Συνέντευξη: Κατερίνα Κυρμιζή & Νίκος Γρηγοριάδης

Γράφει ο John Deos (Deos)
33 άρθρα στο MusicHeaven

Κάπως έτσι νιώσαμε εγώ και η Ερατώ (ilio) ένα κυριακάτικο πρωινό σε ένα περιβάλλον πολύ οικείο, παρέα με την Κατερίνα Κυρμιζή και το Νίκο Γρηγοριάδη.

ilio: Επανέρχεστε με νέο δίσκο, το ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ, στα μουσικά δρώμενα έπειτα από αρκετά χρόνια απουσίας. Πότε γράφτηκαν τα τραγούδια, τα κουβαλάτε καιρό ή είναι καινούργια;
Ν.Γ.: O κυρίως κορμός είναι παλιά τραγούδια, με την προσθήκη κάποιων που είναι γραμμένα την τελευταία διετία-τριετία. Το τραγούδι που έδωσε τον τίτλο στο δίσκο μας το «είναι εδώ» είναι από τα πιο πρόσφατα και είναι γραμμένο για την κόρη μας, Μυρτώ.

Κ.Κ.: Κάποια τραγούδια του Νίκου, το «φεύγω πριν νυχτώσει», «τρύπια αγάπη» και «του αιγαίου χρώμα» που βρίσκονται σε αυτόν το δίσκο, είναι γραμμένα το ’83-’84 και δεν έτυχε να τα συμπεριλάβουμε σε προηγούμενες δουλειές μας. Το δικό μου τραγούδι, το «Αν δε μ’αγαπάς» είναι του 2002.

Ν.Γ.: Το «πουθενά» είναι το παλαιότερο. Αρχικά είχε αγγλικούς στίχους, γραμμένο κάπου το ’81 και ηχογραφημένο στην Ολλανδία με την φωνή της Nelly, μιας καταπληκτικής τραγουδίστριας εκείνης της εποχής.

Κ.Κ. : Μια μέρα που το σιγοτραγουδούσα στα αγγλικά – πρέπει να σας πω πως όταν γνώρισα τον Νίκο και ανταλλάξαμε πληροφορίες και υλικό, το συγκεκριμένο τραγούδι ήταν από αυτά που αγαπούσα ιδιαίτερα – συνειδητοποίησα ότι είναι ένα καταπληκτικό τραγούδι και του ζήτησα να γράψει οπωσδήποτε ελληνικούς στίχους για να το ηχογραφήσουμε.

Deos: Γιατί δεν το κράτησες αγγλόφωνο;
Ν.Γ.: Γιατί προσπαθούσα πάρα πολλά χρόνια, σχεδόν 15, με αγγλικό στίχο και έβρισκα όλες τις πόρτες κλειστές. Βλέπεις δεν ήταν στη μόδα τότε, όπως τώρα!

Κ.Κ.: Εγώ, βρίσκω περίεργο να είσαι Έλληνας, να ζεις στην Ελλάδα - να μη φεύγεις να ζήσεις σε χώρα του εξωτερικού για να κάνεις κάτι σε διεθνές επίπεδο – και να απευθύνεσαι σε ελληνικό κοινό σε μιαν άλλη, από τη μητρική σου γλώσσα.

Ν.Γ.: Εγώ πάλι το βλέπω αλλιώς. Θεωρώ πως προσαρμόζοντας τις δυτικές μουσικές μας επιρροές στην ελληνική γλώσσα έχεις αυτόματα ελληνική μουσική. Η ελληνική μας γλώσσα, φέρνει τη μουσική στα δικά της μέτρα και αυτό είναι το ενδιαφέρον και  η πρόκληση για εμάς, γιατί οτιδήποτε άλλο είναι απλά κόπια.

Deos: Εξαρτάται κι από το τι θέλεις να κάνεις. Κυκλοφορείς κάτι που είναι στη μόδα,να πιάσεις το κοινό που παρακολουθεί την ελληνική αγγλόφωνη σκηνή, ή γιατι πιστέυεις πως μόνο έτσι μπορεί να αποδοθεί;
Ν.Γ.: Δεν κάνουμε μουσική και δίσκους έχοντας κάτα νου τις πωλήσεις, δεν μπήκε ποτέ τέτοια παράμετρος. Για έμας η καλλιτεχνική έκφραση και μόνο είναι αυτό που μας παρακινεί. Και είναι σημαντικό για μένα, να είναι δουλεμένο εδώ, στα ελληνικά χώματα αυτό που κάνει κάποιος.

Κ.Κ.: Γενικά θέλουμε να είμαστε, και είμαστε περήφανοι για ότι εκδίδουμε. Η φιλοσοφία: “κάνουμε ότι να ‘ναι για να ‘μαστε στην επικαιρότητα” δεν μας αφορά.

Αγαπάμε την μουσική, είναι για εμάς ζωτικής σημασίας όπως η αναπνοή. Είναι ιερή. Προτιμούμε να κάνουμε υποχωρήσεις σε άλλα θέματα της καθημερινής μας ζωής παρά στη μουσική, Για αυτό φροντίζουμε να είμαστε σίγουροι για κάθε τι που κυκλοφορούμε ώστε να νιώθουμε περήφανοι και χαρούμενοι που μπορούμε να φτιάχνουμε και να παίζουμε μουσική.

ilio: Γιατί Κατερίνα συμμετέχεις δημιουργικά μόνο με ένα τραγούδι; Θα προτιμούσαμε κι άλλα. Δεν προέκυψε;
Κ.Κ.:Η χρονική περίοδος από την γέννηση της κόρης μας και μετά ήταν από τις πιό δημιουργικες και η αλήθεια είναι ότι μάζεψα πολύ υλικό στο συρτάρι μου. Όμως, είναι άλλο το να γράφεις ένα τραγούδι κι άλλο να το δουλέυεις, να το ενορχηστρώνεις, να του κάνεις αυτό που λέμε μουσική παραγωγη για να μπει σε δίσκο. Θέλει δουλειά κι ενέργεια  αυτή η κατεργασία και επειδή ήταν η Μυρτώ μωρό, απλά δεν μπορούσα να διαθέσω.

