Περιμένοντας τους βαρβάρους...

Γράφει ο Arxigos
5 άρθρα στο MusicHeaven

Οι μελέτες για την κρίση πληθαίνουν συνεχώς. Η παλιά ιδεολογία παλεύει για την επιβίωσή της. Νέοι οικονομολόγοι, λάτρεις της κριτικής, έρχονται στο προσκήνιο αμφισβητώντας τις καθεστηκυίες νεοφιλελεύθερες απόψεις.

Ανάμεσά τους μια φωνή εκ Γαλλίας, όχι τόσο νέα όσο επιτάσσει το ράλι των ιδεών επί ημερών μας, αλλά σταθερά από τα μέσα του 70’ να προειδοποιεί και να προκαλεί ειρωνικά, πολλές φορές σχόλια, εκ μέρους των ηττημένων πλέον ιδεολόγων της δεξιάς θεώρησης των πραγμάτων.

Είναι η σχολή της κανονικοποίησης. Οι εκπρόσωποί της προσπαθούν, αλιεύοντας στοιχεία από τις περιόδους κρίσεων κατά μήκος της ιστορική γραμμής του καπιταλισμού να αποδείξουν το πεπρωμένο των αδιάλειπτων κρίσεων και κρούσεων που τον διέπουν. Ένα πεπρωμένο που μοιάζει βγαλμένο από τις σελίδες του Μαρξ και επισημοποιεί τον οικονομικό κύκλο στην μισητή διάσταση της ύφεσης.

Στις μέρες μας επαληθεύονται. Η ύφεση ήρθε εκεί που όλα τα μακρομεγέθη ήταν στο ζενίθ τους (αν εξαιρούσαμε ίσως την ανεργία σε ορισμένες περιπτώσεις). Ήρθε εκεί που δεν την περίμενε κανείς. Φωνές προειδοποιητικές, όπως των Γάλλων, που προανέφερα, και ελαχίστων αμερικανών (Κρούγκμαν) ακούγονταν αστείες μπροστά στην υπερανάπτυξη των καιρών των «παχιών αγελάδων».

Και όλοι αυτοί οι κύριοι, επισημαίνουν το αυτονόητο που είχε ξεχαστεί: καπιταλισμός και κρίσεις είναι φαινόμενα ιστορικά συνυφασμένα.

Ύστερα από κάθε κρίση το παρόν σύστημα «πιάνεται» από ένα τομέα της οικονομίας για να αναπτυχθεί υπέρμετρα και πάλι να καταλήξει σε νέα κρίση. Κι ο τομέας αυτός θα ονομάζεται φούσκα υπερεπενδύσεων. Συνέβη μετά το μεγάλο Κραχ του 1929 και ονομάστηκε Β Παγκόσμιος Πόλεμος. Συνέβη και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, ενώ ονομάστηκε το 2000 φούσκα της τεχνολογίας και για να ξεπεραστεί μπήκαμε σε μια νέα φούσκα, τη σημερινή, των ακινήτων.

Είναι λοιπόν μονόδρομος η έξοδος από την νέα κρίση. Όλοι ψάχνουν έναν τομέα, σχετικά καινό και με προσδοκίες υπερκερδών. Ηλίου φαεινότερο ότι μιλώ για την μόδα της οικονομικής μας εποχής: τις πράσινες επενδύσεις.

Επενδύσεις που είναι ικανές να τροφοδοτήσουν μια ανάπτυξη δεκαετιών. Είναι εξάλλου ήδη γνωστές οι προθέσεις της νέας αμερικανικής ηγεσίας για περαιτέρω επέκταση των επενδύσεων στις ανανεώσιμες ενέργειες, με κυριότερες πολιτικές δράσεις την φορολογική και νομική διευκόλυνση. Και φυσικά κατά πόδας και η ο υπόλοιπος κόσμος, αν και τείνω να πιστεύω ότι την πρωτοκαθεδρία στον τομέα διατηρούσε και διατηρεί η βόρεια Ευρώπη, συν την ισπανική εξαίρεση. Παρ’ όλα αυτά, για φούσκα πρόκειται.

Προσωπικά είμαι υπέρμαχος ενός καπιταλισμού, που, έστω κι από επενδυτική ιδιοτέλεια, μπορεί να συνδράμει θετικά στον δύσμοιρο πλανήτη μας. Αλλά οφείλουμε να διαβάζουμε του ιστορικούς νόμους του καθεστηκώτος συστήματος και να προβλέπουμε τα λάθη του.

Ο Καβάφης στο ποίημα του «  Περιμένοντας τους βαρβάρους» μιλάει για μια νέα κατάσταση πραγμάτων την οποία εναγωνίως προσμένουν τα νοήμονα όντα για να λυτρωθούν από την ανία τους. Ανία νομοθετική, οικονομική, κοινωνική, υπαρξιακή. Στην ύστερη ρωμαϊκή εποχή, μια εποχή παρακμιακή, κατά κοινή ομολογία. Στον σύγχρονο καπιταλισμό, οι νέοι επενδυτικοί τομείς, οι φούσκες του μέλλοντος, ως άλλοι βάρβαροι, αποκτούν πιστούς οπαδούς, που ταχέως αυξάνονται και επαληθεύουν τον ποιητή.

Μήπως πρόκειται για ακόμη μία εποχή παρακμής και ανοησίας στην ανώμαλη ιστορική γραμμή του ανθρώπινου γένους;

Βιβλιογραφία

Αλιεττά, Μισέλ  (2009): Η Οικονομική Κρίση. Μετάφραση: Παπαγιαννίδης, Δ., Α. Αθήνα: Εκδόσεις Πόλις.

Κρούγκμαν, Π.  (2009): Η κρίση του 2008 και η επιστροφή των οικονομικών της ύφεσης. Μετάφραση: Αλαβάνου Α. Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη.

Σόρος, Τζ.  (2008): Η οικονομική κρίση του 2008 και η σημασία της. Μετάφραση: Φιλιππάτος, Α. Αθήνα: Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη.