Αποκρυπτογραφώντας τα αλαμπουρνέζικα του Τζον Λένον...
Το «Come Together» είναι το εναρκτήριο τραγούδι του δίσκου των Beatles «Abbey Road», που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 1969. Αν και ως δημιουργοί του τραγουδιού αναφέρονται οι John Lennon και Paul McCartney, στην πραγματικότητα το έγραψε μόνο ο John Lennon.
Το τραγούδι αυτό προέκυψε από μία παραγγελία του Timothy Leary όταν είχε αποφασίσει να θέσει υποψηφιότητα για τη θέση του κυβερνήτη της Καλιφόρνιας, με αντίπαλο μάλιστα τον μετέπειτα πρόεδρο Ronald Reagan.
Ο Timothy Leary ήταν ένας εξέχων ψυχολόγος, συγγραφέας και γκουρού των ψυχεδελικών ναρκωτικών. Έγινε διάσημος για τα πειράματά του με LSD ως τρόπος να προωθηθεί η κοινωνική αλληλεπίδραση και να αυξηθεί η κοινωνική συνείδηση. Έκανε πολλά πειράματα τόσο σε εθελοντές (μεταξύ των οποίων ήταν και ο Δημήτρης Πουλικάκος) όσο και στον εαυτό του, πιστεύοντας ότι το LSD είχε πολλές θετικές ιδιότητες αν λαμβάνονταν σωστά. Όταν η αμερικανική κυβέρνηση πήρε αυστηρά μέτρα εναντίον του LSD, τα πειράματα του Leary σταμάτησαν και ο ίδιος συνελήφθη.
Το 1969, λοιπόν, ο Leary αποφάσισε να διεκδικήσει τη θέση του Κυβερνήτη της Καλιφόρνιας και ζήτησε από τον John Lennon να του γράψει ένα τραγούδι.
Ο Timothy Leary και η γυναίκα του, Rosemary, ταξίδεψαν στο Μόντρεαλ προκειμένου να συμμετάσχουν στη διαμαρτυρία του John Lennon και της Yoko Ono που έλαβε χώρα την 1ηΙουνίου 1969 στο δωμάτιο 1742 του Queen Elizabeth Hotel. Εκείνη την ημέρα έγινε και η ηχογράφηση του «Give Peace Of Chance». Το ζεύγος Leary όχι μόνο συμμετείχε στην ηχογράφηση αλλά αναφέρεται και στους στίχους του τραγουδιού («Everybody's talking about / John and Yoko, Timmy Leary, Rosemary / Tommy Smothers, Bobby Dylan, Tommy Cooper / Derek Taylor, Norman Mailer / Alan Ginsberg, Hare Krishna / Hare, Hare Krishna»).
Την επόμενη μέρα ο Lennon, ο οποίος ήταν από παλιά φίλος και θαυμαστής του Timothy Leary και παράλληλα πολύ δύσπιστος με τον επίσημο Ρεπουμπλικάνο υποψήφιο, τον Ronald Reagan, προσφέρθηκε να βοηθήσει τον Leary στην προεκλογική του εκστρατεία. Το βασικό σύνθημα του Leary ήταν «Come Together, Join The Party», όπου η λέξη party αφορούσε λιγότερο το κόμμα και πολύ περισσότερο τη γιορτή της ζωής και την κουλτούρα που υποστήριζε. Το σύνθημα αυτό θα ήταν και ο τίτλος του τραγουδιού που θα έγραφε ο John Lennon ως πολιτική κραυγή συνάθροισης. Ωστόσο, ο Leary συνελήφθη για κατοχή μαριχουάνας κι έτσι δεν του επετράπη να συμμετάσχει στις εκλογές. Εν τω μεταξύ ο John έγραψε το «Come Together» και συμμετείχε στις ηχογραφήσεις του «Abbey Road». Το «Come Together» θεωρείται ότι είναι το τελευταίο τραγούδι με το οποίο ο John Lennon εκφράζει την πολιτικοποιημένη στάση του ως μέλος των Beatles, αν και μεγάλο μέρος του τραγουδιού είναι τυλιγμένο με εικόνες και μέσω αυτού φαίνεται να διακωμωδούνται οι χίπηδες («hair down to his knees») που αναζητούσαν οπαδούς μεταξύ των περιθωριακών της κοινωνίας.
Το 1980, σε μία συνέντευξή του στο περιοδικό Playboy, ο John Lennon είπε για το «Come Together»:
- Το τραγούδι δημιουργήθηκε στο στούντιο. Οι στίχοι είναι αλαμπουρνέζικα και το «Come Together» ήταν μία έκφραση που τη συνέλαβε ο Leary όταν έβαλε υποψηφιότητα για πρόεδρος. Μου ζήτησε να του γράψω ένα τραγούδι για την προεκλογική του εκστρατεία. Προσπάθησα και προσπάθησα και προσπάθησα αλλά δεν μπορούσα να γράψω κάτι. Έγραψα όμως το «Come Together», το οποίο δεν θα τους έκανε. Δεν θα μπορούσαν να έχουν ένα προεκλογικό τραγούδι σαν αυτό, σωστά; Αλλά μερικά χρόνια αργότερα ο Leary μού επιτέθηκε λέγοντας ότι τον εξαπάτησα.
Για την ακρίβεια ο Leary σάστισε όταν άκουσε το τραγούδι των Beatles. Ο ίδιος είπε σχετικά:
- Αν και η νέα εκδοχή ήταν σίγουρα μουσικά και στιχουργικά βελτιωμένη σε σχέση με το προεκλογικό μου τραγούδι, ήμουν λίγος θυμωμένος που ο Lennon με παρέβλεψε μ’ αυτόν τον τρόπο. Όταν έστειλα μία ήπια επιστολή διαμαρτυρίας στον John, εκείνος απάντησε με τη χαρακτηριστική γοητεία του και αστειεύτηκε λέγοντας ότι εκείνος ήταν ο ράφτης κι εγώ ήμουν ο πελάτης που παρήγγειλε ένα κοστούμι και δεν επέστρεψε ποτέ. Έτσι το πούλησε σε κάποιον άλλον.
Οι στίχοι είναι μία χαρακτηριστική λεκτική σαλάτα του John Lennon, που φρόντισε απλά να ταιριάξει τις λέξεις με τη μουσική χωρίς να σημαίνουν κάτι ιδιαίτερο. Παρόλο που ο ίδιος ο Lennon είπε ότι οι στίχοι του τραγουδιού είναι αλαμπουρνέζικα, και είχε ήδη παρουσιάσει ένα δείγμα ακατανόητης γραφής με το βιβλίο του «Ένας Ισπανός Επί Τω Έργω» (A Spaniard In The Works, 1965), εντούτοις έχουν αποδοθεί πολλές και διάφορες ερμηνείες για το νόημα των στίχων. Μία από αυτές θέλει κάθε στροφή να αναφέρεται και σε έναν από τους Beatles: η πρώτη στροφή στον George Harrison (με χαρακτηριστικό τον στίχο «he one holy roller» που υπονοεί την κλίση του Harrison στον πνευματισμό), η δεύτερη στον Ringo Starr, η τρίτη στον John Lennon και η τελευταία στον Paul McCartney. Μία άλλη εκδοχή θεωρεί ότι το τραγούδι έχει μόνο έναν πρωταγωνιστή-παρία κι ότι αποτελεί μία σαρδόνια αυτοπροσωπογραφία του John Lennon. Άλλες εκδοχές θεωρούν ότι το τραγούδι αναφέρεται στον Ιησού ή σε ναρκωτικά ή ακόμα και σε ερωτικό όργιο (!). Κατά μία άλλη εκδοχή το τραγούδι το έγραψε μετά από ένα όνειρο που είχε δει στον ύπνο του και επειδή οι περισσότερες εικόνες στο όνειρο ήταν ασύνδετες και άσχετες μεταξύ τους, γι’ αυτό και οι στίχοι του τραγουδιού είναι κι αυτοί ασύνδετοι.
Στην εισαγωγή ακούγεται ο John Lennon να ψιθυρίζει τη λέξη «shoot». Στην πραγματικότητα λέει «shoot me» αλλά η λέξη «me» υπερκαλύπτεται ηχητικά από το μπάσο ενώ ακούγεται και το παλαμάκι που κάνει ο Lennon (και είναι βέβαια ειρωνικό το γεγονός ότι έλεγε «shoot me» αν αναλογιστεί κανείς ότι δολοφονήθηκε με πιστόλι το 1980).
Ο ήχος που ακούγεται πριν από κάθε κουπλέ και μετά το ρεφρέν, προέρχεται από περιστροφικό τηλέφωνο, ο ήχος του οποίου συνοδεύεται από το μπάσο του Paul McCartney.
Μερικοί ερμηνεύουν το ρεφρέν ως μία συμβολική έκκληση του John Lennon προς τους Beatles ώστε να ενωθούν ξανά με τον ίδιο ως ηγέτη. Άλλωστε σ’ εκείνη την περίοδο ήταν ο Paul McCartney που ενεργούσε ως αρχηγός, αν και ήταν σαφές ότι τα τέσσερα μέλη απομακρύνονταν μεταξύ τους όλο και περισσότερο.
Στην τρίτη στροφή ο στίχος «he got walrus gumboot» παραπέμπει στο «I Am The Walrus», τραγούδι που έγραψε ο John Lennon το 1967. Στη συνέχεια υπάρχει αναφορά στη Yoko Ono (στο στίχο «He got Ono sideboard he one spinal cracker»). Ο Ian MacDonald στο βιβλίο του «Revolution In The Head» αναφέρει ότι η έκφραση «spinal cracker» μπορεί να παραπέμπει στην παραδοσιακή πρακτική των Γιαπωνέζων γυναικών που περπατάνε στην πλάτη του συζύγου τους, ο οποίος είναι ξαπλωμένος μπρούμυτα, για να χαλαρώσουν τους μύες και να διατηρήσουν το εύπλαστο της σπονδυλικής στήλης.
Στην τέταρτη στροφή υπάρχει ο στίχος «He got muddy water…», ο οποίος κάνει έμμεση αναφορά στον Αμερικανό μουσικό της Blues, Muddy Waters.
Όταν διαδόθηκαν φήμες ότι ο Paul McCartney ήταν νεκρός, μερικοί θαυμαστές νόμισαν ότι ο στίχος «One and one and one is three» αναφερόταν στους τρεις Beatles που απέμειναν και ότι ο στίχος «Got to be good-looking 'cause he's so hard to see» υποτίθεται ότι αναφερόταν στο πνεύμα του Paul (κατά μία άλλη εκδοχή ο στίχος αυτός αναφέρεται στον Ringo Starr επειδή ως drummer ήταν δύσκολο να τον διακρίνει κανείς πίσω από τα τύμπανα).
Διακρίνεται μία λιτότητα στα υλικά από τα οποία είναι φτιαγμένο το τραγούδι, κάτι το οποίο αποτελεί γενικό γνώρισμα της τραγουδοποιΐας του John Lennon. Οι αντηχήσεις με συγκεκριμένα τραγούδια των Beatles που έγραψε ο Lennon αφθονούν από ποικίλες οπτικές γωνίες:
Από συνθετικής άποψης, το κλασικό αυτό ροκ τραγούδι, με το βαθύ Blues ύφος, είναι ένα από τα σκοτεινότερα και πιο funky τραγούδια των Beatles και ταυτόχρονα διαφορετικό από οποιοδήποτε άλλο τραγούδι της εποχής, καθώς αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από κουπλέ ενώ το ρεφρέν είναι ένας μόνο στίχος. Έτσι το ρεφρέν είναι ασυνήθιστα σύντομο σε διάρκεια και προέρχεται κατ’ ευθείαν από τον στίχο που προηγείται, σαλπίζοντας τη φράση του τίτλου και οδηγώντας πάλι πίσω στο μέρος της εισαγωγής. Δεν υπάρχει γέφυρα και μόνο ένα σόλο κιθάρας διακόπτει αυτή τη ριζική δομή του τραγουδιού.
Το «Come Together» διαρκεί 4:20. Τόσο η μορφή όσο και οι ανάλογες κατατμήσεις του χρόνου είναι αρκετά επεκτατικές. Ο στίχος που αποτελεί το ρεφρέν δεν εμφανίζεται παρά στο 1:10, ενώ το εκτεταμένο και αρμονικά στατικό φινάλε καταλαμβάνει ουσιαστικά ένα ισοδύναμο χρονικό διάστημα. Εν τω μεταξύ η εισαγωγή επαναλαμβάνεται συνεχώς και ο ρυθμός του τραγουδιού είναι συγκρατημένος.
Αρχικά η πρόθεση του Lennon ήταν να ακολουθήσει το ζωηρό ροκ ύφος του Chuck Berry και γι’ αυτό όταν παρουσίασε το τραγούδι στα υπόλοιπα μέλη των Beatles το έπαιξε πολύ γρηγορότερα. Όμως ο Paul McCartney πρότεινε να επιβραδύνουν το τραγούδι και η ιδέα αυτή άρεσε στον Lennon. Επιπλέον ο McCartney πρόσθεσε ένα βαρύ riff με το μπάσο του ώστε να προσδώσει μεγαλύτερη αυθεντικότητα στον ήχο. Το «Come Together» αποτελεί στην ουσία την απόδειξη ότι ένα παλαιού ύφους τραγούδι μπορεί να ακούγεται σύγχρονο, έστω κι αν τα παλαιά μουσικά στοιχεία είναι εμφανή, όταν η επίδραση του στιλιζαρισμένου γραψίματος και η παραγωγή υπερβαίνουν το πρότυπο. Για να καταλάβει κανείς τη διαφορά, αρκεί να σκεφτεί τη λέξη «υπαινιγμός» σε αντιδιαστολή με τη λέξη «απομίμηση». Και το «Come Together» ήταν πολλά περισσότερα από μία απλή απομίμηση του Chuck Berry. Η ατμόσφαιρα, ο ήχος και ο ρυθμός του ακούγονταν εντελώς καινούργια και κατά κάποιο τρόπο προεικόνιζε το Glam Rock που θα έκανε την εμφάνισή του μόλις δύο χρόνια αργότερα.
Το οργανικό σόλο του τραγουδιού χωρίζεται μεταξύ του ηλεκτρικού πιάνου (στην πρώτη του ευδιάκριτη εμφάνιση στο κομμάτι) και στη βασική κιθάρα. Το μέρος του πιάνου παραμένει εμφανές και στην εισαγωγή που ακολουθεί το σόλο, ενώ στη συνέχεια μειώνεται για να επανεμφανιστεί στο φινάλε. Η τελευταία επανάληψη της εισαγωγής περιέχει κι ένα επιπλέον παίξιμο της βασικής κιθάρας στο τέλος κάθε μέτρου.
Η απόφαση να χρησιμοποιηθεί δύο φορές η μισή μόνο εισαγωγή στο δεύτερο μισό του τραγουδιού προφανώς πάρθηκε για να μην «βαλτώσει» το κομμάτι. Για τον ίδιο λόγο, η επιστροφή της πλήρους εισαγωγής πριν το φινάλε είναι ένας τρόπος για να καταλάβει ο ακροατής ότι το τραγούδι πλησιάζει στο τέλος του.
Τα κουπλέ διαρκούνε οκτώ μέτρα και περιέχουν τέσσερις σύντομες φράσεις ίσες σε μήκος. Το φινάλε διαρκεί σχεδόν 24 μέτρα, στα οποία χτίζεται ένα αντίφωνο μοτίβο μεταξύ της βασικής κιθάρας και του John Lennon, που τραγουδάει το στίχο του τίτλου, και συνεχίζει σε όλο το fade-out αλλά δεν επιτυγχάνεται παρά μόνο όταν είναι μάλλον αργά.
Η ηχογράφηση του τραγουδιού πραγματοποιήθηκε από τις 21 έως τις 30 Ιουλίου 1969, με παραγωγό τον George Martin και μηχανικούς ήχου τον Geoff Emerick και τον Phil McDonald, και χρειάστηκαν οκτώ λήψεις πριν κατασταλάξουν στην τελική εκδοχή. Η πρώτη λήψη (η οποία περιλαμβάνεται στο «Anthology 3») έγινε στις 21 Ιουλίου, οπότε το τραγούδι ηχογραφήθηκε με ελαφρώς διαφορετικούς στίχους και ακατέργαστα φωνητικά του Lennon, και με το μπάσο του Paul McCartney, την κιθάρα του George Harrison και τα drums του Ringo Starr. Μάλιστα ο Ringo Starr χρησιμοποίησε πετσέτες κουζίνας στα τύμπανα, γεγονός που είχε τεράστια επίδραση στον ήχο του τραγουδιού καθώς τα δυνατά τύμπανα θα κατέστρεφαν την απόκοσμη ατμόσφαιρα του τραγουδιού. Τις επόμενες δύο μέρες ηχογραφήθηκαν επιπλέον φωνητικά και στη συνέχεια προστέθηκαν ηλεκτρικό πιάνο, ρυθμική κιθάρα και μαράκες. Στις 25 Ιουλίου προστέθηκαν αρμονικά φωνητικά και στις 29 και 30 Ιουλίου το τραγούδι ολοκληρώθηκε με κάποιες τελευταίες πρόσθετες ηχογραφήσεις της κιθάρας.
John Lennon: Το «Come Together» άλλαξε στο στούντιο. Είπαμε «Ας το επιβραδύνουμε, ας κάνουμε αυτό, ας κάνουμε εκείνο», και τελικά βγήκε όπως κυκλοφόρησε. Εγώ απλά είπα «Κοιτάξτε, δεν έχω έτοιμη καμία ενορχήστρωση, αλλά ξέρετε πως το θέλω». Νομίζω ότι αυτό έγινε εν μέρει επειδή παίζαμε μαζί για πολύ καιρό. Έτσι είπα «Δώστε μου κάτι funky και δημιουργήστε ίσως κι ένα beat» και όλοι συμμετείχαν σ’ αυτό.
Αυτή ήταν η πρώτη ηχογράφηση στην οποία συμμετείχε ενεργά ο John Lennon μετά το τροχαίο ατύχημα που είχε με τη Yoko Ono τρεις εβδομάδες νωρίτερα (την 1ηΙουλίου 1969). Μάλιστα ο John ήθελε τόσο πολύ να έχει δίπλα του την Yoko Ono ώστε έβαλε ένα νοσοκομειακό κρεβάτι μέσα στο στούντιο δεδομένου ότι εκείνη ήταν πιο σοβαρά τραυματισμένη απ’ ό,τι αυτός.
Ο Βρετανός μουσικοκριτικός Ian MacDonald ανέφερε ότι δεύτερη φωνή στο τραγούδι έκανε ο McCartney. Εντούτοις ο μηχανικός ήχου Geoff Emerick είπε ότι όλα τα φωνητικά τα έκανε ο John Lennon και ότι όταν ο McCartney απογοητευμένος ρώτησε τον Lennon «Τι θέλεις να κάνω εγώ σ’ αυτό το τραγούδι, John;», ο Lennon του απάντησε «Μην ανησυχείς, εγώ θα κάνω τα (φωνητικά) overdubs σ’ αυτό».
Geoff Emerick: Αρχικά ο Paul McCartney έπαιξε το μέρος του ηλεκτρικού πιάνου αλλά ο John κοίταζε πάνω από τον ώμο του και μελετούσε το παίξιμο του Paul. Όταν έφτασε η ώρα να το ηχογραφήσουνε, το ηλεκτρικό πιάνο το έπαιξε ο John αντί για τον Paul. Ο Paul μπορεί να δυσαρεστήθηκε αλλά νομίζω ότι ήταν περισσότερο εκνευρισμένος που δεν τραγούδησε στα ρεφρέν. Ο ίδιος ο John έκανε και τα δεύτερα φωνητικά.
Στην πραγματικότητα σε ορισμένα σημεία ακούγεται η φωνή του McCartney αλλά φαίνεται πως τα φωνητικά του προστέθηκαν αργότερα. Πάντως ο ίδιος ο McCartney δήλωσε μετά ότι απογοητεύτηκε που δεν τραγούδησε με τον Lennon σ’ αυτό το τραγούδι.
Paul McCartney: Ακόμη και στο «Abbey Road» δεν κάνουμε τις αρμονίες που συνηθίζαμε. Νομίζω ότι είναι λυπηρό. Στο «Come Together» θα μου άρεσε να τραγουδήσω σε αρμονία με τον John και πιστεύω ότι κι εκείνος θα το ήθελε αλλά ένιωθα πολύ αμήχανα για να του το ζητήσω, και σ’ αυτή την κατάσταση δεν αποδίδω στο μέγιστο των δυνατοτήτων μου.
Ο John Lennon, αντιθέτως, ήταν ενθουσιασμένος:
- Είναι ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια των Beatles ή θα έλεγα ένα από τα αγαπημένα μου κομμάτια του Lennon. Είναι funky, είναι Blues και το τραγουδάω αρκετά καλά. Μ’ αρέσει ο ήχος του. Μπορείς να το χορέψεις. Εγώ θα το αγόραζα.
Το «Come Together» έμελλε να είναι το τελευταίο τραγούδι που ηχογραφήθηκε με παρόντα και τα τέσσερα μέλη των Beatles. Συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ «Abbey Road» και λίγες μέρες μετά κυκλοφόρησε σε single, μαζί με το «Something». Ήταν το 21ο single που κυκλοφόρησαν οι Beatles στις Η.Π.Α. και το 26ο που κυκλοφόρησαν στη Μεγάλη Βρετανία, και ήταν το πρώτο single του συγκροτήματος που περιείχε τραγούδια που ήταν ήδη διαθέσιμα σε album. Την επίβλεψη της έκδοσης την είχε ο Allen Klein, ο οποίος θεωρούσε αυτό το single ως κρίσιμο σημείο καθώς η Apple Records των Beatles είχε ανάγκη από έσοδα και ο Klein προσπαθούσε να θέσει τα οικονομικά του συγκροτήματος σε θέση ισορροπίας.
Στις 29 Νοεμβρίου 1969 το «Come Together» ανέβηκε στο Νο 1 των Η.Π.Α. και παρέμεινε στα αμερικάνικα charts για 16 εβδομάδες. Επίσης έφτασε στο Νο 4 της Μεγάλης Βρετανίας, όπου μάλιστα το BBC απαγόρευσε το τραγούδι εξαιτίας της αναφοράς στην Coca-Cola, θεωρώντας ότι αποτελούσε διαφήμιση!
Αλλά τα προβλήματα δεν σταμάτησαν εκεί, αφού ο John Lennon δέχθηκε μήνυση επειδή –κατά το κατηγορητήριο- έκλεψε το riff της κιθάρας και τον στίχο «Here comes old flat-top» από το «You Can’t Catch Me» του Chuck Berry, που είχε κυκλοφορήσει το 1956.
Τη μήνυση όμως δεν την έκανε ο Chuck Berry αλλά οι εταιρείες Big Seven Music Corp. και Adam VIII, ιδιοκτησίας του Morris Levy, ο οποίος ήταν μία από τις πιο διαβόητες προσωπικότητες της μουσικής βιομηχανίας. Ο Levy είχε τα δικαιώματα του «You Can’t Catch Me» και ισχυριζόταν ότι το «Come Together» ηχούσε παρόμοια με το τραγούδι του Chuck Berry και ότι περιείχε και παρόμοιους στίχους (ο στίχος του Lennon έλεγε «Here come old flattop, he come grooving up slowly» και το τραγούδι του Berry έλεγε «Here come a flattop, he was moving up with me»).
John Lennon: Το «Come Together» είμαι εγώ, γράφοντας δυσνόητα γύρω από ένα παλιό κομμάτι του Chuck Berry. Άφησα μόνο το στίχο «Here comes old flat-top». Δεν μοιάζει σε τίποτα με το τραγούδι του Chuck Berry αλλά με πήγαν στα δικαστήρια επειδή ένα χρόνο νωρίτερα παραδέχτηκα την επιρροή. Θα μπορούσα να το είχα αλλάξει σε «Here comes old iron face», αλλά και πάλι το τραγούδι παραμένει ανεξάρτητο από αυτό του Chuck Berry ή οποιουδήποτε άλλου στη γη.
Στην αρχή ο Lennon έπαιρνε αναβολές της δίκης καθώς όταν έγινε η μήνυση είχε μεσολαβήσει η διάλυση των Beatles κι έπρεπε να τακτοποιηθούν όλα τα νομικά και επαγγελματικά προβλήματα που αφορούσαν την Apple Records. Τελικά, στις 12 Οκτωβρίου 1973, σε μία προσπάθεια να δώσει τέλος σ’ αυτή την ιστορία, ο Lennon ήρθε σε διακανονισμό με τον Levy. Σε αντάλλαγμα για την απόσυρση της μήνυσης, ο Lennon συμφώνησε να ηχογραφήσει τρία τραγούδια από τον κατάλογο του Levy, τα οποία και θα συμπεριλάμβανε στο προσωπικό άλμπουμ που ετοίμαζε εκείνη την εποχή στο Los Angeles συνεργαζόμενος με τον παραγωγό Phil Spector. Παρόλο που το «Come Together» έφερε την υπογραφή και του Paul McCartney, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο McCartney επηρεάστηκε κατά κάποιο τρόπο από τη μήνυση ή από τον διακανονισμό κι αυτό γιατί ήταν ευρέως αποδεκτό ότι το τραγούδι ήταν του John Lennon και ο Lennon πήρε πάνω του την ευθύνη της υπόθεσης.
Τον Αύγουστο του 1972 ο John Lennon και η Yoko Ono έδωσαν δύο συναυλίες για φιλανθρωπικούς σκοπούς στο Madison Square Garden της Νέας Υόρκης. Ο John Lennon, με την υποστήριξη των Elephant’s Memory Band, έπαιξε μόνο ένα τραγούδι των Beatles κι αυτό ήταν το «Come Together». Η συναυλία αυτή, η οποία ήταν η μοναδική που έδωσε ο John Lennon μετά τη διάλυση των Beatles, προβλήθηκε στην αμερικανική τηλεόραση το Δεκέμβριο του 1972 με τον τίτλο John Lennon And Yoko Ono Present The One-To-One Concert ενώ αργότερα κυκλοφόρησε στο βίντεο «John Lennon Live In New York City» (1986). Σε μία συνέντευξη που παραχώρησε στον Chris Charlesworth του Melody Maker το Νοέμβριο του 1973, ο εσαεί cool Lennon, αναφερόμενος στην ανία και την αμηχανία που του προκαλούσαν πια τα live, ομολόγησε:
- Και, από την άλλη, δυσκολεύομαι να θυμηθώ και τους στίχους. Τραγουδώντας, για παράδειγμα, το «Come Together» για ένα τηλεοπτικό στο Madison Square Garden, πραγματικά είπα σε κάποιο σημείο «She’s got hairy arseholes», αντί για τους στίχους. Και κανείς δεν πήρε χαμπάρι.
Άλλες εκτελέσεις
Το «Come Together» ακούγεται στις ταινίες «Movin’» (1970, από τη Liza Minnelli), «Gulp» (1975), «Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band» (1978, από τους Aerosmith, οι οποίοι υποδύονται στην ταινία τους κακοποιούς), «Moonwalker» (1988, από τον Michael Jackson), «Ιστορίες του Μπρονξ» (A Bronx Tale, 1993, από τους Beatles, ακούγεται στη σκηνή φιλονικίας στην pub όπου οι γροθιές ξεκινάνε όταν μπαίνει το ρεφρέν), «Αρμαγεδδών» (Armageddon, 1998, από τους Aerosmith), «Μέχρι Την Άκρη Του Κόσμου» (Across The Universe, 2007, από τον Joe Cocker) και «Justice League» (2017, από τον Gary Clark Jr) και στα ντοκιμαντέρ «Braverman's Condensed Cream of The Beatles» (1974), «All This And World War II» (1976, από την Tina Turner) και «Imagine» (1988).
Επίσης ακούστηκε στην τηλεοπτική σειρά «Στον Πυρετό Της Δόξας» (Fame, 1984, από τον Gene Anthony Ray), στα shows «The Roseanne Show» (1998, από τον ηθοποιό Robin Williams), «Late Show With David Letterman» (2010, από τη CBS Orchestra) και «The Tonight Show With Jay Leno» (5 Μαΐου 2010, όπου το ερμήνευσαν ο Kevin Eubanks και η Vicki Randle με τους The Tonight Show Band), στην αυστριακή εκπομπή «Willkommen Osterreich» (2009), στην ολλανδική εκπομπή «De Wereld Draait Door» (2010, σε εκτέλεση των Souldiers) και στο θεατρικό show «Love» του Cirque du Soleil (το τραγούδι περιλαμβάνεται και στο βραβευμένο με Grammy soundtrack της παράστασης, όπου το μακρύ σε διάρκεια fade out περιλαμβάνει στοιχεία από το «Dear Prudence», ενώ στο ένθετο ο παραγωγός George Martin χαρακτηρίζει το «Come Together» ως το αγαπημένο του κομμάτι).
Το τραγούδι χρησιμοποιήθηκε σε διαφήμιση του CONN-X, της Nortel, της Macy’s και της Telecom της Νέας Ζηλανδίας, ενώ περιλαμβάνεται και στο video game The Beatles: Rock Band.
Το «Come Together» έδωσε τον τίτλο στο βιβλίο των Richard Courtney και George Cassidy «Come Together: The Business Wisdom of The Beatles» που κυκλοφόρησε το 2011.
Ο Νίκος Ζιώγαλας και ο Θοδωρής Μαραντίνης (Onirama) είπαν ότι το «Come Together» είναι ένα από τα αγαπημένα τους τραγούδια.
Το περιοδικό Rolling Stone το κατέταξε στο Νο 202 των 500 καλύτερων τραγουδιών όλων των εποχών και στο Νο 9 των 100 καλύτερων τραγουδιών των Beatles.
COME TOGETHER – Beatles
Here come old flattop, he come grooving up slowly
He got joo-joo eyeball he one holy roller
He got hair down to his knee
Got to be a Joker he just do what he please
He wear no shoeshine he got toe-jam football
He got monkey finger he shoot coca-cola
He say "I know you, you know me"
One thing I can tell you is you got to be free
Come together right now over me
He bag production he got walrus gumboot
He got Ono sideboard he one spinal cracker
He got feet down below his knee
Hold you in his armchair you can feel his disease
Come together right now over me
He roller-coaster he got early warning
He got muddy water he one mojo filter
He say "One and one and one is three"
Got to be good-looking 'cause he's so hard to see
Come together right now over me
Αν σου αρέσει να γράφεις για μουσικά θέματα, σε περιμένουμε στην ομάδα συντακτών του ιστορικού, ανεξάρτητου, πολυφωνικού, υγιούς και δημοφιλούς ηλεκτρονικού περιοδικού μας.
Στείλε το άρθρο σου
σχολιάστε το άρθρο