Απ την άλλη, όσο προχωρούσε ο δίσκος βλέπαμε πως επιλλέγαμε τελικά εκείνα τα τραγούδια μας που είχαν σχέση με την αγάπη. Μάλλον ήμασταν στην τροχιά της αγάπης λόγω της οικογενειακής μας κατάστασης, Οπότε, το δικό μου τραγούδι ήταν αυτό που συμπλήρωνε όμορφα το πάζλ. Το αγαπώ πολύ και είμαι περήφανη για το τελικό αποτέλεσμα. Και πρέπει να πώ πως όλοι όσοι συμμετείχαν και συνέβαλαν με τον τρόπο τους το έκαναν με μεγάλη χαρά - και δε σας το κρύβω - με πολλές προσδοκίες.

Deos: Από την πρώτη στιγμή που σε πρωτάκουσα μέχρι σήμερα μου βγάζεις μια ηρεμία ως άνθρωπος και μια απίστευτη γλυκύτητα στις ερμηνείες σου. Είναι κάτι που λείπει σε μεγάλο βαθμό εντός κι εκτός μουσικής κοινότητας. Είναι κάτι έμφυτο ή ζυμώθηκε με τα βιώματα και τους ανθρώπους γύρω σου;
Κ.Κ.: Όσες ζυμώσεις και να’χεις με άλλους ανθρώπους, ο χαρακτήρας είναι το τελευταίο που αλλάζει. Δεν νομίζω πως είμαι ιδιαίτερα ήρεμος άνθρωπος απλά ηρεμώ όταν τραγουδάω. Γενικότερα στην καθημερινότητα μου είμαι αρκετά νευρική και κάνω τα πάντα αγχωμένα. Μάλλον, πρώτα εγώ γιατρεύομαι τραγουδώντας, αναπληρώνω αυτό το κομμάτι της ηρεμίας που χρειάζομαι και έτσι το μεταδίδω στους άλλους. Δεν είναι κάτι που το κάνω συνειδητά και ούτε το’χα σκεφτεί ποτέ. Το να τραγουδάς χωρίς να σκέφτεσαι είναι πολύ δημιουργικό και χαλαρωτικό.

Deos: Θεωρείς ότι ζεις παραμυθένια;
K.K.: Θα ήμουν αφελής αν το έλεγα, θα ήμουν άδικη αν δεν το έλεγα. Είμαι σαφώς της άποψης πως διαμορφώνουμε την ζωή μας, την πορεία μας γενικά και ότι, οι επιλογές μας είναι καθοριστικές. Πιστεύω όμως και στον παράγοντα τύχη. Κάποιοι άνθρωποι όσο και να προσπαθουν δεν τους έρχονται όπως τα θέλουν. Οπότε θεωρώ πως είμαι τυχερή.

Deos: Πιστεύεις ότι θα ακολουθούσες το δρόμο της μουσικής αν δεν προερχόσουν από καλλιτεχνική οικογένεια;
K.K.: Δεν ξέρω. Γεννήθηκα σε ένα σπίτι που είχαν μουσικά όργανα, που τραγουδούσαν όλη τη μέρα, πρίμο σεγόντo. Μας είχαν βάλει και οι γονείς μας στο παιχνίδι και τραγουδούσαμε όλοι μαζί. Προσπάθησα να το αποφύγω βέβαια και να γίνω χορεύτρια αλλά δεν τα κατάφερα.(γέλια).

Deos: Σε τι ηλικία έγραψες το πρώτο σου τραγούδι και με τι ερεθίσματα;
Κ.Κ: Το πρώτο το έφτιαξα νομίζω σε ηλικία 4 χρόνων. Ήταν ένα τραγουδάκι για μένα και την αδελφή μου το οποίο φρόντισε (η αδελφή μου) να το κάνει σουξέ στο νηπιαγωγείο.

Ξεκίνησα από πολύ μικρή να φτιάχνω στιχάκια και μουσική, όπως συνηθίζουν όλα τα παιδια που αυτοσχεδιάζουν τραγουδώντας. Και η κόρη μου έτσι κάνει, κάθεται και τραγουδάει το δικά της τραγούδια, που βγάζει εκείνη τη στιγμή από το μυαλό της. Έτσι έκανα κι εγώ, μόνο που τα θυμόμουν, τα έλεγα και τα ξανάλεγα.

Deos: Πόσο αλλάξατε σαν άνθρωποι με τον ερχομό της κόρης σας;
Ν.Γ.: Αρχίζεις και σκέφτεσαι σε καθημερινή βάση έναν άλλον άνθρωπο, το κέντρο πια δεν είναι ο εαυτός σου και είναι εντελώς διαφορετικό από αυτό που νιώθεις για το σύντροφό σου.

Κ.Κ.: Νομίζω ότι η πίεση το να συμβούν κάποια πράγματα εδώ και τώρα, ότι ο κόσμος να χαλάσει πρέπει να ασχοληθείς με το παιδί, σε κάνει πιο αλτρουιστή, πιο ανθρώπινο και ιδιαίτερα για την ζωή μιας γυναίκας είναι ένα καθοριστικό γεγονός.

Μόνο όταν έχεις παιδιά συνειδητοποιείς τι είναι η αγάπη. Είναι ορόσημο στην ζωή των ανθρώπων και όσοι έχουν την «εξυπνάδα» να το δουν σαν πράξη αυτοβελτίωσης έχουν πολύ μεγάλο κέρδος. Να γίνουν εκείνοι καλύτεροι για το παιδί τους. Για εμάς, που είμαστε δημιουργοί και η δουλειά μας είναι να σκάβουμε την ψυχή μας είναι αφορμή και ένας λόγος παραπάνω.

ilio: Η μητρότητα αποτέλεσε αφορμή για περισσότερη έμπνευση ή μείωσε την ανάγκη για έργο;
Κ.Κ.: Όχι. Ίσα-ίσα την μεγάλωσε. Όλα τα καθοριστικά γεγονότα της ζωής, σε πάνε ένα βήμα πιο πέρα, σε βγάζουν απ’ τη θέση που ήσουν και ξαφνικά συνειδητοποιείς άλλα πράγματα που πρέπει να εκφράσεις.

Ν.Γ.: Οπωσδήποτε το παιδί σου απορροφά ενέργεια, αυτό δεν είναι καινούργιο, αλλά νομίζω μέσα στο περιβάλλον που ζούμε αυτό είναι το λιγότερο. Χειρότερη ζημιά μπορεί να κάνει σε έναν δημιουργό η υπάρχουσα καλλιτεχνική και όχι μόνο κατάσταση στην Ελλάδα παρά η ανατροφή ενός παιδιού. Αυτά είναι τα ψυχοφθόρα και τα ενεργοβόρα για μένα.

Deos: Ποιο τραγούδι θεωρείτε απόλυτα αυτοβιογραφικό;
Ν.Γ: Κατά κάποιο τρόπο όλα! Η «Τρύπια αγάπη» είναι ένα τραγούδι που το είχα γράψει 19-20 χρονών. Βγήκαν από το συρτάρι ή συμπληρώθηκαν στην πορεία, πάνω στο σκεπτικό που είπε η Κατερίνα νωρίτερα, ιστορίες αγάπης ή σχέσεων.

Κ.Κ: Το «Αν δεν μ’αγαπάς» είναι αυτοβιογραφικό όπως όλα μου τα τραγούδια. Ποτέ δεν θα έλεγα πράγματα που δεν κατέχω. Ξεκινάς από κάτι πολύ δικό σου και προσπαθείς να βρεις τρόπο να έχει νόημα και για τους άλλους. Εγώ έτσι πάντα λειτουργούσα και νομίζω πως κι ο Νίκος, αυτό κάνει. Εξαίρεση αποτελεί το «Του Αιγαίου χρώμα» που τους στίχους έγραψε ο Γιάννης Νικολαϊδης με την σύμπραξη του Νίκου.

ilio: Το τραγούδι «Ψιθυρίσματα» με το οποίο κλείνει ο δίσκος είναι μια πολύ όμορφη και τρυφερή ιδέα .Το είχατε κατά νου να αποτυπωθεί η φωνούλα της κόρης σας σε έναν δίσκο;
Ν.Γ.: Όχι, προέκυψε. Όπως όλοι οι γονείς που φωτογραφίζουν ή βιντεοσκοπούν τα παιδιά τους έτσι κι εμείς καταγράψαμε τα πρώτα λογάκια της Μυρτώς, όχι για να το χρησιμοποιήσουμε στο δίσκο. Αυτό προέκυψε αργότερα.

Κ.Κ.: Βάλαμε τη Μυρτώ να σας μιλήσει για να σας αποδείξουμε πως δεν μας απήγαγαν οι εξωγήινοι, τόσο καιρό που απουσιάζουμε από τα μουσικά πράγματα, κι  απλά κάναμε οικογένεια…(γέλια). Σοβαρά τώρα! Ήταν μια εκλεπτυσμένη εξήγηση της απουσίας μας. Η Μυρτώ ήταν 8-9 μηνών όταν ξεκινήσαμε τις ηχογραφήσεις. Επειδή γκρίνιαζε και δε μας άφηνε σε ησυχία, μια φορά την πήρα αγκαλιά, της έδειξα το μικρόφωνο και της εξηγησα πως χρειάζομαι ησυχία για να ηχογραφήσω. Μόλις είδε τα κρουστά εκεί κοντά ήθελε να τα πιάσει, την άφησα λοιπόν και άρχισε να παίζει και να μιλάει μόνη της. Τότε σκέφτηκα πως θα είχε πλάκα να την ηχογραφήσουμε και έκανα νόημα στον Νίκο «γράφε!». Αργότερα ήρθε ο Αλέκος Ορφανός, ένας εξαιρετικός μουσικός και τη συνόδευσε στο πιάνο.

Deos: Νίκο τι θεωρείς απραγματοποίητο στη μουσική σου και το έχεις σαν στόχο;
Ν.Γ.: Συνήθως όταν ολοκληρώνεται ένας δίσκος δεν τον ακούω ξανά. Κουβαλάω τα τραγούδια μέσα στο κεφάλι μου πολλά χρόνια και όταν τελειώνω το δίσκο αισθάνομαι ανακούφιση, ένα «φτου ξελευτερία»… Ο,τιδήποτε μου φταίει στο cd που μόλις τελείωσε είναι απραγρατοποίητο και για αυτό προσπαθώ στο επόμενο, να το κάνω καλύτερα. Μπορεί να είναι στίχοι, μουσικές ή, κάτι στην ενορχήστρωση, στην παραγωγή… Συνήθως χρωστάω παντού. (γέλια)

Κ.Κ.: Ποτέ δεν είσαι απόλυτα ευχαριστημένος και ικανοποιημένος γιατί ας μην ξεχνάμε πως αυτή η στιγμή είναι μια αποτύπωση του παρελθόντος και κάθε μέρα που περνάει, ξυπνάς και είσαι διαφορετικός, αλλάζεις και σκέφτεσαι «α.. θα μπορούσα να το χα κάνει έτσι ή αλλιώς ή θα μπορούσα να’χα βρει αυτή τη λύση» οπότε δεν τελειώνει αυτό το ανικανοποίητο και έτσι έχεις ένα στόχο μονίμως, ένα κέντρισμα να προσπαθήσεις να το κανείς καλύτερα την επόμενη φορά.

