:

 “Moναξιά” (στίχοι Αλέκου Σακελλάριου), από την οπερέτα «Αρζεντίνα». Λουίζα Ποζέλλι, 1937:

▶ Μοναξιά - Λουίζα Ποζέλλι - YouTube

 

Στα ισπανικά, ορχήστρα Eduardo Bianco:

 ▶ Eduardo Bianco ''NOCTURNO''with vocals - YouTube

 

-Eduardo Bianco  «Παλιά γειτονιά» (σε ελληνικότατο ύφος και ρυθμό 7/8! ), στίχοι Αλέκου Σακελλάριου,  από την οπερέτα «Αρζεντίνα». Λουίζα Ποζέλλι & Πάνος Βισβάρδης, 1937:

 ▶ Ποζέλι Λουίζα & Π.Βισβάρδης(Παλιά Γειτονιά)1937 - YouTube

 

-Εduardo Bianco “Destino” :

«Mέσ’τη ζωή», στίχοι Πωλ Μενεστρέλ (Γιάννη Χυδίρογλου), Σούλα Καραγιώργη, 1936:

 ▶ Μέσ' τη ζωή Destino - Σούλα Καραγιώργη - YouTube

 

Αγγέλα Λυκιαρδοπούλου & Πάνος Βισβάρδης, 1937:

 ▶ Eduardo Bianco ''DESTINO'' 1937 RARE hellenic version Angela Likiardopoulou.wmv - YouTube

 

Ορχήστρα Eduardo Bianco:

▶ Eduardo Bianco Y Su Orquesta Típica -- Destino (VintageMusic.es) - YouTube

 

-Eduardo Bianco “Crepusculo”:

  «Στο σούρουπο μού γελούσαν», στίχοι Γιάννη Τσαμαδού, Δημήτρης Φιλιππόπουλος:

 ▶ Eduardo Bianco Tango ''CREPUSCULO'' DEMETRIS FILIPPOPOULOS. RARE .wmv - YouTube

 

Μιχάλης Θωμάκος, 1928:

 ▶ Eduardo Bianco Tango ''CREPUSCULO''RARE BY MICHALIS THOMAKOS.wmv - YouTube

 

Αντώνης Δελένδας, 1934:

▶ Δελένδας Αντώνης (Το Σούρουπο)Tango 1934 - YouTube

 

1ηεκτέλεση, “Οrquesta tipica Argentina Bianco-Bachicha” και  Juan Raggi, Παρίσι 1927:

 ▶ Eduaro Bianco- Bachicha orchestra ''CREPUSCULO''Juan Raggi vocals - YouTube

 

-Eduardo Bianco “Plegaria”:

 «Mια προσευχή», στίχοι Πωλ Μενεστρέλ, Πέτρος Επιτροπάκης, 1930:

▶ Μιά προσευχή - Πέτρος Επιτροπάκης - YouTube

 

1ηεκτέλεση,“Orquesta tipica Argentina Bianco-Βachicha” και Juan Raggi, Παρίσι 1927: ▶ Tango "Plegaria" Orquesta de Eduardo Bianco Canta J. Raggi - YouTube

 

-Εduardo Bianco “Oracion”:

«Προσευχή», στίχοι Ζοζέφ Κορίνθιου, Φώτης Πολυμέρης, 1947:

▶ 'ORACION'' Tango BY Eduardo Bianco performed by FOTIS POLIMERIS.wmv - YouTube

 

Πολωνέζικη έκδοση, 1938:

▶ Tango Argentino from Poland: "Grzech" (Oracion), 1938 - YouTube

 

-Eduardo Bianco “Amarguras”:

«Δεν ζητώ τίποτ’ άλλο», στίχοι Αιμίλιου Σαββίδη,  Πάνος Βισβάρδης & Δανάη Στρατηγοπούλου, 1937:

▶ ΔΕΝ ΖΗΤΩ ΤΙΠΟΤΑ ΑΛΛΟ == ΠΑΝΟΣ ΒΙΣΒΑΡΔΗΣ ΚΑΙ ΔΑΝΑΗ== 1937 - YouTube

 

-Eduardo Bianco “Lamento”:

«Μ’αγαπάς ακόμα», στίχοι Αιμίλιου Σαββίδη, Δανάη & Πάνος Βισβάρδης, 1937:

 ▶ Μ' αγαπάς ακόμα - Δανάη Πάνος Βισβάρδης - YouTube

 

Στα Ισπανικά, Oρχήστρα Εduardo Bianco & Mario Visconti, 1939:

 ▶ 78 rpm Mario Visconit con Eduardo Bianco y su orquesta Argentina - Lamento.wmv - YouTube

 

-Eduardo Bianco “Passionaria”:

«Πονεμένη ψυχή»,στίχοι Πωλ Μενεστρέλ, Τώνης Μαρούδας & Τζένη Χαρίτου, 1950:

▶ Τώνης Μαρούδας κ Τζένη Χαρίτου - Πονεμένη Ψυχή (Passionaria) - YouTube

 

-Eduardo Bianco “La Paisanita” (Java):

«Έχεις ματάκια σαν διαμαντάκια» Δανάη Στρατηγοπούλου & Πάνος Βισβάρδης, 1938 :

 ▶ Έχεις ματάκια - Δανάη Πάνος Βισβάρδης - YouTube

 

-Eduardo Bianco “Eternamente”:

«Το ξέρω καλά» στίχοι Αιμίλιου Σαββίδη,  Κούλα Νικολαίδου & Τζέλλα Βανάκου, ορχ. Bianco, 1937:

 ▶ ΤΟ ΞΕΡΩ ΚΑΛΑ--ΚΟΥΛΑ ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΚΑΙ ΤΖΕΛΛΑ ΒΑΝΑΚΟΥ--1937 - YouTube

 

-Eduardo Bianco “Cancion del peregrino”:

«Κιθάρα μου φτωχή»,στίχοι Πωλ Μενεστρέλ, Νίκος Γούναρης,1938:

 ▶ Κιθάρα μου φτωχή - Νίκος Γούναρης - YouTube

 

Oρχήστρα Eduardo Bianco, 1934:

▶ Eduardo Bianco Y Su Orquesta Típica -- Canción Del Peregrino (VintageMusic.es) - YouTube

 
 

-Eduardo Bianco “Traicion”:

«Γιατί να πιω», στίχοι Αλέκου Σακελλάριου, Κάκια Μένδρη, 1938:

 ▶ ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΠΙΩ--ΚΑΚΙΑ ΜΕΝΔΡΗ--1938 - YouTube

 

Πηγές

-Αγγελική Κουφού: Η κουλτούρα του ταγκό στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου, μια μουσικολογική και ανθρωπολογική προσέγγιση, Διδακτορική διατριβή, Αθήνα 2011

-www. todoTango.com

-http://orpheas-orpheas.blogspot.gr

και διάφορες άλλες αναρτήσεις στο διαδίκτυο.