Ο Μανώλης Φάμελλος αποκαλύπτει τις ιστορίες των τραγουδιών του!

Γράφει ο Κωνσταντίνος Παυλικιάνης (CHE)
231 άρθρα στο MusicHeaven

Έχουν περάσει 13 ολόκληρα χρόνια από την προηγούμενη συνέντευξη του Μανώλη Φάμελλου στο MusicHeaven, στην οποία συμμετείχαμε διάφοροι εκλεκτοί «συμφορουμίτες» (http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&id=1119).

Από κείνη τη βιογραφική συνέντευξη, μπορεί εύκολα να διακρίνει κανείς το αυτοσαρκαστικό χιούμορ του τραγουδοποιού, κάτι που έρχεται σε αντίφαση με το κατά κανόνα σκοτεινό τοπίο των τραγουδιών του. Και να που τώρα, με αφορμή τις ιστορίες των τραγουδιών, πιάνουμε το νήμα από εκεί που το αφήσαμε τότε. Και ο Μανώλης Φάμελλος είναι εδώ, το ίδιο αυτοσαρκαστικός και με το πηγαίο χιούμορ του, τόσο στις ιστορίες που αφηγείται για τα τραγούδια του όσο και στο δελτίο Τύπου για το ολοκαίνουργιο άλμπουμ «Μικρή Ανθολογία Δωματίου», το οποίο περιλαμβάνει 12 τραγούδια.

Καθώς περάσανε 24 χρόνια από τότε που μας συστήθηκε ο Μανώλης Φάμελλος, έκανα με τη σειρά μου μία δική μου ανθολογία με 12 τραγούδια από το 1996 μέχρι σήμερα για να συναντήσουν τα 12 τραγούδια της «Μικρής Ανθολογίας Δωματίου»…  

Μανώλη, θα σου διαβάσω τίτλους τραγουδιών, στα οποία αναφέρεσαι ως δημιουργός, και θα ήθελα να μας διηγηθείς την ιστορία τους.

ΧΑΜΟΓΕΛΑ – Μανώλης Φάμελλος & Οι Ποδηλάτες
(1996, μουσική-στίχοι: Μανώλης Φάμελλος)
Μ.Φ.: Ένα στιγμιότυπο, κάποτε στις τελευταίες τάξεις του λυκείου, σε χώρο μαζικής διασκέδασης της εποχής με παρέα συμμαθητών κι εγώ με ύφος τραβάτε με κι ας κλαίω… Επιστρέφοντας σπίτι, και μάλλον εκ του ασφαλούς, πήρα αυτό το σαρκαστικό ύφος και ξεκίνησα να ψιθυρίζω το τραγούδι πάντα με το φόβο πως ο αδερφός μου θα ξυπνήσει μαινόμενος μιας και κοιμόταν σε απόσταση αναπνοής. Ήταν από τα πρώτα τραγούδια που δοκίμασα με τους Ποδηλάτες και δεν νομίζω πως ασχολήθηκε κανείς τότε με ό,τι προσπαθούσα να πω. Πάντως εκ πρώτης όψεως έμοιαζε με ένα εύθυμο τραγουδάκι που μέχρι κι εγώ το παρεξήγησα. Άραγε να ήταν τελικά;

ΓΑΛΑΖΙΑ ΜΥΣΤΙΚΑ – Μανώλης Φάμελλος & Οι Ποδηλάτες
(1996, μουσική-στίχοι: Μανώλης Φάμελλος)
Μ.Φ.: Το συγκεκριμένο είναι μεταγενέστερο από το «Χαμογέλα» για το οποίο μιλάω παραπάνω, ανήκει σε μια εποχή όπου το σχήμα ήταν πλήρως δραστήριο και ο ήχος του ωρίμαζε αργά ενώ προκύπτανε διαρκώς και αλλαγές στη σύνθεσή μας. Και αυτό ολοκληρώθηκε μέσα σε ώρες μεταμεσονύχτιες και πάντα υπό την απειλή της παντόφλας. Προσπάθησα να χωρέσω μέσα του πράγματα και στοιχεία που αγαπούσα, από την ιρλανδική παράδοση έως και το Διονύσιο Σολωμό. Θυμάμαι πως ήμουν αρκετά χαρούμενος (πράγμα σπάνιο) με αυτό το τραγούδι, αν και άκουσα και κάποιες δυσάρεστες κριτικές που το έβρισκαν ίσως ετερόκλητο. Αλλά, ως ετερόκλητος κι εγώ, δεν πτοήθηκα.

ΜΑΥΡΟ ΜΟΥ ΠΟΥΛΙ – Μανώλης Φάμελλος
(1998, μουσική-στίχοι: Μανώλης Φάμελλος)
Μ.Φ.: Και αυτό από την εποχή των «Μυστικών» αλλά το άφησα να ωριμάσει και δεν συμπεριλήφθηκε στο δίσκο. Ένιωθα διαισθητικά πως έφερνε και άλλο υλικό πίσω του και το άφησα να αναπαραχθεί. Πειραματιζόμουν παράλληλα με στίχους από τη δημοτική παράδοση, ημεδαπή και αλλοδαπή, και εικόνες τις οποίες προσπαθούσα να συνθέσω ελεύθερα και να αφηγηθώ μια δική μου ιστορία. Μου άρεσε επίσης και ο Nick Cave, οπότε και στη συγκεκριμένη περίπτωση η σύνδεση έμοιαζε κάπως ανορθόδοξη. Αλλά αφού η ορθοδοξία διδάσκει την ανεκτικότητα, υποθέτω πως δεν υπάρχι πρόβλημα.

ΕΙΝΑΙ ΩΡΑΙΑ ΝΑ ΠΕΦΤΕΙΣ – Μανώλης Φάμελλος
(1999, μουσική-στίχοι: Μανώλης Φάμελλος)
Μ.Φ.: Αυτό το τραγούδι γυρνούσε καιρό μέσα στο κεφάλι μου και μου προκαλούσε ιλίγγους… Όμως, μ’ έναν τρόπο, απολάμβανα παράλληλα και το να πέφτω. Δυστυχώς δεν χωρούσε πουθενά στο ρεπερτόριο και τις ενορχηστρώσεις των Ποδηλάτων, οπότε έπρεπε να περιμένει και αυτό με τη σειρά του για τον πρώτο μου προσωπικό δίσκο. Βασανιστήκαμε κατά τη διάρκεια της παραγωγής γράφοντας με ένα πρωτόγονο ψηφιακό σύστημα, χάσαμε όλα τα αρχεία, για να τα ανακτήσουμε και να τα χάσουμε ξανά. Νομίζω πως το αποτέλεσμα ωφελήθηκε όπως και να έχει… Επίσης θυμάμαι να έχω παραφράσει το ρεφρέν στο εξής: «Είναι ωραία να χάνεις, αν αντέχεις να χάνεις, ίσως μάθεις να σώζεις τελικά…».

ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΦΩΤΕΙΝΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ – Μανώλης Φάμελλος
(2000, μουσική-στίχοι: Μανώλης Φάμελλος)
Μ.Φ.: Άλλο ένα από τα τραγούδια που απλά καταγράφω… Σαν να προϋπάρχουν σε μία άλλη διάσταση από όπου εσύ απλώς τα μεταφέρεις. Νομίζω πως μου πήρε μονάχα 10 λεπτά και, στο τέλος, μου φάνηκε υπερβολικά εξωστρεφές για τα μέτρα μου… Ίσως ήθελα να μιλήσω για ένα μεγάλο φονικό καλοκαίρι και μπέρδεψα τα λόγια μου. Κατόπιν προτροπής φίλων και συνεργατών αποφάσισα να εμπιστευτώ αυτή τη μικρή μου παρεκτροπή.

Η ΑΓΑΠΗ ΑΝ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ – Νίκος Ζιώγαλας
(2000, μουσική: Μανώλης Φάμελλος, στίχοι: Σούλης Λιάκος)
Μ.Φ.: Ολοκληρώναμε το υλικό για τον επόμενο δίσκο του Νίκου, στον οποίο εκτελούσα χρέη παραγωγού, και αναζητούσαμε κάποιο τραγούδι μέσα σ’ ένα πιο λυρικό τοπίο. Τον φανταζόμουνα στα μέρη του, σε ένα ανθισμένο κήπο με ροδακινιές και σκάλισα αυτήν τη μελωδία που ο συγχωριανός του, ο Σούλης Λιάκος, ολοκλήρωσε στιχουργικά μ’ ένα εντελώς αναπάντεχο τρόπο… Θυμάμαι μάλιστα πως η τελική εκδοχή ολοκληρώθηκε τηλεφωνικά μετά από πυρετώδεις διαβουλεύσεις. Παράλληλα, έγραφα το παρακάτω τραγούδι που είναι συγγενές... Μάλιστα αν συνδέσεις τους τίτλους τους, προκύπτει ένα κάποιο νόημα…

Η ΕΥΤΥΧΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ… - Μανώλης Φάμελλος
(2000, μουσική-στίχοι: Μανώλης Φάμελλος)
Μ.Φ.: Έχω μιλήσει αρκετά γι’ αυτό το τραγούδι, που γράφτηκε σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών σε τεύχη και συνέχειες… Είχα μόλις μετακομίσει από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα, ζούσα σ’ ένα κρύο δωμάτιο, σε μία μάλλον αξιοθρήνητη κατάσταση κι έγραψα το ρεφρέν για να μου δώσω κουράγιο. Έπειτα εγκατέλειψα μέχρι το επόμενο καλοκαίρι, εποχή που ως γνωστόν ο χρόνος σταματά και μπορούμε να λογαριαστούμε με το παρελθόν και από την καλή κι απ’ την ανάποδη. Τελικά, κάνοντας μια μεγάλη παράκαμψη, έγραψα ένα τραγούδι που εστιάζει στο μέλλον, που εκείνη την εποχή για μένα έκανε δειλά-δειλά την εμφάνισή του…

ΚΑΠΟΙΕΣ ΜΕΡΕΣ – Μανώλης Φάμελλος, Νίκος Πορτοκάλογλου
(2002, μουσική-στίχοι: Μανώλης Φάμελλος)
Μ.Φ.: Νομίζω πως η επιλογή εδώ αρχίζει και γίνεται κάπως μεροληπτική... Και αυτό γράφτηκε σε μια κρίση εξωστρέφειας… Βλέπετε ακόμα κι εκείνη την εποχή, ήταν σχετικά σπάνιες και έπρεπε να επαγρυπνώ για να καταφέρω να τις καταγράψω. Αρκετοί νομίζουν πως είναι ένα τραγούδι του Νίκου, και με ένα τρόπο είναι γιατί δεν θα υπήρχε αν δεν είχε μεσολαβήσει αυτός (όχι βέβαια στο συγκεκριμένο) αλλά συνολικότερα στον τρόπο που γράφω. Επίσης, μας βρίσκω συγκινητικά αστείους αλλά και ωραίους στο κλιπ στον κάμπο των Θηβών αν δεν κάνω λάθος. Εν κατακλείδι ζήτω η περιπέτεια!

ΒΙΑΣΤΙΚΟ ΠΟΥΛΙ ΤΟΥ ΝΟΤΟΥ – Στάθης Δρογώσης, Γιάννης Κότσιρας
(2003, μουσική: Στάθης Δρογώσης, στίχοι: Στάθης Δρογώσης, Μανώλης Φάμελλος)
Μ.Φ.: Αυτό είναι ένα τραγούδι του Στάθη που χρειάστηκε/αναγκάστηκα να ολοκληρώσω στιχουργικά έχοντας κουραστεί να τον ακούω να μου γκρινιάζει γι’ αυτό αλλά και για τα πάντα, όπως πάντα... Θυμάμαι πως το δικό μου μέρος γράφτηκε ενώ επιστρέφαμε από μια συναυλία στη Νάξο στο κατάστρωμα ή, στην καλύτερη περίπτωση, στο σαλόνι της οικονομικής θέσης.  Επίσης νομίζω πως ήταν η πρώτη φορά που ηχογράφησα τον Γιάννη στο στούντιο, ήταν με ένα τρόπο δηλαδή και άσκηση χημείας. Πήραμε και οι δύο τη βάση και περάσαμε στην επόμενη φάση…

ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ – Χάρις Αλεξίου, Γιάννης Κότσιρας
(2003, μουσική-στίχοι: Μανώλης Φάμελλος)
Μ.Φ.: Αυτό είναι ένα ορφανό τραγούδι… Δεν θυμάμαι πως ακριβώς βρέθηκε στην κατοχή μου. Παρέμεινε για καιρό ημιτελές και περίμενε σε κάποιο συρτάρι μακριά από τη βιτρίνα. Βρέθηκα να δουλεύω στην παραγωγή του δίσκου της Χαρούλας, αναζητούσαμε τραγούδια, ανάμεσα στα τραγούδια άλλων συνθετών κάποια δικά μου… Δεν ήταν μέσα σ’ αυτά που σκεφτόμουν να της προτείνω, όμως το ραδιογωνιόμετρό της το εντόπισε, άγνωστο πως... Ήταν ένα ακέφαλο τραγούδι (με ένα σχηματικό ρεφρέν απ’ ό,τι θυμάμαι) αλλά επέστρεψα στο σπίτι με μια μεταφυσική ορμή και το ολοκλήρωσα πάραυτα. Και αυτό το (επίσης κάπως έξω καρδιά) τραγούδι, που ήταν για καιρό κλειδωμένο μέσα μου, το οφείλω (όπως και την απεμπλοκή μου) στη Χαρούλα...

ΤΟ ΣΕΝΤΟΝΙ – Γιάννης Κότσιρας
(2004, μουσική-στίχοι: Μανώλης Φάμελλος)
Μ.Φ.: Ξαφνικά κατέβηκε από τον ουρανό και αυτοσχεδιάστηκε στο παλιό μου σπίτι στο Χαλάνδρι… Κάναμε ήδη παρέα με τον Γιάννη εκείνη την εποχή και το ενδεχόμενο ενός κοινού δίσκου ήταν ορατό. Το τραγούδι έκανε μια πολύ μεγάλη διαδρομή, τουλάχιστον για τη μέχρι τότε προϊστορία μου, ίσως για αυτό συνήθισα να το βλέπω έκτοτε απ’ έξω. Συνέβη μ’ ένα τρόπο και επειδή γράφτηκε, ηχογραφήθηκε και γενικώς ξέφυγε πολύ γρήγορα από τα χέρια μου, ένιωσα πως δεν πρόλαβα να το οικειοποιηθώ. Αλλά τα τραγούδια πάντα παραμένουν ενώ φεύγουν... Τα τελευταία χρόνια (με έκπληξη) διαπιστώνω πως αισθάνομαι αρκετά άνετα μέσα του και δεν μου κρατάει κακία...

ΠΟΣΑ ΨΕΜΑΤΑ – Μανώλης Φάμελλος
(2018, μουσική-στίχοι: Μανώλης Φάμελλος)
Μ.Φ.: Μελαγχολικές για πολλούς οι ημέρες των εορτών, εγώ βέβαια μελαγχολώ από μόνος μου, δε χρειάζομαι ημερολογιακή βοήθεια. Αλλά συμβαίνει τότε να συμπίπτουν η γιορτή μου και τα γενέθλια μου… Κάποτε μια παραμονή Χριστουγέννων περίμενα αργά το βράδυ στο σπίτι κάποιους φίλους οι οποίοι άργησαν να φανούν... Άρχισα να τρώω μόνος μου τους ξηρούς καρπούς, έπειτα έπιασα την κιθάρα και ξεκίνησα αυτό το αναστοχαστικό απολογητικό τραγούδι που όμως έμεινε στη μέση επειδή εν τω μεταξύ οι αργοπορημένοι φίλοι μου έφτασαν… Όταν έφτασε κάποτε η στιγμή να το ολοκληρώσω, αρκετό καιρό αργότερα, βρήκα κρυμμένο μέσα του το σκοτάδι και το φως εκείνης της βραδιάς… Με κάποια έννοια είναι ένα τραγούδι που μιλάει σε δεύτερο χρόνο ή τουλάχιστον προσπαθεί να μιλήσει για όλα αλλά και για τον εαυτό του, είναι ένας καθρέφτης μέσα σε ένα άλλο καθρέφτη, ένα σπασμένο είδωλο που γίνεται ολόκληρο ξανά.

Μέσα στον Ιούλιο του 2020, ο Μανώλης Φάμελλος κυκλοφόρησε το νέο του άλμπουμ με τίτλο «Μικρή Ανθολογία Δωματίου». Παρακάτω είναι το Δελτίο Τύπου, το οποίο όπως μου είπε κι ο ίδιος «Νομίζω πως είναι αρκετά διασκεδαστικό!»:
Ο Μανώλης Φάμελλος (από φιλοτιμία που έγινε ανάγκη, ιδέα ή συνήθεια...) τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται συχνά σε μικρούς χώρους χωρίς συνοδεία μουσικών, με τις κιθάρες του, το μαντολίνο, κάποιες ταλαιπωρημένες φυσαρμόνικες και ότι άλλο περνάει από το χέρι του... Κάτι τέτοιο αλλά με την ενεργή απουσία του κοινού συμβαίνει κι εδώ• η απόσταση άλλωστε δεν είναι μεγάλη από το μικρό δωμάτιο, τον σκοτεινό θάλαμο από όπου όλα ξεκινούν και όλα αιώνια ξαναγυρίζουν.

Επιστρέφει λοιπόν «νοητά» στις ζωντανές εμφανίσεις, κι ερμηνεύει τον εαυτό του αλλά και τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη, του Διονύση Σαββόπουλου, του Γιάννη Σπανού, του Γιώργου Ζαμπέτα, του Μιχάλη Σουγιούλ και του Γιάννη Παπαϊωάννου.

Έχοντας ο ίδιος μακρά θητεία στην περισυλλογή που φέρει η αυτοαπομόνωση, μέσα στο σάστισμα της περασμένης άνοιξης κατέγραψε και παρουσιάζει 12 τραγούδια από το υλικό αυτό «της ιδεατής παρέας» χωρίς προηγούμενο σχεδιασμό ή κάποια φαεινή κεντρική ιδέα... Έτσι όπως ακούγονται «ζωντανά», αναζητώντας απλά την συνάφεια μέσω την τριβής και την συγγένεια μέσα από το παιχνίδι. Και ψάχνοντας ιδιοτελώς όπως και κάθε μουσικός μέσα στην μουσική μια κάποια ανώτερη μορφή αυτοϊκανοποίησης...

Για τους λόγους αυτούς αλλά και για άλλους μη ομολογημένους, τα τραγούδια που θα ακούσετε, είναι λιγότερο διασκευές και περισσότερο εικόνες που αλλάζουν προσπαθώντας να παραμείνουν ζωντανές. Είναι η θέληση και η προσπάθεια να κάνουμε κάτι δικό μας επειδή ήδη νιώθουμε κάτι δικό μας σε αυτό.
Η σύλληψη, η εκτέλεση και η παραγωγή ανήκει στον ίδιο. Τέλος ουσιαστικά συνέβαλαν στην ολοκλήρωση του αυθορμήτου εγχειρήματος, φίλοι μασκοφόροι-ημιπαράνομοι και η απρόσμενη σιωπή της πόλης.

Το album «ΜΙΚΡΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΔΩΜΑΤΙΟΥ» κυκλοφορεί σε όλα τα ψηφιακά καταστήματα και τις streaming υπηρεσίες από την MINOS EMI/UNIVERSAL.
Βρείτε το εδώ: https://ManolisFamellos.lnk.to/MikriAnthologiaDomatiouPR

Κωνσταντίνος Παυλικιάνης