Deos: Κατερίνα θα τραγουδούσες άλλον δημιουργό; Νίκο θα έγραφες για άλλη φωνή;
Κ.Κ.: Κοίταξε, η αλήθεια είναι πως πάντα με ενδιέφερε να εκφραστώ και να  κάνω τα δικά μου. Βέβαια στην πορεία γνώρισα τον Νίκο, ταιριάξαμε πάρα πολύ.Θεωρώ πως μουσικά είμαστε κοντά, είναι το αρσενικό alter ego μου. Απ’την άλλη ξέρω τόσο καλά τα τραγούδια του Νίκου που τα θεωρώ δικά μου πια. Σαφώς, αν βρω πράγματα που με ενδιαφέρουν θα τα κάνω, το θέμα είναι ότι είμαι πολύ απασχολημένη με αυτά που θέλω να κάνω εγώ, έχω και αυτά που κάνει ο Νίκος οπότε, προς το παρόν δεν υπάρχει χώρος για κάποιον άλλον. Πρέπει να αφεθείς στον άλλον κι αυτός σε σένα, να γίνει ζύμωση μεταξύ μας ώστε να προκύψει κάτι καλό. Μην πας τελειωμένος «γεια σας ήρθα να μπω ένθετος σε αυτό που κάνεις». Πρέπει να προκύψει κάτι καινούργιο.

Δεν το έχω αποκλείσει, ούτε στο παρελθόν το απέκλεια, απλά δεν υπήρχε χώρος για να μπει ένας άλλος άνθρωπος. Δεν είμαι αρνητική, αλλά προταιρεότητά μου είναι η τραγουδοποιία μου.

Ν.Γ.: Εγώ δε θα έγραφα για άλλη φωνή. Όχι γιατί γράφω μόνο για την Κατερίνα αλλά γιατί διαφωνώ με τον τρόπο που παίζεται το παιχνίδι, αυτός ο ρόλος του συνθέτη, του στιχουργού, του τραγουδιστή. Θα μου πεις έξω το ίδιο δε συμβαίνει; Όχι σε αυτήν την κλίμακα και πάντως με έναν πιο υγιή τρόπο. Αρνήθηκα στο παρελθόν να συνεργαστώ όχι γιατί δεν υπάρχουν σπουδαίες φωνές ή δεν υπάρχουν σπουδαίοι στιχουργοί ή γιατί θεωρώ πως είμαι καλύτερος αλλά, γιατί κάτι με χαλάει σε όλη αυτή την διαδικασία και δεν θέλω να συμμετέχω.Υπό άλλες συνθήκες ναι, αλλά έτσι όπως το ξέρω ή τουλάχιστον έτσι όπως το έχω ζήσει εγώ, όχι, δεν με ενδιαφέρει.

Deos: Ας μην το πάρουμε από την άσχημη πλευρά της δισκογραφίας αλλά από τους ανθρώπους που είναι low profile, που ίσως δεν έχουν κυκλοφορήσει κάτι ακόμα.
Ν.Γ. : Που είναι το low profile; Γιατί όλο αυτό ακούω αλλά δεν το βλέπω. Δεν προωθείται κάτι τέτοιο. Κακά τα ψέματα οι δισκογραφικές εταιρίες δεν ενδιαφέρονται γι αυτό κι όταν σε χρειάζονται δεν σε φώναζουν για κείνους που είναι low profile. Για παράδειγμα, όταν με κάλεσαν για να ακούσω την Κατερίνα και να τις γράψω τραγούδια τους είπα πως τα τραγούδια της Κατερίνας ήταν μια χαρά και πως πρέπει να τα κυκλοφορήσουν. Αυτοί όμως δεν ήθελαν να βγάλουν την «Παραμυθένια» και έπρεπε να πάμε σε άλλη εταιρεία για να γίνει αυτό, έπειτα από δική μου επιμονή.

Κ.Κ: Η αλήθεια είναι πως σε κάθε προσέγγιση με ανθρώπους της δισκογραφίας  άκουγα συνέχεια: «ναι, καλή φωνή έχεις αλλά τι είναι αυτά που τραγουδάς βρε κοριτσάκι μου, τι τραγούδια είναι αυτά;»

Ν.Γ: Η Κατερίνα ήρθε λοιπόν στην εταιρεία που είχα ήδη υπογράψει, εγώ έκανα τα δικά μου τραγούδια και η Κατερίνα τα δικά της. Αν μπήκε στο «Κοντσέρτο…» κάποιο δικό μου τραγούδι, ήταν επειδή ήθελα να την βοηθήσω και όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, σωστά επραξα γιατί με αφορμή το «… blue jean» γνωρίσε ο κόσμος τον υπόλοιπο δίσκο που είναι γραμμένος από την Κατερίνα.

Θεωρούσα αδιανόητο μια εταιρεία να λέει όχι στα τραγούδια της. Δηλαδή δεν τους άρεσε το «Κονσέρτο» και συζητάνε τώρα για το «Κονσέρτο» σαν δίσκο αναφοράς. Δηλαδή, αν δεν ήμουν εγώ να επιμείνω δε θα ξέραμε το κονσέρτο!!! Δεν ευλογώ τα γένια μου αυτή τη στιγμή αλλά, πρέπει να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους.

Κ.Κ: Η αλήθεια είναι πως δεν τους άρεσε τίποτε από τα τραγούδια που τους πήγα για αυτό φώναξαν τον Νίκο.

ilio: Τότε όμως ήταν κάτι πολύ φρέσκο και διαφορετικό, δεν υπήρχε κάτι ανάλογο.
Ν.Γ: Είχαμε την αγάπη και την στήριξη της εταιρείας που μας πίστεψε και μας εμπιστέυτηκε και κατά έναν μαγικό τρόπο δεν ανακατεύτηκαν πουθενά. Όχι πως δεν θελήσανε αλλά δεν τους αφήσαμε, τους το ζητήσαμε ευγενικά  και μας εμπιστεύτηκαν  από το Α ως το Ω. Εκείνοι ασχολήθηκαν μετά, για τα εξώφυλλα κλπ. Το όλο αποτέλεσμα ηχητικά, το που θα ηχογραφηθεί, ποιοι θα παίξουν, ποια τραγούδια είναι μέσα, ποιοι στίχοι, δεν ήταν θέματα που τους αφορούσαν και μάλιστα δεν αφορούσε ίσως τους πιο σχετικούς του χώρου. Μιλάμε για σημαντικά κεφάλαια της εγχωριας μουσικής βιομηχανίας, τον Γιάννη Πετρίδη και τον Κώστα Ζουγρή.

Μας εμπιστεύτηκαν και προέκυψε κάτι που δεν θα’χε προκύψει αν παίζαμε το παιχνίδι άλλων εταιρειών.

Κ.Κ: Εμείς, πιστεύαμε ο καθένας προσωπικά σε αυτό που κάνει, αλλά και στην χημεία μεταξύ μας, πως μπορούμε να δώσουμε ένα ηχητικό αποτέλεσμα, που έχει το δικό του στίγμα και αφήνει το σημάδι του στο χρόνο. Παράδειγμα το «Νυχτερινό» ή το «Πουθενά», αλλά κι άλλα τραγούδια από τον πρόσφατο δίσκο. Υποστηρίξαμε με πάθος και με το αντίστοιχο κόστος την αποψή μας.

Ν.Γ: Βγαίνει ένας δίσκος, δημιουργεί τέτοια αίσθηση, ακούγεται τόσο πολύ και ο καλλιτέχνης ο ίδιος δεν έχει που να πάει να παίξει, γιατί είναι όλα πιασμένα. Παίξαμε ζωντανά μόνο τρεις φορές  όταν κυκλοφόρησε το «Αλφάδι» παρόλο που το «Νυχτερινό» ήταν στα ραδιόφωνα Νο 3, για κανένα εξάμηνο, μέσα σε όλο το ρεπερτόριο, ελληνικό και ξένο. Είναι για γέλια και για κλάματα, δεν βρίσκαμε πουθένα να παίξουμε. Κάτι σε εμάς τους χάλαγε αιωνίως, όλους αυτούς που φτάσανε την δισκογραφία εδώ που την φτάσανε.

Deos: Η δημιουργία της οικογένειας μειώνει τη διάθεση για μουσική ενασχόληση αφού μειώνει τον ελεύθερο χρόνο;
Κ.Κ.: Όχι, απλά σε δυσκολεύει λίγο παραπάνω. Δεν το βλέπω σαν κάτι αντίθετο. Η ζωή σου γεμίζει συνέχεια, δεν υπάρχει τέλος σε αυτό και αν θέλεις, πάντα βρίσκεις χρόνο για δημιουργικά πράγματα.

Ν.Γ.: Κοίτα εγώ το κάρο το πάω πολλά χρόνια (γέλια). Δεν μασάω, έζησα τα πέτρινα χρόνια της δισκογραφίας όπου όλα αυτά που τώρα συζητάμε ήταν στην σφαίρα της φαντασίας για αυτούς, οπότε τι να καταλάβω τώρα; Έχω περάσει πόλεμο (γέλια).

Deos: Ως καθηγητής μουσικής, τι συμβουλή δίνεις στους μαθητές σου που θέλουν να ακολουθήσουν παρόμοιο δρόμο;
Ν.Γ.: Μακάρι να έβρισκα μαθητές που να ήθελαν να ακολουθήσουν παρόμοιο δρόμο αλλά το ανησυχητικό είναι πως δεν βρίσκω. Τα παιδιά δυστυχώς είναι εγκλωβισμένα μέσα στην τηλεόραση και ξέρετε τι φαίνεται στην τηλεόραση. Ραδιόφωνο ακούν ελάχιστοι. Ακολουθούν όπως κάθε νεολαία τα κυρίαρχα ρεύματα της εποχής, μόνο που τα σημερινά δεν νομίζω ότι θα αφήσουν και σπουδαία πράγματα πίσω. Εμείς είμαστε πιο τυχερές γενιές. Εγώ καθόμουν στα θρανία και έγραφαν ακόμα οι Doors δίσκους.

Τα παιδιά που ενδιαφέρονται για τη μουσική  είναι λόγω της κουλτούρας που φέρνουν από το σπίτι τους. Αλλά είναι τόσο λίγα που ανησυχώ. Δεν ξέρω πως συμβαίνει αυτό στην Ελλάδα, να βρίσκεις ανθρώπους μορφωμένους, (γιατρούς, δικηγόρους, κλπ), αλλά ακαλλιέργητους εντελώς.

ilio: Πως βλέπετε τα μουσικά πράγματα όχι μόνο παγκοσμίως αλλά και στο ελληνικό τραγούδι; Με ποιους νιώθετε "συγγενείς";

Ν.Γ.: Ας μην ξεκόβουμε την μουσική από το τι συμβαίνει στην πραγματικότητα γιατί η μουσική είναι η ίδια μας η ζωή. Πάρε το τι συμβαίνει και τι συζητάμε αυτή τη στιγμή. Ακούς από παντού πως χρεοκοπήσαμε.Το ίδιο δεν συμβαίνει και στην μουσική;

Προχθές είδα διαφήμηση στην τηλεόραση ότι μεγαλοτραγουδιστής δίνει το καινούργιο του cd του σε εφημερίδα. Χρεοκοπία δεν είναι κι αυτό; Δεν ξέρω, ας ελπίσουμε πως το internet, ο νέος τρόπος, θα οδηγήσει σε μια καινούργια κατάσταση. Αυτή τη στιγμή που συζητάμε ζούμε περισσότερο το τέλος της ιστορίας που ξέρουμε και λιγότερο την αρχή του καινούργιου. Ακόμα δεν έχει δείξει προς τα που πάει.

Κ.Κ.: Η μουσική είναι καθρέφτης. Γενικά οι τέχνες είναι καθρέφτης της ζωής. Μεγάλοι συνθέτες της σοβαρής μουσικής λένε πως την μουσική δεν την γράφουμε εμείς αλλά ο κόσμος. Όταν  ο κόσμος το ζητήσει, θα γραφτούν ωραία πράγματα και θα γίνει μαζικά. Μέχρι τότε, εμείς και καθέ άλλος σαν κι εμάς, είμαστε μονάδες που φυτρώνουμε σε άγονη έρημο, Στην Ελλάδα τα τελευταία 30 χρόνια έχουμε χάσει τα αυγά και τα πασχάλια, από άποψη πολιτική, από άποψη ηθική, προέκυψε μια αποπροσανατολισμένη γενιά, στη μέση του πουθενά και προσπαθούμε να βρούμε κάτι για να πιαστούμε, να μπορέσουμε να ονειρευτούμε, να πάμε παραπέρα.

Ν.Γ.: Η συγγένεια μας δηλαδή είναι με όλους όσοι δυσφορούν μέσα σε αυτή την πραγματικότητα. Με όποιον αντιδρά και δεν αποδεχετε σαν υγιής κατάσταση αυτό που ζούμε, έχουμε απόλυτη συγγένεια είτε αφορά τη μουσική, είτε αφορά την κοινωνία.

Κ.Κ.: Οι προθέσεις μετράνε. Ο καθένας εκφράζεται ανάλογα με τα βιώματα του, με την εμπειρία του, με όσα έχει ζήσει. Το ζητούμενο είναι το ήθος, η ποιότητα που αποπνέουν τα τραγούδια απ’ όποιο μουσικό είδος κι αν προέρχονται. Δεν έχουμε πρόβλημα με το λαϊκό, αρκεί να είναι καλό λαϊκό, μια χαρά είναι το χιπ χοπ, κι ας είναι ξένο, φορεμένο στην ελληνική πραγματικότητα, αρκεί να νιώθουμε και να ακούμε την αγάπη των ανθρώπων για αυτό που κάνουν. Να ακούς ωραίες ψυχές. Αλλά δυστυχώς οι ψυχές μας είναι πορωμένες. Παρακολουθώ τραγούδια στο ραδιόφωνο και ακούω τις σκέψεις των συντελεστών τους. Ακούω τον έναν υπερφίαλο, την άλλη να αγωνιά: «είναι ωραία η φωνή  μου;» ή «κοίταξε τώρα πόσο  ωραία τραγουδάω, κοίταξε  την τέλεια άρθρωση μου». Ακούω κατασκευάσματα και πολλή, μα πολλή ματαιοδοξία. Μου έχουν λέιψει τα τραγούδια και οι φωνές που να κυλάνε αβίαστα. Αν κάτι προσφέρει η μουσική είναι να ξεχάσεις μια στιγμή αυτό που είσαι, την φθαρτή, θνητή σου υπόσταση. Αν δε συμβαίνει αυτό, είναι κακή μουσική.

ilio: Με ποιους καλλιτέχνες θα θέλατε να συνεργαστείτε;
Κ.Κ.: Η αλήθεια είναι ότι δεν παρακολουθώ πολύ την ελληνική μουσική πραγματικότητα. Περισσότερο ακούμε ξένη μουσική και βρίσκουμε συγγένειες εκεί. Χωρίς να θέλω να μειώσω την ελληνική μουσική σκηνή  και ιδιαίτερα τα νέα παιδιά που προσπαθούν σε ένα άχαρο περιβάλλον να ξεκινήσουν τη δική τους πορεία.

ilio: Ποιους θαυμάζεις ιδιαίτερα;
K.K.: Mου αρέσουν πολύ οι Fleet Foxes, ο Sufjan Stevens, η My Brightest Diamond που ήρθε πρόσφατα για live στη Σφεντόνα. Είναι πολλοί,  αλλά προτιμώ πάντα εκείνους που είναι ιδιαίτεροι, εναλλακτικοί. Όπως το κάθε πρόσωπο είναι ξεχωριστό, έτσι θέλω και στις μουσικές. Να ακούω ξεχωριστά πράγματα.

Ν.Γ.: Καλύτερα να μη μιλάμε για πρόσωπα, αλλά για τραγούδια. Μου τυχαίνει ένα πολύ σπουδαίο πρόσωπο να το ακούω σε ένα τραγούδι που μου αρέσει και μετά σε δέκα άλλα και να μη μου αρέσει καθόλου. Είναι κάποια τραγούδια τα οποία μας βγάζουν από τη μιζέρια μας και καλό θα είναι να τα στηρίζουμε και να τα αγοράζουμε. Κι εγώ ακούω mp3 αλλά αν είναι κάτι καλό θα το ψάξω και θα το αγοράσω. Είναι ο μόνος τρόπος να ανταμοίψεις τον καλλιτέχνη, παρότι δεν παίρνει χρήματα από το cd, να συνεχίσει το έργο του.

Deos: Τι σας ενοχλεί πιο πολύ στο μουσικό τοπίο που έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα;
Κ.Κ.: Με ενοχλεί πάρα πολύ όταν ακού τραγούδια που μαντεύω την επόμενη μουσική πτώση, τον στίχο ή την μελωδία.

Ν.Γ.: Το χειρότερο είναι να ακούς ρεφραίν τραγουδιού και να σου έρχονται στίχοι από άλλο τραγούδι γιατί είναι κλεμμένο. Αυτό συμβαίνει κατά κόρον. Και άσε αυτόν που το έκλεψε. Ο παραγωγός γιατί το παίζει; Γιατί βάζει το χεράκι σε αυτή τη ξεφτίλα και δεν παίζει κάτι άλλο; Αν δεν έχει τα κότσια να το κάνει, ας αλλάξει επάγγελμα. Υπάρχουν πάντα ενδιαφέρουσες μουσικές, αλλά δε φτάνουν στ’αυτιά μας.

Δεν ξέρω, ίσως εμείς οι μουσικοί, να συγκινούμαστε πιο δύσκολα. Δεν μπορώ όμως, να συγκινούμαι με μελούρες, επαναλήψεις ή υπερβολές, τα χαρακτηριστικά που ο νεοέλληνας πρέπει να ξεχάσει μπας και πάμε επιτέλους στην επόμενη σελίδα. Το «σηκώνω σκόνη όπου και να’μαι» ως νοοτροπία στο τραγούδι συμβαίνει πολύ συχνά και αν δε σταζει αίμα ο στίχος δεν είναι «πετυχημένος». Το κυριότερο είναι να ξανακερδίσει η μουσική τον κόσμο, να νιώσει ότι αγοράζοντας ένα cd ή ένα βινύλιο είναι ένα προσωπικό δέσιμο με τον καλλιτέχνη. Έχει περάσει η νοοτροπία ότι η μουσική είναι δώρο, τσάμπα κι ευτελης. Μιλάμε για πρόσωπα, για star system και όχι για μουσική. Εκεί έχουν τελειώσει όλα.

Κ.Κ.: Κάποτε η μουσική ήταν φορέας κουλτούρας. Έβγαινε ένας δίσκος του Θοδωράκη, του Χατζιδάκη, του Μούτση και στιγμάτιζε γενιές.

ilio: Αξιολογώντας το στάδιο της δισκογραφικής σας παύσης, ποια πράγματα νιώθετε πως έχουν αλλάξει στην επαναφορά σας και ποια εχουν μείνει τα ίδια;
Ν.Γ.: Εκείνο που άλλαξε είναι ότι η μουσική βιομηχανία δεν κάνει επενδύσεις σε δημιουργούς αλλά σε πρόσωπα αναλώσιμα, και ότι το κόστος μιας δισκογραφικής παραγωγής επιβαρύνει τους καλλιτέχνες κυρίως.

Κ.Κ.: Το ζητούμενο είναι πάντα ίδιο. Να γράφονται καλά τραγούδια που να μένουν στις καρδιές των ανθρώπων και να τους δίνουν μια ανάσα στη ζωή και την καθημερινότητά τους. Αυτό είναι πάγια ανάγκη της μουσικής και της δημιουργίας. Αυτό που άλλαξε είναι ο τρόπος που αναδεικνύονται οι καλλιτέχνες. Μπορεί  να προκύψουν μέσα σε μια νύχτα από reality ή μέσω MySpace. Έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο φτάνει η πληροφορία στο κοινό.

Εν τω μεταξύ προβάλλονται μόνο τραγουδιστές, αλλά οι τραγουδιστές δεν μπορούν να σώσουν το ελληνικό τραγούδι. Θέλουμε δημιουργούς, τραγουδοποιούς, στιχουργούς. Πού είναι όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Ο τραγουδιστής αποτελεί ένα ακόμα ηχόχρωμα στην παλεττα του δημιουργού, δεν είναι το Α και το Ω. Άσε που συνήθως έρμαιο της ματαιοδοξίας και της άγνοιά του. Δεν ενδιαφέρεται αν θα πάρεις το cd του από μαύρο, αρκεί το βράδυ να πας στο μαγαζί. Αυτό δεν ισχύει όμως για τους δημιουργούς.

ilio: Υπάρχει η άποψη ότι η ποπ δεν ταιριάζει στην ελληνική μουσική ή τουλάχιστον εδώ γίνεται είτε με έντεχνους όρους είτε με ελαφρολαϊκούς. Την ενστερνίζεστε αυτή την άποψη; Τι σημαίνει ο όρος ελαφρό τραγούδι στο σήμερα και τι ο όρος «τραγούδι»;
Κ.Κ.: Δεν υπάρχει τίποτα που να μη γίνεται αρκεί να είναι καλά δουλεμένες και χωνεμένες οι επιρροές και οι καταβολές, και φυσικά να αποδωθούν με έναν προσωπικό τρόπο. Φυσικά, δεν θα είναι η ποπ που ξέρουμε και υπάρχει διεθνώς, θα μεταλλαχθεί σε κάτι άλλο. Θεωρώ ότι αυτό που κάνουμε με το Νίκο είναι μια εναλλακτική ποπ πρόταση. Είναι ένα είδος τραγουδιού το οποίο δεν είναι έντεχνο, δεν είναι ροκ, ούτε λαϊκό και το πιο σημαντικό,είναι πρωτότυπο. Είναι ελαφρό τραγούδι με σοβαρές προθέσεις.

Ν.Γ.: Αναφορικά με το ευτελές τραγούδι, μπορούμε να πούμε ότι είναι σαν μια αρωματική τσίχλα, που κρατάει λίγο, την μασάς και μετά την φτύνεις.

ilio: Έχετε θέσει κάποιους μουσικούς όρους για τα επόμενα χρόνια ή ό,τι προκύψει;
Κ.Κ.: Είναι πολύ νωρίς να μιλάμε για τους επόμενους μουσικούς στόχους μας. Πρέπει να υποστηρίξουμε με ζωντανές  εμφανίσεις αυτόν το δίσκο και να τον επικοινωνήσουμε έτσι ώστε να φτάσει όσο πιο μακριά γίνεται.

Ν.Γ.: Αυτό που μας λείπει δεν είναι η δισκογραφία αλλά τα live. Έχουμε κάνει πολλούς δίσκους μα έχουμε παίξει ελάχιστα. Έτσι κι αλλιώς αυτά που κάνουμε χρειάζονται το χρόνο τους για να περάσουν στον κόσμο και να κατανοηθούν. Θυμάμαι παίζαμε «Το παιδί με την κεραία» το 2001 και η ανταπόκριση ήταν πολύ μικρότερη από τώρα που το παίζουμε και χαλάει ο κόσμος.

ilio: Κατερίνα το γεγονός ότι με το Νίκο είστε όχι μόνο συνεργάτες αλλά και σύζυγοι κατα πόσο επηρεάζει την επαγγελματική και προσωπική σχέση σας;
Κ.K.: Είναι πολύ βολικό να συνεργάζεσαι με έναν άνθρωπο τον οποίο τον ξέρεις γιατί δε χρειάζεται να εξηγείς. Τον κοιτάζω, καταλαβαινόμαστε και με συνοπτικές διαδικασίες προχωράμε σε αυτά που θέλουμε να κάνουμε. Απ’ την άλλη είναι αρκετά κουραστικό και ψυχοφθόρο γιατί φέρνεις πολύ δουλειά μέσα στο σπίτι και στη σχέση.

Ν.Γ.: Σίγουρα επηρεάζει και διαμορφώνει ο ένας τον άλλον. Αν ήμουν μόνος, άλλες κινήσεις θα είχα κάνει καλλιτεχνικά. Δεν μπορείς όμως να τα έχεις όλα. Κάτι κερδίζεις, κάτι χάνεις. Στο μέσο όρο να ‘σαι καλά… (γέλια).

ilio: Το τραγούδι στην πίσω τσέπη του blue jean ήταν ένα καλό έναυσμα για τη μετέπειτα πορεία σου. Τι έγινε και δεν υπήρξε ανάλογη συνέχεια; Νιώθεις ότι κάποιοι σου τράβηξαν το χαλί κάτω απ’τα πόδια;
K.K.: Το τραγούδι και ολόκληρος ο δίσκος ήταν μια πολύ φρέσκια και διαφορετικη πρόταση που ο τότε μουσικός κόσμος δεν μπόρεσε να εντάξει σε κάποιο είδος. Ό,τι μου πρότειναν το 1996 ήταν άσχετο, δεν υπήρχε κάτι με το οποίο θα μπορούσα να συνταιριάξω. Από την άλλη φοβήθηκα ότι θα μου ζητούσαν να επαναλλάβω τον εαυτό μου επειδή πέτυχε το «…blue jean». Όταν είσαι δημιουργός και σέβεσαι τη δουλειά σου, θες να πας παραπέρα, δεν μπορείς να το αποδεχτείς αυτό. Ο ρόλος που έπρεπε να παίξω μετά την πρώτη επιτυχία ήταν να μπω στο κρεβάτι του Προκρούστη και να απαρνηθώ κομμάτια του εαυτού μου, για να προσαρμοστώ σε αυτό που ήθελαν. Η έννοια της ποπ στην Ελλάδα, ήταν και εξακολουθεί να είναι στένη και περιοριστική.

Ν.Γ.: Η Κατερίνα ήταν σχολή από μόνη της, δεν κατάλαβα ποτέ γιατί θα έπρεπε να αλλάξει.

Κ.Κ.: Δε βρέθηκε κανείς να το στηρίξει οικονομικά για να το κάνει μόδα και τάση, ακριβώς επειδή ήταν ξεχωριστό. Είχα το πλεονέκτημα να ήμουν νέα, γλυκούλα, αυτοδύναμη, με μια διαφορετική φωνή που έδειχνε να έχει πέραση στον κόσμο. Θα μπορούσαν να το εκμεταλλευτούν, όπως κάνουν στο εξωτερικό, όμως το μόνο που μου πρότειναν ήταν να πάω σε προγράμματα να τραγουδάω 2-3 τραγούδια άλλων. Αυτές ήταν οι συνεργασίες. Δε μου πρότεινε κανείς να χτίσουμε κάτι, να φτιάξουμε μια μπάντα, δεν πιστέψαν στον ήχο που προτείναμε και δεν επένδυσαν.

Ν.Γ.: Ο δίσκος είχε βγει λάθος στιγμή με την έννοια ότι δεν μπορούσε να αντιπροσωπεύσει τον κυρίαρχο ήχο της ποπ στην Ελλάδα. Δε χωρούσε στα μαγαζιά που υπήρχαν τότε. Είμαι σίγουρος ότι θα συζητούν πολύ περισσότερο μετά από 20 χρόνια γι’αυτά που έχουμε κάνει. Ελπίζω οι επόμενοι που θα ακολουθήσουν να είναι πιο τυχεροι, να έχουν αλλάξει κάποια πράγματα στον κώδικα επικοινωνίας.

Deos: Τι θα έκρυβες στην πίσω τσέπη του blue jean για να ξεχάσεις;
Κ.Κ.: Δεν είμαι από τους ανθρώπους που θέλουν να ξεχνούν. Θέλω να θυμάμαι, γιατί μόνο έτσι προχωράς στη ζωή. Το να ξεχνάς είναι εύκολη λύση. Πρέπει να αντιμετωπίζεις αυτά που σε πονούν, αυτά που δε θέλεις να ξέρεις για να πηγαίνεις παρακάτω.

ilio: Στο νέο σας δίσκο έχετε ένα συνδυασμό ηλεκτρονικών και φυσικών ήχων. Αυτό ήταν προσχεδιασμένο ή προέκυψε στην πορεία;
Κ.Κ.: Μετά από το δίσκο «το παιδί με την κεραία» που ήταν ένα ηλεκτροποπ ντελίριο θέλαμε να επιστρέψουμε στις κιθάρες μας, να αφήσουμε τον υπολογιστή και να αποτυπώσουμε τα τραγούδια μας με φυσικά όργανα. Οι λούπες και τα samples σε αυτόν το δίσκο είναι ελάχιστα.

ilio: Πέρσυ ξεκινήσατε τις εμφανίσεις σας στη μουσική σκηνή Μπουάτ. Πώς ήταν ο χώρος, οι εντυπώσεις και ο κόσμος; Θα ξαναεμφανιζόσασταν εκεί;
K.K.: Είναι πολύ ζεστός χώρος και τα παιδιά που τον έχουν εξαιρετικά. Το θυμόμαστε πολύ γλυκά γιατί εκεί ξεκινήσαμε, έπειτα από τόσα χρόνια απουσίας τις ζωντανές εμφανίσεις και επανασυνδεθήκαμε με το κοινό μας. Έγιναν υπέροχες βραδυές στους 3 μήνες που παίζαμε στη Μπουάτ. Σαφώς και θα ξαναεπιστρέφαμε.

Deos: Στις επόμενες εμφανίσεις σας σε άλλες σκηνές είδατε διαφορές στην ανταπόκριση του κόσμου ή στη δική σας απόδοση;
K.K.: Ο κάθε χώρος επηρεάζει τόσο το κοινό όσο κι εσένα. Πάντα όμως βρίσκουμε τρόπο να περνάμε καλά.

Deos: Το 2009 έκλεισε με εμφανίσεις ξανά στο Τσάι στη Σαχάρα.
K.K.: Ναι για 3η φορά ξεκινήσαμε έναν ακόμη κύκλο εμφανίσεων τις Δευτέρες του Δεκέμβρη, οι οποίες ολοκληρώθηκαν τη Δευτέρα 4 Γενάρη.

Deos: Σας ευχαριστούμε πολύ για τη συντροφιά, σας ευχόμαστε μια όμορφη χρονιά
Ν.Γ. - K.K. : Εμείς ευχαριστούμε, καλή χρονιά και σε σας, να είστε καλά.